Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

28.1.1974:0 Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος χρησιμοποίησε πολύ σκληρή γλώσσα για να καταδικάσει τη δράση του Αρχηγού της ΕΟΚΑ Β, δηλώνει με το θάνατο του Γρίβα, ότι ο Ελληνισμός της Κύπρου θα τιμά πάντοτε τη μνήμη του Στρατηγού.

S-1995

28.1.1974: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΠΟΛΥ ΣΚΛΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΕΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β, ΔΗΛΩΝΕΙ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΓΡΙΒΑ ΟΤΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 8Α ΤΙΜΑ ΠΑΝΤΟΤΕ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος χρησιμοποίησε πολύ σκληρή γλώσσα για να καταδικάσει την ένοπλη δράση του Στρατηγού Γρίβα και της οργάνωσης του ΕΟΚΑ Β ιδιαίτερα κατά το 1973.

Ωστόσο, την επομένη του θανάτου του Στρατηγού, ο Πρόεδρος Μακάριος πήρε τέτοια μέτρα που έδιναν την εντύπωση ότι είχε πεθάνει ένας εθνικός ήρωας της Κύπρου.

Είπε ο Πρόεδρος Μακάριος (επίσημο ανακοινωθέν αρ. 3, 28 Ιανουαρίου 1974):

"Ο θάνατος του Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα- Διγενή συνεκίνησε βαθύτατα τον κυπριακόν Ελληνισμόν. Ο Στρατηγός προσέφερε πολυτίμους υπηρεσίας εις την Κύπρον και εις ολόκληρον το Εθνος. Πολλάκις διεφώνησα προς τον Στρατηγόν Γρίβαν, ως προς την μέθοδον και τον χειρισμόν του εθνικού Κυπριακού θέματος. Πολύ δε λυπούμαι διότι από διετίας ευρισκόμην εν συνεχεί διαφωνία προς τον Στρατηγόν διά πράξεις και ενεργείας, εις τας οποίας παρεσύρθη. Ουδόλως, όμως παραγνωρίζω την τεραστίαν προσφοράν του εις τον απελευθερωτικόν αγώνα του κυπριακού ελληνισμού, η οποία έδωκεν εις αυτόν εξέχουσαν θέσιν εις τη Ιστορίαν. Ο ελληνισμός της Κύπρου θα τιμά πάντοτε την μνήμην του στρατηγού Γεωργίου Γρίβα- Διγενή".

Αυτή ήταν η τελευταία δήλωση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για τον Στρατηγό Γρίβα.

Στη διάρκεια του χρόνου που πέρασε όμως ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε πει πάρα πολλά και είχε καταδικάσει με κάθε τρόπο τις ενέργειες και τη δράση του Γρίβα.

Στις 27 Ιανουαρίου 1973, ένα χρόνο πριν από το θάνατο του Γρίβα και ενώ η ΕΟΚΑ Β βρισκόταν σε πλήρη δράση δήλωσε ο Πρόεδρος Μακάριος:

"Η πρόσφατος δραστηριότης των ενόπλων ομάδων του στρατηγού Γρίβα εδημιούργησε δυσάρεστον και επιζήμιον εθνικώς κατάστασιν. Πηγή πολλής ανωμαλίας κατέστη ο Στρατηγός διά την Κύπρον. Δεν νομίζω ότι πρέπε να είναι διά τούτο υπερήφανος. Αι αρπαγαί όπλων από την Εθνικήν Φρουράν και την αστυνομίαν, αι κλοπαί συσκευών ασυρμάτων και άλλων ειδών διά την χρησιμοποίησιν των εις παρανόμους δραστηριότητας, η ρίψις βομβών, η υποκίνησις αθώων μαθητών εις έκτροπα, η κυκλοφορία απειλητικών φυλλαδίων κατά κρατικών οργάνων και άλλαι τρομοκρατικής φύσεως ενέργειαι δεν αποτελούν πράξεις ηρωισμού. Δεν διεξάγεται διά τοιούτων μεθόδων εθνικός αγών, αλλ' επιτελείται έργον εθνικής καταστροφής.

Ως δευτέρα ΕΟΚΑ παρουσιάζεται η οργάνωσις των ενόπλων ομάδων του Στρατηγού Γρίβα. Θλίβομαι διότι κατασπιλούται κατ' αυτόν τον τρόπον ο αγών της ΕΟΚΑ. Λυπούμαι επίσης διότι μερίς του τύπου παρουσιάζει τα απαράδεκτα έκτροπα και την τρομοκρατίαν κατά τρόπον επιδοκιμαστικόν και ενθαρρύνοντα την συνέχσιν των. Η Κυβέρνησις επέδειξε μέχρι τούδε ψυχραιμίαν και πολλήν υπομονή. Η συνέχισις όμως μιας τοιαύτης καταστάσεως δεν είναι περαιτέρω ανεκτή. Ούτε η Κυβέρνησις ούτε ο λαός θα ανεχθούν την συνέχισιν της τρομοκρατίας. Η βία και η τρομοκρατία των ενόπλων ομάδων του Στρατηγού θα αντιμετωπίσουν άκαμπτον την Κυβέρνησιν και την παλλαϊκήν αντίδρασιν".

Σε συνέντευξη του στο "Μπι- Μι- Σι" (Φιλελεύθερος 20 Φεβρουαρίου 1973) ανέφερε:

"Η Κυβέρνησις ακολούθησε μέχρι τούδε πολιτικήν συγκρατήσεως εν τη επιθυμία όπως μη προκληθή μεγαλυτέρα έντασις, τούτο όμως δεν σημαίνει, ότι θα ανεχθή την εκ μέρους ενόπλων ομάδων του στρατηγού Γρίβα συνέχισιν της τρομοκρατικής δραστηριότητος και την δημιουργίαν κλίματος φοβίας, δεν υπάρχει ενδεχόμενον να εκφύγη ο έλεγχος καταστάσεως από την Κυβέρνησιν, εάν ο Στρατηγός συνεχίση την τρομοκρατικήν δραστηριότητα, η Κυβέρνησις θα λάβη όλα τα μέτρα διά την πάταξιν της".

Στις 30 Μαρτίου δήλωσε:

"ΕΡ: Εγράφη κατά κόρον τας τελευταίας ημέρας περί στοιχείων τα οποία κατέχετε δι' επικείμενον πραξικόπημα υπό του Στρατηγού Γρίβα. Δυνάμεθα να γνωρίζωμεν πόσην σοβαρότητα αποδίδετε εις τας πληροφορίας αυτάς:

ΑΠ: Ανεξαρτήτως των οιωνδήποτε πληροφοριών τας οποίας έχει η Κυβέρνησις περί των κινήσεων και προθέσεων του Στρατηγού Γρίβα, το βέβαιον είναι ότι ο Στρατηγός ουδέν άλλο πράττει από της αφίξεως του εις τη Κύπρον ειμή να καταρτίζη σχέδια συνωμοτικής και τρομοκρατικής δραστηριότητος με αντικειμενικόν πάντοτε σκοπόν την ανατροπήν της Κυβερνήσεως. Αποσκοπεί ο Στρατηγός εις Κυβερνητικήν ανατροπήν διά πραξικοπηματικής ενεργείας διότι δημοκρατικαί μέθοδοι και διαδικασίαι είναι μέθοδοι που δεν είναι ως αντιλαμβάνομαι πολύ προσφιλείς ιδιαίτερα εις αυτόν".

Στις 10 Απριλίου 1973 ο Μακάριος με μια έντονη δήλωση καταδίκασε τη δολοφονία του Κόκου Φωτίου στη Λάρνακα και κατηγόρησε τον Γεώργιο Γρίβα για "ηρωική μωρία" που αφήνει πίσω της ερείπια, χήρες και ορφανά: (Η δήλωση έγινε και για το θάνατο του στελέχους της ΕΟΚΑ Β Πέτρου Κουντουρέσιη από τη Ζώδια στον αστυνομικό σταθμό Κουτραφά):

"Λυπούμαι διότι είμαι υποχρεωμένος να αναφερθώ και πάλιν εις το εν Κύπρω εγκληματικόν έργον, το οποίον ανέλαβε και συνεχίζει δραστηρίως ο Στρατηγός Γρίβας, τας αυγινάς ώρας της χθες ένοπλες ομάδες του Γρίβα είχον στόχον τον αστυνομικόν σταθμόν Κουτραφά. Ο σταθμός ούτος λόγω γειτνιάσεως προς περιοχάς ελεγχομένας υπό των τούρκων απετέλει εθνικόν φυλάκιον. Αποτέλεσμα της επιθέσεως κατά του φυλακίου τούτου ήτο ο τραυματισμός τριών αστυνομικών και ο θάνατος ενός εκ των επιτεθέντων. Ερείπια έθνικά ερείπια οικονομικά, θρήνοι και πένθος χηρών και ορφανών είναι ο μέχρι τούδε ιερός απολογισμός της ηρωικής μωρίας του στρατηγού Γρίβα.

Χθες επλήγη η Κύπρος και από μέλη της Εθνικής Αραβικής Οργανώσεως Νεολαίας επιδραμόντα κατά της οικίας του πρέσβεως του Ισραήλ και κατά ισραηλινού αεροσκάφους, Κατά το επεισόδιο αυτό δύο μέλη της κυπριακής αστυνομίας επληγώθησαν εν τη εκτελέσει του καθήκοντος των. Μεγάλη αστυνομική δύναμις ήτο μέχρι βαθείας νυκτός απησχολημένη με τα επεισόδια αυτά. Ανελέητος όμως ο Στρατηγός Γρίβας δεν παρέλειψε να προσθέση και εκείνος το ιδικόν του πλήγμα και να ενεργήση επίθεσιν κατά του αστυνομικού σταθμού Πραστειού, καταγράφων εις το ημερολόγιον του και άλλην εγκληατικήν πράξιν. Ασυγκίνητος παραμένει ο στρατηγός ενώπιον του χυνομένου αδελφικού αίματος και του κινδύνου εθνικής καταστροφής. Και διά να ενθαρρύνη ακόμη περισσότερον την δραστηριότητα των ενόπλων ομάδων του προσδίδει τον χαρακτηρισμόν του ήρωος εις όσους επεστράτευσε και παρέδωσε δολοφονικά όπλα χρησιμοποιούμενα κατόπιν ιδικών του εντολών. Επαναλαμβάνω και σήμερον ότι το κράτος δεν θα υποκύψη εις τρομοκρατικάς ενεργείας. Αι δυνάμεις Ασφαλείας θα συνεχίσουν και θα εντείνουν την προσπάθεια των διά την αναχαίτισιν της ανπτυσσομένης εγκληματικής δραστηριότητος του Γρίβα".

Στις 19 Μαϊου 1973 σε συνέντευξη στη "Σάντεϊ Τάϊμς" του Λονδίνου, δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος:

"Η Κυβέρνησις δεν καταδιώκει τον Γρίβαν και δεν γνωρίζω τους λόγους διά τους οποίους ούτος κρύπτεται. Δεν είναι βεβαίως δύσκολον να συλληφθή, αλλά δεν επιθυμούμεν την σύλληψιν του, διότι τούτο πιθανώς να θεωρείτο ως προσπάθεια υποτιμήσεως ενός ήρωος της ΕΟΚΑ. Προσωπικώς πιστεύω ότι ο Γρίβας θα επεθύμει να συλληφθή διά να τεθή ούτω τέρμα εις την περιπέτειαν εις την οποίαν έχει εμπλακή".

Την 1η Ιουνιου 1973 δήλωσε ο Πρόεδρος Μακάριος:

"Ο Στρατηγός Γρίβας ευρίσκεται εισέτι εν Κύπρω και διαμένει ως επί το πλείστον εις γνωστήν εν Λεμεσό οικίαν.

Ανέφερε τα πιο πάνω ο Μακάριος σχετικα με τις φήμες ότι είναι άρρωστος.

"Δεν έχω θετικάς πληροφορίας περί ασθενείας του. Γνωρίζω όμως ότι κατά διαστήματα τυγχάνει ιατρικής περιθάλψεως".

Στις 30 Ιουνίου 1973 δήλωσε σύμφωνα με την εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος":

"Τα εις χείρας της Κυβερνήσεως περιελθόντα έγγραφα και πληροφορίαι αποδεικνύουν το μέγεθος των εις βάρος της Κύπρου εγκληματικών σχεδίων του Γρίβα. Τιθέμενα ταύτα εις εφαρμογην θα είχον ως αναπόφευκτον αποτέλεσμα τον εμφύλιον πόλεμον και την αυτοκαταστροφήν του Κυπριακού ελληνισμού. Πείθομαι ότι διά τον Γρίβαν δεν υπάρχει εθνικός και ηθικός φραγμός.

Το Γεγονός οτι ο Στρατηγός Γρίβας αποσκοπεί διά των ενεργειών του εις την διάβρωσιν και διάλυσιν του κράτους συμπορευόμενος ούτω μετά των τούρκων αποτελεί σαφή ένδειξιν ότι η διπλή ένωσις είναι η αποδεκτή διά τον Στρατηγόν λύσις, αντί της ανεξαρτησίας. Aλλωστε και κατά το παρελθόν το περί του κυπριακού γνωστόν δοχοτομικόν σχέδιον Ατσησον, δεν έτυχε δυσαρέστου υποδοχής εκ μέρους του η Στρατηγού και τινών άλων ομοφρόνων του".

ΕΡ: Πιστεύετε ότι ο Στρατηγός Γρίβας είναι ο υποκινητής όλων των επεισοδίων τα οποία δημιουργούν οι οπαδοί του ή έχει εκφύγει κατά τινα τρόπον εκ των χειρών του η κατάστασις;

ΑΠ: Δεν δύναμαι να είπω ποία η σωματική και η όλη εν γένει κατάστασις του Γρίβα εξ ονόματος όμως, τούτου εκδίδονται διαταγαί δι' επιθέσεις, φόβους και άλλας εγκληματικάς πράξεις. Εάν εξέφυγε των χειρών του, εν μέρει ή εν όλω, ο έλεγχος της καταστάσεως και κατέστη ούτος υποχείριος ανικάνων επιτελών και συνεργατών, δεν απαλλάσσεται ευθύνης διά τας επιζημίους διεθνώς ενεργείας του.

ΕΡ: Η τρομοκρατική δραστηριότης με την νέαν σοβαράν κλιμάκωσιν της απειλεί απροκαλύπτως την ιδίαν την κυβέρνησιν και την υπόστασιν του κράτους, εδημοσιεύθησαν μάλιστα ισχυρισμοί ότι αι ομάδες του Στρατηγού Γρίβα είναι εις θέσιν να πλήξουν Υμάς και το κράτος πολύ βαθύτερον, εν όψει της καταστάσεως αυτής και των σοβαρωτάτων επιπτώσεων επί του εθνικού θέματος και της εν γένει κυπριακής ζωής τι προτίθεται να πράξη η Κυβέρνσις;

ΑΠ: Η δραστηριότης του Γρίβα δημιουργεί προβλήματα διά την Κυβέρνησιν και προκαλεί από πάσης πλευράς ζημίαν διά την Κύπρον. Δεν είναι, όμως ούτος εις θέσιν ούτε την Κυβέρνησιν να ανατρέψη ούτε την υπόστασιν του κράτους να θέση εν κινδύνω. Δεν θα εκθέσω εν λεπτομερεία τα ληφθέντα ή σχεδιαζόμενα υπό της Κυβερνήσεως μέτρα προς αντιμετώπισιν παντός ενδεχομένου. Λέγω μόνον ότι συνεχίζονται και εντείνονται τα μέτρα ασφαλείας και θα γίνωνται σταθερώς και βαθμιαίως πλέον αισθητά τα αποτελέσματα των.

ΕΡ: Σκοπεύετε Μακαριώτατε να κηρύξετε παράνομον την ΕΟΚΑ Β;

ΑΠ: Θα ήτο καλύτερον να ομιλώμεν περί παρανόμων ενεργειών, το όνομα της οργανώσεως δεν έχει σημασίαν. Αι ενέργειαι λαμβάνονται υπ' όψιν και όχι το όνομα.

ΕΡ: Πιστεύετε ότιη ΕΟΚΑ Β αναπτύσσει μεγαλυτέραν δραστηριότητα εις την επαρχίαν Λεμεσού;

ΑΠ: Παρά το γεγονός ότι η οργάνωσις αυτή επεξετάθη επι παγκυπρίου κλίμακος, το Αρχηγείον ευρίσκεται εις Λεμεσόν λόγω της εκεί παρουσίας του αρχηγού και του Υπαρχηγού της.

ΕΡ: Ο υπαρχηγός είναι Κύπριος;

ΑΠ: Μάλιστα πρόκειται περί του Ταγματάρχου Σύρου.

ΕΡ: Γίνεται μνεία του ονόματος Σύρου εις τα ανακαλυφθέντα εν Λεμεσώ έγγραφα;

ΑΠ: Πολλά αναφέρονται περί Συρου, το τελευταίον ψευδώνυμον του είναι Αγρας. Ούτος κατεζητείτο προηγουμένως, αι κινήσεις του όμως ήσαν πολύ περιωρισμέναι, είτε διότι ενόμιζεν ότι κατεζητείτο, είτε διά λόγους προνοίας.

ΕΡ: Εχετε δηλώσει Μακαριώτατε ότι δεν επιθυμείτε να συλλάβετε τον Στρατηγόν Γρίβα. Μήπως έχετε αλλάξει γνώμην;

ΑΠ: Οχι, δεν άλλαξα ακόμη γνωμην

ΕΡ: Πώς συμβαίνει να καταζητείται ο υπαρχηγός και να μη καταζητείται ο Αρχηγός της Οργανώσεως, δηλαδή ο Γρίβας;

ΑΠ: Υπαρχουν ωρισμένοι λόγοι.

ΕΡ: Ο Σύρος εχρησιμοποιήθη ως σύνδεσμος κατά την συνάντησιν του στρατηγού Γρίβα μετά της Υμετέρας Μακαριότητος;

ΕΡ: Μάλιστα.

ΕΡ: Εχρησιμοποιήθη ούτος και εις άλλας περιπτώσεις δι' επαφάς μεταξύ του Στρατηγού Γρίβα και Υμών;

ΕΡ: Υπήρξεν εις των συνδέσμων, συνέβη να με συναντήση εκ μέρους του Στρατηγού

ΕΡ: Εχει δημοσιευθεί Μακαριώτατε ότι ο Στρατηγός Γρίβας πάσχει από ανίατον ασθένειαν και ότι κατά την διάρκειαν των χθεσινών επιχειρήσεεων ευρίσκετο πολύ μακράν της Λεμεσού.

ΑΠ: Κατά τας δικάς μου πληφοφορίας δεν απείχε μακράν του τόπου των επιχειρήσεων.

Οταν ο Στρατηγός Γρίβας απήγαγε τον Υπουργό Δικαιοσύνης Χρίστο Βάκη ο Μακάριος στην πρώτη του δήλωση (28.7.1973) ανέφερε:

"Η απαγωγή του υπουργού Δικαιοσύνης κ. Χρ. Βάκη αποτελεί την πλέον βάναυσον και βδελυράν εκδήλωσιν της βίας εκ μέρους των εγκληματικών ομάδων του στρατηγού Γρίβα. Πολλάκις ανεγράφη εις τον τύπον ότι εσχεδιάζοντο υπό των ομάδων του Γρίβα απαγωγαί υπουργών και άλλων πολιτικών προσώπων. Ουδέποτε όμως, ήτο δυνατόν να πιστεύσω ότι ο Στρατηγός Γρίβας θα έφθανεν εις τοιούτον αποτρόπαιον κατάντημα, το οποίον αποτελεί δι'αυτόν και τους υποστηρικτές του στίγμα ανεξίτηλον.

Σκοπός των απαγωγέων του υπουργού Δικαιοσύνης και στόχος της όλης εγκληματικής δραστηριότητος των γριβικών ομάδων είναι η δημιουργία κλίματος εκφοβισμού και τρομοκρατίας δι' επιβολήν αντιδημοκρατικών απόψεων, αι οποίαι ως ακραδάντως πιστεύω, οδηγούν εις καταβαράρθρωσιν του εθνικού μας θέματος και καταστροφήν του Κυπριακού Ελληνισμού.

Ας γνωρίζουν οι απαίσιοι απαγωγείς, ας γνωρίζουν ο Γρίβας και οι εγκληματίαι υποστηρικταί του, ότι ούτε η Κυβέρνησις, ούτε ο λαός θα ενδώσουν εις τρομοκρατικάς μεθόδους. Η Κυβέρνησις είναι αποφασισμένη να πατάξη και συντρίψη το τέρας της τρομοκρατίας.

Καλώ τους απαγωγείς και προσωπικώς τον στρατηγόν Γρίβαν όπως αφήσουν αμέσως ελεύθερον τον Υπουργόν Δικαιοσύνης και αγωνιστήν της ΕΟΚΑ κ. Χρ. Βάκην. Η περαιτέρω απάνθρωπος κατακράτησις του Υπουργού Δικαιοσύνης δημιουργεί καταστάσεις αι οποίαι μόνον δεινά επισωρεύουν και πλήττουν την εθνικήν υπόθεσιν του Κυπριακού ελληνισμού".

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη τους όρους του Γρίβα για να αφησει ελεύθερο τον υπουργό του.

Με δήλωση του στις 3 Αυγούστου ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε:

"Ο Στρατηγός Γρίβας ωμίλησε διά κυκλοφορήσαντος ενυπογράφου φυλλαδίου του διά να είπη ότι η απαγωγή του υπουργού Δικαοσύνης κ. Χρίστου Βάκη έγινε κατ' εντολήν του και διά να θέση όρους διά την απελευθέρωσιν του.

"Καταθλίβομαι διά το κατάντημα του Στρατηγού, όστις εις τον ολισθηρόν δρόμον τον οποίον από καιρού ακολουθεί, δεν εδίστασε να διαπράξη τοιούτου μεγέθους ατιμίαν και να απαγάγη Υπουργόν διά να δυνηθή, ως νομίζει, διά της βδελυράς μεθόδου της ομηρείας να ασκή εκβιασμούς. Υπάρχουν εις την ιστορίαν παραδείγματα στρατιωτικών ανδρών, οίτινες δι' ωρισμένων πράξεων των απεδείχθησαν ανάξιοι της στρατιωτικής τιμής και αποστολής των. Δεν υπάρχει όμως προηγούμενον εις την ελληνικήν τουλάχιστον ιστορίαν, κατά το οποίον στρατιωτικός οιουδήποτε βαθμού προσέφυγεν εις την μέθοδον απαγωγής και ομηρείας πολιτικών ανδρών διά την εξυπηρέτησιν οιουδήποτε σκοπού.

Μελανόν στίγμα ατιμίας θα παραμείνη η τοιαύτη πράξις του Στρατηγού Γρίβα εις τας σελίδας της ελληνικής ιστορίας.

Ορους θέτει ο Στρατηγός Γρίβας διά την απελευθέρωσιν του Υπουργού Δικαιοσύνης. Ομιλεί μεταξύ άλλων και περί πολιτικών ελευθεριών και περί σεβασμού της θελήσεως του λαού. Αλλ' εάν ο στρατηγός έτρεφε σεβασμόν προς την θέλησιν του λαού, ουδέποτε θα προσέφευγεν εις την βίαν, την τρομοκρατίαν, τας απαγωγάς και την ομηρείαν. Υπάρχει πάντοτε ο δημοκρατικός τρόπος και μέθοδοι διά την έκφρασιν της λαϊκής θελήσεως, έναντι των οιωνδήποτε θεμάτων ή απόψεων.

Σέβομαι την θέλησιν του λαού. Είμαι φορεύς και εκφραστής της θελήσεως του λαού και επί της θελήσεως του λαού στηρίζομαι. Αντιθέτως ο Γρίβας σχεδιάζει εν κρυπτώ και από κρύπτης κατευθύνει εγκληματικάς δραστηριότητας. Δεν έχει το θάρρος να εμφανισθή ενώπιον του λαού.

Εδήλωσα προσφάτως και επαναλαμβάνω και σήμερον κατηγορηματικώς ότι ουδέποτε θα ενδώσω εις εκβιασμούς. Αρνούμαι έστω και συζήτησιν οιωνδήποτε εκβιαστικών όρων του Γρίβα. Η τυχόν υποχώρησις εις εκβιασμούς καλλιεργεί κλίμα αναρχίας και ενθαρύνει η προσφυγήν εις τον νόμον της ζούγκλας. Ποίον θα είναι το μέλλον, εάν παραδειγματιζόμενος από τον Γρίβαν, προβάλη και έτερος παράφρων χρησιμοποιών παρομοίας εγκληματικάς μεθόδους, διά να θέση ακολούθως όρους προς επιβολήν των απόψεων του;

Ομιλεί ο Γρίβας διά του φυλλαδίου του περί αποφάσεως του να συνεχίση την δράσιν του ανεξαρτήτως θυσιών. Φαίνεται ότι ο Γρίβας επιδιώκει να ταυτίση το τέλος της ζωής του με την καταστροφήν της Κύπρου, αλλά δεν θα επιτρέψωμεν την καταστροφήν. Κυβέρνησις και λαός θα αντιμετωπίσουν και θα ματαιώσουν τα σχέδια του Γρίβα. Ως προς εμέ προσωπικώς και τα κατ' εμού δολοφονικά σχέδια του Γρίβα, λέγω ότι έταξα τον εαυτόν μου εις την υπηρεσίαν του λαού και ουδόλως φείδομαι της ζωής μου υπερασπιζόμενος την ελευθερίαν και τα δικαιώματα του".

Στις 5 Αυγούστου 1973 ο Αρχιεπίσοπος Μακάριος απάντησε χωρίς καθυστέρηση στην πρόσκληση του Στρατηγού για δημοκρατική αναμέτρηση:

"Διά πολυλόγου διαγγέλματος προς τον Ελληνικόν Κυπιακόν λαόν και τους απανταχού Ελληνας ωμίλησε και πάλιν ο Στρατηγός Γρίβας. Υπό του υποστηρίζοντος τον Γρίβαν τύπου προανηγγέλθη το διάγγελμα και ως ήτο φυσικόν, ο λαός ανέμενε την έκθεσιν σχεδίου διά την προώθησιν του εθνικού μας θέματος. Η ουσία, όμως του φλυάρου διαγγέλματος είναι μόνον η διακήρυξις του Στρατηγού περί εμφυλίου πολέμου μέχρις εσχάτων προς ανατροπήν της Κυβερνήσεως.

Αναφερόμενος ο Γρίβας εις το παρελθόν διαστρέφει μετά μεγάλης ευκολίας τα γεγονότα και ασυστόλως ψεύδεται, επί πολλών σημείων του διαγγέλματος εγένετο πολλάκις λόγος και έδωσα επ' αυτών απάντησιν. Δεν επιθυμώ να είπω πολλά τα οποία κατά πολύ μειώνουν την προσφοράν του Στρατηγού εις την Εθνικήν Φρουράν και την άμυναν της Κύπρου. Αναφέρω μόνον ότι κατά τας κρισίμους ημέρας της μάχης των Κοκκίνων και των τουρκικών βομβαρδισμών εις Τηλλυρίαν, ο στρατηγός υπέβαλε παραίτησιν εξ ασημάντου αφορμής και αποσυρθείς του πεδίου της μάχης, εκλείσθη εις την οικίαν του. Και κινή ήτο έκτοτε η πεποίθησις ότι εις περίπτωσιν τουρκικής εισβολής, ο στρατηγός θα εύρισκεν αφορμήν να απεκδυθή των ευθυνών της αρχηγίας των ενόπλων αμυντικών δυνάμεων μας.

Ομιλεί ο Γρίβας περι συνομιλιών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, αι οποίαι κατά την άποψιν του, θα ωδήγουν προς την ένωσιν και ετορπιλλίσθησαν υπ' εμού. Απληροφόρητος πρέπει να είναι επί του θέματος τούτου ο Γρίβας ή έχει πολλήν αφέλειαν. Εδηλώσαμεν πλειστάκις ότι ουδεμίαν έχομεν αντίρρησιν δ' Ελλαδοτουρκικάς συνομιλίας επί του Κυπριακού, εφ' όσον βάσις και σκοπός των τοιούτων συνομιλιών θα ήτο η Ενωσις. Εάν όμως αι συνομιλίαι είχον βάσιν ουχί την ένωσιν, αλλά την ανεξαρτησία της Κύπρου, δεν νομίζομεν ότι αι συνομλίαι αύται έπρεπε να διεξαχθούν μεταξύ των Κυβερνήσεων Ελλάδος και Τουρκίας.

Τούτο θα εσήμαινεν ανάγνωσιν δικαιωμάτων της Τουρκίας επί της Κύπρου. Απόδειξις περί τούτου είναι και η εντόνως προβαλλομένη άποψις της τουρκοκυπριακής ηγεσίας περί απ' ευθείας συνομιλιών μεταξύ των Αθηνών και της Αγκύρας. Αι συνεχιζόμεναι σήμερον ενδοκυπριακαί συνομιλίαι διεξάγονται τη εγκρίσει και προτάσει της Ελληνικής Κυβερνήσεως, μετά της οποίας κατόπιν υπευθύνου σταθμίσεως και εκτιμήσεως της καταστάσεως, εχαράξαμεν από κοινού την γραμμήν πορείας. Δεν ευνοεί ο Γρίβας την διαδικασίαν των ενδοκυπριακών συνομιλιών, δεν υποδεικνύει, όμως, υποβαλλακτικήν διαδικασίαν.

Το ερώτημα της τεραστίας πλειονότητος του Κυπριακού ελληνισμού είναι διά ποίον σκοπόν ήλθεν ο Γρίβας εις την Κύπρον και παραμένεινεν εν κρυπτώ από διετίας. Πολλά λέγει εις το διάγγελμά του ως προς τας προθέσεις και τους σκοπούς της εδώ αφίξεως του. Αλλ' ουδέν το σαφές και συγκρεκριμένον. Πομπωδώς οι οπαδοί του εκήρυττον και έλεγον ότι ο Γρίβας ήλθεν εις Κύπρον διά να πραγματοποιήση την Ενωσιν.

Αλλ' ο ίδιος εις το μακρόν διάγγελμά του ουδεμίαν απ' ευθείας αναφοράν κάμνει διά την ένωσιν. Περιορίζεται εις γενικότητας και προαναγγέλει την δημοσίευσιν λίαν προσεχώς σχεδίου, το οποίον υπέβαλε προς εμέ, κατά την προ πολλού συνάντησν μας. Πολύ απλούν και επκινδύνως αφελές ήτο το προς εμέ υποβληθέν σχέδιον του Γρίβα. Ουδέν έτερον περιλάμβανε το λεγόμενον σχέδιον, ειμή την παραίτησιν μου και την εκλογήν προέδρου κοινής εμπιστοσύνης, ο οποίος θα ανελάμβανεν ενωτικόν αγώνα, ανεξαρτήτως των απόψεων της ελληνικής Κυβερνήσεως. Κατά ποίον όμως τρόπον θα διεξήγετο ο αγών ούτος, ουδέν ανέφερεν ο Γρίβας κατά την συνάντησιν εκείνην. Παρετήρησα εις τον Γρίβαν ότι ενωτικός αγών δεν είναι δυνατόν να διεξαχθή άνευ της εγκρίσεως της ελληνικής Κυβερνήσεως, πολυ δε περισσότερον εν διαστάσει ή αντιθέσει προς την επί του Κυπριακού πολιτικήν της ελληνικής Κυβερνήσεως οδηγεί εις απομόνωσιν της Κύπρου και αντί της ενώσεως δημιουργείται βέβαιος κίνδυνος διχοτομήσεως.

Η ανεύθυνος απάντησις του Γρίβα ήτο ότι η ελληνική Κυβέρνησις θα υπεχρεούτο να ακολουθήση.

Από της καθόδου του εις Κύπρον ο Γρίβας καταγίνεται με τον καταρτισμόν ενόπλων ομάδων και την τρομοκρατίαν, εκδηλουμένην δι' ανατινάξεων αστυνομικών σταθμών, διά δολοφονιών, προσφάτως δε διά της αθλίας μεθόδου των απαγωγών και της ομηρείας. Και το ερώτημα όλων είναι εάν πράγματι ο Γρίβας πιστεύη ότι διά τοιούτων ενεργειών και πράξεων προωθείται η Ενωσις. Τοιαύτη τυχόν πίστις μαρτυρεί παραφροσύνην.

Ευαισθησίαν επιδεικνύει ο Γρίβας διά πολιτικάς δολοφονίας. Και αναφέρεται εις δολοφονίας αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Γνωρίζει ο Γρίβας τους δολοφόνους και τους υποκινητάς των. Δεν εδίστασεν, όμως να εναγκαλισθή τους δολοφόνους. Αλλά, και πέραν τούτου, δολοφονικάς ομάδας κατήρτισεν ο ίδιος και δολοφονικά κατ' εμού σχέδια απεργάζεται. Μαρτυρίαν των βδελυρών τούτων σχεδίων αποτελεί η χθεσινή αποκάλυψις ετοιμασθέντων χώρων, δι' ενέδραν κατ' εμού κατά την μετάβασιν μου εις Τρόοδος. Περί της ετοιμαζομένης ενέδρας και της αποπείρας δολοφονίας μου είχεν ήδη πληροφορίας, αλλ' εδυσκολεύθην να πιστεύσω μέχρις ότου ανεκαλύφθησαν αι καμουφλαρισμέναι θέσεις των υποψηφίων δολοφόνων μου, ως και παρακείμενον κρησφύγετον καταφυγής των.

Περί αγώνος μέχρις εσχάτων ομιλεί ο Γρίβας. Και αναιχύντως λέγει ότι θα χρησιμοποιήση οιονδήποτε μέτρο. Αδίστακτος πράγματι είναι και εμφανίζεται ο Γρίβας εις την χρησιμοποίησιν εγκληματικών μεθόδων. Περίεργος, όμως, είναι ο υπ' αυτού διατυπούμενος εις το διάγγελμά του, συνδυασμός τρομοκρατικών μεθόδων και δημοκρατικής αναμετρήσεως.

Απορρίπτω πάντα εκβιαστικόν όρον του Γρίβα. Ευχαρίστως, όμως δέχομαι την πρόκλησιν περί δημοκρατικής αναμετρήσεως, εάν ο Γρίβας επιθυμή επάνοδον εις ειρηνικήν πολιτικήν ζωήν, καλείται να εγκαταλείψη τους κρυψώνας και την παρανομίαν και να εμφανισθή ενώπιον του λαού διά να αναπτύξη το πρόγραμμα και το σχέδιον του και να ζητήση επ' αυτών την λαϊκή ετυμηγορίαν. Εάν θελήση τούτο όλα τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, Ραδιόφωνον και Τηλεόρασις, θα είναι εις την διάθεσιν του. Ο προααγγελλόμενος υπό του Γρίβα "αγών μέχρις εσχάτων" διά την σωτηρίαν της Κύπρου, δύναται να διεξαχθή με ειρηνικά μέσα και δημοκρατικώ τρόπω, και ως ο ίδιος λέγει "επί του στίβου της ευγενούς παλαίστρας". Ο μόνος παρ' εμού όρος προς τον Γρίβαν είναι να σεβασθή την θέλησιν και την ετυμηγορίαν του λαού. Εάν ο λαός πεισθή διά την ορθότητα της πολιτικής του Γρίβα και δεν τον περιβάλη διά της εμπιστοσύνης του, απαλλαγή ούτος την Κύπρον από την ζημιογόνον παρουσίαν του".

Στις 24 Αυγούστου 1973 ο Πρόεδρος Μακάριος προσφωνώντας ομάδα γυναικών που πήγαν στο προεδρικό στο πλαίσιο εκδήλωσης διαμαρτυρίας για την απαγωγή του Χρίστου Βάκη είπε:

"Συγχαίρω θερμώς τα γυναικεία σωματεία Λευκωσίας και προαστείων και γενικώς όλας τας γυναίκας, αι οποίαι, ως μέλη οργανώσεων ή ως άτομα, προέβησαν εις τας σημερινάς διαδηλώσεις υπέρ της απελευθερώσεως του απαχθέντος Υπουργού Διαιοσύνης Χρίστου Βάκη. Τα συνθήματα σας, την αξίωσιν σας περί απολύσεως του απαχθέντος Υπουργού συμμερίζεται ολόκληρος ο κυπριακός ελληνισμός. Η διαδήλωσις σας, αποτελεί εκδήλωσιν των αισθημάτων αντιδράσεως κατά των μεθόδων βίας και τρομοκρατίας, τας οποίας ο Γρίβας αδιστάκτως εφαρμόζει.

Η απαγωγή του Υπουργου Δικαιοσύνης αποτελεί βδελυράν πράξιν, διά την οποίαν ουδεμία δικαιολογία δύναται να ευσταθήση. Ας γνωρίζη, όμως ο πανάθλιος απαγωγέας και οι δολοφόνοι οπαδοί του, ότι κυβέρνησις και λαός, άντρες και γυναίκες, θα σταθούν εμποδιον εις τα παράφρονα σχέδια του.

Ουδέποτε θα πτοηθώμεν από την βίαν και την τρομοκρατίαν. Αι δολοφονίαι, αι απαγωγαί και αι άλλαι κατάπτυστοι μέθοδοι βίας, τας οποίας ο Γρίβας εφαρμόζει ουδέποτε θα κάμψουν τον λαόν μας. Κυβέρνησις και λαός θα πατάξουν και θα συντρίψουν την κεφαλήν του τέρατος, το οποίον λέγεται τρομοκρατία".

Στις κατηγορίες του Γρίβα ότι η χούντα απέστειλε στην Κύπρο τέσσερις αξιωματικούς για να τον δολοφονήσουν ο Πρόεδρος Μακάριος σε δηλώσεις στους δημοσιογράφους στις 29 Σεπτεμβρίου 1973 ανέφερε:

"Σχόλια επί των τοιούτων ισχυρισμών του Γρίβα εγένοντο δι' ανακοινώσεων της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Ο ισχυρισμός του Γρίβα ότι Ελληνες αξιωματικοί εστάλησαν εις Κύπρον διά την σύλληψιν ή δολοφονίαν του αποτελεί τρομεράν κατηγορίαν κατά της Ελλάδος. Και ο κατηγορήσας πρέπει να αποδείξη την αλήθειαν του ισχυρισμού του, άλλως υπόκειται ο ίδιος εις κατηγορίαν συκοφάντου.

ΕΡ: Ο Στρατηγός Γρίβας ισχυρίσθη προσφάτως ότι ένας αστυνομικός του είπεν ότι έλαβεν οδηγίας από Εσάς να τον εκκαθαρίση. Πως σχολιάζετε τούτο:

ΑΠ: Εχω την εντύπωσιν ότι ο Γρίβας κατέχεται μονίμως υπό του φόβου ότι κινδυνεύει η ζωή του. Οι φόβοι του είναι εντλεώς αβάσιμοι, εκφράζω όμως συμπάθειαν διά την περίπτωσιν του. Εκ προσωπικής εμπειρίας δύναμαι να είπω ότι δεν είναι πολύ ευχάριστον το συναίσθημα εκ της σκέψεως κινδύνου δολοφονίας.

ΕΡ: Εις δηλώσεις του προς αθηναϊκήν εφημερίδα ο στρατηγός ισχυρίσθη ότι σεις ή άνθρωποί σας κατήρτησαν σχέδια εξοντώσεως του. Ποία η απάντησις σας;

ΑΠ: Στερείται πάσης σοβαρότητος ο Γρίβας ισχυριζόμενος ότι καταρτίζονται σχέδια εξοντώσεως του, έστω και αν κατά την γνωστήν έκφρασιν εξ ιδίων κρίνει τα αλλότρια.

ΕΡ: Τι γνωρίζετε περί των ισχυρισμών του Στρατηγού ότι η βόμβα η οποία ετέθη εις το αεροπλάνον το 1966 το οποίον κατέπεσεν εις το Καστελλόριζον προορίζετο δι' αυτόν;

ΑΠ: Ομιλεί ο Γρίβας μετά πολλής θετικότητος ως προς τα αίτια τα οποία προεκάλεσαν την πτώσιν αεροπλάνου εις την θάλασσαν παρά το Καστελλόριζον το 1966. Και λέει ότι ετοποθετήθη εις τούτο βόμβα, διότι με το καταπεσόν αεροπλάνον θα εταξίδευεν και ο ίδιος, προσθέσας ότι σχετική παραδοχή διατυπούται εις την έκθεσιν των Βρετανών εμπειρογνωμόνων, οίτινες εξήτασαν την αιτίαν του δυστυχήματος. Εκείνο το οποίον εν προκειμένω δύναμαι να είπω είναι ότι η έκθεσις των εμπειρογνωμόνων ουδέν τοιούτο διαλαμβάνει"

Στις 8 Δεκεμβρίου 1973 για τη δολοφονία του Αντώνη Aνδρονίκου από τη Παρεκκλησιά δήλωσε ο Πρόεδρος Μακάριος:

"Η απαγωγή και η εν ψυχρώ δολοφονία του εκ Παρεκκλησιάς Αντωνίου Ανδρονίκου υπό γριβικής ομάδος προσθέτει ένα ακόμη κρίκον εις την μακράν άλυσιν εγκλημάτων τα οποία ο Γρίβας και αι υπ' αυτού σχηματισθείσαι ένοπλοι ομάδες από διετίας διαπράττουν.

Η απαγωγή και ο στυγερός φόνος του Ανδρονίκου αποδεικνύουν ότι ο Γρίβας και οι οπαδοί του είναι αδίστακτοι δολοφόνοι, στερούμενοι συνειδήσεως και ηθικού φραγμού. Ομιλούν οι άθλιοι άνευ εντροπής περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ παραλλήλως επιδίδονται εις παντός είδους πράξεις βίας και κτηνώδους απανθρωπιάς.

Υπάρχουν πιθανώς άνθρωποι οι οποίοι δυνατόν να πιστεύουν ότι ο Γρίβας ήλθεν εις την Κύπρον διά να αγωνισθή διά την Ενωσιν. Κοινός εγκληματίας και αιμοχαρής δολοφόνος κατέστη ο Γρίβας και πολλά δεινά επεσώρευσεν εις την Κύπρον διά της όλης δράσεως του. Η ένωσις δεν επιτυγχάνεται διά του τυχοδιωκτισμού των απαγωγών, των δολοφονιών και άλλων παροόμων εγκλημάτων, τα οποία ο Γρίβας ανάνδρως σχεδιάζει και κρυπτόμενος κατευθύνει. Πλανάται όμως εάν νομίζη ότι διά τοιούτων γκαγκστερικών μεθόδων και πράξεων θα τρομοκρατήση τον ελληνικόν κυπριακόν λαόν. Λαός και κυβέρνησις δεν θα πτοηθούν από την γριβικήν τρομοκρατίαν η οποία θα αντιμετωπισθή και θα παταχθή".