Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

25.4.1974:0 Αρχιεπίσκοπος Μακάριος κηρύσσει την ΕΟΚΑ Β παράνομη οργάνωση ύστερα από δυο επιδρομές μεγάλων ομάδων ενόπλων προσωπιδοφόρων στις Αγγλισίδες και στη Μακράσυκα.

S-2005

25.4.1974: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΚΗΡΥΣΣΕΙ ΤΗΝ ΕΟΚΑ Β ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΔΥΟ ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΔΟΦΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΑΓΓΛΙΣΙΔΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΑΚΡΑΣΥΚΑ

Στις 22 Απριλίου 1974 ξαφνικά και απρόκλητα η ΕΟΚΑ Β επανέλαβε τον παλιό της εαυτό της πριν από τον θάνατο του αρχηγού της Στρατηγού Γρίβα. Τριάντα ένοπλοι μασκοφόροι μέλη της οπλισμένοι με αυτόματα και οπλοπολυβόλα Μπρεν, με στολές παραλλαγής και μπερέ επέδραμαν στο χωριό Αγγλισίδες, στο δρόμο Λάρνακας-Λεμεσού και ξυλοκόπησαν πολλούς υποστηρικτές της Κυβέρνησης. Δέκα από αυτούς τραυματίστηκαν σοβαρά.

Θύμα υπήρξε και ο ιερέας της κοινότητας Παπακωνσταντίνος Ιωσήφ.

Η δράση των προσωπιδοφόρων ξανάφερνε στη μνήμη των κατοίκων την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα κατά την οποία οι Αγγλοι κομμμάντος κατελάμβαναν τα διάφορα χωριά, επέβαλλαν κατ' οίκον περιορισμό και ξυλοκοπούσαν με μανία αδιάκριτα τους κατοίκους.

Η επιχείρηση της ΕΟΚΑ Β άρχισε λίγο μετά τις οκτώ. Οι μασκοφόροι περικύκλωσαν την πλατεία του χωριού όπου βρίσκονταν τα καφενεία.

Σε ένα από τα καφενεία μια ομάδα από τους ενόπλόυς διέταξε τους δέκα θαμώνες να σταθούν με τα χέρια ψηλά στον τοίχο. Ανάμεσα τους ήταν και ο ιερέας της κοινότητας.

Ο επικεφαλής έβγαλε ένα κατόλογο και άρχισε να διαβάζει διάφορα ονόματα: Ανδρέας Αχιλλέως, 25 ετών, χρυσοχός, Χαράλαμπος Σταύρου, 50 γεωργοκτηνοτρόφος, Παναγιώτης Σταύρου, 42 λιμενεργάτης, Παναγιώτης Κουρούμουσου, ελαιοπαραγωγός, Ανδρέας Ζαχαρίου αμερικάνου και Ανδρέας Ξιουριστή οικοδόμος.

Μόνο ο Αχιλλέως βρισκόταν εκεί αλλά αυτός φοβούμενος τι θα επακολουθούσε δεν απάντησε.

Ομως οι μασκοφόροι οργίασαν κυριολεκτικά και με μανία επετέθησαν με αλυσίδες και τους υποκοπάνους των όπλων τους εναντίον του ιερέα που είχε αρνηθεί σε διαταγή τους για να σταθεί στον τοίχο με τα χέρια ψηλά και τον κτύπησαν υβρίζοντας τον.

Σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" (23 Απριλίου 1974) ο ιερέας έπεσε στο έδαφος αλλά η φωνή του ακούστηκε δυνατή και άτρομη:

" Φασίστες... Σαρακηνοί, αλλόφυλοι. Είσαστε δολοφόνοι. Θα πληρώσετε".

Ηταν κάτι που δεν το περίμεναν. Φρενιασμένοι άρχισαν να τον ποδοταπούν και να του ξεσχίζουν τα ράσα.

Μετά από το όργιο σε βάρος του Παπακωνσταντίνου πυροβόλησαν με τα αυτόματα τους ηλεκτρικές λάμπες και την τηλεόραση με αποτέλεσμα να πέση σκοτάδι.

Αρχισαν να κτυπούν ανελέητα και τους άλλους θαμώνες με τους υποκοπάνους και τις αλυσίδες τραυματίσαντες σοβαρά τον Αντώνη Κουρούμουνου, τον γιο του Μιχαλάκη 16 χρόνων και τον Μιχαλάκη Χριστοφόρου 26 χρόνων, κουρέα.

Ενώ κτυπούσαν τους φιλήσυχους κατοίκους ξεστόμιζαν βρισιές εναντίον του Εθνάρχου Μακαρίου και απειλούσαν με θάνατο όποιον θα τολμούσε να κινηθή από τη θεση του.

Μετά την γκαγκστερική επίθεση στο καφενείο που διήρκεσε 20-30 λεπτά, ήχησε μια σάλπιγγα και οι μασκοφόροι βγήκαν στον δρόμο κι άρχισαν να πυροβολούν στον αέρα στους τοίχους των καφενείων και των γύρω σπιτιών ολοκληρώνοντας το φασιστικό τους όργιο.

Υπολογίζεται ότι έρριξαν περισσότρους από χίλιους πυροβολισμούς.

Την ίδια περίπου ώρα μια άλλη ομάδα οπλισμένων νυκτοβατών έκανε επιδρομή στα σπίτια και κτυπούσε αλύπητα.

Συγκεκριμένα παραβίασαν το σπίτι του Παναγιώτη Σταύρου που καθόταν στην τηλεόραση με τον σύζυγο του και τον εννιάχρονο γιο τους Σταυράκη και άρχισαν να τον χτυπούν με αλυσίδες στην κεφαλή μέχρι που έπεσε αιμόφυρτος μπροστά στο έντρομα μάτια της συζύγου και του παιδιού του, και τότε ο μικρός Σταυράκης αψήφησε τα όπλα κι ώρμησε πάνω τους προτάσσοντας τα χέρια ενώ φάναζε με κλάματα.

- Δολοφόνοι, τι σας έκαμεν ο πατέρας μου, θα σας σκοτώσω όλους.

Ενας από τους μασκοφόρους τότε έσπρωξε τον Σταυράκη με το αυτόματο του και τον έρριξε στο πάτωμα. Δίπλα η σύζυγος και μητέρα του κατέρρεε. Δεν άντεξε στο κλονισμό και λιποθύμησε.

Αλλοι ένοπλοι κτύπησαν το σπίτι του Χαράλαμπου Σταύρου και τον κτύπησαν ανελέητα στην κεφαλή κι' αλλού μπροστά στα μάτια της συζύγου και των τεσσάρων παιδιών του.

Τόσος ήταν ο φανατισμός τους ώστε όπως είπε την επομένη ο ανθυπαστυνόμος Οδυσσέας Γιωργάκης στο Δικαστήριο όπου ζήτησε την έκδοση διατάγματος κράτησης οκτώ υπόπτων για την επίθεση "οι παράνομοι μασκοφόροι, οι οποίοι επέδραμον εις το χωρίον Αγγλισίδες, ήρπασαν και εξαετές παιδάκι, το οποίον εκοιμάτο και το εκτυπούσαν επί του δαπέδου".

Την επομένη (24.4.) άλλοι οπλοφόροι επέδραμαν στο χωριό Καλοψίδα με τον ίδιο τρόπο που έδρασαν οι μασκοφόροι στις Αγγλισίδες.

Η εφημερίδα "Χαραυγή" έγραφε σχετικά:

"Νέα επιδρομή σε στυλ Τέξας, διενήργησε προχθές η ΕΟΚΑ Β όταν 20-25 ένοπλοι προσωπιδοφόροι επέδραμον στο χωριό Καλοψίδα της επαρχίας Αμμοχώστου, με σκοπό την κακοποίηση πολιτών και την τρομοκράτηση όλων των κατοίκων του χωριού. Τελικά απήλθαν αφού εκακοποίησαν βάναυσα τον Γεωργό Γιαννή Σέρκη. Η νέα τρομοκρατική ενέργεια των προσωπιδοφόρων, είκοσι τέσσερις μόλις ώρες μετά την επιδρομή τους στις Αγγλισίδες, ήλθε να επιβεβαιώσει ότι η ΕΟΚΑ Β πράγματι ανοίγει ένα νέο αιματηρό κύκλο βίας και τρομοκρατίας. Πράγματι επιζητεί να καλλιεργήσει κλίμα αναταραχής προκειμένου, όπως πιστεύει, να προωθήσει τα συνωμοτικά της σχέδια. Και η προχθεσινή επιδρομή μεταξύ 9,30 και 10 το βράδυ έγινε τα γνωστό γκαγκστερικό στυλ που χαρακτηρίζει τις "επιχειρήσεις" της ΕΟΚΑ Β.

Πλέον συγκεκριμένα: Οι προσωπιδοφόροι που έφεραν στολές παραλλαγής συγκέντρωσαν- υπό την απειλή των όπλων τους- τους 50 περίπου θαμώνες όλων των καφενείων του χωριού στο καφενείο του Νικ. Γεωργίου Ρέπελου όπου και τους εξανάγκασαν να υψώσουν τα χέρια τους και να στραφούν προς τον τοίχον. Τρεις από τους μασκοφόρους μπήκαν στο καφενείο ενώ οι υπόλοιποι κατέλαβαν- κατά το αστυνομικό δελτίο- "επικαίρους θέσεις περίξ αυτού". Οι τρεις προσωπιδοφόροι κατονόμασαν τέσσερα πρόσωπα και εζήτησαν από τον ιδιοκτήτη του καφενείου να τους αναφέρει κατά πόσον τα πρόσωπα αυτά ευρίσκονταν εκείνη τη στιγμή μέσα στο καφενείο. "Ουδέν όμως των κατονομασθέντων, προσθέτει το δελτίο-ευρίσκετο μεταξύ των θαμώνων".

Οι προσωπιδοφόροι ανεζήτησαν επίσης τον κοινοτάρχη του χωριού Πρόδρομο Ιωάννου και τον γιο του καθώς και τους Ανδρέα Κουννή, Στέλιο Ανδρέου, Γεώργιο Γιαννή και Νικόλα Γεωργίου.

Και το αστυνομικό δελτίο καταλήγει ως εξής:

"Ακολούθως οι ένοπλοι απεχώρησαν διατάσσοντες τους θαμώνας όπως μη εγκαταλείψουν το καφενείον προ της παρελεύσεως 10 λεπτών, μη φύγουν από το χωρίον κατά την διάρκειαν της νυκτός εκτός εις περίπτωσιν επειγούσης ανάγκης και μη χρησιμοποιήσουν το κοινοτικόν τηλέφωνον".

Οι δυο επιχειρήσεις της ΕΟΚΑ Β στις Αγγλισίδες και τη Μακράσυκα ήταν εκείνες που ξεχείλησαν το ποτήρι.

Ετσι ο Πρόεδρος Μακάριος κήρυξε στις 25 Απριλίου, για πρώτη φορά την οργάνωση ΕΟΚΑ παράνομη και έδωσε στους 70 καταζητούμενους διήμερη προθεσμία για να επιστρέψουν στα σπίτια τους προειδοποιώντας ότι στο εξής θα διώκονταν πλέον κανονικά με βάση τα μέτρα που θα έπαιρνε η Κυβέρνηση.

Ανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στη δήλωση του:

"Εξήγγειλα προ τριμήνου μέτρα επιεικείας δι' υποδίκους και καταδίκους, μέλη της οργανώσεως ΕΟΚΑ Β διά ποινικά αδικήματα και ενεργείας στρεφομένας κατά πολιτών και της ασφαλείας του κράτους.

Εν τω πλαισίω των μέτρων τούτων ανεστάλη και η δίωξις καταζητουμένων, κληθέντων όπως εγκαταλείψουν την παράνομον δραστηριότητα των, και επανέλθουν εις τας ειρηνικάς ασχολίας των.

Προς τα μέτρα επιεικείας δεν υπήρξεν ανταπόκρισις αντιθέτως δε εγένετο εκμετάλλευσις τούτων δι' οργανωτικήν δραστηριότητα και ανανέωσιν εις μεγαλύτερον βαθμόν του κύματος βίας και τρομοκρατίας, ως καταμαρτυρούν πρόσφατα σοβαρά επεισόδια.

Η Κυβέρνησις λαβούσα υπ' όψιν την σοβαρότητα της καταστάσεως κατά τας κρισίμους αυτας στιγμάς του εθνικού αγώνος απεφάσισε την κήρυξιν της ΕΟΚΑ Β ως παρανόμου οργανώσεως και την λήψιν δραστικοτέρων μέτρων προς οριστικήν πάταξιν της βίας και της ανωμαλίας.

Ως προς τους καταζητουμένους καλούνται ούτοι όπως επιστρέψουν εις τας οικίας των μέχρι της μεσημβρίας του προσεχούς Σαββάτου 27ης Απριλίου ειδοποιούντες περί τούτου την Αστυνιμίαν. Εν εναντία περιπτώσει, θα υπόκεινται εκ νέου εις δίωξιν και θα υποστούν τας συνεπείας του νόμου".

Η κήρυξη της οργάνωσης ΕΟΚΑ Β ως παράνομης δημοσιεύθηκε την επομένη σε έκτακτη έκδοση της επίσημης εφημερίδας της Δημοκρατίας (26.4.1974).

Εκτός από την εξαγγελία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανακοίνωσε ότι θα διώκονταν πέραν της ΕΟΚΑ Β οργανώσεις που συνδέονταν με αυτήν ή ενθάρρυναν παράνομες δραστηριότητες.

Ακόμα θα διώκονταν γενικά οι παρανομούντες και όσοι χρησιμοποιούσαν βία.

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος ξεκαθάρισε επίσης ότι η κυβέρνηση με τα μέτρα αυτά δεν περιβαλλόταν με έκτακτες εξουσίες ενώ τα μέτρα δεν στρέφονταν εναντίον της Ενωσης, κι' αυτό γιατί η Κυβέρνηση δεν πίστευε ότι η Ενωση ήταν η πραγματική επιδίωξη των παρανόμων της ΕΟΚΑ Β.

Ανέφερε ο εκπρόσωπος στις επεξηγηματικές δηλώσεις του όπως χαρακτηρίστηκαν:

"Εις αυριανήν έκτακτον έκδοσιν της επισήμου εφημερίδος της Δημοκρατίας δημοσιεύεται διάταγμα δυνάμει του άρθρου 63Δ του Ποινικού Κώδικος. Συμφώνως προς το άρθρον αυτό, παράνομος σύνδεσμος ή οργάνωσις σημαίνει οιανδήποτε Ενωσιν προσώπων μετά ή άνευ νομικής προσωπικότητος ή οιανδήποτε οργάνωσιν είτε εντός είτε εκτός της Δημοκρατίας, ήτις ήθελε κηρυχθή διά διατάγματος υπό του Υπουργικού Συμβουλίου ως αποσκοπούσα εν άλλοις εις την προαγωγήν της τάξεως ή επεκτάσεως στάσεως εν τη Δημοκρατία ή ως χρησιμοποιουμένη διά την επίτευξιν οιουδήποτε τοιούτου σκοπού, ωσαύτως δε απηγορευμένη εν τη Δημοκρατία.

Διά διατάγματος εις την αυριανήν έκδοσιν της επισήμου εφημερίδος η ΕΟΚΑ Β κηρύσσεται ως οργάνωσις ή ένωσις προσώπων αποσκοπούσα εις την διά πράξεων βίας και άλλων παρανόμων πράξεων δημιουργίαν αναταραχής και διατάραξιν της τάξεως εν τη Δημοκρατία, και προγράφεται αυτή ως και οιοσδήποτρε κλάδος κέντρον ή επιτροπή αυτής, ως παράνομος οργάνωσις υπό την έννοιαν του εν λόγω άρθρου.

Βάσει του αυτού άρθρου η ισχύς του δημοσιευομένου αυτού διατάγματος είναι διά περίοδον μη δυναμένην να υπερβή τους 12 μήνας εκτός εάν η ισχύς του διατάγματος αυτού ανανεωθή".

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε:

"Συμφώνως προς τα σχετικά άρθρα του Ποινικού Κώδικος πας όστις συμμετέχει παρανόμου οργανώσεως, είναι ένοχος κακουργήματος και υπόκειται εις φυλάκισιν μέχρι τριών ετών ( άρθρον 56 (ι) ).

Πας όστις παρίσταται εις συνέλευσιν παρανόμου οργανώσεως ή μελών αυτής ή προσώπων συνηγορουμένων ή ενθαρρυνόντων την τέλεσιν οιασδήποτε πράξεως των αναφερομένων εις το άρθρον 63Δ ή έχει σχέσιν προς την παράνομον οργάνωσιν τεκμαίρεται ότι είναι μέλος ταύτης και υπόκειται εις φυλάκισιν μέχρι τριών ετών (άρθρον 56 (3) μέχρις αποδείξεως του εναντίον.

Ο Κυβερνητικός εκπρόσωπος πρόσθεσε τα εξής:

"Οστις εγγράφως ή διά ζώσης συνηγορεί εις την τέλεσιν ή ενθαρρύνει την τέλεσιν οιασδήποτε των εν τω άρθρω 63Δ αναφερομένων πράξεων είναι ένοχος, κακουργήματος και υπόκειται εις φυλάκισιν μέχρι πέντε ετών (άρθρον 57).

Κατοχή εγγράφων και δημοσίευσις προπαγανδιστικής ύλης παρανόμου οργανώσεως, αποτελεί αδίκημα τιμωρούμενον διά φυλακίσεως μέχρι πέντε ετών".

Σε ερώτηση εάν οι πρόνοιες του διατάγματος καλύπτουν και την δημοσίευση σχετικών πληροφοριών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος παρέπεμψε τους ενδιαφερομένους σε σχετική συμβουλή από τους νομικούς τους συμβούλους.

Σε παρατήρηση ότι η ΕΣΕΑ θεωρούμενη ως πολιτική οργάνωση υποστηρίζει την ΕΟΚΑ Β και σε ερώτηση ποια είναι η θέση του διατάγματιος εναντίον αυτής είπε:

"Βάσει του διατάγματος κηρύσσονται παράνομοι αι οργανώσεις, αι οποίαι συνδέονται απ' ευθείας με την ΕΟΚΑ Β. Εάν υπάρξη καταγγελία και διαπιστωθή ότι η ΕΣΕΑ ή οιαδήποτε οργάνωσις ενθαρύνη την ΕΟΚΑ Β, τότε θα υπόκειται εις τας προνοίας του διατάγματος".

Σε ερώτηση εάν με το διάταγμα αυτό η Κυβέρνηση περιβάλλεται με έκτακτες εξουσίες ως "επί Παλμεροκρατίας", ο εκπρόσωπος απάντησε αρνητικά τονίζοντας τα ακόλουθα:

"Η Κυβέρνησις διά της παρούσης αποφάσεως της, δεν περιβάλλεται, δι' εκτάκτων εξουσιών, ενεργεί βάσει των εξουσιών τας οποίας της παρέχει η συνήθης νομοθεσία ήτοι ο Ποινικός Κώδιξ. Το αυτό, έπραξεν, άλλωστε η Κυβέρνησις χωρίς να περιβληθή με εκτάκτους εξουσίας χωρίς να τροποποιή την δικαστικήν διαδικασίαν διά την δίωξιν τοιαύτης φύσεως αδικημάτων ή κακουργημάτων την 28ην Αυγούστου 1969, ότε εκήρυξε το " Εθνικόν Μέτωπον ως παράνομον οργάνωσιν".

Σε ερώτηση ποιες είναι οι προθέσεις της Κυβέρνησις σε παρενέργειες παράνομων ομάδων που καλούνται παρακρατικές, ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος είπε τα εξής: "Είναι γεγονός ότι υπάρχουν και άλλαι παράνομοι ομάδες αι οποίαι χρησιμοποιούν βίαν και έχουν καταδικασθή υπό της κυβερνήσεως. Κακώς δε χαρακτηρίζονται αι οργανώσεις αύται ως παρακρατικών ή παρανόμων ομάδων οιονδήποτε σκοπόν και εάν λέγουν ότι αύται υποστηρίζουν να γίνη διά της λήψεως κατ' αυτών δραστικών μέτρων προς πάταξιν και διάλυσιν των, εάν δεν ανταποκριθούν εις πρόσφατον δήλωσιν του Μακαριωτάτου, όπως διαλυθούν και παραδώσουν τον οπλισμόν των".

Στον Κυβερνητικό εκπρόσωπο υποβλήθηκε στη συνέχεια το εξής: Υπάρχει μια οργάνωσις, ονομαζόμενη ΕΜΑΚ (Ενιαίο Μέτωπο Αγωνιστών Κύπρου). Γνωρίζετε εάν η οργάνωση αυτή προέβη σε παράνομες ενέργειες;

Απάντησε ως εξής:

"Προσωπικώς τουλάχιστον δεν έχω πληροφορίας τας οποίας δυνατόν να έχουν αι Αρχαί Ασφαλείας επί του θέματος αυτού, δύναμαι όμως να διαβεβαιώσω ότι εάν πράγματι υφίστατα τοιαύτη οργάνωσις επιδιδομένη εις πράξεις βίας και τρομοκρατίας θα τύχη της ιδίας ακριβώς μεταχειρίσεως"

Σχετικά με την παράδοση των όπλων άλλων παράνομων ομάδων είπε ότι δεν έχει υπόψη του κάτι τέτοιο.

"Αφ' ης στιγμής, όμως πρόσθεσε "αρχίζη η δίωξις παρανόμων, η δίωξις αυτή καλύπτει πάντα παρανομούντα και κατέχονται παράνομον οπλισμόν".

Κληθείς να αναφέρει τα δραστικότερα μέτρα για τα οποία ανέφερε στη δήλωση του ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ο εκπρόσωπος είπε:

"Θα δήτε τα μέτρα αυτά εφαρμοζόμενα εις την πράξιν. Δεν θα ήτο φρόνιμον να εξεγγελθούν ταύτα προ της ενάρξεως της εφρμογής των".

Σε άλλη ερώτηση διευκρίνισε ότι ο Στρατηγός Γρίβας ανακηρύχθηκε από τη Βουλή ήρωας για τη δράση του ως ένας από τους ηγετες της ΕΟΚΑ και όχι της ΕΟΚΑ Β.

Πιστεύομεν, κατέληξε ότι η ΕΟΚΑ Β εν τη πραγματικότητι δεν έχει σκοπόν την ένωσιν. Εχει ως κάλυμμα την Ενωσιν, αποσκοπεί όμως εις άλλον σκοπόν. Δεν πιστεύομεν ότι ο διακηρυσσόμενος σκοπός της Ενωσις είναι γνήσιος, χρησιμοποιεί το σύνθημα της ενώσεως διά κάλυψιν αλλοτρίων σκοπών".