6.7.1973: Η Μείζωv και Υπερτελής Σύvoδoς καλεί τoυς τρεις Μητρoπoλίτες Πάφoυ Γεvvάδιo, Κιτίoυ Αvθιμo και Κυρηvείας Κυπριαvό σε απoλoγία αλλά αυτoί επιμέvoυv στις θέσεις τoυς

S-1931

6.7.1973: Η ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΕΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΑΛΕΙ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΠΑΦΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟ, ΚΙΤΙΟΥ ΑΝΘΙΜΟ ΚΑΙ ΚΥΡΗΝΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟ ΣΕ ΑΠΟΛΟΓΙΑ, ΑΛΛΑ ΑΥΤΟΙ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ. ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. ΤΡΕΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

Κατά τη δεύτερη ημέρα (6.7.1973) η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος που συνήλθε για να εξετάσει τις καταγγελίες εναντίον των τριών Μητροπολιτών Πάφου Γενναδίου, Κιτίου Ανθίμου και Κυρηνείας Κυπριανού αποφάνθηκε ότι η "καθαίρεση" του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου είναι απόλυτα αντικανονική και άκυρη και κάλεσαν τους τρεις "ούτως αμαρτήσαντες" Επισκόπους να μεταμεληθούν για τις ενέργειες του.

Ανέφερε η Μείζων Σύνοδος:

"Η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος υπό την προεδρίαν της Α.Μ. του Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ. Νικολάου συνήλθε χθες την πρωίαν εν τω Μεγάλω Συνοδικώ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου εις δευτέραν συνεδρίαν και συνέχισε την συζήτησιν επί του θέματος, το οποίον προεκάλεσε την κρίσιν εις την Κυπριακήν Εκκλησίαν της αποφάσεως δηλαδή των τριών Μητροπολιτών περί καθαιρέσεως του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου.

Η Ιερά Σύνοδος ομοφώνως απεφάνθη ότι η υπό των τριών Μητροπολιτών ληφθείσα απόφασις ήτο αντικανονική και κατ' ακολουθίαν άκυρος ανυπόστατος και ανενέργητος.

Συνοδική Επιτροπή εκ δύο εκπροσώπων εκάστου Πατριαρχείου εξουσιοδοτήθη όπως επισκεφθή τους τρεις Μητροπολίτας και ανακοινώση εις αυτούς την ληφθείσαν απόφασιν".

Για της εργασίες της Συνοδου εκδόθηκε επίσης η ακόλουθη λεπτομερής ανακοίνωση:

"Συνήλθε την 5η και 6η του μηνός Ιουλίου εν τω Μεγάλω Συνοδικώ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος υπό την πορείαν της Α.Θ.Μ. του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Νικολάου παρεδρευόντων της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Αντιοχείας και πάσης Ανατολής κ.κ. Ηλιού, των σεβασμιωτάτων Αρχιερέων του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, του Μητροπολίτου Νουβίας κ. Συνεσίου, του Μητροπολίτου Καρθαγένης κ. Παρθενίου, του Μητροπολίτου Ερμουπόλεως κ. Παύλου, του Μητροπολίτου Μέμφιδος κ. Νικοδήμου και του Επισκόπου Ελευσίνος κ. Τιμοθέου, των σεβασμιωτάτων Αρχιερέων του Πατριαρχείου Αντιοχείας κ. Ιγνατίου και του Μητροπολίτου Χαλεπίου κ. Ηλιού, των Σεβασμιωτάτων Αρχιερέων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων Ισιδώρου, του Αρχιεπισκόπου Γάζης κ. Στεφάνου, του Αρχιεπισκόπου Ελευθερουπόλεως κ. Χρυσάνου, του Αρχιεπισκόπου Διοκαισαρείας κ. Ιακώβου και του Αρχιεπισκόπου Κυριακουπόλεως κ. Κωνσταντίνου, παρακαθημένου και του Θεοφιλεστάτου Χωρεπισκόπου Κωνσταντίας κ. Χρυσοστόμου, ίνα κανονικώ δικαιώματι και ενασκήσει των εκ των ιερών Κανόνων απορρεουσών αρμοδιοτήτων Αυτής επιληφθή της ενεστώσης και ενώπιον Αυτής προς κρίσιν τιθεμένης εκκλησιαστικής καταστάσεως εν τη αδελφή Αυτοκεφάλω Εκκλησία της Κύπρου και εν πνεύματι χριστιανικής αγάπης και δικαιοσύνης και βάσει των Ιερών Κανόνων της ορθοδόξου Εκκλησίας αποφανθή.

Η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος συγκροτηθείσα κατ' έκκλησιν της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου ταις ομόροις και πρεσβυγενέσιν Ορθοδόξοις Εκκλησίαις συνωδά τοις Κανόσι Στ της Β Οικουμενικής Συνόδου και ΙΔ της Αντιοχείας και τω άρθρω 23ω του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας Κύπρου του 1929 και κανονικώς. Αύτη συνελθούσα μηδέ το παράπαν εις τα εσωτερικά της αδελφής Εκκλησίας Κύπρου επεμβαίνει μηδέ το Αυτοκέφαλον Αυτής θίγει.

Της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως συνόλου ορωμένης και επί των Ιερών Κανόνων ερειδομένης, οι Κανονισμοί και η διοίκησις πασών των αυτοκεφάλων Εκκλησιών δέον όπως συμφωνώσιν απολύτως και συμπορεύωνται τοις Ιεροίς Κανόσιν.

Η ούτω πως κανονικώς συγκληθείσα και συνελθούσα Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος επελήφθη καθηκόντως εν αρχή του προκαλέσαντος την εν τη Εκκλησία της Κύπρου κρίσιν θέματος ήτοι της υπό των σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Πάφου κ. Γενναδίου, Κιτίου κ. Ανθίμου και Κυρηνείας κ. Κυπριανού ληφθείσης αποφάσεως "καθαιρέσεως" της Α. Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου.

Επισταμένως και ενδελεχώς μελετήσασα η Ιερά Σύνοδος τα αποσταλέντα προς τας Αυτοκεφάλους Εκκλησίας έγγραφα, άτινα περιέχουσι τας απόψεις των τριών Μητροπολιτών και τους εν αυτοίς προβαλλομένους λόγους, εφ' ων ούτοι ερείδουσι την περί καθαιρέσεως απόφασιν αυτών, ου μην αλλά και τας επί του θέματος επιστολάς και έγγραφα του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, γνώμονα δ' έχουσα τους Ιερούς Κανόνας και συνδιασκεψαμένη εν Πνεύματι Αγίω και Αγάπη Χριστού εν ομοφωνία αποφαίνεται, αντικανονικήν είναι την απόφασιν των τριών Μητροπολιτών και πάντη άκυρον και ανυπόστατον και μη έχουσαν το ενεργόν, ως ληφθείσαν.

α). Υπό μη κανονικής Συνόδου, αλλ' υπό Επισκόπων "μη δυναμένων συγκροτήσαι αφ' εαυτούς Σύνοδο" άνευ του "πρώτου" (Κανόνες Θ.ΙΣΤ και Κ της εν Αντιοχεία Συνόδου Αποστ. ΛΔ και ΛΖ, Δ Οικ. ΙΘ, Πενθέκτης Η, Σ, Οίκο Στ, Λαοδ. Μ, Καρθαγένης ΙΓ, ΟΓ, ΟΣΤ, και ΟΖ) και

β). Υπό τριών μόνον Επισκόπων, κατ' αντίθεσιν προς τους δ' εξέτασιν αιτιαμάτων καθαίρεσιν Ιερούς Κανόνας, οίτινες ρητώς απαιτούσε την συγκρότησιν Συνόδου εκ δώδεκα Επισκόπων, πλέον του "Πρώτου" (Κανόνες Καρθαγένης ΙΒ, ΙΔ, Κ, ΚΣΤ και Ρ και Απόφασις της εν Κωνσταντινουπόλει επί Νεκταρίου γενομένης Συνόδου).

Αναλυτικώτερον.

Α). Η σύναξις των τριών Κυπρίων Επισκόπων εν η ελήφθη η απόφασις περί καθαιρέσεως του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου, ουδόλως δύναται να χαρακτηρισθή ως Εκκλησιαστική Σύνοδος, διότι αύτη εγένετο άνευ του "πρώτου" ήτοι του Προκαθημένου της Εκκλησίας Κύπρου Αρχιεπισκόπου κ. Μακαρίου. Ο ΙΣΤ Κανών της εν Αντιοχεία Συνόδου ρητώς αναφέρει "τελείαν δε εκείνην είναι σύνοδον μή συμπάρεστι και ο της Μητροπόλεως". Τω κανόνι τούτω επόμενος ο Κ Κανών της αυτής Συνόδου επιτάσσει: "Μη είναι τινάς (Επισκόπους) καθ' εαυτούς συνόδους ποιείσθαι άνευ των πεπιστευμένων τας Μητροπόλεις" (Γ. Ράλλη και Μ. Ποτλή, Σύνταγμα Κανόνων, Τομ, Γ, σελ 154 και 162-163) Παράβαλε Κανόνας ΙΘ της Δ Οικ, Συνόδου και Η, Πενθέκτης).

Η προσπάθεια των τριών Επισκόπων να στηρίξωσι την κανονικότητα της δήθεν "Συνόδου" αυτών επί του Κατασταστικού Χάρτου της Εκκλησίας της Κύπρου αποτελεί παρερμηνείαν και παραποίησιν των σχετικών περί Συνόδου άρθρων αυτού, εν τω άρθρω 3, το οποίον επικαλούνται οι τρεις Μητροπολίται, διαλαμβάνεται ότι "η Ιερά Σύνοδος συνέρχεται υπό την προεδρίαν του Αρχιεπισκόπου εν τη Αρχιεπισκοπή ή όπου αν αυτός ορίση, τακτικώς μεν άπαξ του έτους διαρκούσης της Μ. Τεσσαρακοστής, εκτάκτως δε οσάκις αν είχε ο Πρόεδρος κρίνη εύκολον, είτε δύο των μέλλων ζητήσωσι παρ' αυτού δι' ωρισμένην υπόθεσιν να συγκληθή". Εκ τούτου καταφαίνεται σαφώς, ότι μόνον ο Αρχιεπίσκοπος συγκαλεί την Σύνοδον και ότι μόνον υπό την προεδρίαν αυτού συνέχεται εις τόπον, αν ο ίδιος καθορίζει, δύνανται βεβαίως κατά το άρθρον τούτο να ζητήσωσι έκτακτον σύγκλησιν της Συνόδου δύο τουλάχιστον των Aρχιερέων, αλλά μόνον να ζητήτωσιν ουχί δε να συγκαλέσωσι της συγκλήσεως παραμενούσης ως αποκλειστικόν δικαίωμα και προνόμιον του Αρχιεπισκόπου. Η διάταξις του

άρθρου 4 του αυτού Καταστατικού καθ' ην "κωλυομένου του Αρχιεπισκόπου η Σύνοδος, τη γνώμη αυτού συνεδριάζει υπό την προεδρίαν του πρώτου τη τάξει των προπαρόντων Αρχιερέων", ουδόλως περιορίζει το αποκλειστικόν προνόμιον του Αρχιεπισκόπου να συγκαλή και να προδρεύη της Συνόδου, διότι και εν τη περιπτώωσει ταύτη η Σύνοδος συνεδριάζει προεδρευόντος του πρώτου τη τάξει Αρχιερέως υπό τας εξής μόνον συντρεχούσας προϋποθέσεις:

α) εφ' όσον κωλύεται ο Αρχιεπίσκοπος λόγω ασθενείας, εκτάκτου απασχολήσεως ή απουσίας,

β) εφ' οσον εγκρίνει και διατάξει ο ίδιος την συνέχισιν των συνεδριάσεων (τη γνώμη αυτού),

γ) κατά την διάρκειαν των συνεδριάσεων της τακτικής συνόδου διά και γίνεται υπό την προεδρίαν ουχί του πρώτου τη τάξει των αρχιερέων, αλλά του πρώτου τη τάξει των παρόντων εις την Σύνοδον Αρχιερεών. Τα σύμφωνα προς τους Ιερούς Κανόνας ταύτα προνόμια περέχουσι τω Αρχιεπισκόπω και μάλιστα κατά τρόπον σαφέστερον και τα σχετικά περί Συνόδου άρθρα του Καταστατικού Χάρτου του 1929.

Εις την παρατήρησιν των τριών Κυπρίων Επισκόπων διατί τοιαύτα προνόμια να παρέχωνται εις τον Αρχιεπίσκοπον, ώστε κατά την γνωμην αυτών, να καθίσταται "ασύδοτος" απαντά ο ερμηνευτής των Ιερών Κανόνων Βαλσαμών εις την υπ' αυτού ερμηνείαν του Στ Κανόνος της Α Οικ. Συνόδου: "Ούτω δε θέλουσιν οι Κανόνες προέχειν τους Πατριάρχας των υπ' αυτούς Μητροπολιτών και πάλιν τους Μητρολίτας των υπ' αυτούς Επισκόπτων ώστε μηδέν χωρίς τούτων γίνεσθαι περιττόν παρά των υπ' αυτούς Επισκόπτων. Διά γαρ τούτο και παρασκεύονται μηδέ είναι Επίσκοπον τον δίχα γνώμης του πρώτου γεγονότα Επίσκοπον".

Η παρατήρησις αύτη του ερμηνευτού Βαλσαμώνος ερείδεται επί Κανόνων, ως ο ΛΔ των Αποστόλων, όστις ορίζει: "Τους Επισκόπους εκάστου Εθνους ειδέναι χρη ον εν αυτοίς πρώτον και ηγείσθαι αυτόν ως κεφαλή και μηδέν τι πράττειν περιττόν άνευ της εκείνου γνώμης".

Οτι δε ο της Κύπρου Αρχιεπίσκοπος κέκτηται πάντα τα προνόμια του "πρώτου" και μάλιστα τα του Πατριάρχου" (πολλαχόθεν μαρτυρείται και δη και εν τη υπό του Βαλσαμώνος ερμηνεία του ΝΕ Κανόνες της εν Καρθαγένη Συνόδου εν η λέγεται: "Ετι μην και τω Αρχιεπισκόπω της Νέας Ιουστιανιανουπόλεως ήτοι τω Κύπρου, ενεδόθησαν διά του ΛΘ Κανόνος της εν Τρούλλω Συνόδου τα προνόμια της των Κωνσταντινουπολιτών Εκκλησίας..." άτινα κατά τον αυτόν Κανόνα δέον "ακαινοτόμητα διαφυλαχθήναι".

Β. Το ότι οι τρεις Επίσκοποι ουδόλως ηδύναντο να προβώσιν εις καθαίρεσιν ου μόνον του Αρχιεπισκόπου αλλ' ούτω και απλού Επισκόπου μαρτυρείται υπό πολλών Κανόνων και επιμαρτυρείται υπό των τούρκων ερμηνευτών βάσιν εχόντων τον ΙΒ Κανονα της εν Καρθαγένη Συνόδου όστις επεκυρώθη υπό Οικουμενικών Συνόδων (Κανόνες Α της Δ Οικ. Συνόδου και Β της Πανθέκτης Οικ. Συνόδου).

Το άκυρον και ανυπόστατον και παντελώς ανενέργητον της υπό ολιγωτέρων των δώδεκα Επισκόπων λαμβανομένης αποφάσεως περί καθαιρέσεως Επισκόπου χαρακτηριστικώτατα τονίζει ο Βαλσαμών ερμηνεύων τον ΚΣΤ Κανόνα της εν Καρθαγένη Συνόδου και αναφερόμενος εις τα αιτιάματα κατά Επισκόπου τα συνεπαγόμενα καθαίρεσιν: "Σημείωσαι δε από του παρόντος κανόνος ότι τα συνοδικώς γινόμενα σημειώματα...εξανάγκης οφείλουσι γίνεσθαι παρά του κατά χώραν πρώτου και ιβ Αρχιερέων και τα άλλως πως γινόμενα, ως ανυπόστατα ουχ εξουσία το ενεργόν..."

Γ. Η επίκλησις υπό των τριών Κυπρίων Επισκόπων του άρθρου 14 του Καταστατικού Χάρτου του 1914 δεν δύναται να νομιμοποιήση την έκνομον και αντικανονικήν ενέργειαν και απόφασιν αυτών, διότι το τοιούτον άρθρον αντιβαίνει προς Κανόνας Οικουμενικής και Πανορθοδόξου ισχύος, ως ο προμνημονευθείς Κανών της εν Καρθαγένη Συνόδου και άλλοι, και έρχεται εις αντίθεσιν προς το πρώτον άρθρον του αυτού Καταστατικού ρητώς ορίζοντος, ότι "η Ορθόδοξος Εκκλησία της Κύπρου... κυβερνάται και διέπεται υπό των Αποστολικών Κανόνων και των Ιερών της Ορθοδόξου Εκκλησίας παραδόσεων".

Σύμφωνα με την απόφαση της Μείζονος Συνόδου ορίστηκαν αντιπρόσωποι της για να επιδώσουν τις σχετικές επιστολές προς τους τρεις Μητροπολίτες.

Αναφερόταν σε σχετική ανακοίνωση του προέδρου της Μείζονος Συνόδου Πατριάρχη Αλεξανδρείας Νικολάου:

"Η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος κατά την χθεσινήν αυτής συνεδρίαν αφού εκήρυξεν αντικανονικήν και κατ' ακολουθείαν, άκυρον, ανυπόστατον και ανενέργητον την απόφασιν των τριών Κυπρίων Μητροπολιτών, περί καθαιρέσεως της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου, εξουσιοδοτήσαμεν Επιτροπήν εκ δύο εκπροσώπων εκάστου Πατριαρχείου, όπως επισκεφθή τους τρεις Μητροπολίτας και ανακοινώση εις αυτούς την ληφθείσαν απόφασιν, διερμηνεύση δε εις αυτούς την επιθυμίαν της Συνόδου, όπως καταβληθή προσπάθεια εξευρέσεως τρόπου προς αποκατάστασιν της εν Κύπρω εκκλησιαστικής ευταξίας.

Η Επτροπή αυτή απηρτίσθη εκ των Αρχιερέων του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας Σεβ. Μητροπολιτών Νουβίας κ. Συνεσίου και Καρθαγένης κ. Παρθενίου, των Αρχιερέων του Πατριαρχείου Αντιοχείας Σεβ. Μητροπολιτών Λαοδικείας κ. Ιγνατίου και Χαλεπίου κ.Ηλιού και

των Αρχιερέων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων Σεβ. Μητρολίτου Ναζαρέτ κ. Ισιδώρου και Αρχιεπισκόπου Γάζης κ. Στεφάνου.

Ωστόσο, παρά τη άρνηση των Μητροπολιτών, ο Αρχιμανδρίτης Σαρηγιάννης επισκέφθηκε την Μητρόπολη Κυρηνείας και επέδωσε την απόφαση στη Μητρόπολη.

Την ίδια απόφαση επέδωσε στη Μητρόπολη Κιτίου και ο Χρυσόστομος Μαχαιριώτης.

Η απόφαση της Συνόδου με την οποία οι τρεις Μητροπολίτες αφού ενημερώνονταν καλούνταν σε απολογία ενώπιον της έχει ως εξής:

"Τοις Πανιερωτάτοις Μητροπολίτες

Πάφου κ. Γενναδίω.

Κιτίου κ. Ανθίμω, και

Κυρηνείας κ. Κυπριανώ.

Η Αγία και Ιερά Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος συνελθούσα την 5η και 6η οδεύοντος μηνός Ιουνίου, εν τη Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, υπό την προεδρίαν ημών, εξήτασε την υφ υμών ληφθείσαν απόφασιν "καθαιρέσεως" της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Μακαρίου.

Συνδιασκεψαμένη εν Αγίω Πνεύματι και αγάπη Χριστού, η Ιερά Σύνοδος απεφάνθη εν ομοφωνία ότι η απόφασις υμών ήτο αντικανονική και κατ' ακολουθίαν, άκυρος, ανυπόστατος και ανενέργητος. Επισυνάπτομεν ώδε αντίγραφον της επί του θέματος τούτου αποφάσεως της Μείζονος Συνόδου, υπογεγραμμένον υφ' ημών ως Προέδρου.

Μετά πολλής της λύπης, επληροφορήθημεν παρά του Γραμμαστέως της Ιεράς Συνόδου την άρνησιν υμών, όπως δεχθήτε ορισθείσαν εκ συνοδικών Επιτροπήν, ήτις θα ανεκοίνου υμίν τη ληφθείσαν εν συνόδω απόφασιν και θα διερμήνευε την διακαή επιθυμίαν της Μείζονος Συνόδου, όπως εν πνεύματι αγάπης καταβληθή προσπάθεια εξευρέσεως τρόπου ειρηνικής διευθετήσεως της ενεστώσης εν τη Εκκλησία της Κύπρου κρίσεως και αποκαταστάσεως της Εκκλησιαστικής ευταξίας.

Διό, παρά την αήθη άρνησιν υμών, εις την ειρήνην πάντοτε της Εκκλησίας αποβλέποντες, ως ο Δομήτωρ της Εκκλησίας Κύριος παραγγέλλει και οι Ιεροί Κανόνες επιτάσσουσι, καλούμεν και πάλιν υμάς αδελφικώς, όπως προσέλθητε ενώπιον της Μείζονος Συνόδου τη προσεχή Δευτέραν, 9ην Ιουλίου 1973 και ώραν 10 π.μ. εν τω συνοδικώ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου και εκθέσητε τας οιασδήποτε απόψεις υμών.

Εν τη Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, τη 6η Ιουλίου 1973

Μετά της εν Κυρίω αγάπης,

Ο Αλεξανδρείας ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Πρόεδρος της Μείζονος Συνόδου.

Ο Πρόεδρος της Μείζονος Συνόδου προέβη και σε μια άλλη ενέργεια. Ενημέρωσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο για τις αποφάσεις που λήφθηκαν:

"Αυτού Παναγιότητα

Οικουμενικόν Πατριάρχην

κ. Δημήτριον

Κωνσταντινούπολιν

Αγάπη αδελφική κατασπαζόμενοι Υμετέραν Γερασμιωτάτην Παναγιότητα, καθηκόντως πληροφορούμεν αυτήν, ότι τη 5η και 6η οδεύοντος μηνός συνήλθεν εν Λευκωσία υπό την προεδρίαν ημών Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος τη συμμετοχή Μακαριωτάτου Πατριάρχου Αντιοχείας και ετέρων δώδεκα Αρχιερέων εκ των Πατριαρχών Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. Η σύνοδος αυτή επισταμένως και ενδελεχώς εξετάσασα την απόφασιν των τριών Μητροπολιτών της Εκκλησίας Κύπρου περί καθαιρέσεως του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου, ομοφώνως απεφάνθη αντικανονικήν είναι την απόφασιν ταύτην και πάντη άκυρον και ανυπόστατον και μη έχουσαν το ενεργόν. Ορισθείσα συνοδικώς Επιτροπή προς ειρήνευσιν συνήντησε τελείαν άρνησιν τριών Μητρoπολιτών, ειρηνευτική προσπάθεια συνεχίζεται".

Ο Οικουμενικός Παστριάρχης, αμέσως μετά την ενημέρωση της οποίας έτυχε από τον Πρόεδρο της Μείζονος Συνόδου κάλεσε τους τρεις Μητροπολίτες να υπαχθούν στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Αναφερόταν σε τηλεγράφημα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Δημητρίου στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο:

Αυτού Μακαριότητα

Αρχιεπίσκοπον Κύπρου Μακάριον

Λευκωσίαν

Χαιρετισμόν αγάπης και ειρήνης εν Χριστώ αποστέλλομεν από της Μεγάλης Εκκλησίας τη αγιωτάτη Εκκλησία Αποστόλου Βαρνάβα. Ευλόγω συγκινήσει και συνοχή καρδίας παρακολουθούντες εξελίξεις αυτόθι ανακύψαντας σοβαρού εκκλησιαστικού ζητήματος, συμπάσχομεν μεθ' όλου σώματος Αγίας ημών Ορθοδόξου Εκκλησίας εφ' ους τίμιον μέλος αυτής πάσχει.

Κατά την παράδοσιν καθ' ημάς αγιωτάτου τούτου Θρόνου αυστηρώς πάσης πολιτικής απέχοντες εν σεβασμώ του αυτοκεφάλου αυτόθι Εκκλησίας αλλά και εν τη ευθύνη πεπιστευμένης ημίν Υπάτης διακονίας καθ' όλου υπ' Ουρανόν Ορθοδοξίας απευθύνομεν από Αποστολικού Οικουμενικού τούτου Θρόνου Υμετέρα Γερασμία Μακαριότητι αδελφική έκκλησιν και αξίωσιν, όπως αντί πάσης αντιδικίας πρυτανεύσωσιν εν τη αυτόθι αδελφή Εκκλησία αγάπη και ειρήνη Χριστού. Ομοίαν έκλησιν απευθύνομεν παραλλήλως ιερωτάτοις Μητροπολίταις καθ' Υμάς Εκκλησίας.

Κατά την παρούσαν κρισιμωτάτην στιγμήν ιστορικού αυτής βίου Εκκλησία Αποστόλου Βαρνάβα καλείται εις αποστολικήν μαρτυρίαν ενώπιον καθ' όλου Ορθοδόξου Εκκλησίας και του κόσμου σύμπαντος, καλείται, όπως παραμερίζουσα παν εκκλησιαστικόν στοιχείον προνοήση πρωτίστως περί οικοδομής Σώματος Χριστού. Παρακαλούμεν δότε ειρήνη εν τη εκκλησία ειρμηνεύοντες εις αλλήλους οι ποιμένες και οδηγοί και από της εν τη Εκκλησία ειρήνης δότε ειρήνην τω τόπω αδιακρίτως φυλής και θρησκεύματος εν δικαιοσύνη και εν τη ελευθερία των τέκνων του Θεού.

Οικουμενικός Πατριάρχης

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Κωνσταντινούπολις 6 Ιουλίου 1973.

Πανομοιότυτο ήταν το τηλεγράφημα και προς τους τρεις Μητροπολίτες με τη διαφορά ότι σ' αυτό ο Οικουμενικός Πατριάρχης τους συνέστηνε να επανέλθουν "εις την μετά του εν Υμίν Πρώτου προτέραν κανονικήν σχέσιν και κοινωνίαν".

Ο Κιτίου απάντησε στον Οικουμενικό Πατριάρχη ότι οι τρεις Μητροπολίτες θα δέχονταν τον Μακάριο ως Αρχιεπίσκοπο, εάν παραιτείτο αμέσως από την προεδρία της Δημοκρατίας όπως ήταν η αξίωση τους.

Ετσι οι τρεις Μητροπολίτες επέμεναν στις θέσεις τους.

Ο Μητροπολίτης Κιτίου, εκπροσωπών τους "τρεις" δήλωσε στον ανταποκριτή του "Ασσοσιέτεντ Πρες" τα ακόλουθα: "Θεωρούμε την Μειζονα Σύνοδο άκυρη και η καθαίρεση του Μακαρίου ισχύει. Οχι δώδεκα ή δεκατρείς Ιεράρχες, αλλά και χίλιοι άκόμη αν αποφανθούν το αντίθετο ο Μακάριος είναι καθαιρεμένος".

Οταν ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Μαχαιριώτης, Γραμματέας της Μείζονος Συνόδου πληροφόρησε τον Κιτίου ότι επιτροπή της Συνόδου από εκπροσώπους των τριών Πατριαρχείων ήθελε να συναντηθεί μαζί του για να του επιδώσει την απόφαση της Συνόδου είπε ότι θα συνεννοείτο με τους άλλους.

Ωστόσο ο Κυρηνείας απάντησε δεν αναγνώριζε τη Μείζονα Σύνοδο και δέν μπορούσε να δεχθεί αντιπροσωπεία της.

Το ίδιο απάντησε αργότερα και ο Κιτίου.

Την Κυριακή 8 Ιουλίου 1973 έγινε Συλλείτουργο στην Εκκλησία Παλλουριώτισσας στην οποία ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Νικόλαος χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα εναντίον των τριών καθαιρεθέντων Κυπρίων Μητροπολιτών.

Ανέφερε, σύμφωνα με την εφημερίδα "Πατρίς" (9.7.):

" Οι τρεις Μητροπολίται παρασυρόμενοι υπό τινων δεν γνωρίζομεν, εγωϊστικώς και εωσφορικώς φερόμενοι δεν εδέχθησαν την αποστολήν ημών, ουδέ την συμφιλίωσιν. Τους παραδίδομεν αυτήν την στιγμήν εις το αιώνιον ανάθεμα. Η ιστορία θα γράψη το άτιμον όνομά των".

Επίσης σύμφωνα με τη ίδια εφημεριδα ο Παριάρχης Νικόλαος "εχαρακτήρισε την στάσιν των Μητροπολιτών ως "αήθη" τους δε ιδίους ως "ανιέρους" και "αναξίους" και προσέθεσεν ότι η Εκκλησία έχει την δύναμιν και τη χάριν να τους τιμωρήση".

Εξάλλου η εφημερίδα "Κύπρος" ( 8.7.) έγραψε ότι ο Αλεξανδρείας Νικόλαος απαντώντας σε προσφώνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου κατά το συλλείτουργο είπε:

"Ανταποκριθέντες Μακαριώτατε αδελφέ προς πονεμένην φωνήν της μαρτυρικής ταύτης εκκλησίας της Κύπρου, ης επαξίως προϊστασθε, ήλθομεν προς υμάς με όλην την θερμότητα της αγάπης και της πίστεως να προσφέρωμεν τας καλάς μας υπηρεσίας προς την δοκιμαζομένην και χειμαζομένην αδελφήν Εκκλησίαν.

Και προς στιγμήν αφέντες τας προσωπικάς ημών προτιμήσεις, τα ανθρώπινα συναισθήματα και τας αδυναμίας έμπροσθεν του προθαλάμου της ιεράς και Αγίας Συνόδου, εισήλθομεν εντός αυτής με καθαρμένην την καρδίαν και την διάνοιαν και με την συνείδησιν γαληνεμένην και ειρηνεμένην ότι θα τελέσωμεν το αρχιερατικόν ημών καθήκον και τον όρκον τον οποίον εδώσαμεν όταν εγίναμεν Αρχιερείς.

Και όταν εισήλθομεν εις το γραφείον της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, όπου οι πατέρες συνεδριάζουσι μίαν θερμήν προσευχήν εκάμαμεν προς τον Θεόν και μίαν επίκλησιν εις το Αγιον πνεύμα να μας βοηθήση.

Και λαμφθέντες και φωτισθέντες επ' αυτού του Αγίου Πνεύματος απεφαίσαμεν να αποκηρύξωμεν ομοφώνως την πράξιν την ανίερον περί καθαιρέσεως του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου αναγνωρίζοντες ομοφώνως ως μόνον κανονικόν και νόμιμον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου, τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Μακάριον. Διά τούτο σήμερον την στιγμήν αυτήν, την ιεράν, ευλογημένε λαέ του κυρίου, ύψωσον και συ μεθ' ημών τας χείρας σου προς τον Κύριον και εκ βάθους της ψυχής σου μία θερμή προσευχή ας ανέλθη προς τον ουρανόν, Μια παράκλησις: "Ινα ο κύριος ενισχύση τον προκαθήμενον της Εκκλησίας αυτής και τον ενδυναμώση διά να μπορέση μέχρι τέλους να φέρη το βαρύ φορτίον εις τον ώμον του, το

οποίον του έθεσεν η μεγάλη πρόνοια του Θεού. Και ημείς σήμερον εξ Αλεξανδρείας ερχόμενοι και εξ Αντιοχείας, ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ηλείας και Ιεροσολύμων η λειπή χωρία των σεβασμιωτάτων ήλθομεν να επιτελέσωμεν έργον ευαγγελιστου, έργον ειρηνοποιού, έργον συμφιλωτού, να συμφιλιώσωμεν τα διεστώτα και να ενώσωμεν την Εκκλησίαν της Κύπρου.

Δια τούτο ομοφώνως απεφασίσαμεν να σταλή επιστολή εις τους Μητροπολίτας ίνα γνωστοποιήσουν και αναγγείλουν την απόφασιν ημών και να προσπαθήσουν αδελφικώς να τους πείσουν και να τους συμφιλιώσουν με την επίσημον εκκλησίαν με τη αρχήν και τον Αρχιεπίσκοπον Μακάριον.

Αλλά ούτοι παρασυρόμενοι υπό τινων δεν γνωρίζομεν υπό ποίων, αλλά εγωιστικώς και εοσφορικώς φερόμενοι δεν εδέχθησαν την αποστολήν ημών ουδέ την συμφιλίωσιν.

Ημείς ως ειρηνοποιοί διά μίαν ακόμη και τελευταίαν φοράν θα καμωμεν την προσπάθειαν της ειρηνεύσεως θα τους καλέσωμεν να συμφιλιωθούν.

Αλλά εάν δεν θελήσουν και την φοράν ταύτην η Εκκλησία έχει και την δύναμιν και την χάριν από τον Θεόν να τους τιμωρήση και να επιβληθή εδώ η τάξις, η διασαλευθείσα, ηθική και εκκλησιαστική.

Και πιστεύομεν αδελφοί μου ότι πάντες ανεξαιρέτως οι κάτοικοι της Λευκωσίας αλλά και πάντες οι ευσεβείς χριστιανοί ας τεθούν παρά το πλευρόν του Εθνάρχου Μακαρίου τον οποίον και θα θεωρήτε ως μόνον κανονικόν και παντοτεινόν προϊστάμενον πνευματικόν".

Σε ενδειξη διαμαρτυρίας οι καθαιρεθέντες απέστειλαν το ακόλουθο μήνυμα στον Πατριάρχη Νικόλαο.

"Μετά πολλής εκπλήξεως και αποτροπιασμού ηκούσαμεν την αήθη και ανάρμοστον προς εκπρόσωπον του Θεού της Αγάπης προσφώνησιν Υμών απο της Ωραίας Πύλης του ιερού ναού Ευαγγελιστρίας Παλλουριωτίσσης, μόλις προ μικρού ευχηθέντος υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου ευσταθείας των Αγίων του Θεού Εκκλησιών.

Παρ' όλον τον σεβασμόν τον οποίον τρέφομεν προς προκαθήμενον πρεσβυγενούς Εκκλησίας είμεθα υποχρεωμένοι να τονίσωμεν την αγανάκτησιν ημών, διά τας ανηκούστους και και αντιθέτους προς το πνεύμα του Χριστιανισμού εκτοξευθείσας καθ' ημών ύβρεις εκ στόματος ενός ιεράρχου όστις μόλις προ μακρού ισχυρίσθη ότι ήλθεν ενταύθα διά να επιφέρη την αγάπην και την ειρήνη εις την χριστιανικήν Εκκλησίαν της Κύπρου.

Είμεθα βέβαιοι ότι αι τοιαύται απρεπείς και ανάρμοστοι διά την ιδιότητα Υμών εκφράσεις δεν προέρχονται εκ της καρδίας Υμών αλλ' εκ πνεύματος πονηρού του οποίου σκοπός είναι η ματαίωσις του χριστιανικού λόγου του Σωτήρος.

Ηγνοήσατε Μακαριώτατε ότι απηυθύνεσθο εις πλήρωμα μεν ανήκον εις την δικαιοδοσίαν υμών και ότι ενταύθα ήλθατε όλως αντικανονικώς και εν αγνοία της Ιεράς Συνόδου της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα.

Η τοιαύτη Υμών συμπεριφορά θα παραμείνη ως ανεξίτηλον στίγμα εις την μακραίωνα ιστορίαν της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας και εκείνο το οποίον δυνάμεθα να προσθέσωμεν είναι η επανάληψις των λόγων του κυρίου προς τους σταυρωτάς αυτού: "Αφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν"

+Ο Πάφου ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ.

+ Ο Κιτίου ΑΝΘΙΜΟΣ

+ Ο Κυρηνείας ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ

Τα πράγματα είχαν φθάσει πλέον σε σημείο χωρίς επιστροφή.