Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

16.7.1974: Το Συμβούλιο Ασφαλείας αφού ενημερώνεται από έκθεση του Κουρτ Βάλντχαϊμ για την κατάσταση στην Κύπρο αναβάλλει τη λήψη απόφασης εν όψει της αναμενόμενης άφιξης του Προέδρου Μακαρίου στη Νέα Υόρκη για να ενημερώσει το Σώμα.

S-2126

16.7.1974: ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΦΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΥΡΤ ΒΑΛΝΤΧΑΙΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΝΑΒΑΛΛΕΙ ΤΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗΣ ΑΦΙΞΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ

Στις 16 Ιουλίου συνήλθε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη ύστερα από αίτηση του μονίμου αντιπροσώπου της Κύπρου στα Ηνωμένα Εθνη Ζήνωνα Ρωσσίδη για μελέτη της κατάστασης στην Κύπρο.

Ωστόσο το Σώμα αφού άκουσε έκθεση του Γενικού Γραμματέα στην οποία αναφέρθηκε σε ποιες ενέργειες είχε προβεί από την έναρξη του πραξικοπήματος δεν πήρε καμιά απόφαση.

Ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας Κουρτ Βάλντχαϊμ στην έκθεση του:

"Κύριε Πρόεδρε,

Οπως σας εξήγησα με την επιστολή μου σήμερα το πρωί ζήτησα την σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας για να αναφέρω σ' αυτό τις πληροφορίες που πήρα από τον ειδικό αντιπρόσωπο μου και το Διοικητη της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για τα τελευταία γεγονότα της Κύπρου.

Τα μέλη του Συμβουλίου γνωρίζουν εν τω μεταξύ ότι ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Κύπρου στον ΟΗΕ ζήτησε τη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ενωρίς το πρωί της 15ης Ιουλίου πήρα την πληροφορία από τον αντιπρόσωπο μου στη Λευκωσία και το διοικητή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που επιβεβαιώνουν τα γεγονότα στην Κύπρο.

Ενώ η κατάσταση εξακολουθεί να παραμένει συγκεχυμένη, οι ενδείξεις είναι ότι έγινε πραξικόπημα, εναντίον του προέδρου Μακαρίου από την Εθνική Φρουρά. Υπήρχαν πληροφορίες ότι ο Πρόεδρος Μακάριος εφονεύθη.

Οι πληροφορίες αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και απεδείχθησαν λανθασμένες.

Ο διοικητής της Δύναμης διέταξε πλήρη συναγερμό στη νήσο στη 1 το πρωί της 15ης Ιουλίου (ώρα Νέας Υόρκης) και τοποθέτησε διπλοσκοπιές. Γύρω στο μεσημέρι (ώρα Νέας Υόρκης) της 15ης Ιουλίου πήρα νεότερο μήνυμα από τον αντιπρόσωπο μου που ανέφερε ότι η ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη Λεμεσό ειδοποιήθηκε από τον Επίσκοπο Πάφου ότι πήρε μήνυμα του Προέδρου Μακαρίου, ο οποίος ζητούσε να στείλει μήνυμα στον αντιπρόσωπο της Κύπρου στον ΟΗΕ για να ζητήσει σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ο αντιπρόσωπος μου προσθέτει ότι είναι δύσκολο να εξασφαλίσει επιβεβαίωση της αυθεντικότητας του μηνύματος και εάν αυτό προέρχεται από τον Πρόεδρο Μακάριο.

Το μήνυμα διεβίβασα στο μόνιμο αντιπρόσωπο της Κύπρου και του ανέφερα την ανικανότητα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ να επιβεβαιώσει την αυθεντικότητα του.

Το πρωί της 15ης Ιουλίου συνεζήτησα την κατάσταση με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας και του παρέδωσα τις πληροφορίες που είχα.

Εν όψει της σοβαρότητος των εξελίξεων όπως ανέφερα προηγουμένως, έστειλα μηνύματα στους Πρωθυπουργούς της Ελλάδος και της Τουρκίας τονίζοντας τη μεγάλη μου ανησυχία και τη σημασία της διατηρήσεως της ανεξαρτησίας, εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Κύπρου.

Επίσης τους κάλεσα σε αυτοσυγκράτηση και να αποφύγουν πράξεις που δυνατόν να έδιδαν την ευκαιρία για περαιτέρω βία.

Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ βρίσκεται σε όλα τα σημεία και τις γραμμές αντιπαράταξης των δυο κοινοτήτων. Για τον λόγο αυτό η δύναμη δεν έχει απ' ευθείας παρατηρητές σε πολλά σημεία των συγκρούσεων που οφείλονται σε συγκρούσεις μεταξύ αντιπάλων της μιας κοινότητας και δεν βρίσκονται στις γραμμές αντιπαράθεσης των δυο πλευρών.

Το απόγευμα της 15ης Ιουλίου πήρα επίσης μια νεότερη πληροφορία από τον ειδικό αντιπρόσωπο μου. Υπήρχαν πληροφορίες ότι ο Πρόεδρος Μακάριος ζούσε και μετέδωσε μήνυμα του από το ραδιόφωνο προς τον Κυπριακό λαό. Η κατάσταση στη Λευκωσία και σε όλη τη νήσο εξακολουθεί να είναι συγκεχυμένη. Το αεροδρόμιο βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Εθνοφρουράς. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ραδιοσταθμό που μεταδίδει ανακοινώσεις της κυβέρνησης Εθνικής Σωτηρίας.

Οι εγκαταστάσεις των τηλεπικοινωνιών κατελήφθησαν από την Εθνική Φρουρά και όλες οι διεθνείς επικοινωνίες ελέγχονται. Το Προεδρικό Μέγαρο ανεφλέγη. Πυροβολισμοί ακούγονται από το πρωί στη Λεμεσό, Πάφο και Αμμόχωστο.

Οι τουρκικές δυνάμεις βρίσκονται σε πλήρη συναγερμό και έχουν επανδρώσει τις θέσεις τους. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ διατηρεί επαφή με τον αντιπρόεδρο κ. Ντενκτάς και τον συνεργάτη του κ. Ορέκ και ο αντιπρόσωπος μου στην Κύπρο τους καλεί να συμβουλεύσουν τους τουρκοκύπριους να παραμείνουν ήρεμοι.

Στις 5.15 το απόγευμα ο Ανώτερος Σύμβουλος και ο αρχηγός του επιτελείου της ΟΥΝΦΙΚΠ επισκέφθησαν τον κ. Ορέκ, ο οποίος συνεφώνησε να κάμει ό,τι μπορεί για να διατηρηθεί ήρεμη η τουρκοκυπριακή κοινότητα. Πρόσθεσε εν τούτοις ότι η κοινότητα ανησυχεί σοβαρώς για τις εξελίξεις και φοβάται ότι δυνατόν να γίνει και επίθεση εναντίον της. Κατά τη διάρκεια της συναντήσεως ακούονταν πυροβολισμοί.

Ακολούθως οι δυο επίσημοι της ΟΥΝΦΙΚΥΠ συναντήθηκαν με τον Επιτετραμμένο της Τουρκίας στην Κύπρο, ο οποίος παρεπονέθη ότι όλμοι ερρίφθησαν προς την κατεύθυνση της ΤΟΥΡΔΥΚ και ότι η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε ένα κάμπο απεκόπη.

Οι επίσημοι της ΟΥΝΦΙΚΥΠ δήλωσαν ότι παρά τις παρούσες δυσκολίες που υπάρχουν θα προσπαθήσουν να ενεργήσουν αναλόγως.

Στο μεταξύ ο ειδικός αντιπρόσωπος μου και ο διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ενημέρωσαν τον αντιπρόεδρο κ. Ντενκτάς επί των εξελίξεων και πήραν διαβεβαιώσεις από αυτόν ότι θα κάμει ό,τι μπορεί για να διατηρηθεί ήρεμη η κοινότητα του.

Παράλληλα ο ειδικός αντιπρόσωπος μου και ο διοικητής της Δυνάμεως συναντήθηκαν με τον τούρκο πρεσβευτή στη Λευκωσία έπειτα από αίτηση του και πληροφορήθηκα από αυτόν για τους πυροβολισμούς που ερρίπτοντο δίπλα από το στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ.

Ο Πρέσβυς ζήτησε την παρέμβαση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αμέσως για να αποφευχθεί περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης0.

Ο Στρατηγός Πρεμ Τσιαντ μετέβη αμέσως με συνοδεία στο αρχηγείο της Εθνικής Φρουράς στην Αθαλάσσα, όπου στις 8.30 το βράδυ συναντήθηκε με τον υπεύθυνο αξιωματικό της Δυνάμεως. Ο κ. Τσιαντ έθεσε τέσερα θέματα:

ΠΡΩΤΟ: Την πληροφορία του τούρκου πρεσβευτή ότι βλήματα όλμων έπεσαν παρά την ΤΟΥΡΔΥΚ.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Την πληροφορία ότι πυροβολισμοί ρίχνονται εναντίον τουρκοκυπρίων στη Λευκωσία.

ΤΡΙΤΟ: Την πληροφορία ότι ένα ελικόπτερο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ επυροβολήθη.

ΤΕΤΑΡΤΟ: Τη σπουδαιότητα της ελευθέρας διακίνησης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Ο εκτελών χρέη διοικητού της Εθνικής Φρουράς δήλωσε ότι δόθηκαν αυστηρές εντολές να μη πυροβολούν εναντίον των τούρκων ή της ΤΟΥΡΔΥΚ και ότι λυπάται αν συνέβη κάτι τυχαίο. Διαβεβαίωσε επίσης ότι θα δοθούν αυστηρές οδηγίες για να αποφευχθούν τέτοια επεισόδια.

Οι πυροβολισμοί εναντίον των ελικοπτέρων της ΟΥΝΦΙΚΥΠ εχαρακτηρίσθησαν επίσης ως τυχαίοι. Διαβεβαίωσε τέλος ότι θα έδιδε οδηγίες ώστε να μη παρεμποδίζεται η διακίνηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Κατά τη διάρκεια της νύκτας της 15ης προς τη 16η Ιουλίου ο διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ανέφερεν ότι πυροβολισμοί συνέχιζαν να ακούονται στη Λευκωσία, την Αμμόχωστο, τη Λάρνακα, τη Λεμεσό και την Κερύνεια.

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ανέφεραν επίσης ότι οι συγκρούσεις οδήγησαν στο θάνατο 20-30 προσώπων. Πέραν των 1000 είναι οι τραυματίες.

Στις 9 το βράδυ της 15ης Ιουλίου πήρα πληροφορία από τον αντιπρόσωπο μου ότι ο διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Πάφο συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ο οποίος κάλεσε τον ειδικό αντιπρόσωπο μου να συναντηθεί μαζί του την επομένη.

Ο αντιπρόσωπος μου και ο διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ είδαν τον Αρχιεπίσκοπο στην Πάφο στις 10 το πρωί της 16ης Ιουλίου. Το κύριο αίτημα του ήταν όπως συνέλθει το Συμβούλιο Ασφαλείας όσο το δυνατό γρηγορότερα. Επίσης ζήτησε από τον ειδικό αντιπρόσωπο μου να διαβιβάσει μέσω μου έκκληση σε όλες τις φιλικές με την Κύπρο χώρες για βοήθεια ώστε να σωθεί η ανεξαρτησία και η κυριαρχία της Κύπρου. Εχω ηδη ενημερώσει τον ειδικό αντιπρόσωπο της Κύπρου για το περιεχόμενο του μηνύματος.

Οταν οι δύο επίσημοι της ΟΥΝΦΙΚΥΠ επέστρεψαν στο αρχηγείο της Δύναμης στη Λευκωσία στις 12.30 πήραν την πληροφορία ότι ο Αρχιεπίσκοπος ζητούσε να εγκαταλείψει την Πάφο και ότι ζητούσε τη βοήθεια της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Εν όψει των περιστάσεων αυτών εξουσιοδότησα την ΟΥΝΦΙΚΥΠ να προστατεύσει τον Αρχιεπίσκοπο, επί τη βάσει ανθρωπιστικών λόγων. Ταυτόχρονα προφορήθηκα ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εγκατέλειψε τη νήσο.

Κύριε Πρόεδρε,

Παρακολούθησα τις τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο με μεγάλη ανησυχία. Ενώ η αποστολή της Δύναμης στην Κύπρο σχετίζεται ειδικά με τη διένεξη μεταξύ των δύο κοινοτήτων στη νήσο και δεν δύναται ως εκ τούτου να αναμιγνύεται σε εσωτερικές υποθέσεις της μιας κοινότητας, οι επιπτώσεις των αγρίων ταραχών όπως εκείνων των τελευταίων δυο ημερών μπορούν εύκολα να επεκταθουν πέραν των ενδιαφερόντων της μιας κοινότητος.

Οταν αυτό γίνει, το θέμα καθίσταται αμέσου ενδιαφέροντος για την αποστολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Οπως θα φανεί από την ανωτέρω έκθεση, η Δύναμη έκαμε ό,τι μπορούσε για να παρεμποδίσει τη βία, να προκαλέσει επανάληψη των διακοινοτικών συγκρούσεων. Πέραν τούτου, στα πλαίσια του Κυπριακού προβλήματος, τέτοια γεγονότα περιέχουν σοβαρό κίνδυνο απειλής κατά της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας με ευρύτερες επιπτώσεις.

Για όλους τους ανωτέρω λόγους και εν όψει των ευθυνών του Συμβουλίου Ασφαλείας έναντι του Κυπριακού προβλήματος, αισθάνθηκα καθήκον μου να υποβάλω αυτή την έκθεση στο Συμβούλιο σήμερα".

Στην ίδια συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας στην οποία αναγνώσθηκε η έκθεση του Κουρτ Βάλντχαϊμ, ο αντιπρόσωπος της Κύπρου Ζήνων Ρωσσίδης κάλεσε το Σώμα να εγκρίνει ψήφισμα με το οποίο να αξιώνει τερματισμό των συγκρούσεων στην Κυπρο ως και της στρατιωτικής επέμβασης.

Την αίτηση της Κύπρου υποστήριξε σταθερά και ο αντιπρόσωπος της Ρωσίας Βασίλυ Σαφροντσιούκ.

Ο ρώσος αντιπρόσωπος επέρριψε επίσης όλη την ευθύνη για τα επεισόδια στην Ελλάδα και ζήτησε τη λήψη άμεσων μέτρων τονίζοντας τα ακόλουθα:

"Η Σοβιετική Ενωση καταδικάζει πλήρως το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Κύπρο που διενήργησαν ξένες δυνάμεις εναντίον της νόμιμης κυβέρνησης της Κύπρου.

Πρέπει να ληφθούν επείγοντα μέτρα για προστασία της Κυβέρνησης του Προέδρου Μακαρίου, για τερματισμό της ξένης επέμβασης και διασφάλισης της αποχώρησης των Ελλήνων αξιωματικών".

Ο αμερικανός αντιπρόσωπος Τζων Σκάλι παρατήρησε ότι το Συμβούλιο δεν έχει σαφείς πληροφορίες για την κατάσταση και δεν μπορεί ως εκ τούτου να συμβάλει θετικά τώρα.

Είπε επίσης ότι η χώρα του καταδικάζει τη βία στην Κύπρο και επαναβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της Κύπρου.

Τέλος ζήτησε να αναβληθεί η λήψη απόφασης για να μπορέσει το Συμβούλιο να ακούσει τον Πρόεδρο Μακάριο.

Με το ίδιο πνεύμα μίλησε και ο αντιπρόσωπος της Βρετανίας σερ Αϊβορ Ρίτσιαρντ, ο οποίος είπεν ότι εφ' όσον ο Μακάριος βρίσκεται ήδη στη Μάλτα, θα ήταν σωστό το Συμβούλιο να ακούσει αυτά που έχει να πει, αν τελικά θα διαλέξει να μεταβεί στη Νέα Υόρκη.

Είπε επίσης ότι θα ήταν καλύτερα να ληφθεί απόφαση για καταδίκη της ξένης επέμβασης, αφού ακουσθεί ο Μακάριος, ο οποίος και θα επιβεβαιώσει αν έγινε κάτι τέτοιο. Λήψη τώρα απόφασης δημιουργεί περισσότερη ένταση στην ήδη υφιστάμενη κατάσταση, είπε ο βρετανός αντιπρόσωπος.

Ο αντιπρόσωπος της Τουρκίας Οσμάν Ολτζάϋ ζήτησε τη λήψη απόφασης με την οποία να απαγορεύεται η αποστολή παρανόμως όπλων στην Κύπρο.

Ο αντιπρόσωπος της χούντας της Ελλάδας παραπονέθηκε για τους ισχυρισμούς για επέμβαση της Ελλάδας και τόνισε ότι η χώρα του πάντοτε υποστηρίζει και σέβεται την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Κύπρου και όλων των χωρών.

Επίσης ότι η Ελλάδα θεωρεί τα γεγονότα στην Κύπρο ως εσωτερική υπόθεση των Κυπρίων.

Παρά την επιμονή του μονίμου αντιπροσώπου της Κύπρου Ζήνωνα Ρωσσίδη για λήψη απόφασης, η συνεδρία αναβλήθηκε χωρίς να ληφθεί απόφαση εν όψει της αναμενόμενης άφιξης του Προέδρου Μακαρίου στη Νέα Υόρκη, πράγμα που έγινε στις 18 Ιουλίου, 1974.