25.11.1973: Ανατρέπεται ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και την προεδρία αναλαμβάνει ο Αντιστράτηγος Φαίδων Γκιζίκης με αόρατο δικτάτορα και ισχυρό άνδρα τον Διοικητή της στρατιωτικής αστυνομίας, ΕΣΑ, Δημήτριο Ιωαννίδη.

S-1968

25.11.1973: ΑΝΑΤΡΕΠΕΤΑΙ Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ Ο ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΦΑΙΔΩΝ ΓΚΙΖΙΚΗΣ ΜΕ ΑΟΡΑΤΟ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟ ΑΝΔΡΑ ΤΟΝ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, ΕΣΑ, ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Αυτό για το οποίο είχαν προειδοποιήσει τον Γεώργιο Παπαδόπουλο τόσο ο παραιτηθείς πρώην συναρχηγός του στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, Νικόλαος Μακαρέζος, όσο και ο άλλος ηγέτης του πραξικοπήματος Στυλιανός Παττακός ότι υπήρχε κίνδυνος εκδήλωσης κινήματος εναντίον του, δεν άργησε να συμβεί. Και το χειρότερο για τον Γεώργιο Παπαδόπουλο δεν μπορούσε να αντιδράσει και παραδόθηκε στη μοίρα του.

Το κίνημα εναντίον του Γεώργιου Παπαδόπουλου εκδηλώθηκε στις 3.15 το πρωί, στις 25 Νοεμβρίου 1973.

Την ώρα εκείνη άρματα μάχης και στρατεύματα ξεκίνησαν από το στρατόπεδο Τεθωρακισμένων στην Αθήνα και κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις στην πρωτεύουσα.

Το όλο εγχείρημα έληξε αναίμακτα σε τρία τέταρτα της ώρας.

Ενώ ο Γεώργιος Παπαδόπουλος βρισκόταν στην έπαυλη του στο Λαγονήσι, 20 χιλιόμετρα από τη Αθήνα, μαζί με τη σύζυγο του Δέσποινα, η οποία καταλήφθηκε από μια μεγάλη ομάδα καταδρομέων.

Εκείνη τη στιγμή έξω από το σπίτι του Παπαδόπουλου σταμάτησαν τρία αυτοκίνητα γεμάτα με κάσες κάτω από τις οποίες ήσαν κρυμμένοι οι Λοκατζήδες, οι οποίοι όρμησαν στην καλά φρουρούμενη έπαυλη του Παπαδόπουλου και κατέλαβαν θέσεις γύρω από αυτήν.

Οι Λοκατζήδες εξουδετέρωσαν αμέσως την φρουρά του οικίας του Παπαδόπουλου, απέκοψαν τα τηλεφωνικά καλώδια και συνέλαβαν τον αφυπνισθέντα δικτάτορα, ο οποίος έδειξε ότι ανέμενε μια κίνηση εναντίον του και μάλιστα γνώριζε και από ποιον κινδύνευε.

Επικεφαλής των Λοκατζήδων ήταν ένας Ταγματάρχης.

Τη συνέχεια δίνει ο ανταποκριής της εφημερίδας "Φιλελεύθερος", Β. Τσιμπιδάρος σε ανταπόκριση του από το Λονδίνο:

" (Τούτον) τον δικτάτορα) επλησίασεν ο Ταγματάρχης των Δυνάμεων Καταδρομών, ο οποίος του ανεκοίνωσε ότι ο Στρατός ανέλαβε και πάλιν την πρωτοβουλίαν και τον καταργεί από Πρόεδρον της Δημοκρατίας.

"Ο Ιωαννίδης, σας έστειλε", ηρώτησε ο Παπαδόπουλος.

Ο Ταγματάχης δεν απήντησεν.

"Γίνεται εκείνος Πρόεδρος", ηρώτησε πάλιν ο Παπαδόπουλος.

"Οχι", απήντησεν ο Ταγματάρχης.

"Μήπως πρωθυπουργός;"

"Ούτε".

"Α", είπε κατάπληκτος ο Παπαδόπουλος.

Οι πρώτες πληροφορίες για το πραξικόπημα μεταδόθηκαν από το Ελληνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας και το Ραδιοσταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων.

Και οι δυο σταθμοί μετέδιδαν ανακοινώσεις και διάφορα συνθήματα όπως: "Αι Ενοπλαι Δυνάμεις θα οδηγήσουν τον ελληνικόν λαόν προς τα κυριαρχικά δικαιώματα του", "νέοι της Ελλάδος έχετε το δικαίωμα και την υποχρέωσιν να καταστήτε πρωτοπόροι του Εθνους", "Αι ένοπλοι δυνάμεις θα οδηγήσουν την χώραν εις την ειρήνην".

Εξ άλλου οι Ενοπλες Δυνάμεις σε διάγγελμά τους ανέφεραν ότι απεφάσισαν να ενεργήσουν διότι το Εθνος ευρίσκετο και πάλι ενώπιον νέων κινδύνων και περιπετειών;

"Μετά από δύο δημοψηφίσματα η χώρα στερείται συντάγματος, ευρίκεται εν πλήρη αδυναμία λειτουργίας του Πολιτεύματος και ο λαός σέρνεται κυριολεκτικώς εις μίαν εκλογικήν σκηνοθεσίαν ταπεινώσεως του λαού, ενώπιον των εθνικών τούτων κινδύνων. Αι ένοπλοι δυνάμεις του Εθνους υπήκουσαν εις τον υπέρτατον νόμον της σωτηρίας της Πατρίδος, απεφάσισαν να αναλάβουν την ευθύνην της αντιμετωπίσεως των νέων απειλών της διαλύσεως της παρούσης συγχύσεως και της πλήρους εκκαθαρίσεως της καταστάσεως".

Εξ άλλου ο ραδιοσταθμός των ενόπλων δυνάμεων σε σχόλιο του ανέφερε ότι υπήρξε ιστορική επιταγή όπως το Εθνος ηνωμένο και με δυναμική αυτοκυριαρχία συνεχίσει τη δημιουργική πορεία του την οποία είχε αρχίσει στις 21 Απριλίου 1967 "όταν η Ελλάς, υπό την αιγίδα των Ενόπλων Δυνάμεων εχάραξε υπό αρίστους οιωνούς την αφετηρίαν μιας νέας περιόδου"

Οι νέοι δικτάτορες, επικεφαλής των οποίων βρισκόταν ο διοικητής της Στρατιωτικής Αστυνομίας Δημήτριος Ιωαννίδης και του οποίου τις κινήσεις γνώριζε, απ' ότι διεφάνη από τις πρώτες αντιδράσεις του Γεώργιου Παπαδόπουλου το βράδυ του πραξικοπήματος, κατέλαβαν την εξουσία χωρίς κανένα πρόβλημα και χωρίς να πέσει ντουφεκιά. Δικαιολογίες είχαν πολλές. Μια από αυτές ήταν ότι αναγκάστηκαν να καταλάβουν την εξουσία για να αποκαταστήσουν το πνεύμα του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών του 1967, το οποίο κατά τη γνώμη τους πρόδωσε ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος.

Οι κινηματίες είχαν έτοιμο αμέσως τον νέο Πρόεδρο που ήταν ο διοικητής της 1ης Στρατιάς Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης, ο οποίος σε δήλωση του διακήρυξε ότι θα έσωζε τη χώρα από το χάος και την εκλογική περιπέτεια.

Ακόμα είχαν έτοιμη τη νέα Κυβέρνηση και το νέο Πρωθυπουργό, τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο που είχε υπηρετήσει στην Κυβέρνηση Γεώργιου Παπαδόπουλου, και ο οποίος διορίστηκε και ανέλαβε αμέσως τα καθήκοντά του μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος.

Η ορκωμοσία της νέας Κυβέρνησης που περιλάμβανε εκτός από τον Στρατηγό Γκιζίκη και άλλους τρεις στρατηγούς-υπουργούς έγινε ενώπιον του Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σεραφείμ.

Τη νέα κυβέρνηση αποτελούσαν οι ακόλουθοι:

Υπουργός Προεδρίας: Κωνσταντίνος Ράλλης, πρώην υπουργός της ΕΡΕ.

Εξωτερικών: Σπυρίδων Τετενές.

Εθνικής Αμύνας: Ευστάθιος Λατσούδης, στρατηγός. Δικαιοσύνης: Στυλιανός Τριανταφύλλου, στρατηγός. Δημόσιας Τάξης: Γεώργιος Τσουμάνης, στρατηγός,

Πολιτισμού και Επιστημών: Δημήτριος Τσάκωνας καθηγητής

Γεώργίας: Γεώργιος Τζωτζάκης.

Βιομηχανίας και Ενέργειας: Κωνσταντίνος Κυπραίος.

Δημοσίων Εργων: Τρύφων Τριανταφυλάκος, πρώην υπουργός της ΕΡΕ.

Μεταφορών και Επικοινωνιών: Αλέξανδρος Τσαβέλας,

Εμπορικής Ναυτιλίας: Κωνσταντίνος Αδαμόπουλος

Συντονισμού: Τριαντάφυλλος Ελευθερίου.

Ο Φαίδων Γκιζίκης σε διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό ήταν ολιγόλογος:

"Ελληνικέ λαέ,

Υπείκων εις τας προσταγάς του καθήκοντος και της προς την πατρίδα φωνής της εθνικής μου συνειδήσεως απεδέχθην εντολήν, των ενόπλων δυνάμεων του Εθνους και ανέλαβον την προεδρίαν της Δημοκρατίας.

Δεν τρέφω προσωπικάς φιλοδοξίας. Υπήρξα καθ' όλον τον βίον μου στρατιώτης αφωσιωμένος εις το καθήκον μου. Μοναδικήν φιλοδοξίαν μου αποτελεί να συμβάλω εις την ομαλήν λειτουργίαν του πολιτεύματος και την εμπέδωσιν της γαλήνης και της ενότητος του ελληνικού λαού.

Θα ασκήσω τα καθήκοντα μου με πνεύμα μετριοπαθείας φιλοφροσύνη ςκαι αμεροληψίας, έχων πάντοτε ως αποκλειστικόν γνώμονα και μοναδικόν κριτήριον των πράξεων και ενεργειών μου την εξυπηρέτησιν του εθνικού συμφέροντος.

Η ορκισθείσα ενώπιον μου σήμερον Κυβέρνησις αποτελείται από πρόσωπα διακριθέντα εις τον δημόσιον βίον και την επιστήμην. Ο πατριωτισμός των και το υψηλόν των ήθος αποτελούν εγγύησιν διά την επιτυχίαν της εθνικής αποστολής των.

Επέστη η στιγμή παραμερίζοντας όσα μικρά και ασήμαντα θα ηδύναντο να μας χωρίζουν να προχωρήσωμεν ηνωμένοι διά να εκτελέσωμεν μεγάλα έργα και να πραγματοποιήσωμεν τας σοβαράς μεταρρυθμίσεις των οποίων έχει ανάγκην το Εθνος.

Ζήτω το Εθνος".

Παράλληλα οι νέοι δικτάτορες προέβησαν σε σαρωτικές εκκθαρίσεις και επέβαλαν νέο κατ' οίκον περιορισμό, ο οποίος ωστόσο, ίσχυε από τις 17 Νοεμβρίου μετά την σφαγή στο Πολυτεχνείο.

Απομακρύνθηκαν ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγός Ζαγοριανάκος, ο Αρχηγός του Στρατού Στρατηγός Μαστραντώνης και της Αεροπορίας Αντιπτέραρχος Τσάνας.

Επίσης αντικαστάθηκαν οι Αρχηγοί της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής.

Νέος Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων διορίστηκε ο υποστράτηγος Μπονάνος, μέχρι πρόσφατα διοικητής του Γ Σώματος Στρατού, ο οποίος προήχθη σε Στρατηγό.

Νέος Αρχηγός Στρατού διορίσθηκε ο Στρατηγός Ανδρέας Γαλατσάνος, ενώ Αρχηγός της Αεροπορίας ανέλαβε ο Αντιπτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου.

Ταυτόχρονα οι νέοι δικτάτορες άφησαν ελεύθερους τους 300-400 συλληφθέντες κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των φοιητών στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Ωστόσο έκλεισε την εφημερίδα "Βραδυνή".

Η επικράτηση του κινήματος επισφραγίστηκε με την αφαίρεση των φωτογραφιών του τέως Προέδρου Παπαδόπουλου από τα κυβερνητικά γραφεία και με την ανάρτηση φωτογραφιών του νέου Προέδρου Στρατηγού Γκιζίκη.

Στις 28 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος ανακοίνωσε τις προγραμματικές θέσεις της Κυβέρνησης του.

Ο Ανδρουτσόπουλος εξαπέλυσε δριμεία επίθεση εναντίον της προηγούμενης Κυβέρνησης και χαρακτήρισε την τέως ηγεσία "ως απαράσκευον και μη δυνηθείσαν να αντιμετωπίση το μέγεθος των κινδύνων και των προβλημάτων.

Ακόμα είπε ότι η αποκληθείσα πολιτική Κυβέρνηση μήτε πολιτική υπήρξε μήτε καν Κυβέρνηση, αλλά σκιώδης υπό πρωθυπουργόν- σκιάν και πρόσθεσε:

"Υπό τας συνθήκας αυτάς εσυρόμεθα εις την ταπεινωτικήν περιπέτειαν μιας σκηνοθετημένης εκλογικής διαδιακσίας της οποίας αι συνέπειαι ήσαν ανυπολόγιστοι διότι η χώρα εξωθείτο προς το αδιέξοδον εντός κλίματος συγχύσεως και αγωνίας".

Ο νέος πρωθυπουγός αναφέρθηκε και στο κυπριακό υποστήριξε τη συνέχιση των διακοινοτικών συνομιλιών.

Είπε ότι η πολιτική της Ελλάδας έχει επανειλημμένως εξαγγελθεί και συνίσταται στη διαφύλαξη και εξασφάλιση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και του ενιαίου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Ελληνική Κυβέρνηση, είπε "θεωρεί προσφορωτέραν διαδικασίαν εν προκειμένω αποτελούν αι ήδη ευρισκόμεναι εν εξελίξει ενισχυμέναι διακοινωτικαί συνομιλίαι".

Τέλος ανέφερε ότι η πολιτική της Ελλάδας έχει επανειλημμένως εξαγγελθεί και συνίσταται στη διαφύλαξη και εξασφάλιση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και του ενιαίου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η νέα κυβέρνηση μετεκάλεσε τον πρέσβη της στη Λευκωσία Ευστάθιο Λαγάκο για διαβουλεύσεις στις 30 Νοεμβρίου.

Ο Λαγάκος γύρισε στη Λευκωσία στις 6 Δεκεμβρίου και τις δηλώσεις του ανέφερε ότι οι οδηγίες που είχε ήταν στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων του πρωθυπουργού Ανδρουτσόπουλου.