25.6.74: Ο Μακάριος απολύει 62 δασκάλους και 31 καθηγητές με την κατηγορία ότι ανήκουν στην ΕΟΚΑ Β, αλλά και για λόγους δημοσίου συμφέροντος και προειδοποιεί μέσω εκπροσώπου του ότι θα θέσει την ΕΦ υπό απόλυτο έλεγχο της Κυπριακής Κυβέρνησης

S-2023

25.6.1974: Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΑΠΟΛΥΕΙ 62 ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ 31 ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΟΤΙ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΟΚΑ Β ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΙΔΠΟΙΕΙ ΜΕΣΩ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΟΤΙ ΘΑ ΘΕΣΕΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ ΥΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΛΥΤΟ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΝΩ ΟΡΓΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΦΗΜΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ

Στις 25 Ιουνίου 1974 ο Πρόεδρος Μακάριος μιλώντας στην τελική γιορτή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου ανακοίνωσε ότι η Κυβέρνηση αποφάσισε την απόλυση πέραν των 60 δασκάλων για ανάμειξη στην ΕΟΚΑ Β.

Είπε ιδιαίτερα ο Πρόεδρος Μακάριος:

"Επαινον απευθύνω προς τους δημοδιδασκάλους και διερμηνεύω την βαθείαν εκτίμησιν μου διά το επιτελούμενον υπ' αυτών ωραίον έργον. Η μεγίστη πλειονότης των δημοδιδασκάλων επιδεικνύει ενθουσιασμόν, ζήλον και αφοσίωσιν εις το καθήκον. Λυπούμαι διότι δεν δύναμαι να επαινέσω γενικώς όλους τους δημοδιδασκάλους.

Μερικοί τούτων εξετράπησαν της υψηλής αποστολής των και επεδόθησαν εις δραστηριότητας αντιθέτους και συγκρουόμενα προς τα διδασκαλικά και παιδαγωγικά καθήκοντά των. Και διά να είμαι σαφέστερος, λέγω ότι κατά σαφείς μαρτυρίας και αποδείξεις, δημοδιδάσκαλοι, εκτός άλλων ανεπιτρέπτων πολιτικών δραστηριοτήτων, κατέστησαν μέλη της παρανόμου και εγκληματικής οργανώσεως ΕΟΚΑ Β. Μερικοί έλαβον μέρος και εις επιθέσεις εναντίον αστυνομικών σταθμών και άλλοι υπήρξαν καθοδηγηταί, αίτιοι και αυτουργοί σοβαρωτάτων εγκλημάτων. Η υπό εθνικόν μαδύαν και ενωτικήν συνθηματολόγησιν ωραιοποίησις πολιτικών δολοφονιών και άλλων εγκλημάτων δεν αποτελεί δι' αυτούς ελαφρυντικόν στοιχείον και η κυβέρνησις ευρέθη εις την δυσάρεστον θέσιν να απολύση της θέσεως των, πέραν των εξήκοντα δημοδιδασκάλων. Ζημιογόνος και φθοροποιός θα ήτο η παραμονή των εις τα σχολεία μας.

Εγκλημα θα ήτο εάν συνεχίζαμεν εμπιστευόμενοι την αθώαν μαθητικήν νεότητα εις υποστηρικτάς και αναμειγμένους εις εγκληματικήν οργάνωσιν δημοδιδσκαλους. Πιθανόν να λεχθή ότι μερικοί των απολυθέντων είναι θύματα εσφαλμένων πληροφοριών προς την Κυβέρνησιν. Αλλ' υπάρχουν δι' αυτούς σαφείς αποδείξεις και τεκμήρια. Εάν οιοσδήποτε των απολυθέντων θεωρή εαυτόν αθώον, δύναται να ζητήση όπως του δοθή η ευκαιρία αποδείξεως της αθωότητος του. Ουδενός επιθυμούμεν την θυματοποίησιν. Δύνανται οι διδάσκαλοι, οι καθηγηταί και οι δημόσιοι λειτουργοί, να έχουν εντός των ευρυτάτων πλαισίων της νομιμότητος τας πολιτικάς των αντιλήψεις και ανεξαρτησίαν γνώμης. Δεν δύνανται όμως, να είναι δολιοφθορείς και υπονομευταί του κράτους, μετέχοντες ή ενθαρρύνοντες, φόνους και πράξεις βίας και τρομοκρατίας".

Η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου εφαρμόστηκε την επομένη κι' όλας καθώς δόθηκε στη δημοσιότητα ο κατάλογος των 62 δασκάλων που απολύονταν από τις θέσεις τους.

Οι απολυθέντες είναι οι ακόλουθοι:

Αγγελίδης Ανδρέας, Μόρφου,

Αναγιωτός Αργυρός, Λάρνακα,

Αναγιωτός Αριστος, Λάρνακα,

Βασιλειάδης Πελοπίδας, Λεμεσός.

Βασιλείου Ευθύμιος, Λευκωσία,

Βέης Μιχαήλ, Αμμόχωστος,

Βορκάς Ανδρέας, Λάρνακα,

Γεωργίου Γεώργιος Αλεξάνδρου, Πάφος,

Γεωργίου Λαυρέντιος, Πάφος,

Γρηγορίου Χριστόφορος, Λεμεσός,

Γεωργαλλής Γρηγόριος, Νέτα, Αμμοχώστου

Δαμιανού Κυριάκος, Πάφος,

Δημητρίου Μηνάς, Λάρνακα,

Ελληνας Σωκράτης, Λεμεσός,

Ζαχαριάδης Γεώργιος, Αμμόχωστος,

Ζαχαριάδης Ευγένιος, Τραχυπέδουλα,

Ηρακλέους Ανδρέας, Λεμεσός,

Θεόδωρος Κυριάκου, Λεμεσός,

Θεοφάνους Ανδρέας, Πάφος,

Ιωαννίδης Αγαθοκλής, Αμμόχωστος,

Καλλής Σάββας, Λάρνακα,

Καρατζιάς Απόστολος, Κερύνεια,

Καρνάβαλος Παναγιώτης, Λεμεσός,

Κατσουνωτός Χαράλαμπος, Υψωνας,

Κελίρης Χριστόφορος, Αμμόχωστος,

Καγιάς Αλέξανδρος, Λευκωσία,

Κοϊνάς Ηρακλής, Λεμεσός,

Κοντεμενιώτης Χρίστος, Λευκωσία,

Κοντοβούργης Κυριάκος, Λάρνακα, (Λύση)

Κτωρίδης Σταύρος, Αμμόχωστος,

Κυριακίδης Κυριάκος, Μόρφου,

Κωνσταντινίδης Θωμά, Αγιος Θεράπων,

Μακρίδης Ηλίας, Λευκωσία,

Μαλάς Αντώνιος, Λεμεσός,

Μακρυγιάννης ή Χριστοφόρου Αλέξανδρος, Λεμεσός, Ματσούκης Συμεών, Λεμεσός,

Μυλωνάς Μιχαήλ, Κερύνεια,

Νεοφύτου Νεόφυτος (Ανωρκάτης) Λεμεσός,

Νικολαϊδης Ανδρέας, Πύργος,

Νικόλαου Δημήτριος, Λεμεσός,

Οικονόμου Ανδρέας, Λεμεσός,

Οικονόμου Αργύρης, Λάρνακα,

Οικονόμου Νίκος, Πάφος,

Ονισηφόρου Ονησίφορος, Λάρνακα,

Παναγίδης Χρίστος, Λευκωσία,

Παπαϊωάννου Παναγιώτης, Αμμόχωστος, Παπαονησιφόρου Γεώργιος, Πάφος,

Παπά Χριστάκης Λεμεσός,

Πατάτας Κώστας, Λεμεσός,

Παττίχης Λουκής Δημητρίου, Αψιού,

Περικλέους Παναγιώτης, Λεμεσός,

Πιττάκας Ανδρέας, Λεμεσός,

Πολυκάρπου Γεώργιος, Λευκωσία,

Σάουρος Μιχαήλ, Λάρνακα

Χαραλάμπους Κυριάκος, Πάφος,

Χαραλάμπους Κώστας (Παστελλής) Λευκωσία, Χατζηδμητρίου Ανδρέας Κερύνεια,

Χατζηκωστής Γεώργιος, Μόρφου,

Χατζηλουκάς Λουκάς, Αμμόχωστος,

Χατζησπυρίδης Λεωνίδας, Λεμεσός,

Χριστοδούλου Ανδρέας, Κερύνεια,

Χρυσάνθου Α, Θεοδόσης Λεμεσός.

Εξάλλου με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 7 Ιουλίου 1974 απελύθησαν από στις 10 του μήνα για λόγους δημοσίου συμφέροντος οι ακόλουθοι καθηγητές:

Αδάμαντος Ανδρέας, εμποριολόγος, Αμμόχωστος,

Αποστολίδης Αντώνιος, φιλόλογος, Λευκωσία.

Βοσκός Αντρέας, θεολόγος, Μόρφου,

Γεώργίου Γεώργιος, γυμναστικός, Λευκωσία,

Γιάγκου Γρηγόριος, μαθηματικός, Λευκόνοικο,

Ιακωβίδης Ανδρέας, φιλόλογος, Πάφος,

Κάϊζερ Χρίστος, θεολόγος, Κερύνεια,

Λόντος Αλέξανδρος, εκπαιδευτής, Τεχνική Σχολή Λεμεσού,

Λουγκρίδης Χαράλαμπος, μαθηματικός, Μόρφου,

Μακάριος Μυριανθεύς, θεολόγος, Αγρός,

Μεττούρης Ανθιμος, θεολόγος, Λεμεσός,

Μηνάς Γαβριήλ, φιλόλογος, Μόρφου,

Παπαγεωργίου Ανδρέας, μαθηματικός, Αμμόχωστος

Παπαδιογένης Ρουμπίνας, Θεολόγος, Λευκόνοικον,

Παπαευριπίδης Αντώνιος, τεχνικός, Μόρφου,

Παπαπαύλου Κώστας, θεολόγος, Λευκωσία,

Παπασάββας Παναγιώτης, εμποριολόγος, Μόρφου,

Παπαφώτης Φώτης, θεολόγος,

Παρασκευά Παρασκευάς, Θεολόγος, Λευκόνοικο,

Παύλου Ανδρέας, φιλόλογος, Λεμεσός

Πετράκης Ανδρέας, μαθηματικός, Μόρφου,

Πισσής Κλείτος, φυσικός, Ομοδος,

Πολυβίου Χαράλαμπος, φιλόλογος, Λεμεσός,

Πολυδώρου Κυριάκος, (Κυβερνήτης), φιλόλογος, Πεδουλάς,

Σεμελίδης Παύλος, φιλόλογος, Λάρνακα,

Σμυρλής Δημήτριος, φιλόλογος, Πάφος,

Ταλιώτης Φειδείας, φιλόλογος, Λεμεσός,

Φάκας Ιωάννης, μαθηματικός, Τεχνικής Σχολής Λευκωσίας,

Χατζηευτυχίου Χρίστος, γυμανστικός, Αμμόχωστος,

Χατζηευτυχίου Χρίστος, γυμναστικός Αμμόχωστος,

Χατζηευτυχίου Ευφημία, καθηγήτρια Οικοκυρικών, Αμμόχωστος,

Χατζηχαραλάμπους Νίκος, Αμμόχωστος.

Την επομένη της απόλυσης των δασκάλων, δηλαδή στις 29.6.1974 ο Κυβερνητικός ανακοίνωσε κάτω από το κάλυμμα των δηλώσεων "κυβερνητικών κύκλων" τις επόμενες προθέσεις της Κυβέρνησης τονίζοντας ότι η κυβέρνηση ήταν υποχρεωμένη, πέρα από την ενίσχυση της Αστυνομίας, να επιβάλει έλεγχο στην Εθνική Φρουρά.

Ανέφεραν οι ίδιοι κύκλοι:

"Η Εθνική Φρουρά ανήκει εις το Κυπριακόν κράτος, το οποίον είναι όργανον διά την προάσπισιν της ασφαλείας και της ακεραιότητος του. Δρα και λειτουργεί η Εθνική Φρουρά βάσει των νόμων της κυπριακής Δημοκρατίας και των αποφάσεων της εκλελεγμένης Κυπριακής κυβερνήσεως.

Η Κυπριακή Κυβέρνηση εζήτησεν ως βοήθειαν από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν την παραχώρησιν μερικών Ελλήνων αξιωματικών, η ελληνική Κυβρνησις παρεχώρησε τους αξιωματικούς αυτούς και η Κύπρος είναι ευγνώμων διά τούτο".

Πρόσθεταν οι ίδιοι κύκλοι:

"Η Ελληνική Κυβέρνηση δύναται να συμβουλεύη την Κυπριακήν επί θεμάτων αμύνης και γενικώτερον επί των τρόπων προετοιμασίας της Εθνικής Φρουράς και ως είναι φυσικόν ανταλλάσσονται απόψεις μεταξύ των δυο Κυβερνήσεων επί των ανωτέρων θεμάτων.

Εις θέματα όμως που λαμβάνει αποφάσεις η Κυπριακή Κυβέρνησις, ουδεμία άλλη πλευρά δύναται να επιβάλλη τας απόψεις της. Η Κυπριακή Κυβέρνησις βασίζεται εις την συνεργασίαν της με την ελληνικήν και δεν πιστεύει ότι τυχόν διαφωνία των επί θεμάτων της Εθνικής Φρουράς θα οδηγήση εις ανταρσίαν της Εθνικής Φρουράς με καθοδήγησιν από τας Αθήνας.

Υπό οιασδήποτε συνθήκας δεν δύναται να παραμείνη η Εθνική Φρουρά κέντρον συνωμοσίας κατά του κυπριακού κράτους και της Κυβερνήσεως, ούτε και δύναται να γίνει ανεκτή η ανάμιξις Αξιωματικών και ανδρών της Εθνικής Φρουράς εις τας ανατρεπτικάς ενεργείας κατά της κυπριακής Κυβερνήσεως.

Η Κυπριακή Κυβέρνησις κατόπιν των στοιχείων που έχει εις χείρας της, δεν θα υποχωρήση και θα εφαρμόση τας αποφάσεις της διά την Εθνικήν Φρουράν".

Οι ενέργειες αυτές της Κυβέρνησης αποτελούσαν φραγμό προς τους Ελλαδίτες αξιωματικούς και τη χούντα που πάντα ήθελε να ελέγχει την Κύπρο. Και άρχισαν ήδη να κυκλοφορούν φήμες ότι η χούντα δεν θα δίσταζε να προχωρήσει σε πραξικόπημα εναντίον του Προέδρου Μακαρίου για να συνεχίσει να έχει υπό τον απόλυτο έλεγχο της την Εθηική Φρουρά και μέσω αυτής και την Κύπρο ευρύτερα.

Οι φήμες έδιναν κι' έπαιρναν κι' έφθαναν μάλιστα μέχρι τις στήλες των εφημερίδων. Το πρακτορείο ειδήσεων Ρόϊτερ μετέδωσε από τη Λευκωσία στις 30 Ιουνίου (εφημερίδα "Κύπρος" 1.7.1974):

" Η Κυπριακή Κυβέρνησις δεν λαμβάνει εισέτι θέσιν επί των πληροφοριών εφημερίδων της Κύπρου περί της πιθανότητος πραξικοπήματος υπό της Εθνικής Φρουράς μετά των Ελλήνων αξιωματικών της. Ωρισμέναι εφημερίδες εδημοσίευσαν την είδησιν ότι εις στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς οχήματα Λαντ Ρόβερ, έχουν μετατραπή δι' ωρισμένων αλλαγών εις τεθωρακισμένα.

Ο Κυβερνητικός εκπρόσωπος εδήλωσε σχετικώς προς το Ρόϊτερ:" Δεν έχομεν πληροφορίας ότι πρόκειται να εκδηλωθή πραξικόπημα. Εάν παρά ταύτα εκδηλωθή απόπειρα πραξικοπήματος, υπάρχει πλήρης ετοιμότης, διά να πληγούν οι συνωμόται υπό των δυνάμεων ασφαλείας και θα τεθούν εις εφαρμογήν σχέδια δι' άμεσον αποτελεσματικότητα λαϊκή αντίστασις. Ταυτοχρόνως θα ληφθούν άμεσα μέτρα εις το διεθνές πεδίον μέσω των διεθνών οργανισμών και κυβερνήσεων.

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος ερωτηθείς εάν εις περίπτωσιν πραξικοπήματος θα ζητηθή εξωτερική στρατιωτική βοήθεια είπεν ότι θα ήτο πρόωρον να προβή εις δήλωσιν επί του θέματος αυτού.

Το ίδιο πρακτορείο στην ίδια ανταπόκριση του από τη Λευκωσία ανέφερε ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση "προχωρεί εις αναμέτρησιν μέ την ελληνικήν Κυβέρνησιν διά τον έλεγχον της Εθνικής Φρουράς" και είναι αποφασισμένος "να ζητήση την ανάκλησιν 650 Ελλήνων αξιωματικών, έστω και αν τούτο θα ωδηγήσει εις διπλωματικήν ρήξιν μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος".

Εξ άλλου ο Κέννεθ Μακέντζι, ανταποκριτής του BBC στην Αθήνα μετέδωσε στις 2 Ιουλίου, ύστερα από περιοδεία του στην Κύπρο ότι ακόμα και κύπριοι υπουργοί δεν αποκλείουν πραξικόπημα στην Κύπρο.

Η ημέρα αυτή δεν ήταν τυχαία. Αυτή τη μέρα ο Πρόεδρος Μακάριος απέστειλε μια επιστολή-καταπέλτη προς τον πρόεδρο της Χούντας Στρατηγό Γκιζίκη κτυπώντας καίρια το χέρι του στην κόψη του ξυραφιού σε μια προσπάθεια να περιωρίσει τη δράση των Ελλήνων Αξιωματικών και να θέσει την Εθνική Φρουρά υπό τον απόλυτο έλεγχό του.