1.6.1973: Η χούντα των Αθηνών ανακοινώνει την κατάργηση της βασιλευομένης Δημοκρατίας και ανακηρύσσει την Ελλάδα σε κοινοβουλευτική Δημοκρατία με πρώτο πρόεδρο τον Γεώργιο Παπαδόπουλο.

S-1960

1.6.1973: Η ΧΟΥΝΤΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΥΟΜΕΝΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΗΡΥΣΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ

Η ανταρσία στο Ναυτικό στην Ελλάδα που εκδηλώθηκε στις 23 Μαϊου 1973, με επεφαλής τον αντιναύαρχο Κονοφάο, αλλά είχε κι' αυτή την τύχη του απποτυχόντος αντιπραξιπήματος του Βασιλιά του Δεκεμβρίου του 1968, έδωσε στη χούντα την ευκαιρία να προωθήσει τα σχέδιά της και να καταργήσει τη Βασιλεία στη χώρα.

Ετσι την 1η Ιουνίου ο πρωθυπουργός της χούντας Γεώργιος Παπαδόπουλος σε διάγγελμά του ανακοίνωσε ότι καταργήθηκε η Βασιλευόμενη Δημοκρατία και η χώρα ανακηρυσόταν σε Κοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος άρχισε το διάγγελμά του με τις φράσεις "Ελληνικέ λαέ, ζήτω η δημοκρατία" και ανακοίνωσε τα ακόλουθα:

ΠΡΩΤΟ: Εγκαθιδρύεται στην Ελλάδα το πολίτευμα της Προεδρικής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας καταργουμένης της Βασιλείας και ο Βασιλιάς κηρυσσόταν έκπτωτος.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Προσωρινός Πρόεδρος αναλαμβάνει ο Γ. Παπαδόπουλος ο οποίος θα ασκεί παράλληλα και καθήκοντα πρωθυπουργού.

ΤΡΤΙΟ: Μέσα σε δυο μήνες και το αργότερο μέχρι τις 29 Ιουλίου 1973 θα κληθεί ο ελληνικός λαός σε δημοψήφισμα για να αποφανθεί για τη πολιτειακή μεταβολή.

ΤΕΤΑΡΤΟ: Αμέσως μετά το δημοψήφισμα θα τεθούν σε κίνηση οι διαδικασίες για τη διαμόρφωση του νέου συντάγματος και την εφαρμογή εξ ολοκλήρου ώστε μέχρι το τέλος του 1974 ο ελληνικός λαός να ασκήσει πλήρως τα πολιτικά του δικαιώματα.

Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος αναφέρθηκε και στην έγκριση του συντάγματος του 1968 από το 92% του ελληνικού λαού, όπως είπε, και πρόσθεσε ότι "η επανάστασις ήλπιζεν ότι ο ανώτατος κληρονομικός άρχων θα συνήγαγε τα αναγκαία συμπεράσματα, συντασσόμενος εντός των πλαισίων του συντάγματος" αλλά "ατυχώς δεν το έπραξε και συνεργασθείς μετά των αντιδραστικών όλων των αποχρώσεων συμπεριεφέρθη ως κομματάρχης τυχοδιωκτών, χρεωκόπων, συνοδοιπόρων, δολιοφθορέων και δολοφόνων ακόμα".

Είπε τέλος ότι "την μεταβολήν κατέστησεν αναγκαίαν ο τέως Βασιλεύς" και πρόσθεσε ότι "εφθασεν η ώρα να εισέλθη ο ελληνικός λαός εις τον στίβον της ενεργού πολιτικής του ζωής".

Το πλήρες κείμενο της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου έχει ως ακολούθως:

" Περί εγκαθιδρύσεως πολιτεύματος προεδρικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας τροποποιήσεως του συτάγματος και διενεργείας δημοψηφίσματος.

Το υπουργικόν συμβούλιον λαβόν υπ' όψιν:

1. Την κατάστασιν έκδηλον αντίθεσιν της μεγίστης μερίδος του λαού εις την διατήρησιν εν Ελλάδι του πολιτεύματος της Βασιλευομένης Δημοκρατίας.

2. Τας περιστάσεις υφ' ας ο Βασιλεύς κατέλιπε την χώραν και την εν συνεχεία δραστηριότητα αυτού και τα πρόσφατα γεγονότα.

3. Τους κινδύνους τους οποίους ως εκ των ανωτέρω εγκυμονεί εις βάρος της εσωτερικής γαλήνης και της εθνικής ενότητος η διατήρησις τοου πολιτεύματος της βασιλευομένης Δημοκρατίας.

4. Την ανάγκην ταχείας εισόδου της χώρας εις πλήρη πολιτικήν ομαλότητα, διά την απρόσκοπτον συνέχισιν της συντελουμένης εις όλους τους τομείς του εθνικού βίου αναπτύξεως και διαπιστώσαν ότι:

Το υπέρτατον συμφέρον του Εθνους επιβάλλει όπως ο ίδιος ο λαός ως φορεύς της συνταγματικής εξουσίας αποφασίση διά δημοψηφίσματος περί της μορφής του πολιτεύματος και των αναγκαιουσών τροποποιήσεων, του συντάγματος της 15ης Νοεμβρίου 1969,

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ:

ΑΡΘΡΟΝ 1ον:

1. Εγκαθιδρύεται εν Ελλάδι το πολίτευμα της Προεδρικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, καταργουμένης της Βασιλείας και κηρυσσομένων εκπτώτων του Βασιλέως και των διαδόχων αυτού.

2. Προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ορίζεται ο Πρωθυπουργός της 21ης Απριλίου 1967, Γεώγιος Παπαδόπουλος, όστις θα ασκή παραλλήλως και τα καθήκοντα του πρωθυπουργού.

ΑΡΘΡΟΝ 2ον

1. Διά πράξεως του Υπουργικού Συμβουλίου δημοσιευομένης μέχρι και της 30ης Ιουνίου 1973 διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως, θέλει καταρτισθή και προταθή προς τον λαόν, διά την διά δημοψηφίσματος κύρωσιν του, σχέδιον ψηφίσματος, περί των τροποποιήσεων του από 15ης Νοεμβρίου 1968 συντάγματος, διά του ψηφίματος τούτου, δύναται να τροποποιούνται αδιακρίτως, αι διατάξεις του συντάγματος, προς εναρμόνισιν του όλου καταστατικού χάρτου της χώρας εις το πολίτευμα της προεδρικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

2. Το εν τη προηγουμένη παραγράφω δημοψήφισμα θέλει διενεργηθή το βραδύτερον μέχρι και της 29ης Ιουλίου 1973. Η ακριβής ημερομηνία, ο τρόπος διενεργείας αυτού, ως και πάσα σχετική λεπτομέρεια θέλουν καθορισθή διά νομοθετικού διατάγματος.

ΑΡΘΡΟΝ 3ον:

1. Τας υπό του συντάγματος προβλεπομένας διά τον Βασιλέα αρμοδιότητας ασκεί εφεξής ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

2. Μέχρις ενάρξεως ισχύος του κατά το άρθρον 2, παρ. 1 ψηφίσματος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει προτάσει του Υπουργικού Συμβουλίου, τα κατά το Αρθρον 136 παρ. 4 του Συντάγματος νομοθετικά διατάγματα.

3. Αι κατά την έναρξιν ισχύος της παρούσης ισχύουσαι εξουσιοδοτήσεις, εν γένει, διά την έκδοσιν βασιλικών διαταγμάτων, ισχύουν εφεξής εξουσιοδοτήσεις διά την έκδοσιν Προεδρικών διαταγμάτων.

ΑΡΘΡΟΝ 4ον: Ο κατά τον διορισμόν ή την ανάληψιν υπηρεσίας, ως και ο κατά την κατάταξιν εις τας ενόπλους δυνάμεις ή τα σώματα ασφαλείας δοθείς όρκος, πρό παντός εν ενεργεία οργάνου της πολιτείας δημοσίου λειτουργού (δικαστών, υπαλλήλων κλπ) και στρατιωτικού εν γένει λογίζεται ως όρκος πίστεως εις την πατρίδα, το πολίτευμα της Προεδρικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και τους νόμου του κράτους.

ΑΡΘΡΟΝ 5ον: Ως έμβλημα της ελληνικής Πολιτείας ορίζεται ο αναγεννόμενος εκ της τέφρας του Φοίνιξ.

ΑΡΘΡΟΝ 6ον: Μέχρις ενάρξεως ισχύος του κατά το άρθρον 2 παρ. 1 ψηφίσματος εξακολουθούν εφαρμοζόμεναι κατά λοιπά, οι κατά την δημοσίευσιν της παρούσης ισχύουσαι διατάξεις του συντάγματος της 15ης Νοεμβρίου 1968.

ΑΡΘΡΟΝ 7ον: Η ισχύς της παρούσης άρχεται από της δημοσιεύσεως της διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως.

Εν Αθήναις τη 1η Ιουνίου 1973.

Το Υπουργικόν Συμβούλιον,

Ο Πρωθυπουργός

Οι αντιπρόεδροι, τα μέλη

Στη Ρώμη όπου διέμενε ο Βασιλιάς Κωνταντίνος με τη βασίλισσα Αννα Μαρία και τα τρία τους παιδιά εξέφρασε μέσω εκπροσώπου του έκπληξη και θλίψη για την απόφαση της χούντας να καταργήσει τη βασιλεία.

Ο Βασιλιάς ζούσε στη Ρώμη τα τελευταία έξι χρόνια με μια ετήσια σύνταξη από τη Ελλάδα ύψους 80.000 λιρών, ποσό πολύ μεγάλο για την εποχή.

Ωστόσο η χούντα ανακοίνωσε ότι ως πρώτο μέτρο που θα λάμβανε θα ήταν η περικοπή της βασιλικής χορηγίας.

Παράλληλα η χούντα διέταξε όπως καταβιβασθούν από τα δημόσια γραφεία οι φωτογραφίες του βασιλικού ζεύγους.

Στο Παρίσι ο πρώην Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σχολιάζοντας την πολιτειακή αλλαγή ανέφερε σε δήλωση του:

"Με την σημερινήν αυθαίρετον απόφασιν της Κυβερνήσεως των Αθηνών αποκορυφούται η εθνική κρίσις εν Ελλάδι. Είναι προφανές ότι η Κυβέρνησις προέβη εις την δραματικήν αυτήν ενέργειαν διά να εκτρέψη την νοοτροπίαν του ελληνικού λαού από το πρόσφατα γεγονότα, και προπαντός από το σύνθετο πολιτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Διότι το πρόβλημα της Ελλάδος αυτήν την στιγμήν δεν είναι η βασιλευομένη ή αβασίλευτος δημοκρατία, αλλά η αποκατάστασις της εδαφικής κυριαρχίας. Το πρόβλημα δε αυτό ακριβώς επεσήμανα εις τας τελευταίας μου δηλώσεις συνιστών αποτροπήν βιαίων εξελίξεων, την αναζήτησιν ειρηνικής και αβιάστου επιλύσεως του.

Πιστεύω ως εκ τούτου ότι η Κυβέρνησις ανεκήρυξε την δημοκρατίαν διά να διαιωνίση την δικτατορίαν εξωραϊζουσα αυτήν με εκλογάς και δημοψηφίσματα,

Προφανώς πιστεύει ότι με όλα αυτά απλοποιεί το πρόβλημα της χώρας χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι το περιπλέκει και το καθιστά οξύτερον".

Αλλοι πολιτικοί έκαμαν παράλληλα δηλώσεις ως εξής:

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, πρόεδρος του ΠΑΚ- Νέα Υόρκη:" Ο Παπαδόπουλος υπήρξε και εξακολουθεί να είναι πράκτωρ των Ηνωμένων Πολιτειών διά να διατηρή την Ελλάδα κάτω από δικτατορίαν και να προσφέρη στρατιωτικάς διευκολύνσεις διά την πραγματοποίησιν των σκοπών του Πενταγώνου εις την Μέσην Ανατολήν. Πρέπει να διατηρήση τον έλεγχον των στρατιωτικών ενόπλων δυνάμεων διά να παίζη αυτόν τον ρόλον. Οποιαδήποτε επειλή, φαντατική ή πραγματική, πρέπει να εξουδετερώνεται. Ο Κωνσταντίνος αποτελούσεν απειλήν και έχασε τον θρόνον του. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Κωνσταντίνος αντιπροσώπευσε διαφορετικά ξένα συμφέροντα, ώστε κάτω από αυτόν η Ελλάδα να επιστρέψη εις δημοκρατικήν διακυβέρνησιν. Η μάχη ήταν διά την απόκτησιν δυνάμεως μέσα εις το κατεστημένον.

Οι Ελληνες δημοκράται και ο Ελληνικός λαός αδιαφορούν διά τας εσωτερικάς διαμάχας της συμμορίας που τουραννούν την Ελλάδα. Η εκθρόνησις του Κωνσταντίνου απήλλαξε την Ελλάδα από ένα δεσπότην, διότι η μοναρχία ποτέ δεν ενδιεφέρθη διά τα προβλήματα του λαού. Ο άλλος δεσπότης, ο Παπαδόπουλος, θα ανατραπή από τον ίδιον τον λαόν με την συμπαράστασιν εκείνων των ενόπλων δυνάμεων που ηρνήθησαν να σκλαβώσουν τους συμπατριώτας τους. Τα αιτήματα του ελληνικού λαού είναι ελευθερία της χώρας, τερματισμός της Αμερικανικής κατοχής και αυτοδιάθεσις".

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ μουσικοσυνθέτης:"Ο δικτάτωρ προσπάθησε να ακουσθή μέσα από τις οιμωγές των πατριωτών που κρατούνται εις τας φυλακάς. Με την σημερινήν δήλωσιν του το καθεστώς είναι φανερόν ότι μπήκε εις οξύτατην κρίσιν. Η κίνησις του διά την εκθρόνηση του Βασιλέως είναι κίνησις πανικού, κίνησις απάτης διά να εκτρέψη την προσοχήν της κοινής γνώμης από το αληθινόν πρόβλημα.

Το πρόβλημα της μοναρχίας είναι μέγα και σοβαρόν. Θα το λύση μόνον ο κυρίαρχος Ελληνικός λαός όταν θα απαλλαγή από το καρκίνωμα της δικτατορίας".

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, τέως πρωθυπουργός:" Η θέσις μου και η θέσις όλων εκείνων που πιστεύουν πράγματι και ειλικρινώς εις την δημοκρατίαν και σέβονται τα συνεχώς εις τη χώραν μας παραβιαζόμενα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν είναι δυνατόν να είναι εις το πλευρόν της δικτατορίας, της οποίας οι υποσχέσεις ως προς το μέλλον ουδένα παραπλανούν.

Διά την αποκατάστασιν των ελευθεριών του ελληνικού λαού αποτελεί ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος πολύ μεγαλυτέραν εγγύησιν από τον αυτοανακηρυχθέντα Πρόεδρον μιας ανυπάρκτου δημοκρατίας που κρατεί εις τας φυλακάς εν απομονώσει πλήθος γενναίων αξιωματικών, πανεπιστημιακούς καθηγητάς, φοιτητάς, εκπροσωπούντας την νέαν δυναμικήν γενεάν του Εθνους και πολλούς άλλους αγωνιστάς της ελευθερίας".

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, Βασιλιάς (Αποσπάσματα): Θα πολεμήσω με όλην μου την δύναμιν σαν στρατιώτης, εάν το ελληνικόν καθεστώς δεν αφήση το Εθνος να εκλέξη τον τρόπον διακυβερνήσεως του. Καλώ του Ελληνας να μη πιστεύουν εις την εκστρατείαν η οποία έχει εξαπολυθή εναντίον μου.

Η ανακήρυξις της δημοκρατίας αποτελεί παράνομον πράξιν πρανόμου Κυβερνήσεως.

Η ενέργεια αυτή δεν αποτελεί μόνον επίθεσιν εναντίον της δημοκρατίας.

Ζητώ την διενέργειαν το ταχύτερον δυνατόν δημοψηφίσματος για να δυνηθούν οι Ελληνες να εκλέξουν την μορφήν διακυβερνήσεως της αρεσκείας των.

Ζητώ επίσης τη άρσιν του στρατιωτικού Νόμου, την αποκατάστασιν της ελευθερίας του τύπου και την παροχήν γενικής αμνηστείας εις τους πολιτικούς κρατουμένους. Εάν ο Παπαδόπουλος απαγορεύση εις τον ελληνικόν λαόν να έχη ελευθέραν εκλογήν, τότε θα εξαναγκασθώ να θεωρώ τον εαυτόν μου ως τον μόνον ευρισκόμενον εις νομιμότητα..."

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΥΡΟΣ, (Ενωση Κέντρου): "Ανήκομεν εις την μεγάλην δημοκρατικήν παράταξιν η οποία πιστεύει εις την αβασίλευτον δημοκρατίαν και ηγωνίσθημεν κατά το δημοψήφισμα του 1946 διά τον σκοπόν αυτόν. Ο Σπασμωδικός εν τούτοις τρόπος με τον οποίον ετέθη σήμερον το πολιτικό πρόβλημα μας υποχρεώνει να προβώμεν εις τας κάτωθι διαπιστώσεις.

Με το δημοψήφισμα του 1968 υπό καθεστώς καταστάσεως πολιορκείας ο λαός επεκύρωσε με πλειοψηφίαν 92% νέον σύνταγμα με μορφήν πολιτεύματος την βασιλευομένην δημοκρατίαν. Τώρα καλείται ο λαός να επικυρώση υπό τας ιδίας συνθήκας με την ιδίαν και μεγαλυτέραν πλειοψηφίαν νέον σύνταγμα με μορφήν πολιτεύματος την αβασίλευτον προεδρικήν δημοκρατία.

Αρνούμεθα το δικαίωμα εις καθεστώς το οποίον επεβλήθη διά της βίας και κατέλυσε και τους τύπους και την ουσίαν της δημοκρατίας να διεξαγάγη δημοψήφισμα διά την δημοκρατίαν.

Το πολιτειακόν πρόβλημα της Ελλάδος θα λύση μόνον ο ελληνικός λαός, όταν δυνηθή να εκφράση ελευθέρως την θέλησιν του.

Η υπό τας σημερινάς συνθήκας διεξαγωγή δημοψηφίσματος εις ένα μόνον σκοπόν αποβλέπει: Την παράτασιν της υφισταμένης σήμερον καταστάσεως και ανωμαλίας".

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ, πρώην υπουργός Εξωτερικών: "Το θεμα μας δεν είναι αν θα έχουμε αρχηγό του κράτους ονομαζόμενο Βασιλέα ή αρχηγό ονομαζόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το πρόβλημα είναι αν θα έχουμε δημοκρατία ή Ολιγαρχικό πολίτευμα".SXEDIO.N10