23.10.1975: Με Νόμο που εγκρίνει η Βουλή "κηρύσσονται "ως ουδεμίαν νόμιμον υπόστασιν έχουν" πράξεις των πραξικοπηματιών και της πραξικοπηματικής κυβέρνησης.

S-2131

23.10.1975: ΜΕ ΝΟΜΟ ΠΟΥ ΕΓΚΡΙΝΕΙ Η ΒΟΥΛΗ ΚΗΡΥΣΣΟΝΤΑΙ "ΩΣ ΟΥΔΕΜΙΑΝ ΝΟΜΙΜΟΝ ΥΠΟΣΤΑΣΙΝ ΕΧΟΥΝ" ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Στις 23 Οκτωβρίου 1975, ένα και πλέον χρόνο μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου του 1974 η εφημερίδα Ο ΑΓΩΝ σε πρωτοσέλιδο δημοσιευμά της ανήγγελλε απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων κάτω από τους τίτλους " Απολύσεις Υπαλλήλων, μελετάται σαν ενδεχόμενο, στα πλαίσια της καθάρσεως.

Η εφημερίδα έγραφε σε σχετικό ρεπορτάζ της ότι "είναι πιθανόν η Κυβέρνηση να προβεί σε πρόωρη αφυπηρέτηση κρατικών υπαλλήλων της δημόσιας και Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ή να τους απολύσει έναντι αποζημίωσης στα πλαίσια καθαρσης".

Ωστόσο τόνιζε ότι "η πιθανότητα αυτή μελετάται ακόμα σαν ενδεχόμενο, δεδομένου ότι δεν έχουν ληφθεί ακόμα αποφάσεις για συγκεκριμένα μέτρα που θα εφαρμοσθούν προκειμένου να εξυγιανθούν, όπώς αναφέρεται, οριστικές υπηρεσίες".

Η εφημερίδα ανέφερε ακόμα ότι "η σκέψη για πρόωρη αφυπηρέτηση ή απόλυση αφορά πάντως εκείνους για τους οποίους υπάρχουν ή θα υπάρξουν αδιάσειστα στοιχεία για ενεργό ανάμειξη στο πραξικόπημα" και αυτό "για να μη θυματοποιηθούν εδνεχομένως πρόσωπα, γιατί αναγνωρίζεται ότι θα βρεθούν πολλοί να πουν πολλά έναντίον πολλών".

Τα μέτρα σύμφωνα με την εφημερίδα θα εφαρμόζονταν μόνο με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και θα άρχιζε η εφαρμογή της μετά την έγκριση από τη Βουλή του Νομοσχεδίου με το οποίο το πραξικόπημα και οι αποφάσεις ή ενέργειες της πραξικοπηματικής κυβέρνησης θα κηρύσσονταν ως ανύπαρκτες.

Την ίδια μέρα η Κυπριακή Βουλή συνερχόταν σε τακτική συνεδρία και ασχολήθηκε με το όλο θέμα και ενέκρινε το σχετικό νομοσχέδιο σε νόμο ο οποίος, όπως αναφερόταν σε αιτιολογική έκθεση που το συνόδευε "το πραξικόπημα της 15ης Ιουλιου 1974 κατά του Προέδρου Μακαρίου και της Κυβερνήσεως του και η αναλαβούσα αντισυνταγματικώς και παρανόμως πραξικοπηματική Κυβέρνηση κηρύσσονται ως ουδεμίαν νόμιμον υπόστασιν έχοντες και κατά συνέπειαν πάσα πράξις των είναι ανυπόστατος και ανύπαρκτος".

Με αυτόν τον τρόπο διεγράφησαν τα πάντα από

τα κυβερνητικά βιβλία και αποσύρθηκαν φωτογραφίες και άλλα κείμενα που συντάχθηκαν ή υπήρχαν καταχωρημένα στην κυβερνητική υπηρεσία.

Η συζήτηση και έγκριση του νέου Νόμου και εν μέσω έντονης συζήτησης και διαξιφισμών μεταξύ των βουλευτών των διαφόρων παρατάξεων.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο βουλευτής Ηρακλής Χατζηηρακλέους κατέθεσε σχέδιο ψηφίσματος με το οποίο εισηγείτο σύγκληση κοινής συνεδρίας του Υπουργικού και του Εθνικού Συμβουλίου και μελών της Βουλής για την από κοινού εξέταση της εσωτερικής κατάστασης. Εισηγείτο επίσης όπως στη συνεδρία αυτή εξετασθεί και το θέμα της τιμωρίας των πρωτεργατών του πραξικοπήματος και των αμετανοήτων και όπως το όλο θέμα συζητηθεί υπό το φως της σημερινής καταστάσεως και του γενικότερου εθνικού συμφέροντος.

Από πλευράς ΑΚΕΛ ο Γενικός Γραμματέας του Κόμματος κατέθεσε εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας ψήφισμα με το οποίο καλείται η Κυβέρνηση να προσάψει κατηγορίες εναντίον όλων των ηγετών και των πρωτεργατών του πραξικοπήματος να εκκαθρίσει την Εθνική Φρουρά, την αστυνομία και τον κρατικό μηχανισμό από τους πραξικοπηματίες και να λάβει μέτρα για τη διάλυση όλων των παρανόμων ομάδων.

Στο ψήφισμα της Αριστεράς αντετάχθησαν έντονα οι βουλευτές Χατζηηρακλέους και Χατζηκακού.

Ο πρώτος είπε ότι το ψήφισμα ήταν αντίθετο με την πολιτική λήθης και αμνηστίας που εξήγγειλε και ακολουθούσε ο Πρόεδρος Μακάριος, ενώ ο δεύτερος κατηγόρησε την Αριστερά ότι εξωθεί τον Πρόεδρο Μακάριο σε ενέργειες που αναιρούσαν τις υποσχέσεις του και δημιούργησαν εντός και εκτός της Κύπρου θέμα αξιοπιστίας, συνεπείας και σταθερότητας του Προέδρου.

Είπε ακόμα ότι ην ΕΔΕΚ αμιλλάτο το ΑΚΕΛ για να αποσπάσει μέλη του και κάλεσε τα δυο κόμματα να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να αναθεωρήσουν τη στάση τους.

Ο επίσης βουλευτής του ενιαίου Αιμίλιος Μιχαηλίδης (Λεμεσού) μιλώντας εκ μέρους όλων των βουλευτών του Ενιαίου Κόμματος είπε ότι το Νομοσχέδιο ικανοποιούσε τη λαϊκή θέληση και γι' αυτό το κόμμμα του επιδοκίμασε την πολιτικήν που εκφραζόταν μέσα από αυτό.

Ο Βάσος Λυσσαρίδης είπε ότι η συνταγματική τάξη στην Κύπρο δεν αποκαταστάθηκε οκτώ μέρες μετά το πραξικόπημα (δηλαδή με την ανάληψη της προεδρίας από τον Γλαύκο Κληρίδη) αλλά όταν αναγνωρίστηκε ότι μόνος συνταγματικός Πρόεδρος ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

Στους υπαινιγμούς του Βάσου Λυσσαρίδη εναντίον του Κληρίδη απάντησε ο Λέανδρος Ζαχαριάδης του Ενιαίου Κόμματος Λευκωσίας που αναφέρθηκε στην προσφορά του Γλαύκου Κληρίδη στη διάρκεια της προεδρίας του και πρόσθεσε:

"Διότι όταν εκείνος ηγωνίζετο εις τας επάλξεις του καθήκονος ευρισκόμενος επι ποδός επί 24ώρου βάσεως, πλειστάκις νήστις και άϋπνος, αυτοί εκρύβοντο εις τα μέγαρα των διαφόρων πρεσβειών..."

Ο Χατζηκακού (Ενιαίο Αμμοχώστου) είπε ότι η ανάξεση των πληγών είναι επικίνδυνη, ανεύθυνη και ύποπτη και κατηγόρησε την Αριστερά ότι με το ψήφισμα της αν τούτο υιοθετείτο, θα τουρκοποιούσε όλη την Κύπρο

Ο Βάσος Λυσσαρίδης απάντησε ότι κρυβόταν γιατί θα δολοφονείτο από τους πραξικοπηματίες και ότι η ΕΔΕΚ ήταν το προπύργιο της Αντίστασης.

Ο Ανδρέας Φάντης (ΑΚΕΛ) επέμενε στο ψήφιμα της Αριστεράς και πρόσθεσε ότι αυτό συμπληρώνει το Νόμο που εγκρίθηκε.

Η Ηρακλής Χατζηηρακλέους είπε ότι η ψήφισμα του σχεδίου της Αριστεράς θα ανατινάξει την ενότητα του λαού στον αέρα.

Η ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα συνεχίστηκε και στην επομένη συνεδρία της Βουλής (Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 1975) στην οποία πήραν και πάλι τον λόγο αρκετοί βουλευτές και τελικά εγκρίθηκε σχετικό ψήφισμα με το οποίο η Βουλή καλούσε την Κυβέρνηση να προχωρήσει σε πλήρη κάθαρση του κρατικού μηχανισμού και των σωμάτων ασφαλείας από τους αμετανόητους πραξικοπηματίες.

Τονιζόταν ακόμα ότι τα αναγκαία μέτρα τα οποία θα λαμβάνονταν θα έπρεπε να αποφασισθούν σε κοινή συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου του Υπουργικού και των μελών της Βουλής.

Το ψήφισμα έχει ως ακολούθως:

Η Βουλή των Αντιπροσώπων εξ αφορμής της συζητήσεως του Νομοσχεδίου και θεσπίσεως του Περί Πραξικοπήματος (Ειδικαί διατάξεις) Νόμου του 1975, και

Λαμβάνουσα υπ' όψιν ότι παρά την επίσημον και κατηγορηματικήν διακήρυξιν προθέσεως της Κυβερνήσεως όπως παράσχη αμνηστίαν,

Αρκετοί εκ των μετασχόντων του πραξικοπήματος αντί να αισχύνωνται διά την συμμετοχή των εις αυτό και την διά της τοιαύτης συμμετοχής ενσυνείδητον προδοσίαν της πατρίδος των και ειλικρινώς μεταμελούμενοι να δικαιολογήσουν την γεννειοδώρως προσφερθείσαν εις αυτούς αμνηστίαν, έχουν το θράσος να προβάλλουν ως παράγοντες εις την πολιτικήν ζωήν του τόπου και να επικρίνουν τας καταβαλλομένας προσπαθείας προς επούλωσιν των δεινών τα οποία η ιδική των αφροσύνη ή προδοσία επροκάλεσαν θεωρούσα αναγκαίαν την τιμωρίαν των τοιούτων αμετανοήτων ενόχων δυνάμει της κειμένης νομοθεσίας, την οποίαν μόνον η Κυβέρνησις δικαιούται να θέση εν ενεργεία.

1. Επιβεβαιώνει το ομοφώνως υπό της Βουλής εγκριθέν ψήφισμα της 15ης Ιουλίου 1975 διά του οποίου καταδικάζεται "κατά τον πλέον έντονον και κατηγορηματικόν τρόπον το εγκληματικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, το οποίον ωδήγησεν εις την τουρκικήν εισβολήν.

2. Καλεί την Κυβέρνησιν να ασκήση τας εξουσίας δι' ων περιβέβληται ώστε να παύσουν αι απαράδεκτοι κατά του κράτους εκδηλώσεις πρωτεργατών του πραξικοπήματος, αποτελούσαι πρόκλησιν κατά των αισθημάτων του λαού και κίνδυνον διά την εν ενότητι προώθησιν του αγώνος σωτηρίας της Κύπρου και καλεί την Κυβέρνησιν όπως προσάψει εναντίον όσων συνεχίζουν την τοιαύτην προκλητικήν ανάμιξιν των κατηγορίας, βάσει της κειμένης νομοθεσίας, διά την συμμετοχήν των ως πρωτεργατών του πραξικοπήματος εις την προδοσίαν της χώρας των και δι' εγκλήματα ποινικού δικαίου τα οποία τυχόν διέπραξαν.

3. Καλεί την Κυβέρνησιν όπως εφαρμόζουσα την κειμένην νομοθεσίαν, χωρήση εις πλήρη κάθαρσιν του Κρατικού Μηχανισμού, των ενόπλων δυνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας, της δημοσίας και εκπαιδευτικής υπηρεσίας και των υπηρεσιών των ημικρατικών οργανισμών από τα αμετανόητα εκείνα στοιχεία τα οποία αφού μετέσχον ενεργώς εις το εγκληματικόν πραξικόπημα συνεχίζουν διά λόγων ή έργων την υπονομευτικήν των δράσιν.

4. Καλεί την Κυβέρνησιν να λάβη αποφασιστικά μέτρα διά την διάλυσιν όλων των παρανόμων ενόπλων ομάδων και την κατάσχεσιν του παρανόμως κατεχομένου οπλισμού και γενικώς διά την αυστηράν επιβολήν του Νόμου και της τάξεως, πράγμα το οποίον θα ενισχύση το εσωτερικόν μέτωπον και την ενότητα του λαού.

5. Καλεί την Κυβέρνησιν όπως συγκαλέση κοινήν συνεδρίαν του Εθνικού Συμβουλίου, του Υπουργικού Συμβουλίου και των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων προς εξέτασιν της εν γένει εσωτερικής κταστάσεως και προς από κοινού μελέτην των αναγκαίων μέτρων προς υλοποίησιν του παρόντος ψηφίσματος.

6. Η Βουλή των Αντιπροσώπων διαδηλώνει την ετοιμότητα της όπως υποστηρίξη σθεναρώς την Κυβέρνησιν της Δημοκρατίας εις πάσαν προσπάθειαν αυτής αποβλέπουσαν εις την αποτροπήν οιασδήποτε νέας αντιδημοκρατικής εκδηλώσεως και όπως θεσπίση οιανδήποτε νομοθεσίαν ήθελεν η Κυβέρνησις κρίνει αναγκαίαν προς επίτευξιν των ως άνω σκοπών".

Το ψήφισμα ήταν το αποτέλεσμα συμβιβασμού στα ψηφίσματα που είχαν καταθέσει το ΑΚΕΛ και ο βουλευτής Ηρακλής Χατζηηρακλέους.

Ωστόσο το ψήφισμα δεν υποστήριξε ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης δηλώνοντας ότι δεν ήταν ικανοποιημένος.

Η Βουλή απέρριψε με 14 ψήφους κατά έναντι 12 πρόταση του ΑΚΕΛ και της ΕΔΕΚ όπως η Κυβέρνηση προχωρήσει σε μεταθέσεις ή απολύσεις πραξικοπηματιών που κατείχαν ανώτερες θέσεις στην Κυβέρνηση.

Τη θέση του Ενιαίου Κόμματος επί του θέματος καθόρισε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Τάσσος Παπαδόπουλος ο οποίος ανέφερε:

ΔΙΩΞΗ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΩΝ: Υπάρχει η σαφής και ικανοποιητική Νομοθεσία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον των αμετανοήτων.

ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ: Οι αμετανόητοι να παταχθούν και εξωστρακισθούν άνευ οίκτου. Αν συνεχίσουν την δράση τους προκαλούντες το δημόσιο αίσθημα και να επικρίνουν τις καταβαλλόμενες προσπάθειες προς επούλωση των πληγών που οι ίδιοι προκάλεσαν να πρχωρήσει σε δίωξη τους.

ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ: Αν η Κυβέρνηση αποφασίσει να εγκαθιδρύσει νομοθεσία προς τιμωρία τους πρόθυμος θα είναι η υποστήριξη του κόμματος.

ΜΕΤΑΝΟΗΣΑΝΤΕΣ: Συγχώρηση στους μετανοήσαντες και τους νεαρούς των οποίων οι πραξικοπηματίες εκμεταλλεύθησαν τα αισθήματα τους και τον πατριωτισμό τους.

ΠΡΟΔΟΤΕΣ: Ανεύθυνοι ήσαν πάντοτε οι πραξικοπηματίες. Απεδείχθησαν προδότες. Και αντί να αισχύνονται προσπαθούν να εξασφαλίσουν ρόλο πρωταγωνιστούν με θράσος απροσμέτρητο. Αποτελεί χρέος ο εξωστρακισμός τους από την πολιτική σκηνή.

ΛΗΘΗ ΚΑΙ ΑΜΝΗΣΤΙΑ: Λήθη δεν σημαίνει να μη μιλούμε για τους ενόχους και να μη εντοπίζουμε το μέγεθος της εντροπής τους.

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΛΗΡΙΔΗ: Θα ήταν μικρότης να αρνηθούμε το θάρος και την σωφροσύνη που επέδειξε ο κ. Κληρίδης όταν ανέλαβε την εξουσία μετά το πραξικόπημα. Εξ όσων ενθυμούμαι δύο τουλάχιστον ηγέτες πολιτικών κομμμάτων είχαν εισηγηθεί τότε στο κ. Κληρδη να αναλάβει την εξουσία.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος κατέληξε ότι ο Γλαύκος Κληρίδης μέσα στο χάος κατόρθωσε να στήσει το κράτος τονίζοντας χαρακηριστικά: Ο Κληρίδης παρέλαβε χάος και παρέδωσε κράτος.

Ομως υπήρξαν και άλλα κατά τη συνεδρία της Βουλής με αποτέλεσμα βουλευτής να αποχωρήσει από την αίθουσα με δάκρυα στα μάτια ύστερα από επίθεση που δέχθηκε από τον Βάσο Λυσσαρίδη.

Σε ομιλία του ο Κώστας Χριστοδουλίδης είχε καταγγείλει ότι ο θόρυβος για την κάθαρση "είχε αρχίσει από τον Λυσσαριδικό κομμουνισμό και ότι μετά την εξάντληση των διαφόρων συνθημάτων φαίνεται ότι ηνώχλησαν τον ακελικό κομμουνισμό" (Αγών 31.12.1975).

Διερωτήθηκε ακόμα αν με το ψήφισμα του ΑΚΕΛ δεν εκαλείτο ο Μακάριος σε ασυνέπεια και κατήγγειλε ότι ορισμένοι κρατικοί υπάλληλοι εξωθούσαν τους πρόσφυγες σε δαναμικούς αγώνες.

Απαντώντας ο Βάσος Λυσσαρίδης αναφέρθηκε στον Κώστα Χριστοδουλίδη τον οποίο χαρακτήρισε "σαλντιμπάγκο της πολιτικής" προσθέτοντας ότι το "πραξικόπημα είναι γέννημα του και παιδί του..."

Παίρνοντας τον λόγο ο Κώστας Χριστοδουλίδης απάντησε:

Διεκδικώ θέση έντιμου πολίτου και πιστεύω ότι τυγχάνω της εκτιμήσεως αυτής περισσότερον εκείνης του κ. Λυσσαρίδη. Ο κ. Λυσσαρίδης κατήλθε πιο κάτω από την πολιτική του πεζοδρομίου. Από νεαράς ηλικίας έθεσα τον εαυτόν μου και την οικογένεια μου στην υπηρεσία της πατρίδος. Τέσσερα μέλη της οικογένειας μου εχάθησαν. Στην Ελλάδα κατά τον συμμοριτοπόλεμο εφονεύθη ένας και όμως αυτούς που εχλεύαζαν τον θάνατο του δεν τους μίσησα. Υπέφερα και το ξέρεις πολύ καλά κ. Λυσσαρίδη. Και είναι ντροπή σου... Εσύ που ξέρεις αυτή την κατάσταση...Λυπούμαι δεν μπορώ να συνεχίσω άλλο.

Και κλείοντας ο Κώστας Χριστοδουλίδης βγήκε από την αίθουσα της Βουλής.

ΤΑΣΣΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Για λόγους τάξεως εξ όλων ίσως των βουλευτών, αναφέρω ότι ο κ. Χριστοδουλίδης εχαρακτηρίζετο πάντοτε για το θάρρος του, το ήθος του και την ειλικρίνειά των απόψεων του. Λέγω αυτό διότι όντας αγωνιστής της ΕΟΚΑ Α συναγωνιστής του Διγενή και όχι του Γρίβα, με στενούς δεσμούς με αυτόν δεν εδίστασε από το βήμα αυτής της Βουλής να καταδικάσει τη τακτική του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β λόγω της τακτικής του. Η αναφορά σ' αυτόν σαν σαλντιμπάγκο της πολιτικής αποτελεί ανοίκεια επίθεση εναντίον του. Ο κ. Λυσσαρίδης υπερέβη τα εσκαμμένα και διέπραξε σφάλμα...

Η απόφαση της Βουλής αλλά και η συζήτηση που ακολούθησε ήταν χαρακτηριστική των προθέσεων του νομοθετικού Σώματος που αποτελείτο από ανθρώπους που φώναζαν συνεχώς για κάθαρση και τιμωρία των ενόχων στο πραξικόπημα.

Και ο Πρόεδρος Μακάριος και η Κυβέρνηση του δεν καθυστέρησαν καθόλου. Αντίθετα άρχισαν την λήψη μέτρων που οδήγησαν στη φυλακή πολλούς πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος ή της ΕΟΚΑ Β με πρώτο τον Νικόλαο Σαμψών, και ανθρώπους που αναμίχθηκαν σε δολοφονίες κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος και την περίοδο της ΕΟΚΑ Β.