15.7.1974: Το Προεδρικό βάλλεται από τους λοκατζήδες που εισβάλλουν στο κτίριο, ενώ ο Μακάριος που προσφωνεί μια ομάδα νέων από το Κάιρο αναγκάζεται να απομακρυνθεί για να γλυτώσει από τις σφαίρες. Μαζί του και μέλη της φρουράς του.

S-2055

15.7.1974: ΤΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΒΑΛΛΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΟΚΑΤΖΗΔΕΣ ΠΟΥ ΕΙΣΒΑΛΟΥΝ ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΕΝΩ Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΩΝΕΙ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΝΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΙΡΟ ΑΝΑΚΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΓΛΥΤΩΣΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΦΑΙΡΕΣ. ΜΑΖΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ ΤΟΥ.

Η Νίκη Παπαπέτρου, από το Συγχαρί βρέθηκε στις 15 Ιουλίου 1974 το πρωί, λίγο πριν εκδηλωθεί το πραξικόπημα, στο προεδρικό Μέγαρο μαζί με τον αδελφό της Πέτρο Παπαπέτρου που συνόδευε μια ομάδα από κατηχητόπουλα από το Κάϊρο που πήγαν στο προεδρικό για να ευχαριστήσουν τον Πρόεδρο Μακάριο για τη φιλοξενία του.

Ο Νίκη Παπαπέτρου βρισκόταν κοντά στο Μακάριο καθώς ένας νεαρός προσφωνούσε τον Αρχιεπίσκοπο:

- Εμείς τα κατηχητόπουλα της Αιγύπτου σας ευαριστούμε για τη φιλοξενία που μας επιφυλάξατε στην Κύπρο.

Ο ομιλητής δεν πρόλαβε να τελειώσει τη φράση του και ένας πυροβολισμός τάραξε την πρωινή ησυχία. Η σφαίρα έσβησε κάπου μακρυά.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος σκυθρώπιασε αλλά προσπάθησε να πείσει τους φιλοξενουμένους του ότι τίποτε δεν συνέβαινε.

- Μην ανησυχείτε. Δεν συμβαίνει τίποτε, τους είπε.

Ομως δεν πρόλαβε να τελειώσει και αυτός τη φράση του και δεύτερος πυροβολισμός ακούστηκε. Ακολούθησε μια ριπή.

Ο Μακάριος στράφηκε στον υφυπορυγό Πάτροκλο Σταύρουκαι τον ρώτησε:

- Τι συμβαίνει;

Ενας άνδρας έσπευσε αμέσως προς την έξοδο. Κανένας δεν γνώριζε αλλά όλοι παρακαλούσαν να μη ήταν αυτό που υποψιάζονταν.

Σε λίγο εισέρχονταν τρέχοντας μέσα στην αίθουσα μερικοί άλλοι αστυνομικοί της Προεδρικής Φρουράς που ανέφεραν στο Μακάριο:

- Είναι Λοκατζήδες και βάλλουν εναντίον του προεδρικού.

Ο Μακάριος βρισκόταν στο κέντρο της μεγάλης αίθουσας του Προεδρικού. Γύρω του βρίσκονταν 30 νέοι ηλικίας μεταξύ 15 και 18 χρόνων, ο αιγύπιος καθηγητής Βαλάς, ο Ιεροδιάκονος Πέτρος Παπαπέτρου, από το Συγχαρί που υπηρετουσε στην Αλεξάδδρεια, η αδλεφή του Νίκη που συνόδευε την ομάδα και ο υφυπουργός παρα τω Προέδρω Πάτροκλος Σταύρου .

Σε λίγο το προεδρικό άρχισε να βάλλεται από όλες τις πλευρές. Ριπές αυτομάτων άρχισαν να γαζώνουν το κτίριο και οι λίγοι άνδρες της προεδρικής Φρουράς που βρίσκονταν στο κτίριο άρχισαν να ανταποδίδουν τα πυρά.

Ομως ο Μακάριος που αποτελεούσε τον κύριο στόχο των Λοκατζήδων, βρισκόταν ακόμη εκεί και συνομιλούσε με τους νέους.

Δυο γυναικες υπάλληλοι του προεδιρκού μπήκαν πανικόβλητες και κματατρομαγμένες στη μεγάλη σάλα. Σε λίγο έφθανε ανήσυχη μια τρίτη όπως επίσης και αστυνομικοί της προεδρικής Φρουράς με πολιτικά ρούχα που άριχσαν να παίρνουν θέσεις μάχης.

Ενας άλλος αστυνομικός πλησίασε τον Μακάριο και του είπε:

- Είναι για σας Μακαριώτατε. Πρέπει να απομακρυνθείτε.

- Να φύγουμε, αλλά πρέπει να φύγουμε όλοι μας. Τα παιδιά θα κινδυνεύουν εδώ, του απάντησε ο Μακάριος

Ενας άλλος άρχισε να απαντά με το αυτόματό του. Οι πυροβολισμοί προκαλούσαν πανικό στους νέους. Το προεδιρικό βαλλόταν τώρα από διάφορες κατευθύνσεις και κάπου ακούγονταν δυνατές εκρήξεις.

Αφηγήθηκε η Νίκη Παπαπέτρου:

"Ο Μακάριος δεν έχασε την ψυχραιμία του. Μας πλησίασε και άρχισε να μας καθησυχάζει. Μη φοβάσθε μας έλεγε, δεν είναι τίποτε. Στη συνέχεια διέταξε και μας μετέφεραν σε μια διπλανή αίθουσα απ' όπου μορούσαμε να κρυφθούμε καλύτερα και να μη δεχθουμε καμιά αδέσποτη σφαίρα".

Μαζί τους πήγε και ο Μακάριος, αλλά δεν έμεινε για πολύ.

Οι πυροβολισμοί πύκνωναν και η κατάσταση γινόταν όλο και πιο ανυπόφορη. Ο Μακάριος κινδύνευε. Το αντιλαμβανόταν τώρα και ο ίδκος.

Ενας άλλος αστυνομικός φώναξε δυνατα, στο Μακάριο για να τον ακολυσει καθώς οι σφαίρες και οι εκρήξεις προκαλούσαν δαιμονισμένο θόρυβο:

- Μακαριώτατε, πρέπει να φύγετε μόνο εσείς και ελάχιστοι άλλοι. Ολοι μαζί θα αποτελέσουμε στόχο. Και θα είναι πιο επικίνδυνο για όλους.

Ο Πρόεδρος Μακάριος δεν είχε άλλη επιλογή. Ετσι αποχαιρέτισε στα γρήγρορα την ομάδα των νέων και μπήκε σε μια αίθουσα του προεδρικού. Κατευθύνθηκε προς το παράθυρο-πόρτα και απομακρύνθηκε μαζί με τη συνοδεία του - τους Νίκο Θρασυβούλου, Ανδρέα Ποταμάρη και τον αδελφότεχνο του Ανδρέα Χατζηκλεάνθους.

Σε λίγο εμφανιζόταν μπροστά στα αιγυπτιόπουλα και τους συνοδούς τους ένας Λόκατζης ο οποίος αφού έρριψε μια ριπή πάνω από τα κεφάλια τους φώναξε:

- Πού είναι ο Μακάριος;

Πυροβολούσε και βρυχάτο και η φωνή του προκαλούσε πανικό στους νέους.

Μέσα σε μερικά λεπτά η αίθουσα στην οποία βρίσκονταν οι νεαροί από τη Αίγυπτο γέμισε λοκατζήδες.

Φαίνονταν σαν να ήταν θυσιασμένοι να κάμουν αυτό για το οποίο είχαν διαταχθεί λες και κάποιος του εξόρκισε ότι έπρεπε να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους παίρνοντας μαζί τους οπωσδήποτε τον Μακάριο ή το πτώμα του ή να σκοτωθούν αφηγείται η Νίκη Παπαπέτρου.

Ο καθηγητής Βαλάς φώναζε:

- Σώστε τα παιδιά φώναζε ο καθηγητής Βαλάς. Είναι ξένα και βρίσκονται στην Κύπρο φιλοξενούμενα. Δεν φταίνε σε τίποτα.

Ομως ο Λοκατζής δεν έπαιρνε από λόγια. Ούτε τον ένοιαζε για τους άλλους. Στόχος του ήταν να βρει τον Μακάριο και ξέσπασε στους νέους.

- Θα σας ρωτήσω κάτι και θέλω να μου πείτε όλη τη αλήθεια. Αλλως θα σας σκοτώσω όλους σαν τα σκυλιά. Πού πήγε ο Μακάριος;

Επενέβη ο καθηγητής Βαλάς.

- Βρισκόταν μαζί μας αλλά έφυγε πριν από λίγο.

Φαίνεται πως ο Λοκαστζής δέχθηκε την εξήγηση του καθηγητή. Οι άλλοι λολατζήδες περικύκλωσαν τους νέους με τους οποίους βρισκόταν και ο υφυπουργός παρά τω Προέδρω Πέτρος Σταύρου και μερικοί "αιχμάλωτοι" αστυνομικοί. Τους ανάγκασαν όλους να ξαπλώσουν κάτω και άρχισαν να τους βρίζουν και να τους κτυπούν στα πόδια και στα άλλα μέρη του σώματος τους.

Ενας από τους Λοκατζήδες απευθυνόμενος προς τον Ιεροδιάκονο Παπαπέτρου τον ρώτησε σε έντονο ύφος:

- Εσύ τι γυρεύεις εδώ;

- Ηλθα να ευχαριστήσω το Μακάριο για τη φιλοξενία που μας επεφύλαξε.

- Ωραία υποδοχή.

Στην αίθουσα μεταφέρθηκε και ένας άλλος κύπριος ιερωμένος.

- Εσύ τι γυρεύεις εδώ, τον ρώτησε ο Λοκατζής.

- Ηλθα να πληρωθώ.

- Κάθησε και τώρα θα πληρωθείς του απάντησε.

Οι πυροβολισμοί συνεχίζονται για αρκετή ώρα. Οταν κάποτε κόπασαν τους δόθηκε εντολή να βγουν έξω στο προαύλιο γιατί κάποιος φώναζε ότι θα έβαζαν φωτιά στο προεδρικό.

Μια μπαράγκα που βρίσκεται απέναντι από την κύρια είσοδο καιγόταν σαν λαμπάδα. Δυο τραυματισμένοι στρατιώτες μεταφέρονταν στο νοσοκομείο εκείνη τη στιγμή. Δίπλα ένας αστυνομικός σφάδαζε από τους πόνους. Τον τοποθέτησαν και αυτόν σε ένα άλλο αυτοκίνητο. Η φωτιά κατευθυνόταν προς την ομάδα. Ολοι έκλαιγαν.

Μετέφεραν τελικά τους νέους κάτω από ένα πεύκο και τους ανάγκασαν να ξαπλώσουν. Εμειναν εκεί για μια ώρα περίπου.

Σε λίγο έκαμαν την εμφάνιση τους 3-4 τάνκς και μαζί με αυτά ήρθαν και μερικοι αξιωματικοί. Φώναζανα και βρυχώνταν.

Οι Λοκατζήδες έβαλαν φωτιά στο κτίριο του Προεδρικού που άρχισε να καίγεται.

Στις 2 το απόγευμα και ενώ ο ήλιος έκαιγε πέτρες μετέφεραν τους νέους σε άλλο μέρος. Τους ανάγκασαν να ξαπλώσουν και στην καυτή ασφαλτο μπρούμυτα χωρίς να βλέπουν τι γινόταν γύρω τους.

Και η παραμικρή κίνηση τους προκαλούσε την αντίδραση του φρουρού που άρχισε να βρίζει και να απειλεί.

Ενας αξιωματικός προχώρησε και μίλησε στην ομάδα.

- Εμάς να υποστηρίζετε. Εμείς θα σας βοηθήσουμε όταν γίνει πόλεμος. Ποιος θα πάει στον πόλεμο αν δεν παμε εμείς;

Ενας στρατιώτης ακούστηκε να φωνάζει:

- Κάψαμε τον Μακάριο.

Οι νέοι κοιτάχθηκαν μεταξύ τους. Δεν το πίστευαν. Τον είδαν να φεύγει. Αν όμως πραγματικά συνελήφθη κατά την έξοδο του και οι δολοφόνοι τον εκτέλεσαν.

Το δράμα των νέων κράτησε μέχρι τις 4 το απόγευμα. Οι φωτιές στο προεδρικό άρχισαν να σβήνουν και μέσα από τα χαλάσματα έβγαινε ακόμη μαύρος καπνός που κατέστρεφε τόσα έργα αξίας και μετέτρεπε το κτίριο σε σύμβολο που θα θύμιζε στις μετέπειτα γενιές τα οικτρά αποτελέσματα της διχόνοιας, και του εμφυλίου.

Υστερα από πολλές ταλαιπωρίες οι νέοι μεταφέρουν στο Μέλαθρο Ευγηρίας. Τα τανκς κυλούσαν ακόμη στους δρόμους της πρωτεύουσας και όλος ο κόσμος προσπαθούσε να κρυφθεί στα σπίτια του για να γλυτώσει...