1.3.1972: Ο Αρχιεπίσκoπoς Αθηvώv και Πάσης Ελλάδoς Iερώvυμoς πρoσπαθεί με μια επιστoλή τoυ πρoς τov Μακάριo vα τov πείσει vα παραιτηθεί από τηv πρoεδρία της Κύπρoυ για vα πρoετoιμασθεί για τo θρόvo της Κωvσταvτιvoύπoλης.

S-1892

1.3.1972: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΜΕ ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ-ΔΟΛΩΜΑ ΝΑ ΠΕΙΣΕΙ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΟ ΝΑ ΠΑΡΑΙΤΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΕΤΟΙΜΑΣΘΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΘΡΟΝΟ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Στην προσπάθεια της χούντας να εγκαταλείψει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος την Προεδρία, κινητοποιήθηκε ακόμα ένας ιερωμένος, πέραν των τριών Μητροπολιτών της Κύπρου, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδας Ιερώνυμος.

Ο Ιερώνυμος απευθύνθηκε την 1η Μαρτίου, προηγουμένη της συνεδρίας της Ιεράς Συνόδου, πρώτα στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο με μια επιστολή που χαρακτηρίστηκε δόλωμα γιατί με αυτήν προσπαθούσε διά της εις άτοπον απαγωγής να επιτύχει απομάκρυνση του Μακαρίου.

Επαινούσε δηλαδή με την επιστολή του ο Ιερώνυμος τα προσόντα και τις ικανότητες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αφήνοντας του να υπονοηθεί ότι η Κύπρος ήταν πολύ μικρή γι' αυτόν και ότι η κατάλληλη θέση θα μπορούσε να ήταν ήταν εκείνη του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης μια και ο Αθηναγόρας ήταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία.

Ομως ο Μακάριος και ο καθένας γνώριζε ότι κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να γίνει γιατί ο εκάστοτε Οικουμενικός Πατριάρχης έπρεπε να ήταν τούρκος υπήκοος.

Στην επιστολή του ο Ιερώνυμος, που είχε ταυτισθεί πλήρως με το χουντικό καθεστώς, επισύναπτε και αντίγραφα των επιστολών που είχε αποστείλει ξεχωριστά στον κάθε ένα από τους Μητροπολίτες.

Ο Ιερώνυμος καλούσε τους τρεις Μητροπολίτες να πάρουν τα μέτρα για να αποφευχθεί ο εθνοκτόνος σπαραγμός και για τους Μητροπολίτες μέτρα σήμαιναν εφαρμογή των παραινέσεων του Ελληνα πρεσβευτή Κωνσταντίνου Παναγιωτάκου.

Ανέφερε ο Ιερώνυμος στην επιστολή του στο Μακάριο:

"Πολυαγαπητέ εν Χριστώ Αδελφέ,

Γνωρίζετε πόσον βαθύτατα εκτιμώ τας πολλάς και μεγάλας αρετάς και ικανότητας, με τας οποίας σας έχει προικίσει ο θεός.

Εντεύθεν, είσθε εις θέσιν να εκτιμήσετε ορθώς την σημασίαν και τον σκοπόν του παρόντος διαβήματος μου.

Ως προς την έντονον αγωνίαν, η οποία με συνέχει, διά τα εν Κύπρω τελευταίως διαδραματιζόμενα, τα οποία καθόσον δύναμαι να κρίνω όχι μόνον θέτουν εις θανάσιμον κίνδυνον την εθνικήν υπόστασιν της Μεγαλονήσου, αλλ' απειλούν να βλάψουν σοβαρώς αυτήν ταύτην την κοινήν πάντων ημών μητέρα πατρίδα, δεν είναι ανάγκη να σας γράψω διότι σεις κάλλιον παντός άλλου γνωρίζετε τι έχω πράξει διά την Κύπρον.

Εκείνο το οποίον με παρεκίνησε να σας γράψω το παρόν ως και τα εσώκλειστα προς τους σεβασμιωτάτους εν Χριστώ αδελφούς είναι η ακράδαντος πεποίθησις μου, ότι διά τε την Εκκλησίαν και το Εθνος αποτελείτε ένα ανεκτιμήτου αξίας κεφάλαιον, το οποίον επ' ουδενί λόγω πρέπει να κατασπαταληθή.

Μακαριώτατε,

σας χρειάζεται πάρα πολύ η Εκκλησία και το Εθνος.

Μέχρι τούδε έχετε ουκ ολίγα υποστή φρονώ δε ότι πρέπει του λοιπού να σταματήση η φθορά της πολυτίμου προσωπικότητος σας.

Δεν έχετε το δικαίωμα να την θέσετε περαιτέρω εν κινδύνω, όπως τώρα εις το ζήτημα της διαστάσεως της Λευκωσίας προς τας Αθήνας και της εν Κύπρω ολονέν αυξανομένης επιρροής των αριστερών, η οποία παρέχει όπλα εις όσους σκοπίμως ή αθελήτως αμφισβητούν την αγνότητα των εθνικών αισθημάτων σας.

Μακαριώτατε,

Εις την μεγάλην αυτήν ώραν της Οικουμενικής Ορθοδοξίας κατά την οποίαν η μεγάλη μορφή του Αθηναγόρου αναζητεί εκείνον εις τον οποίον θα ήτο δυνατόν να παραδώση την σκυτάλην εις μίαν προσωπικότητα παγκοσμίου ακτινοβολίας, μόνον μία προσωπικότης εμφανίζεται ισάξια, διά τούτο.

Προς Θεού μη καταδαπανηθείτε εις ενεργείας αι οποίαι και αν ακόμη υποτεθή ότι δεν θα έβλαπτον την Κύπρον ή την Ελλάδα, δεν θα ήσαν πάντως εποικοδομητικαί διά μίαν γενικωτέραν εν τη Εκκλησία αποστολήν της Μακαριότητος σας.

Είσθε ακόμη αρκετά νέος και έχετε πολλάς δυνατότητας διά να επιτελέσετε έτι περισσότερα.

Τα τάλαντα σας, πιστέψατε το, δεν ανήκουν μόνον εις την Κύπρον ή την Κυπριακήν Εκκλησίαν, ειδικώτερον. Ολόκληρος η Ορθοδοξία και η ελληνική, αλλά και γενικώτερον οόκληρος η Χριστιανοσύνη έχουν δικαιώματα επ' αυτών.

Η Κύπρος έχει ήδη λάβει την μερίδα της εκ των ταλάντων σας. Πρέπει να προβλέψετε και εις τας άλλας εκείνας περιοχάς, αι οποίαι αναμένουν ίνα επωφεληθούν εξ αυτών.

Ολα αυτά και μαζί με αυτά όλοι οι άλλοι λόγοι επιβάλλουν όπως άνευ αναβολής κερδίσετε και πάλιν την αγάπην και την στοργήν ημών των εδώ και όλων των εθνικώς σκεπτομένων Κυπρίων και συντονίζοντες απολύτως τα θαρραλέα βήματά σας μετά των της Μητρός Ελλάδος και συγκροτούντες εν αρραγές εν Κύπρω εθνικόν μέτωπον, τώρα μεν αποκατασταθήτε εις τον αδιαμφισβήτητον ηγέτην πασών των εν Κύπρω εθνικών δυνάμεων, εξέλθητε δε εν τω προσεχή μέλλοντι εις την ηγετικήν φυσιογνωμίαν της Ορθοδοξίας της οποίας τόσον έχομεν ανάγκην.

Ενας αδελφός σας, ο οποίος ειλικρινώς σας αγαπά και βαθύτατα εκτιμά σας ικετεύει.

Μην παραθεωρήσετε την συμβουλήν του.

Επί τούτοις κατασπαζόμενος την Υμετέραν Μακαριότητα.

Διατελώ της Υμετέρας φίλης Μακαριότητος

ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ

Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

Η Επιστολή του Ιερωνύμου προς τους τρεις Μητροπολίτες, ήταν ταυτόσημη. Η επιστολή έχει ως εξής:

"Σεβασμιώτατε εν Χριστώ αδελφέ.

Οι κοινοί υπέρ της Κύπρου αγώνες, οι οποίοι μας συνδέουν ήδη από του 1950, μου δίδουν το θάρρος, όχι ως προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος, αλλ' ως φίλου και αδελφού, ο οποίος πολλάκις και ποικιλοτρόπως έχει αποδείξει την προς τη Κύπρον αγάπην του, να απευθύνω την παρούσαν προς υμάς μέλλοντας μετ' επίκλησιν της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, να συγκροτήσετε την Ιεράν Σύνοδον της Ιστορικής και παλαιφάτου Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα.

Δεν είναι ανάγκη να σας διαβεβαιώσω με πόσον, όχι απλώς ζηωρόν ενδιαφέρον, αλλά ούτ' αυτό ανησυχίαν, παρακολουθώ την εξέλιξιν του κυπριακού, ανησυχίαν, η οποία με τον καιρόν μεταβάλλεται εις αγωνίαν λόγω παρατιθεμένων εκάστοτε περιπλοκών.

Η αγωνία όμως, την οποίαν αισθάνομαι τελευταίως εις έντασιν και έκτασιν, δεν είναι δυνατόν να συγκριθή προς ουδεμίαν εξ εκείνων τας οποίας έχω μέχρι τούδε αισθανθή, διότι καθόσον είμαι εις θέσιν να γνωρίζω, ουδέποτε μέχρι σήμερον η Κύπρος συνέβη να απειλήται αφ' ενόςμε εμφύλιον εθνικόν σπαραγμόν τοιούτον ως εκ της παρούσης αντιστάσεως, αφ' ετέρου δε καταβαράρθρωσιν, ίσως διά παντός του Κυπριακού Εθνικού μας ζητήματος ακριβώς εξ αφορμής του εμφυλίου σπαραγμού, ο οποίος θα έδιδε την ευκαιρίαν είτε εις τους τούρκους είτε εις τους αριστερούς είτε και εις αμφοτέρους να επέμβουν ενεργώς με ανυπολογίστους διά το εθνικόν μας πρόβλημα συνεπείας.

Η τελευταίως γενομένη παρέμβασις της ελληνική Κυβερνήσεως παρά το γεγονός ότι παρέστη ανάγκη να αχθή εις το φως της δημοσιότητος και παρά την διάστασιν μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας, την οποίαν έφερεν εις το προσκήνιον, είμαι πεπεισμένος ότι διά την Κύπρον υπήρξε σωτήριος.

Αυτό αποτελεί την πεποίθησιν ενός αδελφού, ο οποίος επιτρέψατε μου και πάλιν να σας υπομνήσω, έχει διά πολλών θυσιών αποδείξει, πόσον αφωσιωμένος είναι εις την ελληνικήν μεγαλόνησον, δεν είναι, όμως δυνατόν να καταστή η κυβερνητική εξ Ελλάδος παρέμβασις μονίμως και σωτηρίως διά την Κύπρον αποτελεσματική, χωρίς την συνεργασίαν μόνον υμών των Κυπρίων και δη της ηγεσίας των μετά των Αθηνών.

Η αποτροπή του επαπειλουμένου εθνοκτόνου σπαραγμού πρέπει να επιτευχθή πάση θυσία. Η απομάκρυνσις δε του επικρεμμαμένου κινδύνου δύναται να επιτευχθή μόνον αν ο εισαχθείς τελυταίως εις την νήσον οπλισμός διασφαλισθή εις άλλας, πλην των κυπριακών, χείρας.

Η ανάγκη της ενισχύσεως της εν Κύπρω εθνικής παρατάξεως, διά τε το άμεσον και απώτερον μέλλον υπό ουδενός, μετά λόγου, δύναται να αμφισβητηθή. Η ισχυρά εθνική παράταξις είναι απαραίτητος διά τε την σήμερον υφισταμένην εν τη νήσω κατάστασιν και πολλώ μάλλον διά την εν καιρώ, εκπλήρωσιν των εθνικών πόθων του κυπριακού και του λοιπού ελληνισμού.

Αι αντιθέσεις μεταξύ των εθνικώς σκεπτομένων κυπρίων, μόνον τους εχθρούς των δύναται να ωφελούν, ενώ αρραγές εθνικόν μέτωπον εις Κύπρον σημαίνει ενδυνάμωσιν, τόσον εναντίον των τούρκων όσον και των οιωνδήποτε άλλων, δι' ανομολογήτους σκοπούς επιβουλευομένους την ελευθερίαν της νήσου εχθρών.

Τέλος η διατήρησις και βελτίωσις της σημερινής εν Κύπρω καταστάσεως μέχρι της ημέρας κατά την οποίαν θα ευδοκήση ο Θεός να χαρίση την ένωσιν της μεγαλονήσου μετά του υπολοίπου εθνικού κορμού, πως να διασφαλισθή αποτελεσματικώτερον εν διαστάσει της Κύπρου προς το εθνικόν κέντρον.

Διά ταύτα, αγαπητέ και περιπόθητε εν Κυρίω αδελφέ, ακούσαστε την εκ βάθους καρδίας έκκλησιν ενός αγαπώντος και τιμώντος βαθύτατα ου μόνον υμάς προσωπικώς αλλά και ένδοξον υμών γενέτειραν και χωρήσατε εις την λήψιν μέτρων ανταξίων ου μόνον της ιστορίας ενός εκάστου εξ υμών, αλλά και ενδόξου υμών νήσου και ανταποκρινομένων προς το βάρος των υμετέρων ιστορικών ευθυνών του μέλλοντος της τε Κύπρου και της κοινής υμών τε και ημών Πατρίδος.

Η Εκκλησία εις την υπηρεσίαν της οποίας άπαντες μέχρι τούδε ηναλώθημεν έχει ως σήμερον προσφέρει ανυπολογίστου αξίας υπηρεσίας προς το περίδοξον ημών Εθνος, εν τω προσώπω υμών καλείται άπαξ έτι η Εκλησία να δείξη την προς τον λαόν της στοργήν και την δι' αυτόν και το Εθνος σωτήριον της, δύναμιν.

Εύχομαι ολοψύχως όπως ο κύριος κατευθύνη τα νοήματα και διαβήματα υμών εις αποφάσεις ου μόνον επωφελείς και γενναίας αλλά και ευρισκομένας εις το ύψος των κοσμογονικών όντως ημερών, τας οποίας διερχόμεθα.

Επί τούτοις κατασπαζόμενος της ημετέρας σεβασμιότητος,

αγαπητός εν Χριστώ αδελφός

Ο Αθηνών

ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ".