15.7.1974: Από ένα θαύμα μερικών λεπτών κατορθώνει να διαφύγει ο Μακάριος από το Προεδρικό πριν οι πραξικοπηματίες περικυκλώσουν το κτίριο.

S-2056

15.7.1974: ΑΠΟ ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ ΜΕΡΙΚΩΝ ΛΕΠΤΩΝ ΚΑΤΟΡΘΩΝΕΙ ΝΑ ΔΙΑΦΥΓΕΙ Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΠΡΙΝ ΟΙ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΙΕΣ ΠΕΡΙΚΥΚΛΩΣΟΥΝ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ

Ο τρόπος διαφυγής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από το Προεδρικό Μέγαρο αποτέλεσε αντικείμενο πολλών σχολίων. Στρατιωτικοί αλλά και πολιτικοί αντίπαλοι του Μακαρίου προχωρούσαν στο σημείο να ισχυρισθούν ότι η χούντα των Αθηνών εκείνο που ήθελε ήταν να φανεί ότι ήταν οι Ελληνες αξιωματικοί που έκαμαν το πραξικόπημα για να πάρει το μήνυμα η Τουρκία και όχι ο ίδιος ο Μακάριος και γι' αυτό τον άφησαν να φύγει από το Προεδρικό χωρίς να αποκλείσουν με τα άρματα τη δυτική πλευρά του κτιρίου απ' όπου και διέφυγε με τους σωματοφύλακες του Νίκο Θρασυβούλου, Ανδρέα Νεοφύτου και Ανδρέα Ποταμάρη.

Ο ισχυρισμός αυτός διερευνήθηκε από αξιωματικό της Προεδρικής Φρουράς που έμαθε όπως είπε το σχέδιο κατάληψης του Προεδρικού και αποδείχθηκε πολύ παραραβηγμένος.

Το σχέδιο κατάληψης του Προεδρικού περιλάμβανε επίθεση εναντίον του κτιρίου στα πλαίσια δυο "ημικυκλίων". Το πρώτο ημικύκλιο περιλάμβανε κίνηση αρμάτων από την περιοχή της αστυνομικής Σχολής νότια του κτιριου μέχρι την ανατολική έξοδο και τη βόρεια είσοδο που βρισκόταν στη λεωφόρο Σεβέρη.

Το δεύτερο ημικύκλιο περιλάμβανε κίνηση αρμάτων που θα απέκλειαν το Μετόχιο Κύκκου μέχρι την οδό Προδρόμου δυτικά και θα συνενωνόταν με τις δυνάμεις μέχρι την αστυνομική σχολή Στροβόλου ώστε να αποκλεισθεί κάθε έξοδος από το Προεδρικό.

Ο αξιωματιικός που διερεύνησε το σχέδιο κατέληξε τελικά στο συμπέρασμα ότι η αντίσταση που συνάντησαν τα άρματα στο Μετόχιο Κύκκου όπως και η δράση της μονάδας του Εφεδρικού με τον Λοχαγό Τσαγγάρη καθυστέρησαν την προέλαση των αρμάτων και των Λοκατζήδων προς τη δυτική πλευρά του Προεδρικού για ένα κρίσιμο τέταρτο- χρόνος όμως που ήταν αρκετός για να δώσει την ευκαιρία στον Πρόεδρο Μακάριο να απομακρυνθεί από τον κλοιό που ακολούθησε δεδομένου ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έμεινε στο χώρο του Προεδρικού μόνο για 12 λεπτά.

Το σχέδιο για την κατάληψη του Προεδρικού Μεγάρου ήταν καλά προετοιμασμένο από πολλές μέρες προηγουμένως. Ο Πάτροκλος Σταύρου, υφυπουργός παρά τω Προέδρω, έδωσε μια εικόνα του σχεδίου αργότερα και ανέφερε μάλιστα ότι είχαν γίνει και χρονομετρήσεις για τις κινήσεις των αρμάτων:

"Την Παρασκευη 12 Ιουλίου 1974 είχε γίνει, όπως πληροφορηθήκαμε ύστερα, γενική πρόβα για την επίθεση κατά του Προδρικού Μεγάρου. Συνέβη μάλιστα και τούτο το ιλαροτραγικό.

Το πρωί της ημέρας εκείνης μερικά τανκς της Εθνικής Φρουράς ανέβηκαν την λεωφόρο Σεβέρη και πέρασαν μπροστά από το Προεδρικό Μέγαρο. Εξελήφθησαν ότι πήγαιναν για συνήθη γυμνάσια. Ο Πρόεδρος Μακάριος ζήτησε στο τηλέφωνο τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς για να του συστήση να μη περνούν τα τανκς μπροστά από το Προεδρικό για αποφυγή κινδύνου παρεξηγήσεως ή και τυχόν επεισοδίων με την Προεδρική Φρουρά μέσα στην ατμόσφαιρα εκείνη των ανήσυχων φημών και διαδόσεων.

Αλλ' ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς απουσίαζε στην Αθήνα. Τον είχε μετακαλέσει για διαβουλεύσεις η χουντική Κυβέρνηση το Ιωαννιδικό κεθεστώς και τη θέση του άφησε στους πιστούς εκτελεστές των ανοσίων σχεδίων του.

Τα τανκς δεν επήγαιναν για γυμνάσια, έκαμναν χρονομέτρηση αποστάσεως και πρόβα επιθέσεως κατά του "εχθρικού στόχου" από τις "φίλιες δυνάμεις".

Τα τανκς που θα προσέβαλλαν το προεδρικό άργησαν λίγο να φτάσουν κι' έτσι κατάφερε ο Μακάριος να διαφύγει. Στην πραγματικότητα τα τανκς αυτά ξεκίνησαν μόλις ο Μακάριος επέρασε έξω από το στρατόπεδο τους επιστρέφοντας από το Τρόοδος στη Λευκωσία. Η διαφυγή του Μακαρίου από το Προεδρικό και η ασφαλής διαδρομή του ως την Πάφο μέσω Τροόδους καθώς και η φυγή του από την Κύπρο μόνο ως θαύμα μπορεί να χαρακτηρισθούν ή ως επέμβαση της θείας προνοίας ή αποτέλεσμα συρροής συμπτώσεων καλής τύχης για όσους δεν πιστεύουν".

Σαν θαύμα θεωρούσε τη διαφυγή του από το Προεδρικό και ο Πρόεδρος Μακάριος. Είπε ο ίδιος στο Σταύρο Ψυχάρη της αθηναϊκής εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ αργότερα:

"Κι' εκείνο που πρέπει να προσθέσω είναι ότι η φυγή και διάσωση μου ήταν ένα θαύμα. Αν έφευγα από το Προεδρικό λίγα λεπτά νωρίτερα θα έφθανα και θα έμπαινα στο Μετόχι. Κι' εκεί οπωσδήποτε θα με περικύκλωναν και δεν θα υπήρχε τρόπος διαφυγής. Γιατί αμέσως κτυπήθηκε και το Μετόχι από τα τανκς και "κατελήφθη" αφού υπέστη αρκετές καταστροφές. Εξ άλλου, αν έφευγα από το Προεδρικό λίγα λεπτά

αργότερα θα είχε συμπληρωθεί ο κλοιός και δεν θα μπορούσα να διαφύγω. Αλλά και στο δρόμο προς το Τρόοδος οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε διάφορα σημεία οδοφράγματα. Και τα οδογράγματα μπήκαν μερικά μόνο λεπτά ύστερα από το περασμά μου".

Ο λοχαγός Τσαγγάρης υπολογίζει ότι εναντίον του Προεδρικού Μεγάρου κινήθηκαν μια Μοίρα Καταδρομών, δυο λόχοι της ΕΛΔΥΚ, τέσσερα στοιχεία ΠΑΟ, ουλαμοί τεθωρακισμένων και αρμάτων μεταφοράς προσωπικού.