17.11.1973 (Ωρα 11 π.μ.): Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος επιβάλλει τον στρατιωτικό νόμο στην Αθήνα μετά την εισβολή των αρμάτων μάχης στο Πολυτεχνείο για διάλυση της αντίστασης των φοιτητών και προβαίνει σε μαζικές συλλήψεις.

S-1967

17.11.1973 (Ωρα 11 π.μ.): Ο ΔΙΚΤΑΤΟΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΜΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ ΜΑΧΗΣ ΣΤO ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΓΙΑ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΜΑΖΙΚΕΣ ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ

Μετά την εισβολή των αρμάτων μάχης τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Νοεμβρίου 1973 στο Πολυτεχνείο των Αθηνών και κατέπνιξαν στο αίμα την αντίσταση των φοιτητών ο δικτάτορας και Πρόεδρος της Ελλάδας Γεώργιος Παπαδόπουλος επανέφερε τον στρατιωτικό Νόμο στις 11 το πρωί.

Αυτό έγινε με διάγγελμα του δικτάτορα προς τον ελληνικό λαό.

Παράλληλα με διάταγμα του αρχηγού του στρατού Ζαγοριανάκου επεβλήθη κατ' οίκον περιορισμός μετά την 4η μ.μ. σε όλες τις περιοχές της χώρας με πληθυσμό πέραν των 5.000 κατοίκων.

Ταυτόχρονα συστάθηκαν και έκτακτα στρατοδικεία.

Ανέφερε στο διάγγελμά του ο Γεώργιος Παπαδόπουλος:

"Ελληνικέ λαέ,

Με βαθείαν συνείδησιν των ευθυνών μου έναντι του Εθνους και της Ιστορίας, απεφάσισα μετά τας χθεσινάς εθναρχικάς εκδηλώσεις μιας οργανωμένης μειοψηφίας να κηρύξω τον στρατιωτικό νόμο καθ' άπασαν την επικράτειαν προς αποκατάστασιν της διασαλευθείσης τάξεως.

Κατέβαλα μέχρι τούδε πάσαν προσπάθειαν διά να οδηγήσω την χώραν προς ομαλήν δημοσίαν ζωήν, εξασφαλίζουσαν την περαιτέρω κανονικήν εξέλιξιν των πολιτικών μας πραγμάτων, κατόπιν μιας μείζονος πολιτικής κρίσεως, χρονολογημένης από του 1964. Ατυχώς αναρχικά στοιχεία, αποβλέποντα εις ανατροπήν πάσης εννόμου τάξεως και εκμεταλλευόμενα την αφέλειαν απροσγειώτων ατόμων και την ιδιιοτέλειαν πολιτικών προσώπων, εδημιούργησαν επικινδύνως έκρυθμον κατάστασιν.

Τα γεγονότα των τελευταίων ωρών επέδειξαν την ύπαρξιν συνωμοσίας των εχθρών της δημοκρατίας και της ομαλότητος, οι οποίοι αποβλέπουν εις την βιαίαν παρεμπόδισιν της εφαρμογής του δημιουργικού προγράμματος όπερ πραγματοποιείται υπό της μεταπολιτεύσεως της 1ης Ιουνίου 1973.

Τεταγμένος εκ του συντάγματος όπως προασπίζω την γαλήνην, τας κατακτήσεις και την ασφάλειαν του ελληνικού λαού, δηλώ ότι είμαι αποφασισμένος να λάβω όλα τα πρόσφορα μέτρα διά την παγίωσιν της τάξεως και την ανεμπόδιστον επίδοσιν του λαού εις τα ειρηνικά έργα του.

Καλώ τους εκπροσώπους εκείνους του πολιτικού κόσμου, οι οποίοι ευθυγραμμίζονται προς τας ανατρεπτικάς εκδηλώσεις της μηδενιστικής μεοψηφίας, όπως αναλογισθούν τας ευθύνας των έναντι της Ελλάδος και τους παραδίδει εις την κρίσιν της μεγίστης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, η οποία εφίσταται τας συνεπείας της ανατρεπτικής δράσεως.

Η ποθητή διά κάθε έντιμον πολίτην εσωτερική γαλήνη, θα αποκατασταθή και το ανεκτίμητον αγαθόν της δημοσίας τάξεως, θα κατοχυρωθή εκ της πορείας της χώρας προς τη ομαλήν δημοσίαν ζωήν".

Εξάλλου ο Αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων εξέδωσε την ακόλουθη προκήρυξη:

"Εχοντες υπ' όψιν τας διατάξεις του νομοθετικού διατάγματος 798/1970 καταστάσεως πολιορκίας τεθέντος εις εφαρμογήν διά του προεδρικού διατάγματος αποφασίσαμεν και διατάσσομεν:

Απαγορεύομεν:

1. Τας εν υπαίθρω συγκεντρώσεις πλέον των πέντε ατόμων.

2. Τας εν κλειστώ χώρω συγκεντρώσεις πλην των δημοσίων θεαμάτων.

3. Τας ποδοσφαιρικάς εν γένει συναντήσεις.

4. Την καθ' οιονδήποτε τρόπον άσκησιν αντεθνικής προπαγάνδας ως και την ανακοίνωσιν ή δημοσίευσιν καθ' οιονδήποτε τρόπον πληροφοριών δυναμένων να φέρωσιν ανησυχίαν ή φόβον εις τους πολίτας και να διαταράξωσιν την δημοσίαν τάξιν, οπωσδήποτε.

5. Την οπλοφορίαν και την κατοχήν υπό ιδιωτών όπλων παντός είδους συμπεριλαμβανομένων και των κυνηγετικών πυρομαιχικών, εκρηκτικών υλών παντός είδους, πυροτεχνημάτων, εγειριδίων (στιλέτων) σιδηρών γρόνθων και παντός είδους παρεμφερούς οργάνου ως και την κατασκευήν και χρήσιν τούτων άνευ ειδικής αδείας της οικείας στρατιωτικής ή αστυνομικής αιχμής. Αι μέχρι τούδε σχετικαί άδειαι παύσουσιν ισχύουσαι και οι κατέχοντες τα ανωτέρω είδη υποχρεούνται εντός διημέρου από σήμερον να παραδώσωσιν ταύτα εις τας οικίας αστυνομικάς αρχάς.

6. Την προσωρινήν περίθαλψιν κατ' οίκον προσώπων μη ενοικούντων με τις οικογενείας ήτις παρέχει την περίθαλψιν εάν τούτο δεν δηλωθή εντός τριών ωρών εις την οικείαν αστυνομικήν αρχήν.

7. Την κατοχήν εγκατάστασιν, και λειτουργίαν ερασιτεχνικών ραδιοφωνικών σταθμών και παντός μέσου ανταποκρίσεων και διαβιβάσεων.

8. Την απόκρυψιν και ανατίμησιν τροφίμων και παντός αγαθού εξυπηρετούντος βιοτικάς ανάγκας του κοινού ήτοι προς τον σκοπόν τούτον συγκέντρωσιν αυτών παρ' οιουδήποτε.

9. Οι παραβάται της παρούσης θα παραπέμπτωνται ενώπιον των εκτάκτων στρατοδικείων και θα τιμωρούνται συμφώνως προς τας διατάξεις του περί καταστάσεως πολιρκίας νόμου.

Βάσει του διατάγματος:

Εκλεισαν όλα τα αεροδρόμια εις Ελλάδα.

Απηγορεύθησαν αι ποδοσφαιρικαί συναντήσεις.

Επεβλήθη λογοκρισία εις τον τύπον και εις την μετάδοσιν πληροφοριών που θεωρούνται ως αντεθνικού περιεχομένου.

Ο Στρατός προέβη σε μαζικές εκκαθαρίσεις και πάλι και πολλοί ήταν αυτοί που κλείστηκαν στις φυλακές. Ανάμεσα τους πολλοί πρώην βουλευτές ή στελέχη της Αριστεράς, όπως ο Λεωνίδας Κύρκος και Βασίλειος Νεφελούδης και ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου Αθηνών.

Αλλοι συλληφθέντες ήταν ο καθηγητής Κωνσταντίνος Κονοφάκος, το ηγετικό στέλεχος της ΕΔΑ Δημήτριος Μπενάς και δυο εν αποστρατεία αξιωματικοί, ο συνταγματάρχης Νικόλαος Παπανικολάου και ο λοχαγός Αλέξανδρος Ζαρκάδας όπως επίσης και η σύζυγος του κομμουνιστή ηγέτη Χαράλαπου Δρακοπούλου, και οι κομμουνιστές Δημήτριος Δωριάκης, Ιωάννης Πετρόπουλος και Θεόδωρος Κρελαμής.

Ο Κυβερνητικός εκπρόσωπος επανεβεβαιώνοντας τις συλλήψεις ανέφερε ότι συνολικά συνελήφθησαν 910 άνθρωποι από τους οποίους κρατήθηκαν μόνο 294.

Τα άρματα αποσύρθηκαν από τους δρόμους των αιθηνών πέντε μέρες μετά την έναρξη του στρατιωτικού Νόμου. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος πίστευε ότι κατόρθωσε να καταπνίξει την εξέγεση των νέων και των φοιτητών και ότι επιβλήθηκε, αλλά τα πάντα ήταν ακόμα πολύ ρευστά.

Η κρίση που δημιουργήθηκε με την εξέγερση του Πολυτεχνείου έδωσε την ευκαιρία στους καραδοκούντες και σε όσους είχαν παράπονα εναντίον του Γεώργιου Παπαδόπουλου στο στρατό, και κυρίως ανάμεσα στους κατότερους αξιωματικούς, να εκδηλωθούν.

Ο άλλος συναρχηγός ή επικεφαλής στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου και τώρα αντιπρόεδρος Στυλιανός Παττακός είχε τις πληροφορίες του ότι αναμενόταν εκδήλωση εναντίον του Γεώργιου Παπαδόπουλου, όπως συνέβη νωρίτερα και με τον Νικόλαο Μακαρέζο.

Οι πληρορορίες του Παττακού μιλούσαν μάλιστα και για τον ηγέτη του κινήματος, τον Ταξίαρχο Δημήτριο Ιωνανίδη, διοικητή της Στρατιωτικής Αστυνομίας, ο οποίος σχεδίαζε να εκδηλωθεί γύρω στις 22 ή 23 Νοεμβρίου.

Ωστόσο ο Παπαδόπουλος παρουσιαζόταν ήσυχος ότι κάτι τέτοιο δεν θα γινόταν.

Ο ανατραπεις πρωθυπουργός Σπύρος Μαρκεζίνης γράφει στις "Αναμνήσεις του" της περιόδου 1972-74 σελ. 523 στηριζόμενος σε πληροφορίες που του έδωσε αργότερα ο ίδιος ο Παττακός:

"Την 22αν Νοεμβρίου, ημέραν Πέμπτην, τον επεσκέπτοντο (τον Παττακόν) από της 9ης πρωϊνής μέχρι και μετά μεσημβρίαν Ελληνες και ξένοι, οι οποίοι του έφερον πληροφορίας "λίαν ανησυχητικάς". Τας διεβίβασε τηλεφωνικώς εις τον κ. Αγγελήν (αντιπρόεδρο) εν συνεχεία δε την 2 μ.μ. και εις τον κ. Παπαδόπουλον, τον οποίον επληροφόρησεν εν περιλήψει "περί σοβαρών ενδείξεων" περί κινδύνων εκ διαφόρων κατευθύνσεων με σχεδιαζομένην "διά σήμερον ή αύριον (22 ή 23 Νοεμβρίου) ανατροπήν του και αντικατάστασιν του διά του κ. Αγγελή ή αρνουμένου και εκείνου, δι' άλλου τινός. Και τελικώς τον ηρώτησε "να ταξιδεύσω το απόγευμα εις Κρήτην, ως έχω αποφασίσει ή να θα έχωμεν τίποτε φασαρίες ; Φεύγω το βράδυ στις 7 με το πλοίον οικογενειακώς δι' Ηράκλειον".

Ο κ. Παπαδόπουλος του απήντησεν: "Δεν συμβαίνει τίποτε. Να φύγης διά Κρήτην. Πρόσεχε μόνον εκεί, μου λένε ότι είναι ηφαίστειον. Να πας στο καλό και την άλλη εβδομάδα που θα γυρίσης τα ξαναλέμε". Ο κ. Παττακός τον καθησύχασε διά την κατάστασιν εις την Κρήτην, αλλά πρόσθεσε: "Μήπως σε παραπλανούν οι υπεύθυνοι; Για πρόσεχε τον χώρο του Ιωαννίδη..."

Του απήντησε και πάλιν: "Μείνε ήσυχος δεν συμβαίνει τίποτε...".

Ταύτα συνέβαιναν την 2 απογευματινήν της Πέμπτης 22 Νοεμβρίου. Πράγματι ο κ. Στ. Παττακός ανεχώρησε οικογενειακώς και και εκεί διεπίστωσε απόλυτον ησυχίαν".

Ομως στην Αθήνα το καζάνι σιγόβραζε και ο Δημήτριος Ιωαννίδης καραδοκούσε...