15.7.1974: Η μάχη της Πάφου: Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος φθάνει στην Πάφο, ενώ από την πόλη αναχωρούν μονάδες της αντίστασης για να αντιμετωπίσουν τους πραξικοπηματίες στη Λεμεσό.

S-2063

15.7.1974: Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΑΦΟΥ: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΦΘΑΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ ΕΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΟΡΑ ΑΝΑΧΩΡΟΥΝ ΜΟΝΑΔΕΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ

Από το Μοναστρι του Κύκκου και το χωριό του, την Παναγιά, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, κατευθύνθηκε στην Πάφο, η οποία ελεγχόταν ακόμα από τους υποστηρικές της Κυβέρνησης.

Αστυνομικοί, πολίτες και ο Μηροπολίτης Χρυσόστομος, τον υποδέχθηκαν με πανηγυρισμούς ενώ ο πρόχειρος ραδιοσταθμός της Πάφου μετέδιδε τα χαρμόσυνα νέα.

Στην Πάφο ο Μακάριος έμεινε για ένα εικοσιετετράωρο περίπου και αργότερα έφυγε με ελικόπτερο στις βρετανικές βάσεις και από εκεί στο εξωτερικό.

Η εβδομαδιαία εφημερίδα "Δημοκρατική" που εξέδιδε κάθε Δευτέρα ο Ανθος Λυκαύγης, σε ειδικό αφιέρωμα του για τη μάχη της Πάφου κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος έδωσε ένα λεπτομερές ρεπορτάζ για το τι έγινε στην πόλη και επαρχία Πάφου.

Εγραψε η εφημερίδα στις 23.12.1974:

"Το πρωί της 15ης Ιουλίου ο Μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομος βρισκόταν στη γενέτειρά του το Στατό. Τρεχάτοι του μετέφεραν το μήνυμα πως το ραδιόφωνο μετέδιδε εμβατήρια. Δεν είχαν ακούσει ακόμη τίποτε άλλο. Μα η διαίσθηση τους έλεγε πως έγινε πραξικόπημα.

Ο Μητροπολίτης ξεκίνησε για την πόλη της Πάφου. Πέρασε από τη Χούλου, τη Λετύμπου και τη Τσάδα. Οι γυναίκες στα χωριά είχαν βγει στους δρόμους και έκλαιγαν, η μια με τον γιο της, η άλλη τον άντρα της, τον αρραβωνιαστικό, τον αδελφό.

Εξω από τη Μητρόπολη στην Πάφο, το πλήθος μαζεύτηκε γεμάτο οργή.

- Θέλουμε όπλα.

- Θέλουμε όπλα.

Το πραξικόπημα βρισκόταν ακόμη στην εξέλιξη του. Βρέθηκαν όπλα και τα πήραν οι νέοι. Κι' ώρμησαν. Ολα τα στρατόπεδα της Εθνοφρουράς είχαν καταληφθεί. Εμενε μόνο το ΚΕΝ Γεροσκήπου.

Ο διοικητής που ήταν εκεί δεν παραδιδόταν. Ηθελε να συζητήσει. Κατάλαβαν ότι επιδίωκε να κερδίσει χρόνο για να φανούν τα αποτελέσματα του πραξικοπήματος στη Λευκωσία και τις άλλες πόλεις. Και τον προειδοποίησαν.

- Παραδοθείτε σε πέντε λεπτά ή θα αρχίσει επίθεση.

Παραδόθηκαν προτού περάσουν τα πέντε λεπτά. Καμιά εστία πραξικοπηματιών δεν υπήρχε πια στην Πάφο. Ο χώρος καθάρισε κι οι πραξικοπηματίες τέθηκαν σε περιορισμό.

Ο Νκολαϊδης ένας έμπορος ηλεκτρικών ειδών ήταν πάντοτε ο άνθρωπος που φρόντισε στις διάφορες γιορτές να μεταδίδωνται οι γιορτασμοί σε ολόκληρη την επαρχία. Πώς με ένα αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό σταθμό. Εκείνη τη μέρα ήταν πολύ χρήσιμος. Εργάστηκε πρόθυμα. Ο καθηγητής Φυλακού ανέλαβε τη διεύθυνση του σταθμού. Κι άρχισαν οι εκπομπές. ως εκείνη την ώρα κανείς δεν ήξερε στην Πάφο τι απέγινε ο Μακάριος. Κι' όμως ο σταθμός έσπευσε να απαντήσει στην προπαγάνδα των πραξικοπηματιών.

- Ο Μακάριος ζει. Μη δίδετε πίστη στις ψευδολογίες του ΡΙΚ.

Ολα αυτά όμως, τα άκουσε μόνο η επαρχία της Πάφου. κι' έπρεπε να τα ακούσει ολόκληρη η Κύπρος. Ετσι ο αυτοσχέδιος σταθμός συνδέθηκε με τον υποσταθμό της Πέγειας. Κι' η φωνή του εκφωνητή ακούστηκε παντού:

- Ο Μακάριος ζει. Κι' ύστερα μουσική του Θεοδωράκη, ηρωϊκή, ρωμαλέα, αντρίκια, γεμάτη επιμονή κι' ελπίδα.

Κι' ο κόσμος έφτανε από τα χωριά στη πόλη. Ολοι έπαιρναν όπλα και ζητούσαν να πολεμήσουν.

Ηταν 10 περίπου η ώρα το πρωί όταν ο ΟΠΕ Λεμεσού ειδοποίησε την Πάφο πως ο Μακάριος ήταν ζωντανός.

Επεκοινώνησε μαζί μας με τον ασύρματο, είπε ο Ηλίας Κυριακίδης. Ζει.

Στις 3 το απόγευμα ο σταθμάρχης της Παναγιάς ειδοποίησε την Πάφο πως ο Μακάριος πήγαινε κοντά τους. Το τηλεφώνημα το πήρε ο ίδιος ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος. Ηθελε να πει και στους άλλους την αλήθεια μα προτίμησε να περιμένει. Είπε μόνο;

- Εχω μια προαίσθηση ότι ο Μακαριώτατος, θα είναι σε λίγο κοντά μας.

Τότε όλοι άρχισαν να κλαίνε. Και το κλάμα μεταδόθηκε στο πλήθος, που μαζεύτηκε κι έγινε χιλιάδες έξω από τη Μητροπολη.

Σε μισή ώρα ο Μακάριος ήταν εκεί. Σήκωσε το χέρι και χαιρέτισε τα πλήθη. Κι ο κόσμος παραληρούσε από ένθουσιασμό για τη διάσωση του ηγέτη κι' από οργή για τους πραξικοπηματίες. Οι καμπάνες των εκκλησιών κεντούσαν ασταμάτηα. ζει.

Το Ραδιόφωνο των πραξικοπηματιών στη Λευκωσία μεταδίδει συνέχεια ότι ο Μακάριος ήταν νεκρός. Επρεπε να του δοθεί απάντηση. Το "συνεργείο" του αυτοσχέδιου σταθμού έφτασε στη Μητρόπολη κι' ηχογράφησε το πρώτο διάγγελμα του Μακαρίου.

Οσοι το άκουσαν έσπευσαν να το πούνε στους άλλους. Μέσα σε λίγη ώρα όλη η Κύπρος γνώριζε πως ο Εθνάρχης ήταν ζωτανός και καλούσε τον λαό σε αντίσταση.

Χίλιοι ως 1500 Παφίτες με τα όπλα στα χέρια ξεκίνησαν στις 6.00 το απόγευμα για να απελευθερώσουν τη Λεμεσό από τους πραξικοπηματίες. Η αναχώρηση τους καθυστέρησε γιατί καταγράφηκαν τα όπλα που διανεμήθηκαν.

Αυτή καθυστέρηση αποδείχθηκε μοιραία. Γιατί όταν (έφθασαν) στη Λεμεσό ήταν πια νύκτα. Δεν γνώριζαν καλά την πόλη και δεν μπορούσαν να κινηθούν. Ηταν επίσης ανοργάνωτοι. Υπήρχε ο ενθουσιασμός, κι' η αυτοθυσία μα δεν υπήρχε το συγκεκριμένο πρόγραμμα για δράση.

Η καθυστέρηση τους όμως οφειλόταν και σ' ένα άλλο λόγο. Υπήρχαν πληροφορίες πως οι πραξικοπηματίες, τους έστησαν άνδρες στους δρόμους προς τη Λεμεσό. Κι' αυτοί για να αποφύγουν τη σύγκρουση στο δρόμο πήραν άλλες κατευθύνσεις άγνωστες στους πολλούς για να φτάσουν στη Λεμεσό.

Ωτόσο μια ομάδα είχε περάσει από το Κολόσσι κι' έπεσε σε ενέδρα.

Το μαντάτο έφτασε στην Πάφο:

- Εχουμε οκτώ νεκρούς.

Το είπαν και στον Αρχιεπίσκοπο. Το νέο τον συγκλόνισε. Πού θα φτάναμε; Ποιο θα ήταν το τέλος; Το αίμα γινόταν ποτάμι.

Μετά μόνο γνώσθηκε πως στην ενέδρα του Κολοσσίου δεν ήταν οκτώ οι νεκροί όπως διαδόθηκε άλλα δύο.

Στο Ζακάκι επίσης οι πραξικοπηματίες έστησαν ενέδρα και κτύπησαν το λεφορείο που μετέφερε τους Παφίτες. Εκεί έγινε κάτι διαφορετικό και αξιοθαύμαστο. Κτύπησαν πρώτοι οι πραξικοπηματίες και σκότωσαν ένα αστυνομικό. Οι υπόλοιποι Παφίτες κατέβηκαν από το λεωφορείο κι' άρχισαν επίθεση. Κατόρθωσαν να ανατινάξουν ένα μικρό σπίτι στο οποίο φύλαγαν οι πραξικοπηματίες τα πυρομαχικά τους. Σκοτώθηκαν επτά απ' αυτούς και τέσσερις πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Κι' οι τέσσερις ήταν πρώην καταζητούμενοι. Ανάμεσα τους κι' ο ανθυπολοχαγός Χατζηχαραλάμπους που βαρυνόταν με τη γνωστή κλοπή των όπλων από το ΚΕΝ Γεροσκήπου.

Ως εκείνη την ώρα κανείς ακόμη δεν ήξερε τι ακριβώς συνέβαινε. Είχαν διακοπεί κι οι τηλεπικοινωνίες. Είχαν επικρατήσει πραγματικά οι πραξικοπηματίες; Τι γινόταν στις άλλες πόλεις;

Ο Αρχιεπίσκοπος και ο Μητροπολίτης Πάφου ήταν γεμάτοι αγωνία. Αγωνιούσαν περισσότερο για την τύχη των ανθρώπων που ανοργάνωτοι ξεκίνησαν για τη Λεμεσό. Από την έκβαση της επιχειρήσεως στη Λεμεσό θα εξαρτάτο κι η συνέχιση της αντιστάσεως.

Εν τω μεταξύ γίνονταν σκέψεις για να σταλούν δυνάμεις στη Λευκωσία. Μα έπρεπε πρώτα να γνωσθή τι γινόταν στη Λεμεσό.

Νύκτωσε για καλά όταν οι σταλμένοι στη Λεμεσό επέστρεψαν στην Πάφο. Τους είχαν τελειώσει και τα πυρομαχικά.

Ολα έδειχναν πως οι πραξικοπηματίες με τα τανκς και τον τακτικό στρατό που χρησιμοποίησαν άρχισαν να επιβάλλονται. Μόνο η Πάφος έμεινε ελεύθερη και φιλοξενούσε τον Εθνάρχη Μακάριο, τον πρώτο στόχο των πραξικοπηματιών της χούντας.

Τότε άρχισαν οι συμβουλές προς τον Μακάριο πως έπρεπε να φύγει από την Κύπρο.

Ο Μακάριος αρνιόταν και ήθελε να πάει στην Παναγιά, τη γενέτειρά του ή προς το δάσος να κρυφτεί ώσπου να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα και μετά ν' αποφασίσει για τη μορφή της αντιστάσεως που έπρεπε να προβληθεί.

Αλλαξε γνώμη όταν ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος τον έθεσε μπροστά στο δίλημμα:

- Σκοπός σας, Μακαριώτατε, είπε ο Μητροπολίτης, είναι να βοηθήσετε τον τόπο. Πως μπορείτε να το κατορθώσετε αυτό; Μένοντας εδώ με κίνδυνο να συλληφθείτε ξαφνικά και να σας σκοτώσουν ή φεύγοντας στο εξωτερικό για να εργαστείτε εκεί;

Ο Μακάριος σκέφθηκε για λίγο κι ύστερα είπε:

- Εχεις δίκιο.

Κι έτσι άρχισε να συζητείται ο τρόπος της διαφυγής. Υποβλήθηκαν δύο προτάσεις: Να φύγει ο Αρχιεπίσκοπος με πλοιάριο προς τις αραβικές χώρες ή με αεροπλάνο μέσω των αγγλικών βάσεων.

Το πρωί της Τρίτης (16.7) πήγαν στην Πάφο ο Βέκμαν και ο Τσιαντ, ειδικός αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ο πρώτος και διοικητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ο δεύτερος. Προτού ακόμη φτάσει στην Πάφο ο Μακάριος ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος είχε δώσει οδηγίες στον μόνιμο αντιπρόσωπο της Κύπρου στα Ηνωμένα Εθνη κ. Ζήνωνα Ρωσσίδη να καταθέση προσφυγή στα Ηνωμένα Εθνη για την κατάλυση της ανεξαρτησίας της Κύπρου από τους πραξικοπηματίες. Κι' όταν ο Μακάριος πήγε στην Πάφο επικοινώνησε ξανά με τον Ρωσσίδη μέσω της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και ζήτησε την κατάθεση προσφυγής στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Αυτά τα θέματα κι' άλλα σοβαρά που αφορούσαν την κατάσταση πήγαν να συζητήσουν οι Βάκμαν και Τσιαντ με τον Μακάριο.

Οταν η συνομιλία τους τέλειωσε ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος είπε στον Μακάριο.

- Ζητείστε τους να σας διαθέσουν ένα ελικόπτερο για να σας μεταφέρει στο Ακρωτήρι.

Ο Μακάριος αρνήθηκε. Δεν έμαθε να ζητεί. Προτιμούσσε να περιμένει με κίνδυνο οι πραξικοπηματίες να φτάσουν ως το κατώφλι της Μητρόπολης. Αλλά ζητιάνος δεν θα γινόταν ποτέ. Ετσι ένοιωσε πάντοτε. Και ούτε στις κρίσιμες ώρες άλλαζε.

Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος έκρινε πως έπρεπε να ενδιαφερθεί ο ίδιος. Γι' αυτό προσήγγισε τον Λούϊς Βέκμαν και του είπε:

- Μπορείτε να μας διαθέσετε ένα ελικόπτερο για να μεταφέρει τον Πρόεδρο στο Ακρωτήρι;

Ο Βέκμαν είπε πως δεν είχε δικαίωμα να αποφασίσει. Θάπρεπε είπε, να επικοινωνήσει πρώτα με τον Γ. Γ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη να πάρει την έγκριση του κι' ύστερα να ενεργήσει.

- Και πόση ώρα χρειάζεται για να πάρετε την έγκριση; ρώτησε ο Χρυσόστομος.

Οκτώ ώρες, απάντησε ο Βέκμαν.

- Ευχαριστούμε, δεν είναι ανάγκη να επικοινωνήσετε με τη Νέα Υόρκη, είπε ο Μητροπολίτης.

Οκτώ ώρες ήταν πολύς χρόνος. Εδώ κάθε λεπτό που περνούσε ήταν κρίσιμο κι αποφασιστικής σημασίας στην εξέλιξη των γεγονότων. Σε οκτώ ώρες πολλά μπορούσαν να συμβούν. Ηταν παράλογο να περιμένουν οκτώ ώρες.

Αλλά γιατί αυτή η αυστηρή προσήλωση του Βέκμαν στην τυπικότητα; Γιατί ήθελε την έγκριση του Βάντχαϊμ για να δώσει ένα ελικόπτερο για μια σύντομη πτήση; Υπήρχε πιθανότητα ν' αρνηθεί να δώσει την συγκατάθεση του ο Βάλντχαϊμ.

Τέτοια πιθανότητα δεν υπήρχε. Ηταν το πιο φυσικό πράγμα η ΟΥΝΦΙΚΥΠ να διαθέσει μέσο μεταφοράς για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τι σκοπό λοιπόν, εξυπηρετούσε η επιμονή του Βέκμαν να θέλει έγκριση του Γ.Γ. του ΟΗΕ που θα δινόταν οπωσδήποτε; Μήπως ο χρόνος των οκτώ ωρών έπαιζε τον ρόλο του στην όλη υπόθεση; Παράξενη συμπεριφορά.

Υπήρχαν όμως κι' άλλοι δρόμοι. Ο έπαρχος Πάφου Στεφανίδης συνδεόταν με τον υπεύθυνο των αγγλικών βάσεων. Ακρωτηρίου. Επεκοινώνησε μαζί του. Και το πρόβλημα λύθηκε.

Ενα αγγλικό ελικόπτερο προσγειωνόταν, το απόγευμα στο στρατόπεδο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Πάφο. Ο Μακάριος με τρία μέλη της φρουράς του, τον Νίκο Θρασυβούλου, τον Ανδρέα Νεοφύτου και τον Ανδρέα Ποταμάρη έφυγαν για το Ακρωτήρι. Κι' από εκεί για το Λονδίνο.

Η Πάφος ήταν ακόμη ελεύθερη. Μετά την αναχώρηση του Μακαριωτάτου ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος κάλεσε σύσκεψη. Επρεπε να αποφασισθεί υπεύθυνα αν έπρεπε να συνεχισθεί η αντίσταση.

Η ακταιωρός "Λεβέντης", η δωρεά του Αναστασίου Λεβέντη προς την Κύπρο για να χρησιμοποιηθεί για την άμυνα της, κτυπούσε λίγες ώρες πριν τους έλληνες της Πάφου.

Ηθελαν τον Μακάριο νεκρό και δεν δίσταζαν μπροστά σε τίποτε. Από τη θάλασσα κανονιοβολούσαν τη Μητρόπολη. Οι οβίδες κτύπησαν γειτονικά σπίτια και προκάλεσαν ζημιές. Εκείνη την ώρα είχε διακοπεί και η παροχή ρεύματος. Τα πράγματα ήταν δύσκολα.

Η σύσκεψη που συγκροτήθηκε εξέτασε αντικειμενικά την κατάσταση. Ηταν πια γεγονός ότι καμμιά δύναμη δεν αντέδρασε με πρακτικα μέτρα στο πραξικόπημα. Καμμιά χώρα δεν έδειξε διάθεση να παρέμβει. Μόνο η Πάφος κρατιόταν Αλλά ως πότε; Και με πόσα θύματα;

Μια ήταν η αλήθεια. Οτι οι πραξικοπηματίες αξιωματικοί έβαζαν μπροστά τα κυπριόπουλα της Εθνοφρουράς. Κτυπούσαν Κύπριοι, Κυπρίους. Η ίδια μάνα, η Κύπρος έκλαιγε τα θύματα και των δυο παρατάξεων. Γιατί ήταν παιδιά της όλοι.

Η σύσκεψη αποφάσισε πως έπρεπε να σταματήσει η αντίσταση. Η Πάφος δεν θάλεγε "παραδίδομαι". Σιωπηρά θα σταματούσαν οι πυροβολισμοί, χωρίς επίσημη παράδοση.

Μερικοί από τους υπεύθνους των αντιστασιακών ομάδων που αντιμετώπιζαν άμεσους κινδύνους από τους πραξικοπηματίες έφυγαν μαζί με τα όπλα τους στα βουνά και κρύφτηκαν.

Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος επέστρεψε στη γενέτειρα του στο Στατό. Εκεί τον συνάντησαν οι υπεύθυνοι της αντιστάσεως και ζήτησαν τη γνώμη του αν έπρεπε οι ομάδες να σχηματίσουν αντάρτικο ή να διαλυθούν.

Το δίλημμα ήταν σοβαρό: Το αντάρτικο δεν γίνεται μόνο με τον ενθουσιασμό. Χρειάζονταν χρήματα πολλά. Και πηγές δεν υπήρχαν αφού οι πραξικοπηματίες κυρίευσαν τα πάντα. Οι αντάρτες θάφηναν πίσω τους οικογένειες, υποχρεώσεις. Ποιος θα κοιτούσε όλους αυτούς;

Συζήτησαν το θέμα σ' όλες τις λεπτομέρειες. Και τελικά αποφασίστηκε να ενεργήσει ο καθένας σύμφωνα με τη συνείδηση του. Οσοι κινδύνευαν κρύφτηκαν. Οι άλλοι πήγαν στα σπίτια τους.

Την Τετάρτη (17.7) ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος κατέβηκε στην πόλη, στη Μητρόπολη. Την βρήκε περικυκλωμένη από τον στρατό. Ο υπεύθυνος αξιωματικός ένας νεαρός ανθυπολοχαγός από τη Θεσσαλία ήταν ευγενέστατος.

Λυπούμαι για ό,τι συνέβη είπε στο Χρυσόστομο. Ηταν αντίθετος προς το πραξικόπημα. Το δήλωσε στον Μητροπολίτη. Αλλά τι κέρδος υπήρχε απ' αυτό;

Ο Χρυσόστομος απομονώθηκε στη Μητρόπολη. Του απαγόρευσαν να δέχεται επισκέψεις ύστερα από εντολή του ΓΕΕΦ.

Την ίδια μέρα επρόκειτο να γίνει η κηδεία του αστυνομικού που σκοτώθηκε στο Ζακάκι. Το γράψαμε στην αρχή τι έγινε. Οι κατάρες του πλήθους και το κλάμα του νεαρού αξιωματικού.

Ο γενικός υπεύθυνος των πραξικοπηματιών στην Πάφο ήταν κάποιος ταγματάρχης Δεκούλος. Εγύριζε στην πόλη, εύρισκε παράγοντες και τους εξευτέλιζε. Επισκέφθηκε και τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο.

Εξύβρισε χυδαία τον Ιεράρχη. Τον είπε προδότη, ανθέλληνα.

Ο Χρυσόστομος τον κοίταζε αγέρωχα και τον άκουε με υπομονή. Τον άφησε να τελειώσει και του είπε:

- Στην ελληνική ιστορία ελάχιστοι αρχιερείς βρίσκονται προδότες. Στρατιωτικοί, όμως, υπάρχουν πολλοί.

Ο ταγματάρχης σκύλλιασε. Εβγαζε αφρούς από το στόμα του.

- Ακου δώ, είπε. Εμάς μας έβαλαν να κάμουμε αυτή τη δουλειά οι Αγγλοι κι οι Αμερικανοί για το συμφέρον του δυτικού κόσμου. Κι' έτσι θα μάθετε και σεις οι Κύπριοι πως βγαίνει το ψωμί. Καλά την επεράσατε ως τώρα. Να καταστραφείτε να δείτε και σεις τι σημαίνει ζωή. Να δείτε πως βγαίνει το ψωμί, να σφίξετε τις ζώνες, να πεινάσετε.

Ο Μητροπολίτης τον άκουε συλλογισμένος. Ωστε το πραξικόπημα είχε κι' άλλα ερείσματα. Τον φθόνο για την ευημερία του λαού μας, τη ζήλεια για την ευτυχία του τόπου μας;

- Εχετε πενήτα χιλιάδες όπλα, είπε ο Ταγματάρχης. Τα θέλω.

- Αν είχαμε τόσα όπλα δεν θα τολμούσες να κάνεις πραξικόπημα του απάντησε ο Χρυσόστομος.

Φαίνεται πως ο Ταγματάρχης πίστευε πως με τη συμπεριφορά αυτή θα λύγιζε τον Μητροπολίτη. Φεύγοντας όμως είπε στο νεαρό αξιωματικό από τη Θεσσαλία:

- Αγύριστο κεφάλι αυτός.

Την άλλη μέρα, την Πέμπτη, ξανακατεβαίνει ο Ταγματάρχης. Ηταν αλλαγμένος. Γεμάτος ευγένειες και υποκλίσεις.

- Εχω εντολή, είπε, να σας μεταφέρω στη Λευκωσία.

- Να ετοιμάσω τη βαλίτσα μου.

- Βεβαίως.

Οταν βγήκαν από το Μέγαρο της Μητρόπολης ο Χρυσόστομος είπε πως από το αυτοκίνητο που χρησιμοπούσε έλειπε η ελληνική σημαία.

- Πού εναι η σημαία; ρώτησε.

- Τη βγάλαμε.

- Γιατί;

- Για να μη τη δει ο κόσμος, να αναγνωρίσει το αυτοκίνητο και να ορμήσει εναντίον σας.

Ο Χρυσόστομος χαμογέλασε:

- Ο κόσμος να ορμήσει εναντίον μου;

Ηταν και γραφικοί οι πραξικοπηματίες.

Τον μετέφεραν στο ΓΕΕΦ και τον έκλεισαν σε ένα δωμάτιο. Τον άφησαν εκεί κλεισμένο επτά ολόκληρες ώρες. Από τις 12 το μεσημέρι ως την 7.30 το βράδυ. Υστερα τον μετέφεραν στο Μετόχι του Κύκκου. Μια νέα περίοδος άρχισε. Σε λίγο έμπαιναν οι τούρκοι...