23.11.1974: (Το Γ Μέρος της συνέντευξης του Νίκου Σαμψών στον "Κήρυκα"): Ο Νίκος Σαμψών δηλώνει ότι το μισό υπουργικό του Συμβούλιο το διόρισε ο ίδιος και το άλλο οι ελλαδίτες αξιωματικοί

S-2116

23.11.1974: (Το Γ Μέρος της συνέντευξης τουν Νίκου Σαμψών στον Κήρυκα): Ο ΝΙΚΟΣ ΣΑΜΨΩΝ ΔΗΛΩΝΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΜΙΣΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΔΙΟΡΙΣΕ Ο ΙΔΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΟΙ ΕΛΛΑΔΙΤΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ. ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΑΚΟΜΑ ΟΤΙ ΤΟΝ ΝΤΙΜΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΟΝ ΗΘΕΛΑΝ ΓΙΑΤΙ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΟΤΙ ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΟ-ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΘΑ ΕΠΡΗΕΑΖΕ ΤΟΥΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΜΠΟΔΙΣΟΥΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Στο τρίτο μέρος της συνέντευξης του στην εφημερίδα ΚΗΡΥΚΑΣ στις 23.11 1974 στο Παρίσι, ο Νίκος Σαμψών αναφέρει ότι το μισό περίπου υπουργικό το διόρισε ο ίδιος και το άλλο οι πραξικοπηματίες.

Ακόμα τονίζει ότι οι πραξικοπηματίες ήθελαν τον Ντίμη Δημητρίου υπουργό Εξωτερικών γιατί πίστευαν ότι ως πρόεδρος του Κυπρο-αμερικανικού Συνδέσμου πίστευαν ότι θα επηρέαζε τους αμερικανούς για να εμποδίσουν μια εισβολή στην Κύπρο.

Για τον αριθμό των θυμάτων ο Νίκος Σαμψών είπε ότι κατά το πραξικόπημα σκοτώθηκαν ήταν 74-70 κύπριοι και 4 ελλαδίτες.

Ανέφερε ο Σαμψών στη συνέχεια της συνέντευξης του:

ΚΗΡΥKΑΣ: Εσείς αναλάβατε το μεσημέρι της Δευτέρας...

ΣΑΜΨΩΝ: Οχι, στις 3 το απόγευμα.

Κ: Και θέλετε να πείτε ότι όσα βασανιστήρια έγιναν, όσες δολοφονίες έγιναν, τι τελοσπάντων έγινε, ήταν μέχρι τις 3 το απγοευμα; Και μετά εσταμάτησαν όλα;

Σ: Μα δολοφονίες... δεν έγιναν. Ορισμένα άτομα σκοτώθηκαν στες ανταλλαγές των πυροβολισμών. Ενα πράγμα να σας πω όλοι οι νεκροί στο πραξικόπημα ή επανάσταση- όπως θέλεις πέστο- ήταν 74 άτομα κι' από τις δυο πλευρές. Οι 70 ήσαν κύπριοι και οι 4 ελλαδίτες. Δεν ήταν οι εκατοντάδες ή οι χιλιάδες που επαρουσίασαν, ούτε οι σταυροί των μνημάτων του νεκροταφείου Λευκωσίας που επρόβαλε η ταινία του Κακογιάννη, ότι δηλαδή όλο το νεκροταφείο ήταν γεμάτο με νεκρούς του πραξικοπήματος. Ολοι οι νεκροί του πραξικοπήματος ήταν 74

Κ: Κύριε Σαμψών, θέλω να σας αναφέρω μια μαρτυρία του πεθερού μου, ο οποίος έμενε σ' ένα διαμέρισμα ακριβώς πάνω από το διαμέρισμα του επί πραξικοπήματος Αρχηγού της Αστυνομίας κ. Παντελίδη. Μια μέρα- μεταξύ του πραξικοπήματος και της εισβολής- άκουσε θόρυβο και βγήκε στο μπαλκόνι. Από εκεί είδε ένα φορτηγό να σταματά, να κατεβαίνουν κάποιοι, οι οποιοι αφού αντάλλαξαν μερικές κουβέντες με τους αστυνομικούς-φρουρούς του κ. Παντελίδη, μπήκαν ξανά στο φορτηγό και έφυγαν. Το φορτηγό εκείνο κ. Σαμψών ήταν γεμάτο πτώματα σκεπασμένα πρόχειρα με σεντόνια. Τα είδε ο ίδιος ο πεθερός μου με τα μάτια του.

Σ: Δεν ξέρω τι είδε ο πεθερός σου. Εγώ κείνο που ξερω είναι ότι οι νεκροί εκείνων των ημερών ετάφησαν σε διάφορα νεκροταφεία και ήσαν 74.

Κ: Αποκλείεται δηλαδή να συνέβαινε οτιδήποτε και να μην ερχόταν σε γνώση σας; Αποκλείεται να σας το έκρυβαν;

Σ: Δεν αποκλείεται να μου έκρυβαν οτιδήποτε. Αλλά σου επαναλαμβάνω οι νεκροί ήταν 74.

Μια φορά η εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" που υποστηρίζει τον κ. Κυπριανού δημοσίευσε τα ονόματα των νεκρών της περιόδου εκείνης συμπεριλαμβανομένων των νεκρών των τροχαίων δυστυχημάτων καθώς και αυτών που πέθαναν από καρδιακές παθήσεις μέσα στα νοσοκομεία και ετάφησαν εκείνες τις μέρες και δεν υπερέβαιναν τους 90. Πού είναι λοιπόν οι εκατοντάδες και οι χιλιάδες που παρουσιάζει η προπαγάνδα. Και να σας πω και κάτι. Αυτή η προοπαγάνδα των πρώτων μηνών, του πρώτου χρόνου, ήταν ένα όπλο στα χέρια των τούρκων, οι οποίοι εξετέλεσαν εν ψυχρώ χιλιάδες κρατουμένοςυ και είπαν ότι είσαν νεκροί του πραξικοπήματος (σημ. Κήρυκα: Υψώνειο τη φωνή του). Οχι κύριοι. Διά να προπαγανδίσουμεν εναντίον εκείνης της περιόδου, εδώσαμεν όπλο στους τούρκους για να σσφάξουν χιλιάδες δικούς μας.

Κ: Μέσα σε όλον εκείνο τον κυκεώνα της σύγχυσης, του φόβου των αντιποίνων, δεν επέρασε από το μιαλό σας η σκέψη ότι το πραξικόπημα θα έφερνε τους τούρκους ή ότι θα το χρησιμοποιούσαν σαν πρόσχημα για να επέμβουν, αφού, όπως σεις είπατε, οι τούρκοι εμοιαζαν από το 1960 τον αποβατικό τους στόλο;

Σ: Η απάντησις μου είναι η εξής: Οι τούρκοι θα έκαναν απόβαση τον Αύγουστο. Συνελήφη τούρκος αξιωματικός αγαπητέ μου, στον Αγιο Γεώργιο της Κερύνειας, την στιγμή της εισβολής. Τον έφεραν στο ΓΕΕΦ. Η απόβαση όπως μας ομολόγησε θα γινόταν αφού θα έφευγαν οι έλληνες αξιωματικοί και αφού θα μειωνόταν η θητεία από 2 χρόνια σε δώδεκα μήνες. Είχαν προγραμματίσει διακοινοτικές ταραχές σε μικτά χωριά. Τούρκοι μασκοφόροι, θα σκότωναν τούρκους ώστε να βρουν δικαιολογία για εισβολή τον Αύγουστο. Απλώς επεσπεύσθη η εισβολή.

Κ: Δηλαδή εσείς δεν πιστεύετε ότι το πραξικόπημα ήταν ένα θαυμάσιο πρόσχημα για τους τούρκους...

Σ: Οι διαβεβαιώσεις από την Ελλάδα ήταν ότι δεν θα γινόταν εισβολή. Αλλά εγώ είχα τους φόβους μου. Γι' αυτό πίεσα τον Γεωργίτση κι' επέμεινα να γίνει γενική επιστράτευση. Οι ελλαδίτες έλεγαν "Οχι" διότι θα δώσουμε το πρόσχημα στους τούρκους να εισβάλουν. Εγώ πίεζα τον Γεωργίτση και εστείλαμε ΦΑΠ σε διάφορες ειδικότητες να σχηματίσουμε ορισμένα τμήματα, που προηγουμένως δεν υπήρχαν.

Και να σου πω κάτι αγαπητέ μου. Ούτε η Αμερική, ούτε η Ρωσία μπορούν να ετοιμάσουν εισβολή σε 5 μέρες. Χρειάζονται ποληυετείς πορετοιμασίες για μιαν εισβολή. Και οι τούρκοι ήσαν έτοιμοι για τον Αύγουστο.

Εκείνο που με θλίβει εμένα, διότι υπήρξα φίλος με τον Μακάριο, ήταν η ομιλία του στα Ηνωμένα Ελθνη στις 19 Ιουλίου 1974. Με θλίβει σαν παλιός του φίλος, διότι η υστεροφημία του εχάθηκε. Διότι με την ομιλία του έδωσε νομική υπόσταση στην τουρκική εισβολή. Και είναι η μόνη ομιλία που το ΡΙΚ κόβει σε κάθε επέτειο. Τον δείχνει να μιλά και την σταματά ... διότι εκάλεσε την Τουρκίαν να εισβάλει στην Κύπρο...

Κ: Κατ' αρχήν ΔΕΝ εκάλεσε την Τουρκία να εισβάλει, ούτε κι έδωσε νομική κάλυψη στην εισβολή. Ο Μακάριος τότε, με τη ομιλία του είχε απευθύνει έκκληση, όχι στις εγγυήτριες δυνάμεις, αλλά στο Συμβούλιο Ασφαλείας να πράξει ό,τι μπορεί για να τεθεί τέρμα στη ανώμαλη κατάσταση που εδημιούργησε το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας. Εκάλεσε τότε κύριε Σαμψών, το Συμβούλιο Ασφαλείας, να χρησιμοποιήσει όλους τους τρόπους και τα εις την διάθεση του μέσα, ώστε η συνταγματική τάξη στην Κύπρο και τα δημοκρατικά δικαιώματα του Κυπριακού λαού ν' αποκατασταθούν χωρίς καθυστέρηση. Με το να ζητά ο Μακάριος, κύριε Σαμψών, μιαν κατάλληλον απόφαση του Συμβούλου Ασφαλείας αυτό εσήμαινε ότι έδιδε νομική υπόσταση και κάλυψη στην Τουρκία να εισβάλει στην Κύπρο; Αλλά χάριν της συζήτησης, ας δεχθούμε ότι ο Μακάριος έδωσε νομική υπόσταση στην εισβολή δηλαδή νομίζετε ότι οι τούρκοι περίμεναν την ομιλία του Μακαρίου για να εισβάλουν; Ασε δε που η ομιλία του γινόταν ταυτόχρονα με την εισβολή.

Σ: Οι τούρκοι δεν θα είχαν νομική κάλυψη κι' είναι μεγάλης σημασίας τη νομική κάλυψη της εισβολής. Διότι όλα το ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών δεν μιλούν για κατακτητές τούρκους...

Κ: Διότι προηγήθηκε η επέμβαση της χούντας.

Σ: Μα δεν ήταν επέμβαση που έκανε η Ελλάδα. Ερχεσαι δηλαδή τώρα και παίρνεις τη θέση του Μακαρίου που είπε ότι "The coup of the Greek Junta it is a Greek invation"

Δεν ήταν Invation αυτό που έκανε η Ελλάδα. Η Ελλάδα έκανε μια κίνηση στην Κύπρο...

Κ: Ολο αυτό το κακό, εσείς το λέτε κίνηση;

Σ: Μάλιστα. Και λυπούμαι για τη υστεροφημία του Μακάριο. Διότι αγαπητέ μου όταν η Ιστορία μετά από 50-60 χρόνια θα γραφτεί, χωρίς επηρεασμό από τους ζώντες, που έχουν συμφέροντα και διασυνδέσεις, αγάπες και μίση και θα έρθει ο αδέκαστος ιστορικός θα πιάσει τα διάφορα ιστορικά έγγραφα και δσυτυχώς η ομιλία εκείνη του Μακαρίου να παίξει πιο άσχημο ρόλο για την υστεροφημία του.

Κ: Ας αναμένουμε λοιπόν γι' αυτό, τον ιστορικό του μέλλοντος. Μου είπατε πως οι τούρκοι ετοίμαζαν εισβολή για τον Αύγουστο. Εστω και... χωρίς νομική κάλυψη. Προς τι νομίζετε ότι θα άλλαζαν τα πράματα; θα τους καταδίκαζε η διεθνής κοινωνία;

Σ: Το πρόσχημα του Αυγούστου θα ήταν ότι εσφάζοντο οι συμπατριώτες τους.

Κ: Δηλαδή για προσχήματα έψαχναν οι τούρκοι, πρόλαβε η χούντα και τους το έδωσε μήπως και χάσει...

Σ: Ακούστε: Συμφώνως της Συνθήκης Εγγυήσεως δικαίωμα εισβολής έχουν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις ή οι δυο ή η μια μονομερώς, εάν ευρίσκετο εν κινδύνω ή μια από τις δυο κοινότητες. Και ο Μακάριος είπε ότι το πραξικόπημα της χούντας ήταν ελληνική εισβολή ...and from its consequenses the people of Cyprus suffers both Greeks and Turks.

Και λυπούμαι για την υστεροφημία αυτού του ανθρώπου που ζούσε για την υστεροφημία του.

Εχε υπόψη σου κύριε Ηλιάδη ότι ο Μακάριος όταν επέστρεψε στην Κύπρο, έστειλε το βουλευτή Ηράκλη Χατζηηρακλέους για να δώσουμε τα χέρια και να τελειώσει μεταξύ μας Ιστορία. Το μόνο που ήθελε ήταν να πω ποιοι εστάθηκαν πιστοί τις ημέρες εκείνες. Και είπα όχι, δεν συναντούμαι μαζί του. Το χέρι μου δεν του το δίνω διότι εκάλεσε τους τούρκους να εισβάλουν στην Κύπρο.

Κ: Βέβαια, αντιλαμβάνεσθε ότι αυτή τη στιγμή ούτε να επιβεβαιωθούν μπορούν αυτά που λέτε, ούτε να διαψευστούν, καθ' ότι και ο Μακάριος και ο Χατζηράκλης δεν βρίσκονται τη ζωή.

Σ: Τον μαγνητοφώνησα κύριε τον Χατζηράκλη και υπάρχει η μαγνηταινία. Και μάλιστα αντίγραφο της μαγνητοταινίας φρόντισα και πήγε στα χέρια του Μακάριου. Εξ ου και δεν ξαναβγήκε βουλευτής ο Χατζηρακλής. Διότι μου κατηγόρησε τον Μακάριο- χωρίς βέβαια αναφέρει ότι εγώ τον μαγνητοφωνούσα. Και μου είπε ο Χατζηράκλης ότι την ομιλία του Μακαρίου του την έγραψαν στην Αγγλία και εν βρασμώ ψυχής, την είπε. Υστερα το σκέφτηκε τι κακό έκανε.

Κ: Και πάλιν σας επαναλαμβάνω ότι οι μόνο που μποορύν να διαψεύσουν αυτά που λέτε είναι νεκροί. Εν πάση περιπτώσει αυτή είναι η άποψη σας και δεν νομίζω να μπορέσω να σας πείσω για την αντίθετη άποψη, ούτε και σεις εμένα.

Θάθελα τώρα να μου πείτε, αν καθ' όλη τη διάρκεια της "προεδρίας" σας εμιλήσατε καθόλου με τον Ταξίαρχο Ιωαννίδη. Εννοώ από τηλεφώνου.

Σ: Οχι και είναι ψεύδος και να πει κανείς ότι μίλησα. Με τον Γκιζίκη, μάλιστα, εμίλησα. Εγώ ήμουν ο Πρόεδρος Δημοκρατίας αγαπητέ μου, δεν μπορούσα να μιλώ με τον οιονδήποτε. Εμιλούσα με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Κ: Επειδή κύριε Σαμψών, είθισται τους πρώην προέδρους να τους αποκαλούν ή να τους προσφωνούν με το "κύριε Πρόεδρε", εσείς νομίζειτε ότι σας οφείλεται αυτή η προσφώνηση;

Σ: Ετσι κι αλλιώς είμαι ο δεύτερος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (Σημ. Κήρυκα: Τονίζει δυνατά μια, μια τις λέξεις). Είτε διά εκλογών είτε διά κινήματος επήρα αυτό τον τίτλο και η γαλλική Κυβέρνηση απευθύνεται εγγράφως σε μένα με το "Κύριε Πρόεδρε" ή Your Excellency. Εάν εσείς δεν θέλετε να τηρείτε το παγκοσμίως παραδεδεγμένο... δικαίωμα σας. Ομως, υπήρξα Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας για εννέα μέρες, και όχι οκτώ όπως με λέτε ο "Οκταήμερος" για να ταιριάζει πιο ωραία και δεν σας τη χαρίζω αυτή την ημέρα.

Κ: Να σας ρωτήσω κάτι άλλο τώρα. Στο Ριζοκάρπασο υπήρχε ένα ραντάρ. Το ραντάρ αυτό το χειριζόταν ένας ελλαδίτης από τον Πειραιά, ονόματι Πυροβόλος. Ο Πυροβόλος ανέφρε στη ΓΕΕΦ, ότι από την Πέμπτη 18 Ιουλίου, το ραντάρ επεσήμανε ναυτικές κινήσεις στα ανοικτά της Κύπρου. Μάλιστα ανέφερε και τον αριθμό των πλοίων. Τους είπε ότι ήταν 20. Για όλες αυτές της ναυτικές κινήσεις, που σημειωτέον θα έκαναν κι' ένα παιδάκι να υποψιαστεί-ενημέρωνε συνεχώς το 291 Τάγμα Πεζικού και το 15ο Τακτικό Συγκρότημα στο Δίκωμο. Κι' αυτά με τη σειρά τους τον Γεωργίτση. Ο Γιωργίτσης σας ενημέρωνε για όλα αυτά;

Σ: Οχι. (Σημ. Κήρυκα, σχεδόν κραυγάζοντας). Στο λόγο της τιμής μου. Οχι. Αντιθέτως όταν εγώ εξέφραζα ανησυχίες, αυτός με διαβεβαίωνε ότι δεν έπρεπε ν' ανησυχώ για τίποτε. Είχε διαβεβαιώσεις από την Αθήνα.

Κ: Καλά κύριε Σαμψών. Εσείς είσασταν τότε "Πρόεδρος". Τις αποφάσεις ποιος τις έπαιρνε;

Σ: Εγώ το μόνο που έκαμνα τότε αγαπητέ μου ήταν να σώζω ζωές.

Κ: Δηλαδή ουσιαστικές εξουσίες δεν είχατε;

Σ: Οχι. Ούτε να το διανοηθείς αυτό το πράγμα. Εγώ το μόνο που έκαμνα ήταν να σώζω ζωές εκβιάζοντας τους στρατιωτικούς με παραίτηση. Κατάφερα να μη διαλυθεί η Βουλή, να μη συλληφθούν πολιτικά πρόσωπα, να μη εκτελέσουν αυτούς που είχαν υπόψη τους να εκτελέσουν. Να σου φέρω ένα παράδειγμα: Κάποιος με ψηλή θέση, εμίλησε και εκάρφωσε ορισμένα άτομα. Εν τω μεταξύ μέσα στο γραφείον μου δυο ελλαδίτες αξιωματικοί κατέγραφαν ό,τι έλεγε. Ακούστε τι έλεγε; "Τι μας επιάσετε εμάς; Ο προδότης ο Μακάριος που έφυγεν τζιαι άφησεν μας..."και συνέχιζε: " Τον Αζίνα γιατί δεν πάτε να τον πιάσετε;" Εν τω μεταξύ οι ελλαδίτες οι αξιωματικοί κατέγραφαν ό,τι έλεγε. Αμέσως εγώ τον διακόπτω και του λέω: "Η σύζυγος σου που είναι; Να της στείλουμε μήνυμα ότι είσαι καλά να μην ανησυχεί" και με το μάτι μου- γιατί δεν μπορούσα να μιλήσω μπροστά στους ελλαδίτες- του κάνω νόημα να φκάλει πόνημαν" να μην μιλήσει δηλαδή για τον Αζίνα. Και νομιζόμενος ότι συνεννοηθήκαμε του δίνω ένα χαρτί για να γράψει στη γυναίκα του ότι είναι καλά. Φωναζω μετά ένα αστυφύλακα και του δίνω να της το πάρει. Αυτός όμως επέμενε: "Τον Αζίνα γιατί δεν πάτε να τον πιάσετε;" Επιχειρώ πάλι να τον διακόψω ρωτώντας τον για τη μάνα του, αλλά αυτός συνεχίζει: "Ο Αζίνας είναι εκείνος που θα πήγαινε στη Μόσχα για να φέρει αντιαρματικά όπλα για το Εφεδρικό. Αυτός μας έφερνε τον οπλισμό του Εφεδρικού". Και γυρίζει πλέον ο ένας ελλαδίτης και ρωτά; "Εννοείτε τον Συνταγματάρχην Αζίνα;. "Οχι", απαντά αυτός, "εννοώ τον Αζίνα του Συνεργατισμού". Οπόταν ο αξιωματικός έτρεξε στον Γεωργίτση και βέβαια, δόθηκαν αμέσως εντολές νκι έγινε η περίφημη έρευνα στο σπίτι του Αζίνα.

Πέραν δε όλων αυτών, το ίδιο αυτό πρόσωπο, απεκάλυψε όλες τις συσκέψεις που είχαν κάνει για την αντιμετώπισιν της ΕΟΚΑ Β κλπ κλπ. Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι είχε αποφασισθεί και η εν ψυχρώ εκτέλεσις κάποιου της ελληνικής ΚΥΠ, ονόματι Βασίλη Βιντζηλαίου που υπηρετούσε στην ελληνική πρεσβεία της Λευκωσιας. Απεκάλυψε επίσης και το όνομα του προσώπου που επρόκειτο να εκτελέσει τον Βιντζηλαίον. Ηταν ένας αξιωματικός του Εφεδρικού από το Τρίκωμον. Μόλις οι Ελλαδίτες αξιωματικοί άκουσαν ποιος επρόκειτο να σκοτώσει τον Βινζηλαίον εφρόντισαν και τον ειδοποίησαν. Εν τω μεταξύ ο αξιωματικός αυτός του Εφεδρικού δεν είχε παραδοθεί ούτε συλληφθεί. Οπόταν ο Βιντζηλαίος έδωσε οδηγίες σε όλους τους αστυνομικούς σταθμούς, αν παραδοθεί ή συλληφθεί ο συγκεκριμένος αξιωματικός να τον ειδοποιήσουν αμέσως.

Ενας αξιωματικός, φίλος μου, του 2ου Γραφείου, ήρθε και μου λέει; "Κύριε Πρόεδρε, ο Βιντζιλαίος έχει σκοπόν να σκοτώσει τον τάδε".

Κ: Ποιος ήταν αυτός ο αξιωματικός του Εφεδρικού που ήθελε να βρει ο Βιντζηλαίος και να τον σκοτώσει;

Σ: Ο Μάλλιος ο Κοντοπύργος, ο αδελφός του Πέτρου Κοντοπύργου του διευθυντή της Ξενοδοχειακής Σχολής.

Τότε για να να τον σώσω, πήγα στον Γεωργίτση. Και του είπα ότι ο Βιοντζηλαίος ψάχνει να βρει τον Κοντοπύργον για να τον σκοτώσει."Ε, εκείνος θα το σκότωωνε" μου απάντησε ο Γεωργίτσης. " Ωστε παρασπονδείτε στρατηγέ" λέω εγώ "η συμφωνία μας ήταν: Οχι εκτελέσεις όχι αντίποινα"." Αυτό είναι διαφορετικό" μου λέει ο Γεωργίτσης. " Στρατηγέ, παραιτούμαι, ειδοποιείστε την Αθήνα ότι υποβάλλω την παραίτηση μου ή θα σωθεί ο Κοντοπύργου ή παραιτούμαι".

Και τότε μόνο αναγκάστηκε ο Γεωργίτσης να καλέσει τον Βιντζηλαίο στο Γραφέιο του και να του επιβάλει να μη πάθει τίποτε ο Κοντοπύργου.

Αυτά έκαμνα τις μέρες εκείνες αγαπητέ μου, κι' αν γι' αυτά πληρώνω ας κρίνει ο κυπριακός λαός (Σημ. Κήρυκα. Λιγμοί. Διακόπτω για λίγα λεπτά τη συνέντευξη)

Κ: Το διάγγελμά σας προς τον Κυπριακό λαό, ποίος το συνέταξε;

Σ: Το διάγγελμα μου το έδωσαν και το είπα. Το διάγγελμα ήρθε από τη Αθήνα.

Στην εξέταση του φακέλου της Κύπρου, κατέθεσεν πρόσφατα ο ταξίαρχος ε.α. Κοντόσης, ο οποίος είναι ο άνθρωπος που εστάλη από τον Γεωργίτση στην Αθήνα, είδε τον Ιωαννίδη και τον Μπονάνο πριν την επέμβαση του στρατού, επήρε το Ο.Κ. έφερε στην Κύπρο το διάγγελμα, το οποίο απεστήθισε. Ετσι κατέθεσε πριν δυο εβδομάδες στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, και έφερε και τα ονόματα εκείνων που θα αναλάμβαναν την προεδρίαν. Και ρωτήθηκε ο Κοντόσης: "Ο Σαμψών περιλαλαμβανόταν μέσα στα τρία ονόματα;" Και απάντησε: "Οχι, τον Σαμψών τον επίεσε ο Κομπόκης και υποχρεώθηκε ν' αναλάβει..."

Κ: Δηλαδή εκείνο το "ηγήθημεν των ενόπλων δυνάμεων και ανατρέψαμεν το φαύλον και τυρρανικόν καθεστώς..." θα το έλεγεν ο οποιοσδήποτε αναλάμβανε "πρόεδρος";

Σ: Βεβαίως αυτό ήταν το διάγγελμα που έφερεν. Και μου είπεν: "Πάρτο και διάβασε το".

Κ: Εσείς εκείνη την ώραν δεν αντιληφθήκατε ότι με το "ηγήθημεν και ανατρέψαμεν..." προσωποποιούσατε το πραξικόπημα;

Σ: Μου το έδωσαν και το διάβασα. Ομως δεν με ρώτησες πότε έμαθα ότι ο Μακάριος ζούσε.

Κ: Σε ρωτώ τώρα...

Σ: Το έμαθα τα μεσάνυχτα της Τρίτης... Πέραν ακόμα του μεσονυχτίου η ώρα μία μετά τα μεσάνυχτα. Μέχρι τότε νόμιζα ότι ήταν νεκρός... Ετσι μου έλεγεν ο Γεωργίτσης έτσι με διαβεβαίωναν οι "κύριοι" αυτοί. Και ξέρετε κάτι; Δεν το έ-μα-θα. το κα-τά-λα-βα (Σημ. "Κήρυκα": Οι λέξεις τονίζονται έντονα). Και ξέρετε πώς; Ηρθε ένας αξιωματικός λοκατζής εξ Ελλάδος και ζήτησε να με δει. Δεν τον ήξερα, παρουσιάστηκε και μου λέει: "Κύριε Πρόεδρε, όπως μάθαμε υπήρξατε πολύ φίλος του Μακαρίου και κάνατε τακτικές επισκέψεις στο Προεδρικό. Μπορείτε να μου πείτε αν υπάρχουν υπόγειες κρύπτες στις οποίες μπορεί κανείς να κρυφτεί;"

Αμέσως σκέφτηκα ότι ψάχνουν να βρουν τον Μακάριο. Με κορόϊδεψαν. Αλλά ήταν πλέον αργά. (Σημ."Κήρυκα": Δακρύζει και διακόπτουμε για λίγα λεπτά).

Κ: Πιστεύετε πραγματικά κύριε Σαμψών, ότι είχαν σχέδια για την Ενωση;

Σ: Ναι. Τουλάχιστον μερικοί από τους αξιωματικούς πίστεψαν ότι θα γινόταν η Ενωση. Και το κατάθεσαν και στη Βουλή των Ελλήνων. "Μας ξεγέλασαν" είπαν. Μερικοί αξιωματικοί νιώθουν προδομένοι. Και ο πιο προδομένος από όλους είμαι εγώ, αγαπητέ μου.

Κ: Τους υπουργούς ποιος τους διάλεξε;

Σ: Ενα μέρος των υπουργών εγώ.

Κ: Ποιούς;

Σ: Τον Παρισινό, τον παλιό μου φίλο. Μάλιστα δεν δεχόταν και τον υποχρέωσα. Αυτό οφείλω να το ομολογήσω. Επίσης τον Γιαννάκη τον Δρουσιώτη, από την Πάφο. Πώς βρέθηκε στη Λευκωσία; Είχαμε στη Βουλή τρεις μέρες προηγουμένως μια συνεδρία με βουλευτές και με πρώην αγωνιστές μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ρένος Λυσιώτης. Η συνεδρία ήταν για να κλάμουμε προσπάθεια συμφιλίωσης μεταξύ Μακαρίου και ελλήνων αξιωματικών. Η σύσκεψη ορίστηκε για τες 15 του μηνός. Ο Γιαννάκης Δρουσιώτης ήρθε από την Κυριακή 14 Ιουλίου και έτσι βρέθηκε στη Λευκωσία. Τον επέλεξα γιατί ήταν παλιός τομεάρχης της ΕΟΚΑ, ήταν δικηγόρος και πίστευα στες ικανότητες του. Το ίδιο και τον Οδυσσέα Ιωαννίδη, ο οποίος συνελήφθηκε στον δρόμο της Αμμοχώστου. Τον έφεραν στο ΓΕΕΦ, δεν δέχτηκα να τον ανακρίνουν, τον έφερα στο γραφείο μου και του πρότεινα να γίνει υπουργός και δέχτηκε.

Κ: Ετσι αμέσως δέχτηκε;

Σ: Οχι, όχι. Του είπα ότι πρέπει να σώσουμε τον τόπο, να σταματήσουμε την αδελφοκτόνο διαμάχη και σαν υπουργός που ήσουν στην κυβέρνηση Μακαρίου, να δείξουμε ότι είμαστε όλοι ενωμένοι, πρέπει να δεχτείς και... δέχτηκε.

Κ: Ο Οδυσσέας Ιωαννίδης, μετά το πραξικόπημα και την κατάρρευση της χούντας, είπε ότι τον εκβιάσατε να δεχτεί υπουργοποίηση και μάλιστα εδήλωσε ότι επειδή βρέθηκε στο αυτοκίνητο του πιστόλι, του βάλατε δίλημμα, είτε υπουργός είτε σου φέρνω κατηγορίαν για παράνομη οπλοφορία.

Σ: Οχι, τέτοιο πράγμα δεν έγινε. Ο Σαμψών εκβιασμούς δεν έκανε ποτέ του. Επίσης τον Αντρέα Νοεκλέους τον επέλεξα εγώ γιατί πίστευα στες ικανότητες του είχα εκτιμήσει τις ικανότητες του στη Βουλή, όπως και του Παναγιώτη Δημητρίου. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που εγώ επέλεξα. Οι στρατιωτικοί επέμεναν να διορίσω υπουργόύς που να προέρχονται από την πολιτική οργάνωση της ΕΟΚΑ Β, την ΕΣΕΑ. Οπόταν επέλεξα τον Κώστα Αδαμίδη και τον Κυριάκο τον Σαβεριάδη.

Κ: Τον Ντίμη Δημητρίου ποιος τον διόρισε;

Σ: Τον Ντίμη τον Δημητρίου τον επέλεξε ο Παντελής Δημητρίου.

Κ: Και τον Παντελή Δημητρίου;

Σ: Για τον Παντελή Δημητρίου μου είπαν οι στρατιωτικοί: " Αυτός θα είναι ο υπουγός Εσωτερικών".

Κ: Δηλαδή τον Παντελή Δημητρίου τον επέβαλαν οι στρατιωτικοί;

Σ: Ναι. Μάλιστα, ο Παντελής όταν μου είπε να διορίσουμε τον Ντίμη τον Δημητρίου σαν υπουργό Εξωτερικών, μου το δικαιολόγησε με το ότι ο Ντίμης ήταν Πρόεδρος του κυπρο-αμερικανικού συνδέσμου φιλίας και λόγω της θέσεως του θα επηρέαζε τους αμερικανούς, ώστε να εμποδίσουν τυχόν σκέψεις της Τουρκίας για απόβαση.

Κ: Ωστε για να εμποδίσουν οι αμερικανοί τους τούρκους, ορίστηκε ο Ντίμης Δημητρίου...επειδή κ. Σαμψών είχαμε μιλήσει προηγουμένως για την Ενωση, ότι πολλοί πίστεψαν στην ένωση κλπ, θέλω να σας ρωτήσω: Πιστεύετε εσείς ότι υπήρχαν σχέδια για την Ενωση;

Σ: Ετσι μου είπαν. Οτι υπήρχαν σχέδια για την Ενωση.

Κ: Αφού υπήρχαν σχέδια για την ένωση- ή έτσι σας είπαν και σας έπεισαν- τότε γιατί επιτρέψατε στον Ντίμη Δημητρίου που παρίστανε τον υπουργό Εξωτερικών, να λέει από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο ότι "nothing has changed" και ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν και ότι "my friend Denktash has no reason to worry;

Σ: Α, έπρεπε να καθησυχάσουμε τους τούρκους αγαπητέ μου. Και πρώτα απ' όλα, ήξερα εγώ ότι δεν υπήρχε δυνατότης να προβληθεί εκ μέρους μας αντίσταση, σε τυχόν εισβολή γιατί η Κυπριακή Εθνοφρουρά είχε όπλα του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Μην το λησμονείς αυτό το πράγμα. Και αυτά τα όπλα που βρέθηκαν στην Αρχιεπισκοπή, είχαν πυρομαχικα "ασφαλείας" και όχι πυρομαχικά πολέμου. Κι' όταν λέμε "πυρομαχικά ασφαλείας" εννοούμε 400-500 σφαίρες. Σ' έναν πόλεμο όμως χρειάζονται χιλιάδες σφαίρες. Ακόμα και με αυτά τα όπλα πο εξόπλισαν τα ΛΟΚ, την έπαθαν διότι όταν έφτασαν στη Μύρτου, δεν είχαν πυρομαχικά και αναγκάστηκαν να χρησιοποιούν τα όπλα σαν ραβδιά για να χτυπούν σε μάχες σώμα με σώμα τους τούρκους.

Κ: Εκάνατε τότε κοινές συσκέψεις με τους στρατιωτικούς;

Σ: Οχι.

Κ: Σου ανέφερε ποτέ κανένας από τους στρατιωτικούς το ενδεχόμενο εισβολής των τούρκων;

Σ: Αφού φοβόμουν εγώ την εισβολή γιατί να μου την αναφέρει... Εγώ είχα μέσα μου τους φόβους.

Κ: Εκτός από σας, κανένας άλλος από τους στρατιωτικούς δεν φοβόταν ότι πιθανόν οι τούρκοι να έκαναν εισβολή;

Σ: Οχι. Διότι επίστευαν την Αθήνα που τους έλεγε ότι δεν θα γινότανε εισβολή. Και όταν εξέφραζα τους φόβους μου αυτοί με καθησύχαζαν. Και κάτι άλλο: Ο Ντίμης Δημητρίου, δεν παρίστανε τον υπουργό Εξωτερικών. Ηταν υπουργός Εξωτερικών. Αλλά να σε ρωτήσω κάτι: Ποιός από τους κυβερνητικούς υπαλλήλους ηρνήθη να πάει στην εργασία του;

Κ: Η αδελφή μου αρνήθηκε και δεν πήγε.

Σ: Εχεις πολλα άλλα παραδείγματα; Δεν άκουσες ποτέ ότι όλος ο μηχανισμός της κυβερνήσεως επανήλθε εις τες θέσεις του όταν εκλήθησαν να πάνε στις εργασίες τους; Και μη ξεχνάς ότι ορισμένοι διευθυντές υπουργείων επήραν τα αυτοκίνητα τους και πήγαν στα υπουργεία τους. Ακόμα και υπουργός πήγε στο Υπουργείον και του είπαν "μα δεν είσαι κυβερνητικός υπάλληλος εσύ, ήσουν υπουργός και τώρα δεν είσαι υπουργός". Είχαμε και τέτοιες ιστορίες. Ουδείς ηρνήθη. αρα όλοι εσυνεργάσθησαν με το πραξικόπημα για το οποιο εγώ εκατηγορήθηκα. Αρα έπρεπε να κατηγορηθούν όλοι οι κυβερνητικοί υπάλληλοι.