2.6.1972: Ο Μητρoπoλίτης Πάφoυ Γεvvάδιoς κηρύσσεται έκπτωτoς από τηv πλειoψηφία τωv ιερέωv της περιφέρειας Πάφoυ, oι oπoίoι ζητoύv τηv πρoκήρυξη εκλoγώv για τηv αvάδειξη vέoυ Μητρoπoλίτη.

S-1905

2.6.1972: Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΦΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ ΕΚΠΤΩΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΑΦΟΥ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΖΗΤΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΕΚΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΝΕΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ

Το τελεσίγραφο των τριών Μητροπολιτών Πάφου Γενναδίου, Κιτίου Ανθίμου και Κυρηνείας Κυπριανού της 1ης Ιουνιου 1972 με τον καλούσαν να παραιτηθεί αμέσως οδήγησε σε νέες εκδηλώσεις εναντίον των τριών Μητροπολιτών.

Ιδιαίτερα στην Πάφο όπου από τις 3 Απριλίου 1972 είχε εγκατασταθεί ο Πρωτοσύγκελλος Ανθιμος Λοϊζου και ο θρόνος είχε κηρυχθεί εν χηρεία, ο Γεννάδιος κηρύχθηκε στις 2 Ιουνίου, επομένη της αποστολής του τελεσιγράφου στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, έκπτωτος του θρόνου του.

Σε υπόμνημα μάλιστα προς τον Αρχιεπίσκοπο αυτός καλείτο να προκηρύξει εκλογές για να μπορέσει ο λαός της Πάφου, όπως τόνιζαν να αναδείξει τον εκλεκτό του στο Μητροπολιτικό θρόνο.

Το υπόμνημα που υπέγραψε η πλειoψηφία των Ιερέων της Μητροπολιτικής Περιφέρειας Πάφου, διάβασε ο Πρωτοσύγγελλος Ανθιμος Λοϊζου σε συλλαλητήριο στην Πάφο.

Στο συλλαλητήριο διάφοροι ομιλητές όπως ο Γενικός Γραμματέας της ΕΑΠ Μ. Τεμβριώτης, οι βουλευτές Κυριάκος Παπαδημήτριου και Ηρόδοτος Νικολαϊδης και ο γυμνασιάρχης του Οικονομικού Λυκείου Πάφου Χρ. Κακογιάννης χαρακτήρισαν το διάβημα των τριών Μητροολιτών ως στρεφόμενο εναντίον της εθνικής υπόθεσης της Κύπρου και "ως ταυτιζομένου με τας επιδιώξεις των τούρκων".

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε κατά το συλλαλητήριο ο Μακάριος καλείτο "να κωφεύση εις τας υλακάς των νάνων των Μητροπόλεων".

Αναφερόταν στο ψήφισμα:

"Σύσσωμος ο παφιακός λαός εκ πάσης γωνίας της Επαρχίας δονούμενος από αγανάκτησιν διά τας ποταπάς αξιώσεις των ιεραρχών διά παραίτησιν της Υμετέρας Μακαριότητος εκ της θέσεως του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας εκφράζομεν και διαδηλούμεν σθεναρώς την αγάπην και εμπιστοσύνην μας προς τη Υμετέραν Μακαριότητα και παρακαλούμεν όπως κωφεύσετε εις τας υλακάς των νάνων των Μητροπόλεων εις τους οποίους το εκκλησίασμα των έπαυσε να πειθαρχή.

Ηγανακτισμένοι και υψούντες φωνήν διαμαρτυρίας κατά των μητροπολιτών εκφράζομεν Υμάς τον λαοφιλή Εθνάρχην υπεράξιον ηγέτη και ενσαρκωτήν των Εθνικών ιδεωδών.

Είμεθα βέβαιοι ότι η Υμετέρα Μακαριότης θα παραμείνη απτόητος και ασάλευτος επί των εθνικών επάλξεων και βράχος επί του οποίου θα εκσπούν αι βουλιμίαι και τα ανίερα σχέδια των ξενοκινήτων υπονομευτών της ενότητας του λαού διά να μη επιτύχουν οι εχθροί της Κύπρου προδοτικήν λύσιν του εθνικού θέματος".

Την επομένη ο Αριχεπίσκοπος Μακαριος εξασφάλισε μια μεγάλη φωνή της Ορθδοξίας υπέρ του. Προερχόταν από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Νικόλαο ο οποίος σε δηλώσεις του στην Αθήνα ανέφερε στη εφημερίδα "Βραδυνή":

"Φοβάμαι ότι η ενέργεια των τριών Μητροπολιτών, θα έχη επιπτώσεις και σε άλλες ορθόδοξες εκκλησίες που ζουν σε διαφορετικά καθεστώτα. Δεν έχουν δικαίωμα οι τρεις να δικάσουν-αν υποτεθή ότι ζητήσουν την παραπομπήν του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου- τον προκαθήμενον. Πρέπει να υπάρξη δικαστήριον απο 13 Ορθοδόξους Μητροπολίτας. Και δεν νομίζω πως θα βρεθούν σήμερον ιεράρχαι να κρίνουν ένοχον τον Μακάριο".

Την επομένη ακολούθησε ξέσπασμα απειλών και ύβρεων εναντίον των τριών Μητροπολιτών.

Η εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" που πρόσκειτο στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο σε ένα προωτοσέλιδο ενιάστηλο άρθρο της, κάτι που σπάνια έκαμνε, χρησιμοποίησε πολύ σκληρή γλώσσα για να καταδικάσει την ενέγεια των τριών Μητροπολιτών και τους κατηγόρησε ως σωματικώς και πνευματικώς αναπήρους.

Εγραφε η εφημερίδα που ζητούσε τη λήψη μέτρων εναντίον τους:

" Ο Κύβος ερρίφθη. Τον έρριψαν οι τρεις ανάλγητοι, έναντι του δράματος και του αγώνος του λαού μας, Μητροπολίται, αψηφούντες και εθνικούς κινδύνους και εθνικάς ανάγκας, απλώς διά να ικανοποιήσουν και να διευκολύνουν τα σχέδια κατακτήσεως της Κύπρου από τους ξένους.

Και απομένει τώρα να ληφθή οριστικώς και αμετακλήτως η απόφασις από τον Πρόεδρον Μακάριον διά να ξεκαθαρίση το Κυπριακόν έδαφος από τα ζιζάνια τα οποία δεν αφήνουν να αναπτυχθή όσον πρέπει η προσπάθεια του λαού μας διά την ελευθερίαν του και διά την διαμόρφωσιν του εθνικού μέλλοντος.

Διά όλα τα πράγματα υπάρχει η ανάγκη της λογικής αντικρούσεως των, είναι δυνατόν και είναι λογικόν να γίνη δεκτή η αξίωσις τριών ανθρώπων- σωματικώς και πνευματικώς αναπήρων- αξίωσις η οποία ευρίσκεται εις άκραν αντίθεσιν προς ό,τι θέλει και επιδιώκει ο λαος μας; Ούτε δυνατόν είναι τούτο, ούτε λογικόν.

Ωστε;

Η αξίωσις των τριών Μητροπολιτών πρέπει να αγνοηθή από τον Μακαριώτατο. Ως πραγματικός ηγέτης της Κύπρου πρέπει να προχωρή προς την κατεύθυνσιν προς την οποίαν επιμόνως υποδεικνύει ο λαός. Ευθέως και αφόβως καλούμεν τον Αρχιεπίσκοπον να μη ακούση εις όσα τρεις σωματικώς και πνευματικώς ανάπηροι ιεράρχαι τον καλούν να πράξη. Αντιθέτως πρέπει να προχωρήση προς την κάθαρσιν.

Θα εξεγερθή- είμεθα περί τούτου βέβαιοι- η ευάριθμος ομάς της λεγομένης αντιπολιτεύσεως, διότι αποκαλούμεν τους τρεις Μητροπολίτας ανθρώπους σωματικώς και πνευματικώς αναπήρους. Αλλά πως να το είπωμεν αφού αυτή είναι η κατάσταση, χωρίς ίχνος υπερβολής; Και επειδή ημείς έχομεν συνηθίσει να στηρίζωμεν διά γεγονότων τας απόψεις μας έχομεν να προσθέσωμεν αυτά τα αδιάψευστα:

Ο πρώτος τη τάξει Μητροπολίτης Πάφου ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ: Υπέργηρος είναι. Πέραν των 80 Μαϊων κατεμέτρησε. Να ιερουργήση κανονικώς δεν δύναται. Αρκείται εις το να παρουσιάζεται (και να φωτογραφίζεται) εις το προαύλιον εκκλησιών και να ομιλή προς τον λαόν από χειρογράφου, το οποίον ειδικώς δι' εκάστην περίπτωσιν άλλοι έγραψαν δι' αυτόν. Οσοι αμφισβητούν τα ανωτέρω τους προκαλούμεν όπως τολμήσουν να παρουσιάσουν τον Γεννάδιον

μόνον εις μίαν δημοσιογραφικήν διάσκεψιν διά να απαντήση εις ερωτήσεις δημοσιογράφων, άνευ της παρουσίας υποβολείου. Δεκτόν;

Ο δεύτερος τη τάξει Μητροπολίτης ΚΙΤΙΟΥ: Λυπούμεθα διά την κατάστασιν της υγείας του, αλλ' είναι τόσον ακροσφαλής, ώστε ούτε τώρα, ίσως δε ούτε εις το μέλλον θα δυνηθή να επανέλθη εις την ενεργόν υπηρεσίαν της Εκκλησίας. Και όμως αυτός ο άνθρωπος εις την θλιβεράν αυτήν κατάστασιν εις την οποίαν ευρίσκεται, έχει την αξίωσιν να υπαγορεύη την θέλησιν του εις τον λαόν όταν γνωρίζη ότι ευρίσκεται εις πλήρη αντίθεσιν προς τον λαόν.

Ο τελευταίος της τάξει Μητροπολίτης ΚΥΡΗΝΕΙΑΣ: Καθ' όλην την διάρκειαν των τελευταίων δώδεκα μηνών του έτους ουδέν ουσιαστικώς πράττει παρά να προκαλή με τους ετσιθελισμούς του ταλαιπωρίας και άγχος εις τον λαόν. Και κατά την διάρκειαν των έξη μηνών του έτους παραμένει κλινήρης. Οτέ μεν εις στάσιν υπτίαν οτέ δε πρηνηδόν, πάντοτε δε οριζοντίαν.

Αυτοί είναι που κόπτονται υπέρ της Εκκλησίας και του Εθνους. Υπέρ της Εκκλησίας έναντι της οποίας στοιχειώδη καθήκοντα των μετά πολλής δυσκολίας εκτελούν. Και υπέρ του ελληνικού Κυπριακού λαού, τον οποίον από του παρ. Μαρτίου τίποτε άλλο δεν κάμνουν παρά να ταλαιπωρούν. Οποίοι; Οι τρεις αυτοί άνθρωποι οι πνευματικώς και σωματικώς ανάπηροι.

Ενόψει όλων αυτών είναι καιρός όπως ο Μακάριος αναλάβη και ένα άλλο καθήκον. Να δώση εις τον λαόν Ιεράν Σύνοδον ικανήν να αναποκριθή εις τας σημερινάς περιστάσεις. Να εκριζώση τα ζιζάνια. Να λάβη μέτρα ανανεωτικά. Ο λαός αξιοί να έχη εκκλησιαστικήν ηγεσίαν ανταξίαν αυτού, ανταξίαν των σημερινών περιστάσεων.

Ο λαός δεν ανέχεται πλέον εντός των γραμμών του υπονομευτάς και συμποτέρς, αθρώπους οι οποίοι κινούνται προς την κατεύθυνσιν που άλλοι τους κουρδίζουν, όπως παιχνίδια-αυτοκινητάκια που πωλούνται εις τα καταστήματα παιδικών ειδών.

Είπομεν ότι ο κύβος ερρίφΘη. Υποχώρησις δεν νοείται. Επιβάλλεται η κάθαρσις η οποία θα έλθη διά της ανανεώσεως. Αυτό είναι το άμεσον καθήκον του Μακαρίου.

Δεν μπορούμεν τρεις ανάπηροι να εκθέτουν εις τον σοβαρώτερον των κινδύνων τον αγώνα του κυπριακού Ελληνισμού".

Παράλληλα οι Εθνικόφρονες Βουλευτές μαζί με εκπροσώπους των Εθνκοφρόνων οργανώσεων συνήλθαν σε σύσκεψη στις 5 Ιουνίου στο κτίριο της Βουλής υπό την προεδρία του Γλαύκου Κληρίδη και τάχθηκαν υπέρ της παραμονής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην εξουσία.

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε αναφερόταν ότι η σύσκεψη αφού μελέτησε τις τελευταίες εξελίξεις του κυπριακού σε συσχετισμό με την εσωτερική κατάσταση που δημιουργήθηκε κατέληξαν στις ακόλουθες ομόφωνες αποφάσεις:

"1. Τα Εθνικόφρονα Κόμματα, οι ανεξάρτητοι εθνικόφρονες βολευταί και αι εθνικόφρονες οργανώσεις, δεν επιθυμούν να υπεισέλθουν εις την ερμηνείαν των εκκλησιαστικών κανόνων της αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, αλλά δεν δύναται να παραγνωρίσουν την όλην πτυχήν του θέματος.

2. Διαδηλούν ότι κατά την παρούσαν φάσιν του κυπριακού προβλήματος και εν όψει της επικειμένης ενάρξεως των ενισχυμένων ενδοκυπριακών συνομιλιών δεν ενδείκνυται η αποχώρησις εκ του Προεδρικού αξιώματος του Προέδρου της Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

3. Πιστεύουν εις την ανάγκην επιταχύνσεως της αρξαμένης προσπαθείας προς πλήρη αποκατάστασιν των σχέσεων μεταξύ Αθηνών-Λευκωσίας και την απόλυτον συνεργασίαν επί του εθνικού μας προβλήματος".

Οι αντιδράσεις εναντίον της αξίωσης των τριών Μητροπολιτών για παραίτηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από την προεδρία συνέχιζαν να είναι έντονες. Επικεφαλής όλων όμως συνέχιζαν να βρίσκεται οι αντιδράσεις στην Πάφο όπου στις 8 Ιουνίου οι ιερείς της περιφέριεας αποφάσισαν να κηρύξουν έκπτωτο τον Μητροπολιτικό Θρόνο καθώς ο Γεννάδιος συνέχιζε να διαμένει στη Μητρόπολη Κιτίου, στη Λεμεσό.

Οι ιερείς με απόφαση τους καταδίκασαν τις ενέργειες των τριών Μητροπολιτών και κάλεσαν τον λαό να τεθεί στο πλευρό του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ενώ ανήγγειλαν την απόφαση τους να εκθρονίσουν τον Μητροπολίτη Πάφου Γεννάδιο.

Η απόφαση των ιερέων στάληκε στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο με την ακόλουθη επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο:

"Μακαριώτατε,

Υποβάλλοντες τα βαθύτατα σέβη της συνελθούσης σήμερον 8ην Ιουνίου 1972 συνάξεως των ιερέων της Μητροπόλεως Πάφου, γνωρίζομεν την Υμετέρα Σεπτή Κορυφή της Εκκλησίας ημών, τη εν Πνεύματι Αγίω και μετά προσευχής ληφθείσαν απόφασιν αυτών και εν υποκλείσει βαθεία να ενεργήσητε κατά τα εν Αυτή διαλαμβανόμενα.

Εκφράζοντες και αύθις τον βαθύτατον ημών σεβασμόν, διατελούμεν

Τα μέλη της συντονιστικής επιτροπής των ιερέων Πάφου.

Ηγούμενος Χρυσορροϊατίσσης Κύριλλος.

Πρωτοσύγκελλος Ανθιμος Λοϊζου

Παπαγεώργιος Ναθαναήλ, εφημέριος Παναγιάς

Παπανικόλαος Παπαχριστοφόρου, εφημέριος Στατού.

Στις 9 Ιουνίου ο Μητροπολίτης Πάφου, σε επιστολή του στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ανέφερε ότι θεωρούσε παράνομη την απόφαση για εκθρόνηση του και πρόσθετε ότι παρά τις προσπάθειες του τόσο προς τον ίδιο του Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όσο και προς την Αστυνομία και τον αρμόδιο υπουργό κανένας δεν μπόρεσε να κινηθεί για να πάρει μέτρα ώστε να μπορέσει να επιστρέψει στη Μητρόπολη της Πάφου.

Ανέφερε ο Μητροπολίτης Γεννάδιος στην επιστολή του:

"Μετ' εκπληξεως ανέγνωσα εις τας εφημερίδας ότι σύναξις λαβούσα χωραν εις την Ιεράν Ημών Μητρόπολιν προέβη εις την "εκθρόνησιν" ημών. Συναφώς είδομεν να προβάλλωνται διάφοροι λόγοι να γίνεται δε αυθαίρετος χρήσις των Ιερών Κανόνων.

Εν πρώτοις θα ηθέλομεν να παρατηρήσωμεν ότι ο πραγματικός λόγος του εγειρομένου θορύβου δεν είναι άλλος παρά η γνωστή θέσις τη οποία έλαβωμεν εν τη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της 2ας Μαρτίου 1972, πάντα δε τα λοιπά επιστρατευόμενα επιχειρήματα καθ' ημών είναι εκτός πραγματικότητος. Επίσης θα ηθέλαμεν να σημειώσωμεν ότι η "σύναξις" απηρτίσθη μόνον διά της χρησιμοποιήσεως πειθαναγκασμού και απειλών εις την προσπάθειαν δε ταύτην πρωτηγωνίσθησαν κατ' εξοχήν αναρμόδια πρόσωπα.

Το όλον πνεύμα της εκδοθείσης "αποφάσεως" καθ' ημών δεν συνάδει προς την εκκλησιαστικήν δεοντολογίαν αλλά μαρτυρεί προσπάθεια πολιτικής στηρίξεως του Προέδρου της Κυπριακής Πολιτείας τον οποίων άλλωστε μόνον ως "Εθνάρχην" και ουχί ως Αρχιεπίσκοπον αποκαλεί η "σύναξις".

Ειδικώτερον όσον αφορά εις την μνείαν των Ιερών Κανόνων αληθώς μας ξενίζει τούτο και διότι γίνεται ανίερος χρήσις και παρερμηνεία τούτων, αλλά και διότι επίσης εμνήσθησαν αυτών οι κύκλοι εκείνοι οι οποίοι κατ' ουσίαν προ τριημέρου τους εχαρακτήριζον ως "σκωληκοβρότους" προκειμένου να πλήξουν την αξίωσιν της Ιεράς Συνόδου.

Βασικώς οι εμπνευσταί της "συνάξεως" κατηγορούν Ημάς ότι παραμένομεν μακράν του εμπεπιστευμένου ημίν ποιμνίου αποπιρώμενοι να δώσουν και ιδιοτελή ακόμη κίνητρα εις την τοιαύτην απουσίαν. Αλλά πρόκειται προφανέστατα περί κακοποιήσεως της αληθείας, διότι ακουσία είναι η από τριμήνου και πλέον παραμονή ημών εις την Ιεράν Μητρόπολιν Κιτίου. Παραμένοντες ενταύθα δεν παρελείψαμεν ενεργείας υπέρ επανόδου εις την έδραν υπερ ημών. Ουτω:

1. Την 3ην Απριλίου 1972 απεστείλαμεν επιστολήν (ην και επισυνάπτωμεν) προς τον Μακαριώτατον διά της οποίας εζητούσαμεν την δημιουργίαν των προϋποθέσεων ασφαλούς επανόδου ημών εις την Μητρόπολιν Πάφου, η επιστολή αύτη επεστράφη προς ημάς, χαρακτηρισθείσα γράμμασι του Αρχιεπισκόπου ως "απαράδεκτος"

2. Απηυθύνθημεν διά τηλεγραφήματος αιτούμενοι τα αυτά προς τον υπουργόν Εσωτερικών πλην όμως αναπάντητον παρέμεινεν και τούτο το αίτημά μας.

3. Προς την αστυνομίαν επίσης επεστήθη υφ' ημών η προσοχή άνευ όμως αποτελέσματος.

Οθεν προς την "απόφασιν" της "συνάξεως" ουδεμίαν προσοχήν δίδομεν καθ' ότι στερείται βάσεως και κανονικότητος. Οι δημιουργούντες την αναταραχήν ωθούνται υπό ελατηρίων προσωπικών, επιζητούν δε διά μέτρων εναντίον ημών να παράσχουν ερείσματα εις τον Προκαθήμενον της Εκκλησίας της Κύπρου, ίνα συνεχίση ασκών την κοσμικήν εξουσίαν. Παρά ταύτα όμως και παρά την οιανδήποτε καθ' ημών συνέχισιν της αρξαμένης εμφάσεως ότι δεν πρόκειται να αποστώμεν του εκκλησιαστικού και εθνικού ημών καθήκοντος, τούτο θα επιτελέσωμεν μέχρι τέλους και υπό οιασδήποτε περιστάσεις ή θυσίας αι οποίαι ήθελον απαιτηθη.

Περαίνοντες σημειούμεν ότι επί της χθεσινής εν τη Μητροπόλει ημών εξελίξεως δεν επιτρέπεται να μη λάβη θέσιν και να συνεχίση αδρανών και σιωπών ο Αρχιεπίσκοπος.

+ Ο Πάφου ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ

Μητροπολίτης Πάφου.

Εν Λεμεσώ τη 9η Ιουνίου 1972.