Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

27.1.1974: Ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ Β Στρατηγός Γρίβας πεθαίνει στο σπίτι του Μάριου Χριστοδουλίδη στη Λεμεσό από καρδιακή ανεπάρκεια, σε ηλικία 75 χρόνων.

S-1994

27.1.1974: Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΓΡΙΒΑΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ, ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ, ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 75 ΧΡΟΝΩΝ

Στις 3 το απόγευμα της Κυριακής 27 Ιανουαρίου 1974 η ταραγμένη ζωή του Στρατηγού Γρίβα έφθασε στο τέλος της. Πέθανε στο σπίτι του επιχειρηματία Μάριου Χριστοδουλίδη, στη Λεμεσό, όπου βρισκόταν και το κρησφύγετο του.

Η μέρα του ήταν όπως όλες τις άλλες, με τη διαφορά ότι το τέλος πλησίαζε. Ο βήχας τον καταπονούσε ενώ η καρδία του είχε αρχίσει να επιδεικνύει ασυστολία και ο συγγενής του γιατρός του που τον παρακολουθούσε, εδώ και δύο χρόνια στην παρανομία περίμενε το μοιραίο από στιγμή σε στγμή.

Ο Στρατηγός διάβασε τις εφημερίδες και κάποια στιγμή σηκώθηκε και έπιασε το στήθος του στο μέρος της καρδιάς.

Εκαμε μερικά βήματα και έπεσε στο πάτωμα. Κανένας δεν μπορούσε πλέον να τον βοηθήσει. Το μοιραίο δεν αποφεύχθηκε.

Τον θάνατο του Στρατηγού Γρίβα ανακοίνωσε η ΕΟΚΑ Β με την ακόλουθη ανακοίνωση (Εφημερίδα "Πατρίς", 28 Ιανουαρίου 1974):

"Πανέλληνες,

Η ΕΟΚΑ Β αναγγέλλει τον θάνατον του Αρχηγού της Γεώργιου Γρίβα- Διγενή επισυμβάντα την 2 μ.μ. της 27ης Ιανουαρίου 1974 εκ καρδιακής προσβολής.

Το θλιβερόν γεγονός του θανάτου του ηρωϊκού ανδρός με την γνωστήν εις τους πάντας εθνικήν προσφοράν του, επεσυνέβη καθ' ην στιγμήν η σημαία του αγώνος διά την Ενωσιν είναι απαπεπταμένη. Αναπεπταμένην θα την κρατήσωμεν μέχρι της ολοκληρώσεως του σκοπού του αγώνος.

Την ηγεσίαν της οργανώσεως ανέλαβε ο ορισθείς υπό του θανόντος αρχηγού αντικαταστάτης. Ο αγών τον οποίον ούτος ήρχισε το 1955 συνεχίζεται.

Καλούνται οι Πανέλληνες και ιδιαιτέρως αι Κυβερνήσεις Ελλάδος και Κύπρου να αντιμετωπίσουν το θλιβερόν τούτο γεγονός μετά της δεούσης ιστορικής ευθύνης και τιμής.

Ο νεκρός Αρχηγός παραδίδεται προς το Ελληνικόν Εθνος το οποίον εν Κύπρω αντιπροσωπεύει η πρεσβεία της Μητρός Πατρίδος.

ΕΟΚΑ Β".

Ο θάνατος του Στρατηγού Γρίβα, προκάλεσε βροχή από εικασίες ενώ μερικοί μιλούσαν ακόμα και για δολοφονία του.

Ο Ειδικός Παθολόγος-Καρδιολόγος Δώρος Παπαπέτρου, ανεψιός του Στρατηγού Γρίβα, (γιος της αδελφής του) που διατηρούσε ιατρείο στην Αμμόχωστο, ήταν ο άνθρωπος που τον παρακολουθούσε από τις αρχές του 1972 έστω και αν βρισκόταν στην παρανομία κι' έτσι γνώριζε όλην την ιατρική του ιστορία.

Σε επιστολή του στον τύπο (Φιλ.6.2.1974) διευκρίνησε ότι τα αίτια του θανάτου του Στρατηγού οφείλονταν σε καρδιακή ασυστολία και κανένα ύποπτο δεν υπήρχε στο θάνατο του.

Ανέφερε στην επιστολή του ο δρ Παπαπέτρου:

" Αγ, Κύριε διευθυντά.

Επειδή προσφάτως αι κυκλοφορούσαι εικασίαι περί των αιτιών του θανάτου του Διγενή πολύ απέχουν της πραγματικότητος έτι δε χειρότερον αι διατυπωθείσαι υπό τουρκικών εφημερίδων φανταστικαί ειδήσεις περί δολοφονίας ή δηλητηριάσεως, δυνατόν έστω και επ' ολίγον να δημιουργήσουν δυσμενείς εντυπώσεις, ως προς τας συνθήκας υπό τας οποίας τα δραματικά γεγονότα εξειλίχθησαν νομίζω ότι χρήζει σκόπιμον ο κυπριακός λαός να πληροφορηθή την αλήθειαν. Και τούτο με μόνον ελατήριον την διαφώτισιν των αγνοούντων που πρέπει να είναι πολυπληθείς ούτοι, πιστεύων ότι θα λήξη το θέμα τούτο και θα προληφθούν μελλοντικαί διαδόσεις, έτι δε χειρότερον ανεύθυνοι δήθεν δηλώσεις, υπό ατόμων αγνοούντων τας λεπτομερείας της ασθενείας του, δυνατόν να δημιουργήσουν δυσμενείς εντυπώσεις κατά πόσον το μοιραίον ήτο δυνατόν να αποφευχθή.

Υπό του Διγενή εκλήθην να τον επισκεφθώ το πρώτον τον Μάρτιον του 1972. Παρεπονείτο τότε διά ελαφρόν άλγος εις τον θώρακα, επερχόμενον μετά από σοβαράν κόπωσιν.

Κατά τα άλλα ουδέν άλλο ενόχλημα είχε και ως με εβεβαίωσε συνήθιζε να εκτελή αρκετά κοπιώδεις σωματικάς ασκήσεις, επί ημίσειαν ώραν κάθε πρωίαν. Κλινικώς όμως, ούτος παρουσίαζε τα σημεία σοβαράς στενώσεως, της αορτής και υπερτροφίας της αριστεράς κοιλίας της καρδίας.

Η πίεσις του ήτο εις τα ανώτατα όρια του φυσιολογικού, το ηλεκτροκαρδιογράφημα παρουσίαζε τα σημεία αρκετά προκεχωρημένης υπερτροφίας της καρδίας ως και ενδείξεις παλαιού καρδιακού εμφράγματος.

Κατά το στάδιον τούτο του συνεστήθη να περιορίση τας πλέον κοπιώδεις των υποχρεώσεων του και τα στηθαγχικά ενοχλήματα, διότι εις ταύτα ωφείλετο ο πόνος του στήθους, αντιμετωπίσθησαν διά ενός μακράς δράσεως νιτρώδους σκευάσματος.

Τον επεσκέφθην πάλιν κατά τρίμηνον, κατόπιν ιδικής του επιθυμίας και ως με εβεβαίωσεν η υποκειμενική του κατάστασης ήτο πολύ καλή.

Εξετάσεις αίματος ήσαν φυσιολογικαί πλην ηυξημένων λεπιδών. Το τελευταίον εθεωρήθη σκόπιμον να αντιμετωπισθή θεραπευτικώς διά του ενδεδειγμένου σκευάσματος και καταλλήλου διαίτης, το ηλεκτροκαρδιογράφημα ήτο αμετάβλητον.

Τον επεσκέφθην άλλας δύο φοράς διαρκούντος του 1972 και η μόνη αλλαγή της θεραπείας του ήτο αντικατάστασις του αντιστηθαγχικού σκευάσματος, δι' ενός των νεωτέρων τοιούτων και η προσθήκη καρδιακών γλυκασιδών.

Κατά το πρώτον εξάμηνον του 1973 τον επσκέφθην δύο ακόμη φοράς και η κατάστασις του ήτο ικανοποιητική και ότι από δεκαπενθημέρου ήτο τας περισσοτέρας ώρας της ημέρας κλινήρης. Κατά την άφιξιν μου εύρον τούτον να πάσχη εξ ελαφράς δυσπνοίας, επιμόνου βηχός μετ' ολίγης αφρώδους αποχρέμψεως. Εφαίνετο επίσης ολίγον εξηντλημένος.

Κλινικώς παρουσίαζεν ελαφρά οιδήματα εις τα άκρα και υγρά ακροαστικά εις τους πνεύμονας μετά συλλογής υγρού εις την βάσιν του αριστερού πνεύμονος. Ταύτα ήσαν κλασσικά συμπτώματα καρδιακής κάμψεως και αντιμετωπίσθησαν δι' ηυξημένης δόσεως καρδιακών γλυκοσιδών και διουρητικών.

Αξιοσημείωτον είναι ότι κατά τον τελευταίον μήνα ή ενωρίτερον, ούτος έπαυσε να λαμβάνη οιονδήποτε φάρμακον, διότι ως μου ανέφερεν, ησθάνετο εξαιρετικά καλά, απέδωσε δε τα πρώτα ενοχλήματα εις κρυολόγημα, λόγω εντόνου εφιδρώσεως εκ του επικρατούντος καύσωνος.

Κατά τους επομένους δύο μήνας τον έβλεπα σχεδόν κάθε βομάδα, διότι η κατάστασις του επέβαλλε τούτο. Παρέμενε μερικάς ώρας της ημέρας κλινήρης, αλλά εξηκολούθησε να εκτελή τας συνήθεις εργασίας του, αλληλογραφίαν κλπ.

Κυριώτερον ενόχλημα του κατά την περίοδον αυτήν ήτο η συνέχισις του βηχός μετά ολίγης αφρώδους αποχρέμψεως αλλά αρκετά βασανιστικού. Κατά τας αρχάς του 1974 ήτο φανερόν ότι η καρδιακή ανεπάρκεια δεν αντισορροπείτο πλέον, παρά την θεραπείαν και παρουσίαζεν επίσης ελαφράν πτώσιν της πιέσεως, γενικήν αδυναμίαν και επίτασιν του βηχός.

Ητο κατά το στάδιον τούτο που απεφασίσθη η ακτινοσκόπησις διά να αποκλεισθή οιαδήποτε αιτία πιέσεως επί της τραχείας, ως περικαρδίτιδος, ανευρίσματος κλπ ως αιτίας του βηχός. Προς τούτο η βοήθεια του ακτινολόγου κ. Γεωργίου Παυλίδη υπήρξε πολύτιμος και ανκτινολογικώς απεδείχθη διάτασις της αριστεράς κοιλίας της καρδίας και σχεδόν τεχεία εξαφάνισις της συστολής αυτής.

Εντεύθεν τα γεγονότα εξελίχθησαν ραγδαίως και η τελευταία φορά που τον επεσκέφθην ήτο το βράδυ της 26ης 1.1974 παραμονής του θανάτου του.

Ητο φανερόν ότι επλησίαζε το τέλος. Η πίεσις εσημείωσε περαιτέρω πτώσιν και ηλλοιώθησαν οι καρδιακοί παλμοί, πλην όμως διετήρει πλήρη διαύγειαν πνεύματος. Προσεπάθησα να απολύνω όσον ήτο δυνατόν τα ενοχλήματα του, αλλά ήτο φανερόν ότι τίποτε δεν ήτο δυνατόν να τον σώση. Το μοιραίον επήλθε την επομένην εκ καρδιακής ασυστολίας, φαινόμενον αρκετά σύνηθες εις αορτικάς παθήσεις.

Η βλάβη της αορτικής βαλβίδας πιθανώς ωφείλετο εις αθήρωμα αρτηριοσκληρωτικόν, καθ' ότι εκ του ιστορικού καμμία άλλη αιτία συγγενής ή ρευματοτοειδής φαίνεται να ήτο το γενεσιουργόν αίτον. Η καρδία αφαιρεθείσα μετά των πνευμόνων τη εισηγήσει μου, δύναται να διαλευκάνη το ερώτημα".

Ωστόσο καμμί ανακοίνωση δεν έγινε και κανένα πόρισμα δεν δόθηκε στη δημοσιότητα από την εξέταση της καρδιάς και των πνευμόνων του στρατηγού.

Ο Πέτρος Πετρίδης, έγραψε στην Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου, περίοδος 1960-72, τόμος Β για τις τελευταίες στιγμές του Στρατηγού Γρίβα:

"Με την επιδείνωση ης αρρώστειας του στρατηγού, αυτός μετακινήθηκε από το σπίτι που έμενε συνήθως, στο σπίτι του Μάριου Χριστοδουλίδη, στο οποίο βρισκόταν το κρησφύγετο, κατά τον αγώνα της ΕΟΚΑ.

Στο σπίτι αυτό είχε κατασκευασθεί δεύτερο κρησφύγετο για περίπτωση ανάγκης.

Στο σπίτι του Μάριου Χριστοδουλίδη, τον είχε επισκεφθεί ο γιατρός του την προηγούμενη του θανάτου του.

Το πρωί της Κυριακής παρά την κρίσιμη κατάσταση του, σηκώθηκε νωρίς και εργάστηκε μέχρι την 1 το απόγευμα, έφαγε πολύ ελαφρά και μετά κάθησε κοντά στο ραδιόφωνο για ν' ακούσει τις ειδήσεις. Οπως συνήθιζε πάντα άκουσε πολύ προσεκτικά ο δελτίο καιρού.

Μετά κάθησε σε μια πολυθρόνα και άρχισε να διαβάζει τις εφημερίδες. Ξαφνικά σηκώθηκε. Επιασε το στήθος του στο μέρος της καρδιάς. Στο πρόσωπο του διαγραφόταν ο πόνος. Είπε κάτι πολύ σιγανά και παραπονέθηκε στην Ελλη Χριστοδουλίδη, που ήταν μόνο στο σπίτι με την κόρη της Κική, βαφτιστικιά του στρατηγού, και τις άλλες της δυο κόρες ότι αισθανόταν πόνο.

Εκαμε μερικά βήματα προς το μπάνιο, και έπεσε στο πάτωμα.

Η Ελλη Χριστοδουλίδου προσπάθησε να τον αυνεφέρει με εντριβές και έβαλε στο πρόσωπο του μια μάσκα οξυγόνου. Μετά κάλεσε τον γιατρό Γαστών Σχίζα, του οποίου το σπίτι είναι κοντά.

Υστερα τηλεφώνησε στον Πανίκο Σωτηρίου, που έτρωγε εκείνη την ώρα είπε στην πεθερά του να πάρουν μετά το φαγητό. Εκείνη ξαναγύρισε και του είπε ότι ήταν η Ελλη Χριστοδουλίδου και ότι από τη φωνή της φαινόταν πολύ ανήσυχη.

Οταν πήγε στο τηλέφωνο του είπε μόνο:

"Ελα γρήγορα και τον εχάσαμε".

Χωρίς να ξέρει τι συμβαίνει, ο Πανίκος Σωτηρίου πήρε το αυτοκίνητο και πέρασε πρώτα από το σπίτι ενός καρδιολόγου-συγγενή του- για να βεβαιωθεί αν ήταν μέσα για οποιοδήποτε ενδεχόμενο.

Μετά πήγε στο σπίτι που βρισκόταν ο στρατηγός.

Τον είχαν ήδη ξαπλώσει στο κρεβάτι, αφού ήδη ο Γαστών Σχίζας διαπίστωσε τον θάνατο του.

Η πρώτη εντύπωση του Σωτηρίου μόλις τον είδε, ήταν ότι ο Στρατηγός Γρίβας, ήταν η σκιά του εαυτού του.

Ο Σωτηρίου είχε αποχωρήσει από τη ΕΟΚΑ ενωρίτερα γιατί διαφωνούσε με την τακτική του αγώνα και είχε να δει τον Στρατηγό από τον Ιούλιο του 1973 όταν συνελήφθη.

Δυο μέρες πριν από τον θάνατο του είχε περάσει από το σπίτι του Στρατηγού στην Αθήνα επιστρέφοντας από την Θεσσαλονίκη και του είχε φέρει ένα φάκελο, αλλά δεν τον έδωσε ο ίδιος στον Στρατηγό. Τον έστειλε με μια γυναίκα, στην οποία ο Στρατηγός παραπονέθηκε ότι είχε γρίππη.

Στο σπίτι (του Μάριου Χριτοδουλίδη) είχε έρθει επίσης η Διάνα Μαύρου. Στην αρχή είπαν ότι θα έπρεπε να κρατήσουν τον θάνατο μυστικό. Διαφώνησε ο Πανίκος Σωτηρίου και τελικά αποφάσισαν να πληροφορήσουν τον Καρούσο (ελλαδίτη ταγματάρχη και υπαρχηγό της ΕΟΚΑ Β).

Στο μεταξύ ο Πρόεδρος Μακάριος είχε πληροφορηθεί τον θάνατο του Στρατηγού Γρίβα από τον Γαστών Σχίζα".

Τα νέα για το θάνατο του Στρατηγού Γρίβα ήταν πλέον θέμα ωρών για να φθάσουν μέχρι τα γραφεία των εφημερίδων.

Ετσι η "Πατρίς" που πρόσκειτο στον Γρίβα κάτω από τον τίτλο "Ο δρυς που έπεσε" έγραφε στις 28 Ιανουαρίου σε πρωτοσέλιδο ειδησεοσχόλιο της που κάλυπτε όλη την πρώτη σελίδα:

"Επεσεν ο βαθύσκιος δρυς υπό τη σκιάν του οποίου το Εθνος των Ελλήνων εγνώρισεν ημέρας μεγαλείου και ανατάσεως. Ο μυθικός Διγενής υπέκυψε χθες εις τα μαρμαρένια αλώνια αφού εκτυπήθη γενναίως με τον χάροντα. Ο ακατάβλητος κατεβλήθη υπό την κοινήν μοίραν των ανθρώπων. Και διήλθε την Αχερουσίαν, όπου ο ψυχοπομπός περιδεής τον ωδήγησε διά να συναντήση τους συντρόφους και τα παλληκάρια του μετά των οποίων ηγωνίσθη αγώνας ωραίους και μεγάλους υπέρ τον ήμισυ αιώνα, να συναντήση εκείνους που άφησαν τα οστά των να λευκαίνωνται εις τον Σαγγάριον, εκείνους που εις την κατάλευκον απεραντοσύνην της Πίνδου έγραψαν επάνω εις το χιόνι καταπόρφυρον τον ύμνον εις την Ελευθερίαν, εκείνους οι οποίοι έστησαν τείχος απόρθητον τα ηρωϊκα στήθη των εις το Θησείον και εις το Παγκράτι και αλλαχού της Ελλάδος, εκείνους τους αλησμονήτους εφήβους της ΕΟΚΑ τους οποίους μετέτρεψε με την θερμουργόν πνοήν του εις ημιθέους και ήρωας. Τον συνώδευσε χθες συγκεκινημένος και αυτός ο ψυχοπομπός, διά να συναντήση τον Αυξεντίου και τον Καραολήν, και τον Παλληκαρίδην. Τον υπεβάστασε κατά την άνοδον εις τας κλίμακας του εθνικού πανθέου, όπου συνήντησε τους πεσόντας υπό τας διαταγάς του εις τη Τηλλυρίαν και αλλαχού.

Νεκρός ο Διγενής. Είχομεν πιστεύσει σχεδόν ότι ήτο αθάνατος. Η μεγαλωσύνη του μας έκαμε να λησμονήσωμεν, ότι ακόμη και ως Διγενής υπέκειτο εις την μοίραν των ανθρώπων, εις την μοίραν ακόμη του Σαραντάπηχου.

Επεσεν ο Δρυς. Και το Εθνος των Ελλήνων έμεινε ορφανόν. Ξέχασε τον ηγέτην και τον πατέρα του.

Η Ιστορία, η οποία δεν δεκάζεται και δεν κατατρομοκρατείται, θα είπη τον λόγον της διά τον Διγενήν. Θα γράψη σελίδας δι' αυτόν. Διότι, υπήρξε μέγας. Διότι υπήρξεν εθνική προσωπικότης ανήκουσα σχεδόν εις άλλον κόσμον από τον ιδικόν μας. Ητο ως να ήλθεν- από κάποιαν αγαθήν της Ιστορίας βουλήν- από το Εικοσιένα και ήλθεν εις την εποχήν μας διά να την διαμορφώση, διά να μας δημιουργήση μοίραν ιστορικήν.

Υπήρξε μεγάλη, αλλά και τραγική μορφή ο Διγενής. Ενώ χάριν της νέας εθνικής προσπαθείας ευρίσκετο αφανής, απεβίωσαν προσφιλείς οικείοι του ως ο αδελφός του, ο σύγγαμβρός του, ο πενθερός του.

Εφυγεν την ώραν της μεγάλης εθνικής εξορμήσεως. Επάνω εις το ιερόν λείψανον του, με την χείρα εις την καρδίαν και γνωρίζοντες καλώς τα πράγματα λέγομεν τούτο: Ο Διγενής πολύ εταλαιπωρήθη τελευταίως. Τον κατεπόνησαν και του αφήρεσαν ζωήν τα μέτρα ασφαλείας τα οποία ελάμβανον. Διότι εκατοντάδες επικουρικών εστάλησαν να τον εύρουν και τον εξοντώσουν. Διότι στρατιά χαφιέδων ειργάζετο προς τον σκοπόν αυτόν. Και απέθανεν εις αυστηρόν αποκλεισμόν. Εδωσε και την τελευταίαν πνοήν του διά την Ενωσιν. Το "έπεσεν εις τας επάλξεις δεν είναι σχήμα κενόν. Αποδίδει απολύτως την πραγματικότητα. Ο Διγενής έπεσεν εις τας επάλξεις.

Και η μεν σαρξ θα καταβή εις τη γην, ακολουθούσα τον δρόμον της φθοράς και της τελειώσεως. Ομως ο Διγενής είναι ο αθάνατος. Τρέμουν αι χείρες μας. Αιμάσσει η καρδία μας, κρουνοί εξέρχονται από τους οφθαλμούς μας. Ο Διγενής απέθανεν.

Αφήνει ο εκλιπών εθνικός γίγας μίαν ολόκληρον εθνική περιουσίαν οπίσω του. Περιουσίαν η οποία θα αξιοποιηθή. Ο,τι διαρκέστερον θα μείνη, θα είναι η μέχρι θανάτου εμμονή εις την Ελλάδα και εις την Ενωσιν. Θα μείνη αιωνίως ανηρμένη εις τας ψυχάς η φλόγα που έδωσεν ο Προμηθεύς εκείνος.

Γονατίζει εμπρός εις το φέρετρον του το Εθνος. Τον προσκυνά η ελληνική Κύπρος. Τον κλαίνε τα παλληκάρια του, μέσα από τα υγρά κρησφύγετα των, μέσα από τας σκοτεινάς φυλακάς, παντού όπου ευρίσκονται. Αλλά και ομνύουν και πάλιν: Ο ΑΓΩΝ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ. Και όταν η κυανόλευκος απλωθή εδώ, σύμβολον κρατικής πλέον εξουσίας, θα μεταβώμεν εις το Μνήμα του διά να του ανακοινώσωμεν. Οσοι απομένωμεν. Και θα σκιρτήση ο " Γέρος" μας.

Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΓΝΩΡΙΖΕ ΓΙΑ ΤΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΓΡΙΒΑΑ

Με την υγεία του Στρατηγού Γρίβα ασχολείτο τόσο η Λευκωσία όσο και άλλα κέντρα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος όπως φαίνεται και από δηλώσεις του, θα πρέπει σε κάποιο στάδιο να γνώριζε ποια ήταν η κατάσταση της υγείας του Στρατηγού, στα 75 του χρόνια και ακόμα γνώριζε και που κρυβόταν.

Είναι πραγματικά περίεργο ότι ενώ ολοκληρη η αστυνομική δύναμη καταδίωκε τις ομάδες του Στρατηγού και ερευνούσε σπιθαμή προς σπιθαμή κάθε γωνιά της Κύπρου ποτέ δεν έγιναν έρευνες στο σπίτι του επιχειρηματία Μάριου Χριστοδουλίδη, στο οποίο τουλάχιστον τον τελευταίο καιρό διέμενε ο Στρατηγός και στο οποίο είχε πεθάνει.

Στο ίδιο σπίτι βρισκόταν και το κρησφύγετο του Γρίβα τόσο κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ του 1955 όσο και της ΕΟΚΑ Β.

Φήμες αυτή την περίοδο ανέφεραν ότι στους άνδρες του Εφεδρικού Σώματος της Αστυνομίας είχαν δοθεί οδηγίες να μη διενεργούν έρευνες σε συγκεκριμένη περιοχή της Λεμεσού.

Στις 19 Μαϊου 1973 σε συνέντευξη στη "Σάντεϊ Τάϊμς" του Λονδίνου, δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος:

"Η Κυβέρνησις δεν καταδιώκει τον Γρίβαν και δεν γνωρίζω τους λόγους διά τους οποίους ούτος κρύπτεται. Δεν είναι βεβαίως δύσκολον να συλληφθή, αλλά δεν επιθυμούμεν την σύλληψιν του, διότι τούτο πιθανώς να θεωρείτο ως προσπάθεια υποτιμήσεως ενός ήρωος της ΕΟΚΑ. Προσωπικώς πιστεύω ότι ο Γρίβας θα επεθύμει να συλληφθή διά να τεθή ούτω τέρμα εις την περιπέτειαν εις την οποίαν έχει εμπλακή".

Την 1η Ιουνιου 1973 δήλωσε:

"Ο Στρατηγός Γρίβας ευρίσκεται εισέτι εν Κύπρω και διαμένει ως επί το πλείστον εις γνωστήν εν Λεμεσώ οικίαν".

Ανέφερε τα πιο πάνω ο Μακάριος σχετικά με τις φήμες ότι είναι άρρωστος.

Πρόσθεσε:

"Δεν έχω θετικάς πληροφορίας περί ασθενείας του. Γνωρίζω όμως ότι κατά διαστήματα τυγχάνει ιατρικής περιθάλψεως".

Στις 30.6.1973 ρωτήθηκε και πάλι:

"Εχει δημοσιευθεί Μακαριώτατε ότι ο Στρατηγός Γρίβας πάσχει από ανίατον ασθένειαν και ότι κατά την διάρκειαν των χθεσινών επιχειρήσεων ευρίσκετο πολύ μακράν της Λεμεσού.

ΑΠ: Κατά τας δικάς μου πληφοφορίας δεν απείχε μακράν του τόπου των επιχειρήσεων.

Στις 9 Ιουλίου η εφημερίδα "Τα Νέα", εφραστικό όργανο της ΕΔΕΚ έγραφε ότι είναι κρίσιμος η κατάστασις της υγείας του Στρατηγού, ο οποίος υπεβλήθη εις εγχείρισιν την Τετάρτην 4 Ιουλίου.

Ανέφερε η εφημερίδα:

"Κρίσιμος είναι η κατάστασις της υγείας του Στρατηγού Γρίβα. Κατ' ασφαλείς πληροφορίας μας ούτος νοσηλεύεται εις κλινικήν της Λευκωσίας όπου του γίνονται συνεχείς μεταγγίσεις αίματος και του χορηγούνται ορροί, ενώ εξετάζεται η πιθανότητα μεταφοράς του εις Αθήνας.

Χειρουργική επέμβασις εις την οποίαν υπεβλήθη την παρελθούσαν Τετάρτην δεν επέφερε βελτίωσιν της καταστάσεως του, η πληγή δε αφέθη ανοικτή.

Συμφώνως προς τας πληροφορίας μας την παρελθούσαν Τετάρτην η κατάστασις της υγείας του κ. Γρίβα επεδεινώθη, υποφέρει από φρικτούς πόνους μετεφέρθη εις κλινικήν της Λεμεσού όπου του έγιναν ενέσεις μορφίνης και του εχορηγήθησαν άλλα καταπραϋντικά, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Κατόπιν τούτου εκλήθη υπό του διευθυντού της κλινικής ιατρού και έτερος πολύ γνωστός ιατρός της Λεμεσού καθώς και ιατρός εκ Λευκωσίας.

Ο κ. Γρίβας υπεβλήθη εις χειρουργικήν επέμβασιν εκ της οποίας διεπιστώθη ότι δεν ήτο δυνατή η προσφορά οιασδήποτε βοηθείας.

Την Πέμπτην η κατάστασις του επεδεινώθη, εκρίθη δε αναγκαίον να μεταφερθή εσπευσμένως εις την Λευκωσίαν. Η μεταφορά έγινε την νύκτα της παρελθούσης Πέμπτης. Ούτος νοσηλεύεται εις κλινικήν η κατάστασις του δε θεωρείται κρίσιμος.

Η ασθένεια του είναι ανίατος και προκειμένου να αποτραπεί το μοιραίον, το περιβάλλον του σκέπτεται σοβαρώς το ενδεχόμενον μεταταφοράς του εις Αθήνας".

Στις 18 Ιουλίου το πρακτορείο ειδήσεων Ρόϊτερ μετέδωσε από τη Λευκωσία ότι "σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της Λευκωσίας, ο 74ετής Στρατηγός υποφέρει από καρκίνο του προστάτη, και από καρδιακές ενοχλήσεις.

Κατά το ίδιο πρακτορείο οι ίδιες πηγές δήλωναν ότι η κατάσταση ξέφυγε από τα χέρια του Γρίβα και ότι η οργάνωση βρισκόταν υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Σταύρου Σύρου.

Σύμφωνα προς τις ίδιες καλά πληροφορημένες πηγές της Λευκωσίας, πρόσθετε το πρακτορείο, "ένας ιατρός ο οποίος υποβάλλει σε θεραπεία τον Γρίβα στην Κυπριακή πρωτεύουσα κάλεσε ειδικό ιατρό για να βοηθήσει στη θεραπεία του Στρατηγού για τον καρκίνο του προστάτη, καρδιακές ανωμαλίες και άλλες παθήσεις".

Στις 19 του μήνα η κυπριακή Κυβέρνηση παρουσιάστηκε πρόθυμη να παράσχει στον Στρατηγό Γρίβα κάθε ιατρική περίθαλψη.

Τη θέση της Κυβέρνησης διατύπωσε ο κυβερνητικός εκπρόωπος όταν ρωτήθηκε για πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στην Κύπρο και το εξωτερικό ότι ο Στρατηγός ασθενεί.

Είπε ο εκπρόσωπος:

"Δεν επιθυμώ να δηλώσω ο,τιδήποτε επί των πληροφοριών περί ασθενείας του "Στρατηγού Γρίβα, η Κυβέρνησις, εν πάση περιπτώσει είναι πρόθυμος να προσφέρη ιατρικήν περίθαλψιν προς τον Στρατηγόν. Οιοσδήποτε κυβερνητικός ιατρός προς τον οποίον ο στρατηγός ήθελεν αποταθή δύναται να προσφέρη εις αυτόν τας υπηρεσίας, του τα δε κυβερνητικά νοσοκομεία είναι έτοιμα να παράσχουν εις αυτόν πάσαν υπηρεσίαν".

Στις 31 Ιουλιου 1973 ήταν η σειρά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου να σχολιάσει επίσημα τις πληροφρίες για την ασθένεια του Γρίβα, καθώς ο κυπριακός λαός, κόμματα και οργανώσεις και άλλα οργανωμένα σύνολα πραγματοποιούσαν διαδηλώσεις και άλλες εκδηλώσεις καταδίκης της απαγωγής, του Υπουργού Δικαιοσύνης και Υγείας Χρίστου Βάκη από την ΕΟΚΑ Β λέγοντας ότι ο Στρατηγός έπασχε από ανίατη ασθένεια.

Ο Αρχιεπίσκοπος απάντησε στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων ως εξής:

ΕΡ: Αι πληροφορίαι φέρουν τον Στρατηγόν Γρίβαν ως ασθενούντα σοβαρώς. Ποίαι αι πληροφορίαι της κυβερνήσεως εν προκειμένω και ποία μέτρα σκέπτεται να λάβη προς παροχήν εις αυτόν ιατρικής περιθάλψεως;

ΑΠ: Αι πληροφορίαι περί σοβαράς ασθενείας του Στρατηγού Γρίβα είναι ακριβείς. Προθύμως θα παρασχεθή εις αυτόν, εάν ζητηθή, ιατρική περίθαλψις υπό της κυβερνήσεως.

ΕΡ: Παρά την προσπάθειαν του νομίμου κράτους να απακαταστήση πλήρως το αίσθημα ασφαλείας μεταξύ των πολιτών, συρροή προσφάτων περιστατικών εις τον χώρον του εσωτερικού μετώπου αποδεκνύει ότι αι δυνάμεις της παρανομίας εξακολουθούν να παραμένουν δρώσαι ικαναί πάντοτε διά μικρά ή μεγάλα "έργα" καταστροφής. Ποία η επί του προκειμένου εκτίμησις της Κυπριακής Κυβερνήσεως; Υπάρχουν σαφείς προοπτικές υπό μορφήν ίσως χρονοδιαγράμματος, διά την οριστικήν εμπέδωσιν του νόμου και της τάξεως;

ΑΠ: Δεν νομίζω ότι δύναμαι να ομιλήσω περί χρονοδιαγράμματος. Λέγω μόνον ότι ο στρατηγός Γρίβας και οι οπαδοί του δεν πρόκειται να επιβληθούν διά της παρανομίας. Δεν δύναται ούτε την Κυβέρνησιν να ανατρέψουν, ούτε το κράτος να διαλύσουν. Η κλιμάκωσις της βίας υπό τρομοκρατών του Γρίβα, επιβάλλει κατ' ανάγκην κλιμάκωσιν των Κυβερνητικών μέτρων διά την πάταξιν και την συντριβήν των δυνάμεων της βίας και της ανωμαλίας.

Αυτές ήταν και οι τελευταίες φορές που έγιναν σαφείς δηλώσεις για τον τόπο διαμονής και την υγεία του Στρατηγού γιατί τους επόμενες μήνες επανήλθε λάβρος εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και επιτέθηκε εναντίον του με διάφορες μακροσκελείς ανακοινώσεις και συνεντεύξεις του πριν επέλθει τελικά το μοιραίο στος 27 Ιανουαρίου 1974.