Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

15.7.1974: Η χούντα των Αθηνών διενεργεί πραξικόπημα στην Κύπρο εναντίον του Προέδρου Μακαρίου με τη συνεργασία της ΕΟΚΑ Β

S-2054

15.7.1974: Η ΧΟΥΝΤΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β. Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΑΝΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΑΛΛΑ ΓΛΥΤΩΝΕΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΕΥΓΕΙ ΜΥΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΜΕ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟ ΣΤΙΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΚΑΙ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΟΠΟΥ ΚΤΑΓΓΕΛΛΕΙ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΚΑΙ ΖΗΤΑ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΘΕΙ Η ΚΥΠΡΟΣ

Το Σαββατοκυρίακο 13 και 14 Ιουλίου 1974 ο Πρόεδρος Μακάριος, παρά την κρισιμότητα της κατάστασης που επικρατούσε στις σχέσεις της Κυπριακής κυβέρνησης και της χούντας της Ελλάδας και ιδιαίτερα του ιδίου του ηγέτη της του Δημήτριου Ιωαννίδη, αποσύρεται στο Τρόοδος, στην εξοχική προεδρική κατοικία.

Η ζέστη στην πρωτεύουσα είναι αφόρητη και η δροσιά του Τροόδους, ενώ τον απομακρύνει από το καμίνι της Λευκωσίας, δεν μπορεί να μαλακώσει το πολιτικό καμίνι που συνεχίζει να βράζει και μάλιστα πολύ επικίνδυνα.

Η χούντα έχει αποφασίσει ήδη τη διενέργεια πραξικοπήματος εναντίον του Προέδρου Μακαρίου τη για Δευτερα 15 Ιουλίου 1974.

Ωστόσο, έχει προαναγγείλει ακόμα μια σύσκεψη για τη μέρα αυτή, στην Αθήνα, όλων των επιτελών, προσπαθώντας να παραπλανήσει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στην Κύπρο, ότι δεν έχει πάρει οριστικές αποφάσεις και ότι η ευρεία πολιτικοστρατιωτική σύσκεψη που συγκλήθηκε υπό την προεδρία του στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη, θα γίνει, για να αποφασισθεί η απάντηση προς την επιστολή του Αρχιεπισκόπου.

Με την επιστολή του, ημερομηνίας 2 Ιουλίου, ο Μακάριος κατάγγελλε τη χούντα ότι είχε αναμιχθεί σε σχέδια δολοφονίας του και την καλούσε να αποσύρει τους έλληνες αξιωματικούς από το νησί.

Κατάγγελλε ακόμα τη συνεργασία των αξιωματικών με την ΕΟΚΑ Β και τη χρηματοδότηση από τη χούντα των αντιπάλων του στην Κύπρο.

Οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις των συνεργατών του Μακαρίου για επικείμενο πραξικόπημα, ακόμα και το Σάββατο 13 Ιουλίου από τον επιχειρηματία Μαγγλή που του μετέφερε σχετικό μήνυμα από τον πρώην υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας Ευάγγελο Αβέρωφ, δεν πείθουν τον Μακάριο να πάρει τα μέτρα που πρέπει να πάρει για να αποτρέψει το μοιραίο.

Πισεύει και αυτό δηλώνει αργότερα- ότι μια κίνηση του εναντίον των ελλήνων αξιωματικών, θα θεωρηθεί ως αντιπραξικόπημα. Και περιμένει ίσως από τους ίδιους να κάνουν την πρώτη κίνηση.

Ετσι αφού περνά το Σαββατοκυρίακο στο Τρόοδος, τη Δευτέρα το πρωί πήρε το δρόμο της επιστροφής στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου παρά την κρισιμότητα της κατάστασης, είχε προγραμματίσει πλήρεις επαφές.

Ο ήλιος είχε βγει για καλά. Η ώρα που γίνονται συνήθως τα πραξικοπήματα -νωρίς τις πρωινές ώρες- έχει περάσει.

Εξ άλλου στο δρόμο από το Τρόοδος μέχρι τη Λευκωσία δεν είχε παρατηρηθεί καμιά ύποπτη κίνηση. Ούτε ο Λοχαγός του Εφεδρικού Σώματος Βαρνανίδης που πετούσε με αεροπλάνο της Αερολέσχης πάνω από όλη τη διαδρομή μέχρι τη Λευκωσία, είχε εντοπίσει ύποπτες κινήσεις τόσο στην ΕΛΔΥΚ όσο και στο στρατόπεδο των Τεθωρακισμένων στην Κοκκινοτριμιθιά.

Με την άφιξη του Μακαρίου στο Προεδρικό Μέγαρο οι άνδρες της Φρουράς του αποσύρονται για να ξεκουρασθούν μέχρι το βράδυ.

Αυτό κάμνουν και οι άλλοι άνδρες του Εφεδρικού Σώματος της Αστυνομίας που εδρεύει κοντά στο Αρχηγείο της Εθνικής Φρουράς και οι οποίοι παρακολουθούσαν τα διάφορα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς τα βράδυα.

Τερματισμός του συναγερμού δίνεται επίσης και στους ένοπλους πολίτες που φύλαγαν σκοπιές σε διάφορα σημεία για να επέμβουν αν χρειαζόταν.

Στο Προεδρικό Μέγαρο μένουν μόνο οι απαραίτητοι άνδρες ασφαλείας. Μόνο δέκα πρόσωπα. Μεταξύ αυτών και ο υπασπιστής του Μακαρίου Νίκος Θρασυβούλου, ο ανεψιός του Μακαρίου Ανδρέας Νεοφύτου, Λοχαγός του Κυπριακού Στρατού που είναι αποσπασμένος στην Προεδρική Φρουρά και ο Ανδρέας Ποταμάρης, Υπαστυνόμος, αξιωματούχος της Προεδρικής Φρουράς.

Στις 7.30 ο Μακάριος βρισκόταν στο Γραφείο του στο Προεδρικό και ο διευθυντής του Γραφείου του Χάρης Βωβίδης και ο υφυπουργός Πάτροκλος Σταύρου τον ενημέρωσαν για το πρόγραμμα της ημέρας.

Στις 8 θα δεχόταν μια ομάδα από κατηχητόπαιδα του Καϊρου που βρίσκονταν στην Κύπρο με πρόσκληση δική του. Αργότερα θα δεχόταν τον Υπουργό Υγείας Χρήστο Βάκη για να συζητήσουν για ένα νομοσχέδιο και αν του απέμενε καιρός θα έβλεπε άλλους επισκέπτες- δυο γυναίκες που βρίσκονταν στο Προεδρικό για να του ζητήσουν κάποια χάρη για τα παιδιά τους.

Επίσης αργότερα θα δεχόταν το μεγαλοεπιχειρηματία Κωνσταντίνο Μαγγλή που του είχε διαμηνύσει ότι είχε φέρει μήνυμα από τον Ευάγγελο Αβέρωφ ότι η χούντα των Αθηνών θα προχωρούσε για να τον ανατρέψει.

Υπολογίζει ότι τα νέα που περιμένει από τη σύσκεψη στην Ελλάδα θα καθυστερήσουν να έλθουν μια και η σύσκεψη που είχε συγκαλέσει ο Πρόεδρος Γκιζίκης θα γινόταν αργά το πρωϊ.

Ετσι είχε χρόνο να δει τους επισκέπτες του.

Στις οκτώ κατευθύνεται στη μεγάλη αίθουσα υποδοχής του Προεδρικού όπου τον αναμένουν 30 κατηχητόπαιδα από το Κάϊρο, τα οποία είχε προσκαλέσει ο ίδιος στην Κύπρο.

Ο Πρόεδρος Μακάριος παρουσιάζεται στα παιδιά εύχαρις. Ανταλλάζει μαζί τους μερικές φιλοφρονήσεις μέχρι να του ασπασθούν όλα το χέρι του και στη συνέχεια ένα από αυτά βγάζει από την τσέπη του ένα χαρτάκι κι' αρχίζει να τον προσφωνεί.

Σε λίγο όμως ξεσπά η θύελλα που έμελλε να σαρώσει στην Κύπρο και θα σκόρπιζε τον θάνατο και την καταστροφή.

Στις 8.20 τα άρματα της Εθνικής Φρουράς, που στελεχωνόταν από Ελλαδίτες αξιωματικούς και της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) κύλησαν στους δρόμους της Λευκωσίας με στόχο να ανατρέψουν τη νόμιμη Κυβέρνηση του Προέδρου Μακαρίου.

Τα άρματα κατευθύνθηκαν προς το Προεδρικό Μέγαρο και άρχισαν από μακρυά να το κανονιοβολούν.

Αλλες δυνάμεις κινήθηκαν προς το Ραδιοφωνικό Ιδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ), την Αρχή Τηλεπικοινωνιών (ΣΥΤΑ), τα αρχηγεία της Αστυνομίας και του Εφεδρικού Σώματος, την Αρχιεπισκοπή και το Μετόχιο Κύκκου.

Πριν καλά, καλά αντιληφθεί ο κυπριακός λαός τι συνέβαινε το ραδιόφωνο του ΡΙΚ σίγησε και άρχισε αμέσως να μεταδίδει εμβατήρια και το πρώτο μήνυμα των πραξικοπηματιών:

"Η Εθνική Φρουρά επενέβη για να σώσει την κατάσταση... Ο Μακάριος είναι ήδη νεκρός".

Μέσα στη μεγάλη σάλα του Προεδρικού ο Πρόεδρος Μακάριος προσπαθεί να καθησυχάσει τα παιδιά ότι τίποτα δεν συνέβαινε. Αλλά σε μερικά λεπτά η κατάσταση χειροτέρεψε καθώς άρχισαν να ακούονται ριπές αυτομάτων και εκρήξεις.

Ο Πάτροκλος Σταύρου προσπάθησε, ύστερα από παράκληση του Μακαρίου να τηλεφωνήσει στην Αστυνομία και στο Εφεδρικό για να ζητήσει να αποσταλούν ενισχύσεις.

Δεν μπορει να επικοινωνήσει όμως μια και τα τηλέφωνα έχουν αποκοπεί.

Ενημερώνει σχετικά το Μακάριο.

Σε λίγο το κακό γενικεύεται. Οι άνδρες της Προεδρικής Φρουράς έχουν επισημάνει άρματα στην είσοδο του Προεδρικού Μεγάρου και ομάδες στρατιωτών να κατευθύνονται πυροβολώντας προς το Μέγαρο. Και ανταποδίδουν τα πυρά.

Ο υπασπιστής του Νίκος Θρασυβούλου ορμά σαν σίφουνας μέσα στη μεγάλη σάλα που βρίσκεται ο Πρόεδρος Μακάριος και του αναγγέλλει την εμφάνιση των αρμάτων. Το ίδιο κάμνει και ο ανεψιός του Μακαρίου Ανδρέας Νεοφύτου.

Οι εκρήξεις και οι σφαίρες προκαλούν πανδαιμόνιο γύρω από το Προεδρικό Μέγαρο.

Ο Νίκος Θρασυβούλου ενημερώνει στα γρήγορα το Μακάριο, που τώρα πια δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι η Εθνική Φρουρά οργανώνει εναντίον του πραξικόπημα.

Ο Μακάριος και τα κατηχητόπαιδα, όπως και όλα τα μέλη του προσωπικού της Προεδρίας μετακινούνται σε εσωτερικό δωμάτιο για να προφυλαχθούν. Ολοι όμως όσοι βρίσκονται δίπλα στο Μακάριο κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Ανησυχούν για την τύχη τους. Αλλά πιο πολύ για την τύχη του Προέδρου. Ετσι αρχίζουν ένας, ένας να τον προτρέπουν να προσπαθήσει να απομακρυνθεί όσο είναι ακόμα καιρός.

- Αν μείνετε, εκατό τοις εκατό θα σας πιάσουν και θα σας σκοτώσουν. Αν φύγετε, έχετε τουλάχιστον ένα τοις εκατό να σωθείτε, και πρέπει, του λέει ο Πάτροκλος Σταύρου που τον προτρέπει συνεχώς, να φύγετε.

Ο Νίκος Θρασυβούλου και οι άλλοι μιλούν κάπως πιο έντονα, απ' ότι συνήθιζαν μέχρι τώρα στον Πρόεδρο Μακάριο. Πάντοτε του μιλούσαν με σεβασμό. Ποτέ δεν είχαν υψώσει τον τόνο της φωνής τους σαν απευθύνονταν προς αυτόν.

Αλλά τη στιγμή αυτή δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε άλλα περιθώρια για αβρότητες. Πρέπει ο Μακάριος να πιεσθεί και να πεισθεί να φύγει για να σωθεί. Και όπως καθυστερεί υπάρχει κίνδυνος να πιαστεί μέσα τον κλοιό των αρμάτων της Εθνικής Φρουράς.

Γι' αυτό όλοι του μιλούν με κάπως έντονο ύφος και δυνατά για να τον κάμουν να συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο που διατρέχει και να τον πείσουν να απομακρυνθεί μια και ο ίδιος φαίνεται να ανησυχεί περισσότερο για τα Ελληνόπουλλα της Αιγύπτου παρά για τον εαυτό του.

Σαν ο Πάτροκλος Σταύρου και οι άλλοι τον διαβεβαιώνουν ότι θα μείνουν αυτοί μαζί με τα παιδιά και ότι δεν κινδυνεύουν, γιατί δεν είναι αυτά ο στόχος των κινηματιών, παρά μόνο ο ίδιος, δέχεται να ακολουθήσει τις προτροπές τους και να εγκαταλείψει το Προεδρικό.

Εξω από το προεδρικό Μέγαρο, οι άνδρες της Προεδρικής Φρουράς, κρυπτόμενοι πισω από τις κολώνες του στην είσοδο του κτιρίου και από άλλες θέσεις, μάχονται απεγνωσμένα για να μη επιτρέψουν την προέλαση τόσο των αρμάτων όσο και των λοκατζήδων που βρίσκονται τόσο κοντά τους, ώστε να μπορούν να ξεχωρίζουν, με γυμνό μάτι, τα πράσινα τους μπερέ.

Ο Μακάριος στρέφει το βλέμμα του προς την ομάδα των νέων, τους απαιχαιρετά και κατευθύνεται προς το γραφείο του. Αφήνει εκεί το καλυμμαύχι του και το επανωκαλύμμαυχό του, μένει μόνο με το αττερί και ετοιμάζεται για την έξοδο.

Ο υπουργός Υγείας Χρήστος Βάκης, παρακολουθεί κάθε κίνηση του Μακαρίου. Αργότερα θα αφηγηθεί:

"Ο Εθνάρχης κοίταξε προς το γραφείο του και πλησίασε την εικόνα του Χριστού που ήταν κρεμασμένη σε μια γωνιά. Εβγαλε τα άλλα εκκλησιαστικά του κοσμήματα (άφησε μόνο ένα σταυρό) έβγαλε το καλυμμαύχι, γονάτισε, προσευχήθηκε, σηκώθηκε και φόρεσε ξανά το καλυμμαύχι. Ολα αυτά τα έκαμε με απόλυτη ηρεμία- σαν να βρισκόταν εκείνη τη στιγμή σε εκκλησία και τίποτε δεν συνέβαινε γύρω του. Κι' όμως έξω οι εκρήξεις των βλημάτων και οι σφαίρες που κτυπούσαν παντού δημιουργούσαν κόλαση μαζί με τις φωνές του προσωπικού του Προεδρικού και των αιγυπτιόπουλων καθώς ήδη καιγόταν το Προεδρικό. Υστερα ξανάρριξε ακόμα μια δραματική ματιά γύρω του, στο γραφείο και στους ανθρώπους και χωρίς να πει τίποτε έφυγε.

Ο Νίκος Θρασυβούλου, ο Ανδρέας Νεοφύτου και ο Ανδρέας Ποταμάρης βρίσκονταν κοντά του. Από αυτή τη στιγμή η τύχη του Μακαρίου εξαρτάται από αυτούς τους τρεις άνδρες και από τον τρόπο που θα δράσουν. Τον οδηγούν στο πίσω μέρος του γραφείου του. Εκεί υπάρχει ένα παράθυρο-πόρτα του οποίου το σχέδιο είναι παρόμοιο με τα υπόλοιπα παράθυρα. Από αυτό όμως μπορεί να περάσει ένας άνδρας με μια δρασκελιά.

Οι βρεττανοί που ανήγειραν το κτίριο ίσως να είχαν ετοιμάσει αυτή την πόρτα σαν έξοδο διαφυγής για τον τότε Κυβερνήτη της Κύπρου.

Για λόγους ασφαλείας ποτέ δεν ανακοινώθηκε ο,τιδήποτε γι' αυτή την πόρτα- παράθυρο που βρισκόταν τόσο κοντά μεταξύ του γραφείου του Προέδρου Μακαρίου και του μεγάλου τραπεζιού που συνήθως προήδρευε συσκέψεων.

Από το παράθυρο- πόρτα που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό μέρος του Προεδρικού ένας καταλήγει προς το μικρό περιβόλι με τα λεμονόδεντρα και στην κοίτη του ποταμού Πεδιαίου που περνά μέσα από τον περιτριγυρισμένο χώρο του Προεδρικού Μεγάρου.

Οι τρεις σωματοφύλακες του Μακαρίου μαζί με άλλα τρία μέλη της προεδρικής Φρουράς, σχηματίζουν αμέσως κλοιό ασφαλείας γύρω από αυτόν και αφού κατεβαίνουν μερικά σκαλιά φθάνουν στην κοίτη του ποταμού. Εδώ είναι ασφαλείς από τις σφαίρες και τα άρματα που εισήλθαν στο χώρο του Προεδρικού από την ανατολική είσοδο. Το σχέδιο των πραξικοπηματιών προβλέπει όπως το Προεδρικό κυκλωθεί και από δυτικά από άλλα άρματα που θα έλθουν από το Μετόχιο Κύκκου. Αλλά εκεί συναντούν την αντίσταση ενός Λόχου του Εφεδρικού Σώματος, του οποίου ηγείται ο Λοχαγός της Εθνικής Φρουράς Τάκης Τσαγγάρης, αποσπασμένος στο Εφεδρικό Σώμα της Αστυνομίας.

Ο Τάκης Τσαγγάρης ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια της διαδρομής του Μακαρίου από το Τρόοδος μέχρι το Προεδρικό Μέγαρο και βρισκόταν σε συνεχή επαφή με το συνάδελφο του Βαρναβίδη που κάλυπτε τη διαδρομή από τον αέρα με ένα μικρό αεροπλάνο της Αερολέσχης.

Σαν ο Μακάριος κατέληξε στο Προεδρικό ο ίδιος επέστρεψε με το αυτοκίνητο του στη μονάδα του, που στάθμευε στο Μετόχιο Κύκκου, δηλαδή σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων βόρεια του Προεδρικού. Οταν όμως έφθασε στη βάση του πληροφορήθηκε ότι τα άρματα είχαν αρχίσει να κυλούν στους δρόμους της Λευκωσίας και ότι άλλα προερχόμενα από την ΕΛΔΥΚ και το στρατόπεδο της Κοκκινοτριμιθιάς κατευθύνονταν προς αυτούς.

Ο Τάκης Τσαγγάρης διέταξε αμέσως τους άνδρες του να σκορπισθούν στους ελαιώνες και να προβάλουν, πάση θυσία, αντίσταση και να καθυστερήσουν τα άρματα, ενώ ο ίδιος με 37 άνδρες του προχώρησε προς το Προεδρικό, μέσω του ελαιώνος του Κύκκου. Φεύγοντας είπε στους άνδρες του ότι θα κατευθυνόταν προς το Προεδρικό γιατί λογικά το Μέγαρο θα δεχόταν μεγάλη πίεση. Πρέπει να γίνει αντεπίθεση, τους ανέφερε και εισχώρηση στο Μέγαρο, με στόχο να διασωθεί ο Μακαριώτατος, αν είναι ακόμα ζωντανός.

Ετσι ο Λοχαγός Τσαγγάρης προχώρησε προς το Προεδρικό, από τη δυτική πλευρά και αφού υπερφαλάγγισε το 9ο Τακτικό Συγκρότημα της Εθνικής Φρουράς, στο οποίο βρίσκονταν μερικοί άνδρες, σε μερικά λεπτά βρέθηκε στην κοίτη του ποταμού Πεδιαίου. Από εκεί ο Λοχαγός Τάκης Τσαγγάρης, βάλλοντας εναντίον των λοκατζήδων, που είχαν στο μεταξύ αρχίσει να κυκλώνουν το Προεδρικό Μέγαρο, με

τους άνδρες του προχώρησαν προς την κοίτη του Πεδιαίου και έφθασαν στο σημείο όπου εκείνη τη στιγμή ο Μακάριος με τους τρεις υπασπιστές του προχωρούσε προς τη νοτιοδυτική πλευρά του Προεδρικού.

Ο Αρχιεπίσκοπος και οι σωματοφύλακες του βγήκαν στο δρόμο πίσω από το Προεδρικό όπου σταμάτησαν ένα ιδιωτικό αυτοκίνητο που διερχόταν από την περιοχή. Ζήτησαν από τη γυναίκα- οδηγό Μάχη Μιχαηλίδου από τον Στρόβολο, να τους παραχωρήσει το όχημά του.

Αυτή το προσφέρει αμέσως, αλλά το όχημα δεν διαθέτει βενζίνη. Προχωρούν μερικά μέτρα και σταματούν.

Στην οδό Καρπάθου, έξω από το σπίτι του Νίκου Ευρυπίδη, από το Δάλι και ζητούν από τη πεθερά του τα κλειδιά του αυτοκινήτου.

Μέχρι όμως αυτή να τα βρει σταματά ένα άλλο αυτοκίνητο με οδηγό τον ανάπηρο αγωνιστή του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ Ανδρέα Λοϊζου, υπάλληλο του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων.

Του ζητούν το αυτοκίνητο κι' αυτός το παραχωρεί πρόθυμα.

Μπαίνουν και οι πέντε άνδρες μέσα σ' αυτό και κυριολεκτικά κρύβουν τον Μακάριο καθώς δυο από αυτούς κάθησαν στις άκρες του αυτοκινήτου και τον κάλυπταν καθώς βολεύτηκε στο μέσο τους.

Κατευθύνονται, ύστερα από επιθυμία του Μακαρίου στο Μτόχιο Κυκκου, αλλά αυτό έχει ήδη δεχθεί τις επιθέσεις των πραξικοπηματιών. Στο δρόμο όμως για καλή τους τύχη συναντούν το λοχαγό της Εθνικής Φρουράς, και μέλος της Προεδρικής Φρουράς, Παστελλοπουλο, ο οποίος τους πληροφορεί σχετικά.

Ετσι αποφασίζουν να φύγουν από τη Λευκωσία. Προπομπός του αυτοκινήτου που μεταφέρει τον Μακάριο τίθεται τώρα ο λοχαγός Παστελλόπουλος.

Τα αυτοκίνητα κατευθύονται προς την Κλήρου στο σπίτι του Λογιστού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Μίκη Ζιντίλη.

Στην Κλήρου 30 και πλέον χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας οι φρουροί του Μακαρίου προτιμούν να σταματήσουν στο σπίτι του Νεοκλή Μαλέκκου, μέλους της Προεδρικής Φρουράς, γιατί βρίσκεται στην είσοδο του χωριού.

Ξεπλένονται, ξεκουράζονται για λίγο, πίνουν τον καφέ τους και αποφασίζουν να προχωρήσουν προς το Τρόοδος.

Αλλαξαν και πάλι αυτοκίνητο. Ο Μαλέκκος τους παραχωρεί το αυτοκίνητο του, και προχωρούν προς το Απλίκι, το Παλαιχώρι, τον Αγρό, τα Χανδριά, την Κυπερούντα και από εκεί στον Καρβουνά και το Τρόοδος.

Ο Μακάριος κάθεται στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου ανάμεσα σε δυο σωματοφύλακες του και ενώ περνούν από τα διάφορα χωριά σκύβει για να μη γίνεται αντιληπτός και προδοθεί στους πραξικοπηματίες.

Στον Καρβουνά μόλις γλυτώνουν από τα οδοφράγματα που άρχισαν να στήνουν οι πραξικοπηματίες. Μόλις προχώρησαν μερικά χιλιόμετρα αντελήφθησαν το αυτοκίνητο της Βαρβάρας Λυσσαρίδου, συζύγου του αρχηγού της ΕΔΕΚ η οποία όπως πληροφορήθηκαν αργότερα συνελήφθη στο οδόφραγμα που στήθηκε σε λίγα λεπτά αφού πέρασαν αυτοί και συνελήφθη.

Στο Τρόοδος ο Λοχαγός Παστελλόπουλος αποχώρησε από συνοδεία του Μακαρίου και προχώρησε στο Προεδρικό του Τροόδους όπου εξασφάλισε ενισχύσεις με διάφορους άνδρες που επέβαιναν σε αστυνομικό αυτοκίνητο και ένα ασύρματο και προχώρησε στο σημείο του ραντεβού που είχαν δώσει στο δρόμο Προδρόμου- Πεδουλά προς το μοναστήρι του Κύκκου όπου τελικά κατευθύνονταν.

Ο Παστελλόπουλος συνενωνόταν με το αυτοκίνητο που μετέφερε τον Πρόεδρο Μακάριο και τους σωματοφύλακες του τους οποίους πληφορόρησαν ότι το ραδιόφωνο μετέδιδε ήδη ότι ο Μακαριος ήταν νεκρός και ότι η Εθνική Φρουρα ήλεγχε πλήρως την κατάσταση.

Ο Μακάριος, αισθανόμενος τώρα ασφαλής, αποφάσισε να δώσει τα πρώτα σημεία ζωής.

Πλησίασε στον ασύρματο. Οι αξιωματικοί που του έδωσαν το συνθηματικό, πήρε το μικρόφωνο και φώναξε σταθερά:

- Ακρόπολις από Ενα. (Ακρόπολις ήταν το συνθηματικό της Αρχιεπισκοπής και Ενα το δικό του Μακαρίου).

Στην άλλη άκρη του ασυρμάτου βρισκόταν ο Υπαστυνόμος Αλέκος Γιαννή. Ο υπαστυνόμος κατάλαβε αμέσως τη φωνή του Μακαρίου, αλλά μόλις έδωσε το κωδικοποιημένο μήνυμά του, ο Υπαστυνόμος άκουσε τον Μακάριο να του λέγει:

- Ο Αρχιεπίσκοπος μιλά.

Τώρα ο Υπαστυνόμος είχε την πλήρη επιβεβαίωση. Δεν τον γελούσαν τ' αυτιά του.

- Μακαριώτατε, ζήτε; ρώτησε. Ηθελε να ξενακούσει τη φωνή του. Και πρόσθεσε συγκινημένος:

- Το ΡΙΚ μεταδίδει απο τις 9 συνεχώς ότι έχετε σκοτωθεί. Ωστε είσθε εσείς;

Ο Αρχιεπίσκοπος τον βεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι ζούσε αλλά η φωνή του δεν ακουγόταν για λίγα λεπτά. Ο Υπαστυνόμος φώναζε συνεχώς στους άλλους της φρουράς της Αρχιεπισκοπής:

- Ακούτε ρε, ο Μακάριος ζει. Ο Μακάριος ζει. Μου μιλά τώρα στον ασύρματο...

Μετά τους πανηγυρισμούς ο Μακάριος πρόσθεσε:

- Δώστε οδηγίες να κτυπήσουν οι καμπάνες των εκκλησιών. Να ειδοποιηθεί ο λαός να ξεχυθεί στους δρόμους και να ματαιώσει τις πραξικοπηματικές ενέργειες της Εθνικής Φρουράς.

- Μακαριώτατε αυτή τη στιγμή βαλλόμεθα, αλλά θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό.

Ο Πρόεδρος Μακάριος έδωσε επίσης οδηγίες να ειδοποιηθεί με οποιονδήποτε τρόπο ο αντιπρόσωπος της Κύπρου στον ΟΗΕ Ζήνων Ρωσσίδης να ζητήσει έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας για να συζητήσει την κατάσταση την Κύπρο και έκλεισε τον ασύρματο.

Ο υπαστυνόμος Γιαννή άρχισε να αποστέλλει μηνύματα προς τις διάφορες αστυνομικές διευθύσεις. Η πληροφορία ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός διαδόθηκε αστραπιαία ενώ στο Βαρώσι και τη Λευκωσία άρχισαν να παίζουν οι καμπάνες και άλλοι κυκλοφορούσαν πολυγραφημένα φυλλάδια με τα οποία καλούσαν τον λαό σε αντίσταση.

Το μήνυμα του Υπαστυνόμου πήρε στη Λεμεσό ο υπαστυνόμος Ηλίας Κυριακίδης, ο οποίος έδωσε οδηγίες να ειδοποιηθεί πάση θυσία ο Ζήνων Ρωσσίδης, στον ΟΗΕ.

Σε λίγο ένας ανώτερος ο υπαστυνόμος, ο Ανδρέας Αρτυματάς, ανέβαινε μυστικά στο πλοίο "Βρισηίς" που ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Λεμεσού. Ζήτησε τον καπετάνιο στον οποίο ανέφερε τον σκοπό της επίσκεψης του και εκείνος τον παρέπεμψε στον ασυρματιστή. Ετσι με μήνυμα που έστελλε σε σταθμό της Αιγύπτου ειδοποιούσε τον πρεσβευτή της Δημοκρατίας στο Κάϊρο για την επιθυμία του Μακαρίου για σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Σε λίγο ο Ζήνων Ρωσσίδης είχε στα χέρια του το μήνυμα του Μακαρίου, ο οποίος κατευθυνόταν ήδη προς τη Μονή Κύκκου.

Σαν η Φρουρά του Μακαρίου πέρασε το ξύλινο γεφύρι κοντά στον Πεδουλά, ο λοχαγός Παστελλόπουλος το ανατίναξε κι' έτσι από την πλευρά αυτή κανένας κίνδυνος δεν υπήρχε να σταλούν ενισχύσεις της Εθνικής Φρουράς και να τους καταδιώξουν- προσωρινά τουλάχιστον. Το γεφύρι βρισκόταν σε ορεινή περιοχή και με την ανατίναξη του είχε κλείσει ο δρόμος. Ετσι ο Μακάριος και η φρουρά του είχαν τουλάχιστον προς το παρόν για ένα χρονικό διάστημα καλυμμένα τα νώτα τους από τα άρματα της Εθνικής Φρουράς.

Σε λίγο έφθαναν στον Κύκκο και από εκεί ύστερα από μικρή στάση, κατευθύνθηκαν μέσω Παναγιάς προς την Πάφο, στην οποία οι πραξικοπηματίες δεν τόλμησαν για πολλές ώρες να εκδηλωθούν.

Στην Πάφο ο Προεδρος Μακάριος ηχογράφησε μηνυμά του προς τον Κυπριακό λαό το οποίο μεταδόθηκε μέσω του υποσταθμού του ΡΙΚ στην περιοχή και με το οποίο ανακοίνωνε σε ολόκληρο τον κόσμο ότι δεν είχε σκοτωθεί και ζητούσε τη βοήθεια του πολιτισμένου κόσμου.