Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

3.2.1974: Ο Μακάριος δίνει παράταση στην αμνηστεία επιστροφής των καταζητουμένων της ΕΟΚΑ Β η οποία πελαγοδέρνει για τις επόμενες ενέργειες της, ενώ αξιωματούχοι της εκδιώχνουν κακήν κακώς στην Ελλάδα τον Διοικητή της Ταγματάρχη Καρούσο.

S-2001

3.2.1974: Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΔΙΝΕΙ ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΜΝΗΣΤΕΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β, Η ΟΠΟΙΑ ΠΕΛΑΓΟΔΕΡΝΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ, ΕΝΩ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΙ ΤΗΣ ΕΚΔΙΩΧΝΟΥΝ ΚΑΚΗΝ ΚΑΚΩΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΚΑΡΟΥΣΟ

Παρά την άρνηση των καταζητουμένων της ΕΟΚΑ Β να εγκαταλείψουν τους κρυψώνες τους και να επιστρέψουν στη νομιμότητα ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν τα έβαλε κάτω αλλά αντεπιτέθηκε και σε μια νέα χειρονομία ειρήνης έδωσε νέα παράταση στην αμνηστεία.

Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος Μακάριος έδωσε οδηγίες όπως μη διώκονται οι καταζητούμενοι μέχρι να διευκρινισθεί η κατάσταση.

Την απόφαση της Κυβέρνησης ανακοίνωσε ο Κυβερνητικός εκπρόσωπος όταν κλήθηκε να σχολιάσει την τελευταίαν ανακοίνωση του Διοικητή της ΕΟΚΑ Β Ταγματάρχη Καρούσου.

Ο εκπρόσωπος αρνήθηκε να σχολιάσει περαιτέρω την ανακοίνωση του Διοικητή της ΕΟΚΑ Β ότι θα συνεχιζόταν η αναστολή της δράσης της οργάνωσης για να δοθεί χρόνος για να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις.

Ωστόσο έγκυροι πολιτικοί παρατηρητές που σήμαιναν τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, ο οποίος ζήτησε να μη αναφερθεί το όνομα του, "ετόνιζον" σύμφωνα με την εφημερίδα Ο ΑΓΩΝ ( 3.2.1974) "ότι αι χειρονομίαι του Μακαριωτάτου και η αναστολή της δράσεως της ΕΟΚΑ Β καθιστούν το κλίμα πλέον πρόσφορον και πλέον ευοίωνον και υποβοηθούν τας καταβαλλομένας αδιακόπως προσπαθείας προς πλήρη εκτόνωσιν της καταστάσεως και την δημιουργίαν συνθηκών διά την αποκατάστασιν της συμπνοίας και της ενότητος του εθνικόφρονος κόσμου της νήσου".

Οι ίδιοι παρατηρητές πρόσθεταν ότι "απαιτείται επίδειξις πνεύματος συνέσεως συνδιαλλαγής και μετριοπαθείας εκ μέρους όλων διά να καταστή δυνατή η συναδέλφωσις του κυπριακού ελληνισμού" ενώ παράλληλα "απαιτείται μεγάλη προσοχή προκειμένου να εξουδετερωθούν στοιχεία, τα οποία δυνατόν να υπονομεύσουν τας προσπαθείας δι' εκτόνωσιν προς εξυπηρέτησιν αλλοτρίων σκοπών και προσωπικών εκιδιώξεων".

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος παρουσιαζόταν αποφασισμένος να μη προβεί σε οποιανδήποτε ενέργεια που θα όξυνε την κατάσταση ώστε η ΕΟΚΑ Β να μη ξαναρχίσει τη δράση της.

Οσο ήθελε ο Μακάριος συνέχιση της ηρεμίας άλλο τόσο φαίνεται ήθελε και η ΕΟΚΑ Β, η οποία θα πρέπει να βρισκόταν σε αδιέξοδο για τις επόμενες κινήσεις της ή συμειώνονταν συγκρούσεις ανάμεσα στην ηγετική πυραμίδα για τον τρόπο συνέχισης της δράσης της.

Ενδεικτική ήταν ανακοίνωση της ΕΣΕΑ που εκδόθηκε στις 7 Φεβρουαρίου με την οποία διαβεβαίωνε αρχικά "τον ελληνισμόν της Κύπρου ότι από ιδικής της πλευράς θα τηρήση την ήδη κρατούσαν ηρεμίαν και ότι θα προσφέρη και πάλιν τας καταλλήλους διεξόδους επ' ωφελεία των υψηλών σκοπών και των δικαίων απαιτήσεων του λαού" και αυτά "υπό την προϋπόθεσιν ότι θα εκτιμηθούν οι προθέσεις της και θα υπάρξη ανάλογος ανταπόκρισις".

Πρόσθετε η ΕΣΕΑ:

"Απαντες εκείνοι, εις τους οποίους ο εκλιπών Αρχηγός Γεώργιος Γρίβας- Διγενής έχει αναθέσει οιονδήποτε υπεύθυνον και ηγετικόν ρόλον από του αντικαταστάτου μέχρι και της πολιτικής ηγεσίας, έχουν πλήρη συναίσθησιν των βαρυτάτων ευθυνών, τας οποίας ο θάνατος του ήρωος Διγενή έχει εναποθέσει επί των ώμων των.

Αρραγής με απόλυτον σύμπνοιαν και ομοφώνως, άπασα η ηγεσία της Ενωτικής Παρατάξεως, εμπνεομένη και καθοδηγουμένη από το υπέροχον παράδειγμα του θανόντος επί των επάλξεων αρχηγού, αλλά και υπείκουσα εις την βροντώδη προσταγήν των πολυαρίθμων χιλιάδων του λαού, ο οποίος συνέρρευσεν εις την κηδείαν του Διγενή και ο οποίος διετράνωσε κατά τρόπον αναμφισβητήτως γνήσιον και αυθόρμητον την πίστιν του εις την ένωσιν. Ελαβε την αμετάκλητον απόφασιν να συνεχίση τον αγώνα τον οποίον ο αρχηγός δεν ηδυνήθη λόγω του θανάτου να φέρη εις πέρας.

Τον αγώνα του Διγενή, του οποίου οι σκοποί ήσαν και είναι ανιδιοτελείς και γνησίως εθνικοί, η ενωτική παράταξις θα συνεχίση με σύνεσιν, ιστορικήν υπευθυνότητα, αταλάντευτον πίστιν και αποφασιστικότητα".

Τόσο εύθραυστη θεωρείτο η κατάσταση ώστε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος για πρώτη φορά ίσως σε δημόσια ομιλία του στις 10 Φεβρουαρίου 1974 σε φιλανθρωπική αγορά στο Νέο Χωρίο Κυθραίας απέφυγε να αναφερθεί σ' αυτήν.

Αντίθετα ο Πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης μιλώντας την ίδια ημέρα στο μνημόσυνο του ήρωα Ανδρέα Χριστοφίδη στη Λεμεσό προειδοποίησε ότι ο εμφύλιος δεν προωθεί το κυπριακό προς λύση και υπενθύμισε τις προτροπές της ελληνικής κυβέρνησης.

Πρόσθεσε:

"Εις μίαν κρίσιμον και αποφασιστικήν καμπήν του προβλήματος μας οιαδήποτε εσωτερική διάσπσις και ανωμαλία εκφραζομένη δι' απαραδέκτων μέσων όχι μόνον δεν οδηγεί εις εθνικήν λύσιν, αλλά τουναντίον εις τον εμφύλιον πόλεμον, αποτέλεσμα του οποίου θα είναι η καταβαράρθρωσις της εθνικής μας υποθέσεως.

Το ελληνικόν Εθνος παρακολουθεί με σπαραγμόν καρδίας την εσωτερικήν μας διάσπασιν η δε κυβέρνησις της μητρός πατρίδος ανησυχούσα διά τα εν Κύπρω συμβαίνοντα εκάλεσε πάντας όπως συνενώσουν τας εθνικόφρονας δυνάμεις διά να αντιμετωπίσουν το κυπριακόν πρόβλημα ηνωμένοι".

Ομως ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν μπορούσε να δώσει στην ΕΟΚΑ Β πολύ χρόνο, ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σαν ανασύνταξη δυνάμεων. Ετσι σε δηλώσεις στους ξένους δημοσιογράφους (Φιλελεύθερος 15. 2.1975) τρεις περίπου εβδομάδες μετά τον θάνατο του Γρίβα τόνισε ότι θα εξυπηρετούσε καλύτερα το εθνικό συμφέρον η ΕΟΚΑ Β εάν αντί απλώς της κήρυξης εκεχειρίας εγκατέλειπε οριστικά τη χρήση βίας.

Παράλληλα προειδοποίησε ότι "εάν η εκστρατεία της βίας επαναρχίση αι δυνάμεις ασφαλείας δεν θα διστάσουν να αναλάβουν δράσιν διά την πάταξιν της".

Αυτή η ρευστή κατάσταση συνεχίστηκε και τις επόμενες ημέρες και πριν λήξει ο Φεβρουάριος ο πρώτος διοικητής της ΕΟΚΑ Β και διάδοχος του Γρίβα, ταγματάρχης Καρούσος, έφευγε κακήν κακώς για την Αθήνα.

Την απομάκρυνση του Καρούσου σύμφωνα με τον Πέτρο Πετρίδη (Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια Κύπρου, περίοδος 1960-74, τόμος Β) διευθέτησαν οι δυο συνεργάτες του Στρατηγού Γρίβα ο Κοσμάς Μαστροκόλιας και ο Ανδρέας Ποταμιάνος.

Αναφέρει επίσης ότι ο Μαστροκόλιας "που είχε επιστρέψει στην Αθήνα μετά την κηδεία του Στρατηγού Γρίβα, ξαναγύρισε στην Κύπρο μεταφέροντας τις προτάσσεις- όρους -διαταγές του Γεώργιου Ιωννίδη (αόρατου δικτάτορα της Ελλάδας όπως έγινε γνωστός) προς την ΕΟΚΑ Β, ότι η οργάνωση δεν έπρεπε να διαλυθεί και ότι ο Καρούσος έπρεπε να φύγει από την Κύπρο και να επιστρέψει χωρίς καθυτέρηση στην Ελλάδα.

Ο Μαστροκόλιας, προσθέτει ο Πέτρος Πετρίδης, ο οποίος είχε διευθετήσει τη μεταφορά του Καρούσου στην Κύπρο τον Γεννάρη του 1972 είχε διευθετήσει τώρα και τη φυγάδευση του από το νησί.

Την φυγάδευση του Καρούσου είχε χρηματοδοτήσει ο άλλος ελλαδίτης εφοπλιστής Ανδρέας Ποταμιάνος, φίλος του Μαστροκόλια, ο οποίος εξασφάλισε και το μέσο μεταφοράς του Καρούσου κρυφά στην Ελλάδα.

Συνεχίζει στη μελέτη του ο Πέτρος Πετρίδης:

"Βρήκε τον ναυτικό Βασίλειο Μούγιο, από τον Πόρο, που εργαζόταν στην Κερύνεια, του εδωσε 700 δολάρια και την εντολή "εκ μέρους του Ποταμιάνου" να βρει ένα κόττερο για μια εκδρομή μέχρι την Ρόδο. Το σκάφος το "Τζέϊσον 11" εξασφαλίστηκε από ένα Αγγλο στη Λάρνακα.

"Τα άλλα μέλη του πληρώματος ήταν οι κύπριοι Γεώργιος Χαραλάμπους που θα διηύθυνε την επιχείηση, ο Απόστολος Ελευθεριάδης που τον βρήκε ο Μούγιος ως μάγειρο και ο Κυριάκος Κουτσόφτας.

"Ο Γεώργιος Χαραλάμπους παρέλαβε μια νύκτα γύρω στα τέλη του Φεβρουαρίου 1974 τον Καρούσο από το σπίτι που έμενε στη Λευκωσία για να τον οδηγήσει στα Κοκκινοχώρια.

"Του είχε ανακοινωθεί η απόφαση για την αντικατάσταση και μεταφορά του στην Ελλάδα, αν και ο ίδιος υποψιαζόταν το χειρόστερο. Πριν φύγει έβγαλε την τελευταία εντολή του στην οποία ανακοίνωσε στα μέλη της ΕΟΚΑ Β ότι αποφάσισε να αποχωρήσει εθελοντικώς από την ηγεσία:

"Αυτό είναι το καθήκον μου κι' αυτό πράττω, με απόλυτη επίγνωση του χρέους μου στην πατρίδα, σε σας και τον αγώνα μας, δεχθήτε τη νέα διοίκηση με εμπιστοσύνη και τιμή και πίσω της προχωρήστε στον ίδιο δρόμο, τον καθαρό, τον πλατύ, τον ελληνικό".

"Χωρίς απρόοπτο- τα μέτρα ασφαλείας είχαν αμβλυνθεί γιατί επικρατούσε ηρεμία. Εφθασαν στην περιοχή Ξυλοφάγου, ο Κίκης Κωνσταντίνου σύμφωνα με τον Γεώργιο Χαραλάμπους συνώδευσε τον Καρούσο μέχρι το σημείο της ακτής από όπου θα τον παραλάμβανε το σκάφος.

"Η πορεία κράτησε αρκετή ώρα. Ο Καρούσος φαινόταν εκνευρισμένος και ανήσυχος, σε κάποια στιγμή δεν κρατήθηκε και είπε:

"Είμαι αξιωματικός και δυο φορές αγωνίστηκα μαζί σας. Αυτή η μεταχείριση είναι ανεπίτρεπτη. Πού με πάτε;

"Τον διαβεβαίωσε ο συνοδός του και έφθασαν σε ένα ερημικό σημείο της ακτής.

"Ο Μούγιος με οδηγίες που του έδωσαν ωδήγησε το κόττερο κοντά στην παραλία, στην τοποθεσία Βαθειά Γωνιά, της Ξυλοφάγου. Κατέβασαν μια λαστιχένια βάρκα. Πριν μπει στη βάρκα ο Καρούσος και ο Κίκης Κωνσταντίνου που ήταν μαζί τους αγκαλιάστηκαν και φιλήθηκαν.

"Στο δρόμο συνάντησαν τρικυμία στα συνήθως τροκυμισμένα νερά ανοικτά της Πάφου και αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε ένα όρμο.

"Υστερα από λίγες ώρες απέπλευσαν και έφθασαν την άλλη μέρα στο Καστελλόριζο. Από εκεί παρέλαβαν τον Καρούσο και τον μετέφεραν στην Αθήνα.

"Εκεί τον κάλεσε ο Ιωαννίδης για να τον προειδποιήσει να "κάτσει φρόνιμα". Ο Καρούσος του είπε να μη κατεστρέψει την Κύπρο, γιατί ήταν ένα από τα καλύτερα κομμάτια της Ελλάδας. Δεν έπρεπε να της κάνει κακό.

"Σ' αυτή τη συνάντηση ο Ιωαννίδης του είπε:

"Εχε χάρη που έγινε φασαρία γύρω από το όνομά σου, διαφορετικά θα σε έκοβα κομματάκια".

"Η φασασρία ήταν ότι η φυγάδευση του Καρούσου έγινε γνωστή σχδόν αμέσως".

Τα όσα διαδραματίστηκαν κατά τη φυγάδευση του Καρούσου αναφέρθηνκαν στο δικαστήριο με κάθε λεπτομέρεια τόσο από την Αστυνομία όσο και από τους άνδρες που τον είχαν συνοδεύσει.

"Οι αρχές ασφαλείας στην Κύπρο γνώριζαν πολύ καλά για τη φυγάδευση του Καρούσου. Το σκάφος παρακολουθείτο στενά από αέρος με μικρό αεροπλάνο του οποίου επέβαινε ο αξιωματικός του Εφεδρικού Τάκης Τσαγγάρης.

"Σκοπός της παρακολούθησης ήταν όπως είπε ο Τσαγγάρης να εντοπισθεί ποιος θα ήταν ο νέος αρχηγός της ΕΟΚΑ Β σε περίπτωση που η χούντα θα αποφάσιζε να στείλει αντικαταστάτη του Καρούσου και μάλιστα δικό της αυτή τη φορά.

"Ετσι όταν το κόττερο έφθασε στα ανοικτά της Πάφου κατά τη επιστροφή του από το Καστελλόριζο ανακόπηκε από αστυνομική άκατο στις 28 Φεβρουαρίου με τη δικαιολογία ότι υπήρχε υποψία ότι μετέφερε όπλα".

Το σκάφος οδηγήθηκε τελικά στο λιμανάκι της Πάφου όπου συνελήφθησαν οι επιβαίονοντες σ' αυτό Βασίλειος Μούγιος, από τον Πόρο, Γεωργιος Γ. Χαραλάμπους από την Αγία Νάπα και Απόστόλος Χρ, Ελευθεριάδης από το Παλαιχώρι.