19.7.1974: Πέντε τουρκικά πολεμικά πλοία και 31 αποβατικά αναχωρούν από την Τουρκία με προορισμό την Κύπρο μεταφέροντας 3.000 άνδρες (Το πέμπτο μέρος του χρονικού για το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή).

S-2048

19.7.1974: ΠΕΝΤΕ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΚΑΙ 31 ΑΠΟΒΑΤΙΚΑ ΑΝΑΧΩΡΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΜΕ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΣ 3.000 ΑΝΔΡΕΣ. (ΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ)

Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ σε μια προσπάθεια να βρει συμμάχους και να προωθήσει την απόφαση του για εισβολή στην Κύπρο πήγε στο Λονδίνο όπου είχε συνομιλίες με τον πρωθυπουργό Γουίλσων αλλά δεν πήρε αυτό που ήθελε.

Ετσι επέστρεψε στην Αγκυρα. Τώρα πια είχε τη δικαιολογία να δράσει μονομερώς αφού το Λονδίνο, η τρίτη εγγυήτρια δύναμη, δεν δεχόταν την προταση του.

Η συνέχεια του χρονικού για το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο είναι δραματική:

17 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 03.30 απόγευμα, Αγκυρα: Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ αναχωρεί στο Λονδίνο επικεφαλής ολογομελούς αντιπροσωπείας.

17 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 08.00 μ.μ. Λονδίνο:

- Ο Μπουλέντ Ετζεβίτ φθάνει στο Λονδίνο και υπενθυμίζει σε όλους ότι η χώρα του είναι εγγυήτρια δύναμη της ανεξαρτησίας της Κύπρου. Πηγαίνει κατ ευθείαν στην Πρωθυπουργική κατοικία όπου συναντάται με μια βρετανική Κυβέρνηση που δεν είναι διατεθειμένη να δράσει από κοινού με την Τουρκία στην Κύπρο. Ο Αλή Μπιράντ σημειώνει:

Ο Ετζεβίτ νομίζει ότι θα έχει μια σοβαρή συζήτηση με τους Αγγλους. Ο Ουίλσων κατά τη διάρκεια του γεύματος μιλά λιγότερο για τα γεγονότα της Κύπρου και περισσότερο για διάφορα άσχετα θέματα. Διηγείται διάφορες ιστορίες για τον τρόπο λειτουργίας του Υπουργικού Συμβουλίου στην Αγγλία και για το πως εισηγούνται τα θέματα στο Συμβούλιο. Οσο όμως συνεχίζονται όλα αυτά η τουρκική αντιπροσωπεία δυσανασχετεί.

Μόλις φθάνει η ώρα να προσφερθούν γλυκά και καφές ο Ουϊλσων μπαίνει στο θέμα:

"Κύριε Ετζεβίτ, κάτι θέλατε να πείτε, σας ακούω".

Ο Ετζεβίτ ζητά κοινή δράση στην Κύπρο και άδεια να χρησιμοποιήσει τις βρετανικές βάσεις.

Ο Ουίλσων απαντά ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες του, αλλά συμπληρώνει:

"Δεν εξαντλήθηκαν τα περιθώρια για την επάνοδο στο παλιό καθεστώς".

Ο Ετζεβίτ όμως επιμένει:

"Κάθε ώρα που περνά δυσκολεύει περισσότερο τα πράγματα. Πρέπει να απομακρυνθεί ο Σαμψών και να επικρατήσει μια νέα τάξη. Η ισορροπία έχει εντελώς διαλυθεί. Είμαστε αποφασισμένοι να μεριμνήσουμε για την ασφάλεια της τουρκικής Κοινότητας. Γι αυτό πρέπει να δοθεί στους Τούρκους μια διέξοδος προς τη θάλασσα".

"Να καλέσουμε και την Ελλάδα να κάνουμε εδώ μια σύσκεψη. Ο Κίσσιγκερ από μέρους του συνεχίζει τις προσπάθειες του. Τα Ηνωμένα Εθνη συνεδριάζουν. Δεν υπάρχει λοιπόν άμεση ανάγκη για μια στρατιωτική επέμβαση".

"Η ισορροπία στην Κύπρο διασαλεύθηκε με τρόπο αμετάκλητο. Η κατάσταση αυτή δε διορθώνεται με συνεντεύξεις και θεωρίες. Η Ελλάδα είναι υπεύθυνη για το πραξικόπημα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να γίνει δεκτή στη σύσκεψη".

Εκείνη τη στιγμή ο Κάλλαχαν που είχε βγει από το δωμάτιο επιστρέφει δηλώνοντας ότι ο Κίσσιγκερ αποστέλλει στο Λονδίνο τον Υφυπουργό Τζόζεφ Σίσκο για να μεσολαβήσει

στην κρίση.

- Στην Ουάσιγκτων ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ αποφεύγει να πάρει σαφή θέση για την πραξικοπηματική Κυβερνηση. Δηλώνει σαν ρωτήθηκε: Πάνω σ αυτό το θέμα, δηλαδή ποια κυβέρνηση αναγνωρίζουν οι ΗΠΑ, επί του παρόντος προσπαθούμε να προβούμε σε εκτίμηση και δεν υπάρχει θέμα...προσπαθούμε να αποφασίσουμε για να το θέσω μ αυτό τον τρόπο.

18 ΙΟΥΛΙΟΥ, Λονδίνο, ώρα 1.30 το πρωϊ:

- Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ επιστρέφει στην τουρκική Πρεσβεία και ζητεί να τον συνδέσουν τελεφωνικά με την Αγκυρα. Ζητεί ενημέρωση για την "πρόοδο των προετοιμασιών" για την εισβολή. Παίρνει την απάντηση ότι δεν υπάρχει καμιά αλλαγή στα σχέδια. Παράλληλα ζητά αναβολή της συνεδρίας της Εθνοσυνελεύσεως, που είχε οριστεί για την Πέμπτη, για το Σάββατο 20 Ιουλίου.

- Καταφθάνει στην τουρκική πρεσβεία ο αμερικανός Υφυπουργός Εξωτερικών Τζόζεφ Σίσκο που δηλώνει στον Ετζεβίτ:

"Η Αμερική είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε επέμβαση της Τουρκίας εξαιτίας του πραξικοπήματος. Φοβόμαστε ότι μια τέτοια ενέργεια θα σημάνει τον πόλεμο μεταξύ δυο χωρών- μελών του ΝΑΤΟ".

Ο Ετζεβίτ απαντά ότι η Τουρκία δεν έχει πρόθεση να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Ελλάδας, μια σύμμαχο του ΝΑΤΟ.

Ο Σίσκο ανακοινώνει στον Ετζεβίτ την πρόθεση του να μεταβεί στην Αθήνα και από εκεί στην Αγκυρα για να μεταφέρει την απάντηση της Ελλάδας στις προτάσεις της Τουρκίας.

Ο Ετζεβίτ καθορίζει τους όρους του: Να γίνει αποδεκτή η παρουσία τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο για εξασφάλιση της τουρκικής κοινότητας. Να φύγει ο Σαμψών, οι Ελληνες αξιωματικοί να αποσυρθούν, να αναγνωριστεί μια περιοχή με έξοδο προς τη θάλασσα για τους τουροκύυπριους και να δημιουργηθεί κάποιος μηχανισμός που να ελέγχει την είσοδο και έξοδο από το νησί.

- Ο Ετζεβίτ επικοινωνεί και πάλι με την Αγκυρα. Αναφέρει ότι οι συνομιλίες του με τους Αγγλους είναι άκαρπες και η στάση του Σίσκο έχει διευκρινισθεί... Το τηλεφώνημα αυτό σημαίνει το πράσινο φως για το Στρατό. Η εισβολή μπορεί να πραγματοποιηθεί το Σάββατο την αυγή.

18 ΙΟΥΛΙΟΥ, Λευκωσία, μεσημέρι: Ο Νίκος Σαμψών οργανώνει δημοσιογραφική διάσκεψη στην οποία επιδεικνύει στους δημοσιογράφους όργανα βασανισμού στα οποία ανευρέθησαν στα ανακριτήρια- μαστίγια κάθε τύπου, ράβδοι με αιχμηρές προεξοχές και αλυσίδες. Ο Σαμψών δηλώνει ότι ήσαν στυγνές και απάνθρωποι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσε ο ανατραπείς Πρόεδρος και μια ομάδα αδίστακτων ανθρώπων οι οποίοι περιφρονούσαν συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ανακοινώνει ακόμη ότι η ομαλότητα αποκαταστάθηκε σε ολόκληρη τη νήσο και ότι η νέα κυβέρνηση ελέγχει καθ' ολοκληρίαν την κατάσταση. Η ενέργεια μας δηλώνει αναλήφθηκε για να αποτραπεί ο εμφύλιος πόλεμος. Η ανατραπείσα κυβέρνηση, λέγει, έφερε την κατάσταση στο χείλος γενικού εμφυλίου πολέμου. Ο Σαμψών επιρρίπτει όλη την ευθύνη στον ανατραπέντα Πρόεδρο Μακάριο "δια το προσωποπαγές καθεστώς το οποίον κατετυρράννησε τον τόπον και το οποίον ανέτρεψεν η οργή του λαού και η στρατευμένη νεότης της Κύπρου. Το σύνοικο στοιχείο δηλώνει τέλος δεν έχει να φοβηθεί ή να ανησυχεί από την επελθούσα μταβολή διότι αυτή αποτελεί εσωτερικό θέμα των Ελλήνων της Κύπρου. Σε ερώτηση ότι υπάρχουν πληροφορίες για κινητοποιήσεις στρατευμάτων εις τα νότια της Τουρκίας ο Νίκος Σαμψών δηλώνει ότι δεν βλέπει το λόγο γιατί να επέμβει η Τουρκία, δεδομένου ότι η κοινότητα αυτή κανένα κίνδυνο δεν διατρέχει.

- Οι καθαιρεθέντες Μητροπολίτες ανακοινώνουν ότι έχουν επανέλθει στις έδρες τους "μετά την επελθούσαν εν τη νήσω πολιτικήν αλλαγήν". Σε εγκύκλιο τους αναφέρουν ότι "διήλθομεν δια πυρός και ύδατος, αλλ εξήγαγεν ημάς ο Κύριος εις αναψυχήν".

- Ο Αρης Χατζηγεωργίου ωρκίζεται νέος Υπουργός Εμπορίου και αναλαμβάνει τα καθήκοντά του.

18 ΙΟΥΛΙΟΥ, Λονδίνο, ώρα 11 το βράδυ: Ο Μπουλέντ Ετζεβίτ στέλλει από το Λονδίνο μήνυμα στο Γενικό Επιτελείο στην Αγκυρα καθώς και στη διοίκηση αποβατικών σκαφών στη Μερσίνα. Αναφέρει ότι αν δεν πάρουν νεότερη διαταγή μέχρι τις 19 του μήνα και περί τις 8.30 το πρωϊ να αρχίσει η διαδικασία της εισβολής.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Κύπρος, πρωϊ:

- Κυκλοφορούν για πρώτη φορά οι κυπριακές εφημερίδες μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος με τους πιο κάτω τίτλους:

- Ο ΑΓΩΝ: Χθεσιναί δηλώσεις του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Δεν ανετράπη η συνταγματική τάξις, ανετράπη απλώς το φαύλον καθεστώς του Μακαρίου.

- ΜΑΧΗ: Υπό της Κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας θα ακολουθηθεί, Πολιτική Ψυχική ενότητος του λαού μας, οριστικόν τέρμα στο ανατραπέν φαύλον καθεστώς.

- ΕΘΝΙΚΗ: Μετά την σωτήριον επέμβασιν των Ενόπλων Δυνάμεων, έφυγεν ο Τύραννος. Διάχυτος η λαϊκή ανακούφισης. Η Κύπρος Ανέστη. Ζήτω η Εθνική Φρουρά.

- Το Γραφείο Δημοσίων Πληροφοριών ανακοινώνει ότι κατά το πραξικόπημα η Εθνική Φρουρά είχε 29 νεκρούς και 63 τραυματίες. Από τους νεκρούς δύο είναι αξιωματικοί. Από τους τραυματίες οι επτά είναι αξιωματικοί.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, 9.00 το βράδυ, Νέα Υόρκη:

- Ο Μακάριος φθάνει στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών. Τον υποδέχεται ο Κουρτ Βάλντχαϊμ ο οποίος του ανακοινώνει ότι το Συμβούλιο τον δέχεται ως τον εν ενεργεία Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε μισή ώρα εισέρχεται στην αίθουσα του Συμβουλίου και οι 15 αντιπρόσωποι των κρατών μελών τον χειροκροτούν ιστάμενοι. Στην ομιλία του ο Μακάριος καταγγέλλει ανοικτά την επέμβαση της Χούντας των Αθηνών στην Κύπρο. Κατηγορεί επίσης τη Χούντα ότι με την ενέργεια της, στην οποία πήραν μέρος και αξιωματικοί που επάνδρωναν την Εθνική Φρουρά και την ΕΛΔΥΚ παραβίασε κατάφωρα την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι η παραβίαση θα συνεχίζεται εφ όσον χρόνο οι Ελληνες αξιωματικοί θα συνέχιζαν να βρίσκονται στην Κύπρο. Προσθέτει:

"Ποιώ έκκλησιν εις τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να πράξουν ό,τι δύνανται διά να θέσουν τέρμα εις την ανώμαλον κατάστασιν που εδημιουργήθη διά του πραξικοπήματος των Αθηνών. Καλώ το Συμβούλιον Ασφαλείας να χρησιμοποιήση όλους τους τρόπους και τα εις την διάθεσιν του μέσα, ώστε η συνταγματική τάξις εν Κύπρω και τα δημοκρατικά δικαιώματα του λαού της Κύπρου να αποκατασταθούν άνευ καθυστερήσεως. Οπως ήδη έχω δηλώσει τα γεγονότα εις την Κύπρον δεν αποτελούν εσωτερικήν υπόθεσιν των Ελλήνων της Κύπρου. Και οι Τούρκοι της Κύπρου επηρεάζονται επίσης. Το πραξικόπημα της ελληνικής Χούντας είναι μια εισβολή και εκ των συνεπειών του θα υποφέρει όλος ο λαός της Κύπρου- Ελληνες και Τούρκοι".

- Ο αντιπρόσωπος της Χούντας Κωνσταντίνος Παναγιωτάκος εξαπολύει σφοδρή επίθεση εναντίον του Μακαρίου και χρησιμοποιεί όλες τις κατηγορίες που είχε χρησιμοποιήσει εναντίον του κατά καιρούς η κυπριακή αντιπολίτευση. Τον χαρακτηρίζει ως άνθρωπο που συνδυάζει τη νοοτροπία του Καίσαρα και του Πάπα και σαν Λουδοβίκο. Τον κατηγορεί ότι ίδρυσε ομάδα Πραιτωριανών στην Κύπρο, ότι επέδειξε απάθεια σε πολιτικές δολοφονίες και καταλήγει τονίζοντας ότι θα αναμένει τους νόμιμους αντιπροσώπους της Κύπρου, όπως χαρακτηρίζει τους αντιπροσώπους του πραξικοπήματος, πριν προβεί σε άλλα σχόλια.

- Ο αντιπρόσωπος της Τουρκίας Οσμάν Ολτζάϋ ζητά πλήρη αποχώρηση των Ελλήνων Αξιωματικών από την Κύπρο

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Νέα Υόρκη: Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συναντάται με τον αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Χένρυ Κίσσιγκερ, που είναι ο ουσιαστικός ηγέτης στις ΗΠΑ, μια και ο Πρόεδρος Νίξον βρίσκεται σε άσχημη κατάσταση λόγω του σκανδάλου Γουώτεργκεϊτ. Ακολουθεί ο εξής διάλογος:

ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Δεν περίμενα ότι η πολιτική σας απέναντι στην Κύπρο θα ήταν μεροληπτική.

ΚΙΣΣΙΓΚΕΡ: Ανκαι σας θαύμαζα σαν ηγέτη και πρόσωπο δεν συμμερίζομαι την άποψη σας ότι όσον αφορά την Κύπρο είμαι μεροληπτικός.

ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Τα λόγια κύριε Υπουργέ δεν έχουν σημασία. Εκείνα που ομιλούν είναι τα έργα. Και είναι τα έργα που αποδεικνύουν τις διαθέσεις ενός ανθρώπου.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Αθήνα, ώρα 11.00 το πρωϊ:

- Ο Τζόζεφ Σίσκο, απεσταλμένος του Χένρυ Κίσσιγκερ, αρχίζει πήγαινε- έλα μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, ενώ ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ επιστρέφει στην Αγκυρα. Ο Σίσκο φθάνει στην Αθήνα από το Λονδίνο και συναντάται με τον Πρωθυπουργό Ανδρουτσόπουλο για μισή ώρα περίπου.

- Το μεσημέρι συγκροτείται σύσκεψη στο Πολιτικό Γραφείο του Ελληνα Πρωθυπουργού στην παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών Κυπραίου, του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Γρηγόρη Μπονάνου και άλλων υπηρεσιακών παραγόντων. Από Αμερικανικής πλευράς παίρνουν μέρος ο Σίσκο, ο βοηθός Υπουργός Αμυνας Ρόμπερτ Ελσγουωρθ, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα Χένρυ Τάσκα και υπηρεσιακοί παράγοντες. Η σύσκεψη διαρκεί μέχρι τις απογευματινές ώρες. Οι όροι του Ετζεβίτ είναι μεταξύ άλλων να αποχωρήσουν οι Ελληνες αξιωματικοί από την Κύπρο, να φύγει ο Νίκος Σαμψών, να υπογραφεί συμφωνία για δημιουργία

ομοσπονδιακού κράτους, να επανέλθει ο Μακάριος- θέση που αναιρέθηκε αργότερα- και να εξασφαλισθεί μόνιμη έξοδος των τουρκικών δυνάμεων προς τη θάλασσα στην περιοχή της Κερύνειας.

Η Χούντα του Ιωαννίδη, διαλυμένη όπως είναι κατορθώνει με δυσκολία να αντιπροτείνει μόνο αντικατάσταση των Ελλήνων αξιωματικών που βρίσκονται στην Κύπρο.

Ο Σίσκο αναχωρεί για την Αγκυρα μεταφέροντας την αντιπρόταση της Χούντας, γνωρίζοντας ότι δεν είναι καθόλου ικανοποιητική για τους Τούρκους.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 1.15, Αθήνα: Ο Αρχηγός του Ναυτικού Ναύαρχος Αραπάκης διατάζει με δική του πρωτοβουλία και εν αγνοία της Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων, τρία υποβρύχια να πλεύσουν στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κρήτης και Ρόδου. Πρόκεται για τα υποβρύχια " Νηρεύς", " Γλαύκος" και " Τρίτων".

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 2 το απόγευμα, Αγκυρα: Ο Μπουλέντ Ετζεβίτ φθάνει στην Αγκυρα αεροπορικώς από το Λονδίνο και κατευθύνεται ολοταχώς προς το Γενικό Επιτελείο.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Κύπρος: Ο Ραούφ Ντενκτάς δέχεται ομάδα ξένων δημοσιογράφων στους οποίους δηλώνει: Το πραξικόπμα ισοδυναμεί με κατάληψη της εξουσίας από την Ελλάδα στο ελληνικό τμήμα της νήσου. Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για προστασία της ανεξαρτησίας μας. Η τουρκική Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να ακαλουθήσει όλους τους ειρηνικούς τρόπους για επίλυση του προβλήματος. Αλλά αν οι ειρηνικές ενέργειες αποτύχουν να φέρουν θετικά αποτελέσματα η στρατιωτική επέμβαση θα είναι αναπόφευκτη.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Λευκωσία, ώρα 3 το απόγευμα: Ο πρέσβης της Τουρκίας στην Κύπρο καλεί το Ραούφ Ντενκτάς στο γραφείο του στην ελεγχόμενη από τους Τούρκους περιοχή της Λευκωσίας και τον ενημερώνει για την επικείμενη τουρκική εισβολή. Αργότερα ο Ντενκτάς θα πει: "Με κάλεσε ο πρέσβης και μου είπε ότι με την αυγή θα άρχιζε η εισβολή στην Κύπρο. Μόνο που έπρεπε να μείνει μυστικό. Συγκέντρωσα τους πιο καλούς μου φίλους και τρέμοντας από αγωνία άρχισα να περιμένω. Γύρω στις 04.00 δεν άντεξα και το είπα. Αν βλέπατε τί έγινε";

Το μήνυμα που αποστέλλεται με "κλειδί" τον κώδικα του Σαββάτου 20 Ιουλίου αναφέρει: "Με την αυγή ο τουρκικός στρατός θα αποβιβαστεί στην Κύπρο. Με την έναρξη της επιχείρησης ο ραδιοφωνικός σταθμός Μπαϋράκ να γνωστοποιήσει την καινούργια κατάσταση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και να ενημερώνεται ο λαός με συνεχή παρακολούθηση των εκπομπών της Τουρκικής ραδιοφωνίας".

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Κύπρος, ώρα 4 το απόγευμα:

- Οργιάζουν οι φήμες ότι έχει ήδη αρχίσει η τουρκική απόβαση στο Βαρώσι και αργότερα στην Κερύνεια. Οι φήμες, όμως, παρά τις διαψεύσεις, δεν είναι εντελώς αδικαιολόγητες. Στο Βαρώσι έχει καταπλεύσει ελληνικό πολεμικό πλοίο ΛΕΣΒΟΣ που μεταφέρει νέους άνδρες της ΕΛΔΥΚ σε αντικατάσταση των ήδη υπηρετούντων και οι οποίοι είχαν πάρει μέρος στο πραξικόπημα.

- Οι πληροφορίες από το Λονδίνο είναι συγκλονιστικές. Μεταδίδει το Μπι Μπι Σι στα απογευματινά και νυκτερινά του δελτία της 19ης Ιουλίου:

Στόλος τουρκικών πολεμικών σκαφών ανεχώρησε από το νότιο λιμένα της Μερσίνας προς άγνωστη κατεύθυνση. Ο στόλος ως ανεφέρθη αποτελείται από 30 πλοία περιλαμβανομένων πέντε πολεμικών και μεταγωγικών, τα οποία μεταφέρουν τανκς, φορτηγά και στρατό.

Ανταποκριτές λέγουν ότι τα πλοία ανεχώρησαν κάποια ώρα προηγουμένως, αλλά απηγορεύθη η μετάδοση του απόπλου τους για λίγες ώρες.

Υπάρχουν πληροφορίες ότι μερικοί ανταποκριτές που προσπάθησαν να κινηματογραφήσουν την αναχώρηση των πλοίων, συνελήφθησαν.

Ο ανταποκριτής του Μπι- Μπι- Σι- μεταδίδει ότι τα σκάφη πλέουν προς τη γενική κατεύθυνση της Κύπρου αλλά δεν υπάρχει ένδειξη ότι μια επίθεση είναι άμεση.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 5 το απόγευμα, Αγκυρα: Κλείουν οι πόρτες του Πρωθυπουργικού Γραφείου και του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Ο Τουράν Γκιουνές που έχει επιστρέψει από το Πεκίνο αποστέλλει μήνυμα σε όλες τις πρεσβείες: "Σήμερα το βράδυ, όλοι οι ασύρματοι να παραμείνουν ανοικτοί και οι χειριστές να διανυκτερεύσουν".

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Λονδίνο, ώρα 5.30 το απόγευμα: Η Βρεττανική τηλεόραση παρουσιάζει την αναχώρηση πλοίων του τουρκικού Στόλου από το λιμάνι της Μερσίνας.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Αγκυρα, ώρα 6 απόγευμα: Ανακοινώνεται η επιβολή συσκότισης στην περιοχή Αδραμυτίου- Ανεμουρίου κατά τη διάρκεια της νύκτας, ενώ έχει απαγορευθεί η επίσκεψη τουριστών στην περιοχή.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Αθήνα: Το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων επαναλαμβάνει στερεότυπα στις ένοπλες δυνάμεις: Μη προβαίνετε σε επιστράτευση, μην κάνετε κινήσεις που μπορούν να αποτελέσουν αφορμή επέμβασης από τους Τούρκους, αυτοσυγκράτηση.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Κύπρος, απόγευμα: Αξιωματικοί της Εθνικής Φρουράς εισηγούνται στον Αρχηγό του πραξικοπήματος Ταξίαρχο Γιωργίτση να προχωρήσει σε επιστράστευση. Αυτός όμως τους πληροφορεί ότι οι Τούρκοι διενεργούν ναυτική άσκηση ύστερα από άδεια του ΝΑΤΟ, ενώ ο Σίσκο έχει διαβεβαιώσει την Ελλάδα ότι η Τουρκία δεν θα επιτεθεί. Ετσι πρέπει να επιδειχθεί αυτοσυγκράτηση.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 6 το απόγευμα:

- Διατάζεται μερική και επιλεκτική επιστράτευση για αντιμετώπιση ενδεχομένου εισβολής ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών του Νίκου Σαμψών, Ντίμης Δημητρίου, σε δημοσιογραφική διάσκεψη μάταια προσπαθεί να καθησυχάσει τον κόσμο λέγοντας ότι δεν πιστεύει ότι θα γίνει τουρκική εισβολή.

- Ο Γενικός Εισαγγελέας σε προειδοποίηση του αναφέρει ότι οι διαδοσίες θα τιμωρούνται αυστηρά. Ομως στη δίνη της κρίσης που έχει σχηματισθεί οι διαβεβαιώσεις και οι προειδοποιήσεις δεν λαμβάνονται υπόψη.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 8.30 το βράδυ: Και άλλα πλοία του τουρκικού στόλου σηκώνουν άγκυρα και αποπλέουν από τη Μερσίνα παρά την καθυστέρηση που σημειώνεται στην επιβίβαση στα αποβατικά.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 9.15 το βράδυ:

Το Μπί- Μπι- Σι- μεταδίδει στην ελληνική του εκπομπή δραματικές πληροφορίες: Η κατάσταση όσον αφορά το Κυπριακό διαμορφούται ως εξής: Τριάντα περίπου σκάφη του τουρκικού στόλου περιλαμβανομένων αποβατικών έχουν αποπλεύσει και κατευθύνονται προς την Κύπρο. Τα σκάφη απέπλευσαν το μεσημέρι απο τη Μερσίνα. Τα πλείστα από τα σκάφη είναι μέσου μεγέθους αποβατικά και μεταφέρουν άρματα μάχης οχήματα και στρατεύματα. Ανταποκριτής του Γιουναϊτεντ Πρες μέτρησε 30 άρματα μάχης καθώς εφορτώνοντο. Τα σκάφη απέπλεαν ανά δεκάλεπτον. Είχε απαγορευθεί η φωτογράφηση και η κινηματογράφηση. Οσοι παρέβησαν τις διαταγές συνελήφθησαν. Το τελευταίο σκάφος απέπλευσε την δευτέρα μεταμεσημβρινή ώρα.

Προσθέτει ο Ραδιοσταθμός: Ολως παραδόξως ανώτατοι Ελληνες αξιωματικοί δεν εφαίνοντο να ανησυχούν καθόλου από τις ειδήσεις αυτές και υπενθύμιζαν, ότι η Τουρκία έλαβε τέτοια μέτρα και το 1963 και το 1967, τα οποία όμως δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.

Η εισβολή είναι πλέον ζήτημα ωρών για να πραγματοποιηθεί. Ομως στην Κερύνεια τα πολυβολεία πραμένουν κενά. Κι ο κόσμος συνεχίζει να κάνει τις διακοπές του στην όμορφη παραλία της Κερύνειας.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Αγκυρα, ώρα 10.45 το βράδυ: Φθάνει στην Αγκυρα ο αμερικανός Υφυπουργός Τζόζεφ Σίσκο με τις αντιπροτάσεις της Χούντας των Αθηνών και συναντά μια πραγματικά πολεμική ατμόσφαιρα. Η απάντηση όμως της χούντας δεν θεωρείται ικανοποιητική για τον Ετζεβίτ, ο οποίος έχει ήδη διατάξει τα τουρκικά πλοία να αποπλεύσουν.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, ώρα 10.45 το βράδυ: Ο τουρκικός στόλος και οι αποβατικές δυνάμεις διατάζονται να προχωρήσουν προς τις θέσεις τους σύμφωνα με το σχέδιο. Πρόκειται για πέντε πολεμικά, 31 περίπου αποβατικά σκάφη τα οποία μεταφέρουν 3,000 άνδρες. Τα πολεμικά συνοδεύουν τα αποβατικά που δεν μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα περισσότερη από δέκα χιλιόμετρα.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ, Αγκυρα, λίγο πριν από τα μεσάνυκτα:

- Ο αμερικανός πρέσβης στην Αγκυρα Μακόμπερ ζητά συνάντηση με τον Ετζεβιτ, η οποία απορρίπτεται. Διαμηνύει, ωστόσο, ότι αναμένεται μήνυμα του Κίσσιγκερ και παρακαλεί να μη προβούν σε καμιά ενέργεια πριν τους συναντήσει.

- Ο βρεττανός πρεσβευτής Σερ Φίλιπς Χόρας επικοινωνεί με τον Υπουργό Εξωτερικών Τουράν Γκιουνές στον οποίο αναφέρει ότι γνωρίζει πως ο τουρκικός στόλος έχει απoπλεύσει και εκφράζει την ελπίδα ότι η κινητοποίηση του στόλου δεν σημαίνει έναρξη της εισβολής στην Κύπρο.