1.4.1972: Εvώ o Πρόεδρoς Μακάριoς πρoειδoπoιεί για τις τυχόv επιπτώσεις από μια εvδεχόμεvη δράση της ΕΟΚΑ Β, η oργάvωση τoυ Στρατηγoύ Γρίβα αvαλαμβάvει δράση σε όλη τηv Κύπρo.

S-1890

1.4.1972: ΕΝΩ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΥΧΟΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β, Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΓΡΙΒΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΔΡΑΣΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ο Πρόεδρος Μακάριος συμπεριφερόμενος ως θρησκευτικός ηγέτης συγχώρησε την 1η Απριλίου 1972, 17η επέτειο της έναρξης της δράσης της ΕΟΚΑ το 1955 διάφορους καταδικασθέντες και διέταξε την αναστολή δίωξης άλλων υπόπτων.

Ετσι ο Αρχιεπίσκοπος ανέστειλε την περαιτέρω έκτιση της ποινής ενός ατόμου από τα Πολεμίδια, ο οποίος είχε καταδικασθεί σε τετραετή φυλάκιση για την επίθεση ανδρών του Εθνικού Μετώπου εναντίον του αστυνομικού σταθμού Λεμεσού.

Παράλληλα δόθηκαν οδηγίες για αναστολή των εκδοθέντων διαταγμάτων σύλληψης δεκαεπτά καταζητουμένων από τη Λεμεσό και το Ομοδος και από άλλες περιοχές για κατοχή όπλων και άλλες παρανομίες και αναστολή δίωξης των δημοσιογράφων Σπύρου Παπαγεωργίου και Ελευθερίου Παπαδοπούλου, που κατηγορούνταν για εξύβριση του προέδρου.

Ομως η Κύπρος έμοιαζε ότι είχε εισέλθει στο δρόμο της παρανομίας και της παραλογίας με τα μούτρα, κατά τη λαϊκή έκφραση και δεν υπήρχε δρόμος επιστροφής ενώ ο φανατισμός και η αναζωπύρωση των Μακαριακών και Γριβικών αισθημάτων έφθανε συνεχώς στο απώγειο του.

Ετσι την 1η Απριλίου 1972 ενώ η Κύπρος γιόρταζε την επέτειο της έναρξης του αγώνα της ΕΟΚΑ στην Αμμόχωστο Ιδιαίτερα ενώ ο Χωρεπίσκοπος Κωνσταντίας Χρυσόστομος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α) δεχόταν τον χαιρετισμό της παρέλασης

έφεδροι αξιωματικοί προσήγγισαν τη εξέδρα των επισήμων όπου δέχονταν τον χαιρετισμό της παρέλασης και άρχισαν να φωνάζουν υπέρ της Ενωσης σε αντίπερισπασμό στις εκδηλώσεις του πλήθους που φώναζε υπέρ του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Οταν η αστυνομία προσπάθησε να τους απομακρύνει άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα εναντίον του Μακαρίου.

Εξάλλου στην Πάφο νεαροί έγραψαν πάνω στις φωτογραφίες του Μακαρίου τη λέξη ΑΚΕΛ με κόκκινα γράμματα ενώ η στρατιωτικοί στην πόλη υποχρέωναν νεαρούς να φορούν περιβραχιόνια με τη λέξη Ενωση.

Ομως ο Στρατηγός Γρίβας συνέχιζε τον εξοπλισμό των ομάδων του με διάφορους τρόπους κυρίως κλοπές όπλων όπου μπορούσαν να βρουν οι οπαδοί του.

Ετσι η Αστυνομία συνέλαβε την 1η Απριλίου 1972 τέσσερις νεαρούς στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν δέκα περίστροφα διαμετρήματος 22 χιλιοστών τα οποία έκλεψαν από αποθήκη του Διεθνούς Σκοπευτηρίου στη Λευκωσία.

Οι παράνομοι συνέχιζαν να ενισχύονται και να εξοπλίζονται και στις αρχές Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου έφθασαν στα χέρια των αρχών σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευε ο

Φιλελεύθερος (3.10) ότι πίσω από την αποστολή οπλισμού στις ομάδες του Γρίβα βρισκόταν Ελληνας εφοπλιστής.

Στις 4 Οκτωβρίου ομάδα ενόπλων επέδραμαν εναντίον των αποθηκών της Αρχής Τηλεπικοινωνιών και αφού εξουδετέρωσαν τον φρουρόν Χριστάκη Μιχαήλ από τον Υψωνα και τον υπάλληλο της Αρχής Ανδρέα Αντωνίου έκλεψαν σημαντικήν ποσότητα τηλεφωνικών καλωδίων και αφού τα φόρτωσαν σε αυτοκίνητο απομακρύνθηκαν.

Αυτή την περίοδο ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος βρήκε την ευκαιρία να προειδοποιήσει για τους κινδύνους καταστροφής που απειλούσαν την Κύπρο με τη δράση παρανόμων ομάδων.

Θα είναι εσχάτη προδοσία αν σε ώρα αγώνα Ελληνες κύπριοι στρέψουν τα όπλα τους οι μεν εναντίον των δε με αποτέλεσμα να ξεσπάσει εμφύλιος προειδοποίησε ο Αρχιεπίσκοπος εγκαινιάζοντας φιλανθρωπική αγορά στην Παλλουρώτισσα.

Η προειδοποίηση γινόταν καθώς έπαιρνε διαστάσεις η προσπάθεια των τριών Μητροπολιτών να αναγκάσουν τον Πρόεδρο Μακάριο να παραιτηθεί και ενώ ο Γρίβας συνέχιζε να ενισχύει τις ομάδες του.

Ανέφερε ο Μακαριώτατος στην ομιλία του στις 7 Οκτωβρίου 1972:

"Το Εθνικόν μας ζήτημα ευρίσκεται σήμερον εις το πλέον αποφασιστικόν στάδιον. Ποία θα είναι η έκβασις του αγώνος, πού θα είναι η κατάληξις της εθνικής μας υποθέσεως, είναι το αγωνιώδες ερώτημα όλων των Ελλήνων Κυπρίων. Η απάντησις εξαρτάται από πολλάς προϋποθέσεις. Η ομόνοια και η ενότης του λαού, ως και η στενή συνεργασία μετά της ελληνικής κυβερνήσεως, αποτελούν την απαραίτητον προϋπόθεσιν δι' αισίαν έκβασιν και λύσιν του εθνικού ζητήματος μας. Αντιθέτως, προς καταστροφήν και εθνικόν όλεθρον θα οδηγηθή ο κυπριακός ελληνισμός, εάν αντί ομονοίας έχωμεν διχόνοιαν, εάν αντί ενότητος έχωμεν διαίρεσιν του λαού, πολύ δε περισσότερον εάν υπάρξη ένοπλος σύγκρουσις. Θα είναι εσχάτη προδοσία, εάν εν ώρα αγώνος, Ελληνες Κύπριοι στρέψουν τα όπλα οι μεν κατά των δε, με αποτέλεσμα τον

εμφύλιον σπαραγμόν και την αυτοκαταστροφή. Δυνατόν να υπάρχουν και πράγματι υπάρχουν διαφοραί απόψεων ως προς τον χειρισμόν του Κυπριακού. Κριτής όμως διά την ορθότητα οιωνδήποτε απόψεων πρέπει να είναι ο λαός, η γνώμη των πολλών και ουχί τα όπλα των ολίγων. Αι από καιρού σχηματιζόμεναι ένοπλοι ομάδες εθνικήν ζημίαν μόνον προκαλούν. Εδωκαν ήδη επιχειρήματα και όπλα εις τους εχθρούς της Κύπρου, η τυχόν δε ένοπλος εκδήλωσις των θα αποτελέση πλήγμα βαρύτατον κατά της εθνικής υποθέσεως του Κυπριακού ελληνισμού, Θα είναι δολοφονική απόπερα κατά της Κύπρου, αντί γεφυρώσεως θα διευρυνθούν τα υφιστάμενα εις το εσωτερικόν μέτωπον κηρύγματα και θα γίνουν πύλαι εισόδου του εχθρού και έσωθεν αλώσεως της Κύπρου".

Παρόμοια προειδοποίηση έκαμε και ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Εζεκίας Παπαϊωάννου σε ομιλία του σε συσκέψεις του Κόμματος στην Αμμόχωστο λίγες μέρες αργότερα:

"Δυστυχώς όμως έαν σύννεφα συσσωρεύονται στον Κυπριακό πολιτικό ορίζοντα, που απειλούν να ανατινάξουν το μέτωπο αντίστασης του λαού μας στον αέρα και να ανοίξουν τον δρόμο στους πλέον άσπονδους εχθρούς της Κύπρου για να την διαμελίσουν και να την μετατρέψουν σε ελεύθερη Κέρκυρα των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και πολεμικών τυχοδιωκτισμών.

Αν όποιος διαφωνεί με τον χειρισμόν του κυπριακού που κάμνει η Κυβέρνηση και ο αιρετός Πρόεδρος του κράτους, αρπάζει το όπλο για να επιβάλει τις θέσεις του με αυτό, τότε η δημοκρατία και η λαϊκή θέληση πάει περίπατο και τη θέση της παίρνει ο δικτατορικός ετσιθελισμός".

Ακόμα και η χούντα των Αθηνών με δήλωση του υφυπουργού Βύρωνα Σταματόπουλου προειδοποίησε στις 13 Οκτωβρίου 1972:

"Η θέσις της Ελληνικής Κυβερνήσεως επί του Κυπριακού είναι γνωστή. Υποστηρίζομεν τας ενδοκυπριακάς συνομιλίας, αι οποίαι συνιστούν την ορθήν οδόν προς την εξεύρεσιν δικαίας και ειρηνικής λύσεως. Διά τούτο η Ελλάς καταδικάζει την προσφυγήν εις τη βίαν οθενδήποτε προερχομένην".

Η δήλωση του Σταματόπουλου, ωστόσο, με "την βίαν οθενδήποτε προερχομένην" χωρούσε παντού, ακόμα και σε καταδίκη των παρακρατικών ομάδων που είχαν αρχίσει να συστήνονται για υποστήριξη του νόμιμου κράτους.

Οι προειδοποιήσεις όμως συνέχιζαν να πέφτουν στο κενό.

Το βράδυ της ιδίας ημέρας στη Λεμεσό ένοπλοι επέδραμαν στον Αγιο Παύλο (Καλό χωριό) Λεμεσού και αφού περικύκλωσαν το μοναδικό καφενείο του χωριού, όπου βρίσκονταν δέκα πρόσωπα, τους ανάγκασαν να απαλείψουν συνθήματα που είχαν αναγραφεί στη βρύση του χωριού υπέρ του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Ενας νεαρός, ο Παύλος Νικολάου όταν αντιλήφθηκε τους προσωπιδοφόρους προσπάθησε να τους αποφύγει αλλά αυτοί τον ανέκοψαν και τον κακοποίησαν.

Η Αστυνομία έσπευσε στην περιοχή και συνέλαβε τρία άτομα.

Ο φανατισμός ήταν φυσικό να οδηγούσε και στο αίμα. Ετσι σε λαμπαδηφορία που έγινε από μέλη του συλλόγου Μαυρομμάτης Αγίου Παύλου για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1972 πυροβολήθηκαν και τραυματίστηκαν οι Σταύρος Ψευδιώτης από την Αθηαίνου με τραύμα από κτύπημα στο κεφάλι και Γεώργιος Κωνσταντίου από τον Αγιο Θεόδωρο Αμμοχώστου, εθνοφρουρός τραυματισμένος στο πόδι από σφαίρα.

Αστυνομική ανακοίνωση δεν έδωσε λεπτομέρειες για το επεισόδιο.

Στις 10 Νοεμβρίου 1972 η Αστυνομία ύστερα από έρευνες ανακάλυψε στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ στην περιοχή της Ιεράς Αρχιεπισκοπής ένα αυτόματο τύπου στεν, και ένα πιστόλι, εκατοντάδες σφαίρες και αντίτυπα όρκων της παράνομης αντικυβερνητικής οργάνωσης ΕΟΚΑ Β.

Ηταν η πρώτη φορά που η αστυνομία ανακοίνωνε ονομαστικά την ΕΟΚΑ Β.

Στην υιόθεση αναμίχθηκαν τρεις έφεδροι αξιωματικοί και ένας φοιτητής του Ανωτέρου Τεχνολογικού Ινστιτούτου

Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση:

"Περί το μεσονύκτιον της 9ης προς την 10ην τρέχοντος (Νοεμβρίου) αστυνομική περίπολος ανέκοψε η προς έλεγχον παρά την Αρχιεπισκοπήν αυτοκίνητον του οποίου ως διαπιστώθηκε επέβαινον οι δόκιμοι αξιωματικοί της Εθνικής Φρουράς Νίκος Βασιλείου και Στέλιος Αναστασιάδης, αμφότεροι εκ Λευκωσίας, Στέλιος Δρυμιώτης εκ Λατσιών και Ανδρέας Στεφάνου εκ Λευκωσίας, φοιτητής του Ανωτέρου Τεχνολογικού Ινστιτούτου.

Η Αστυνομία δυνάμει δικαστικών ενταλμάτων ηρεύνησε τας οικίας των ανωτέρω, εις την οικίαν του Νίκου Βασιλείου ανευρέθησαν 82 φυσίγγια αυτομάτου όπλου, διαφόρων διαμετρημάτων και πέντε ηλεκτρικοί πυροκροτηταί. Εις την οικίαν του Στέλιου Αναστασιάδη, ένα αυτόματον τύπου στεν και πιστόλι τύπου λούγκερ μετά σφαιροθηκών, 300 φυσίγγια αυτομάτων όπλου διαφόρων διαμετρημάτων και μαύρη προσωπίς. Ωσαύτως ανευρέθησαν εις την κατοχήν και των τεσσάρων προσώπων διάφορα έγγραφα σχετιζόμενα με μυστικήν οργάνωσιν".

Στο δικαστήριο όπου οδηγήθηκαν για έκδοση διατάγματος κράτησης αναφέρθηκε για τον Στέλιο Δρυμιώτη ότι στο σπίτι του ανευρέθησαν εντός τσάντας έγγραφα στασιαστικού περιεχομένου της οργάνωσης ΕΟΚΑ Β ως και αριθμός όρκων με υπογραφάς των μελών που εμυήθησαν εις την οργάνωσιν".

Αναφέρθηκε ακόμα ότι ο Αναστασιάδης κατείχε το όπλον στεν με την έγκριση του διοικητή του στην Εθνική Φρουρά.

Στην ΕΟΚΑ Β ήσαν αναμιγμένοι και δύο καθηγητές που ασχολούντο με την στρατολόγηση μαθητών στην οργάνωση.

Στις 16 Νοεμβρίου έκαμε και δημόσια την εμφάνιση της η νέα ΕΟΚΑ με φυλλάδια εναντίον του ο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου..

Τα φυλλάδια υπογράφονταν από την "ΕΟΚΑ" αλλά στα κείμενα φαινόταν ότι επρόκειτο για την ίδια οργάνωση, την ΕΟΚΑ Β.

Αναφερόταν στα φυλλάδια:

"ΕΟΚΑ.

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ

Ο Μακάριος μας πέταξε το γάντι. Οι πραιτωριανοί του μας λέγουν ότι η ΕΟΚΑ η οποία ελάμπρυνε την ελληνικήν Ιστορίαν και αγωνίζεται σήμερα διά την Ενωσιν είναι "παράνομος οργάνωσις".

Ο παράνομος Μακάριος ο κατά παράβασιν των εκκλησιαστικών κανόνων κατέχων πολιτικόν αξίωμα, ο αθετήσας τον όρκον του και απεμπολήσας την Ενωσιν χάριν ιδιοτελών σκοπών, ο ουδόλως μετασχόν εις τους αγώνας του Κυπριακού λαού διά την ελευθερίαν του αποκαλεί ημάς "παρανόμους" και εξαπέλυσε νέαν τρομοκρατίαν διά να καταπνίξη το εθνικόν μας φρόνημα.

Τα χρόνια της αποικιοκρατίας με τας φυλακίσεις δολοφονίας αγωνιστών της ελευθερίας επανέρχονται εις την Κύπρον. Και ο στόχος σήμερον είσθε ΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ.

Αποδείξατε εις τον νέον τύραννον της Κύπρου ότι οι γεννααίοι δεν πτοούνται προ απειλών και φυλακίσεων, διότι δεν αγωνιζόμεθα ούτε δι' αξιώματα ούτε διά πλούτη, αυτά είναι κτύπημα της κλίκας του Μακαρίου και των πραιτωριανών του, οι οποίοι χάριν του χρυσίου και της ευημερίας απεμπόλισαν τα εθνικά ιδανικά και τας ελληνικάς παραδόσεις.

Εκείνοι αγωνίζονταν διά να διατηρήσουν την κεκτημένην ευμάρειαν των χάριν εις τας θυσίας άλλων αδιαφορούντες διά το μέλλον της Κύπρου. Ημείς αγωνιζόμεθα διά την ελευθερίαν όλων, άνευ ουδενός ιδιοτελούς σκοπού, όπως ηγωνίσθημεν και κατά τους χρόνους της αποικιοκρατίας.

Το τίμημα των αγώνων μας θα είναι βαρύ, είμεθα όμως αποφασισμένοι να μη υποκύψουμε σε καμμιά βία και να σπάσουμε τα δεσμά μας με οιασδήποτε θυσίας.

Φανήτε αντάξιοι των προκατόχων σας. Κοιτάτε πάντα μπροστά και ακολουθήσατε την λεωφόρον που οδηγεί στον Παρθενώνα.

Θα είμεθα οι οδηγοί σας

ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ

ΖΗΤΩ Η ΕΝΩΣΙΣ

ΕΟΚΑ

Η δράση της ΕΟΚΑ Β δεν είχε ακόμα εκδηλωθεί δυναμικά αυτή την περίοδο αλλά η προσπάθεια των Μητροπολιτών για εξαναγκασμό του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου σε παραίτηση βρισκόταν σε κρίσιμο στάδιο. Ετσι ο Αρχιεπίσκοπος προέβη σε νέα προεδοποίηση και μάλιστα με ονομαστική αναφορά στον Στρατηγό Γρίβα.

Είπε ότι η δράση του Στρατηγού θα αμαύρωνε το έπος της ΕΟΚΑ.

Οι δηλώσεις του Προέδρου Μακαρίου έγιναν στο περιοδικό "Ταχυδρόμος" των Αθηνών και αναδημοσιεύθηκαν στις 2 Δεκεμβρίου 1972 στον κυπριακό τύπο.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Το θέμα της υπάρξεως ενόπλων και μη παρανόμων ομάδων σας προβληματίζει υπό την έννοιαν ότι είναι δυνατόν να προκαλέσουν καταστάσεις, αι οποίαι ανεπανορθώτως θα εζημίωναν την Κυπριακήν υπόθεσιν;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ουδείς χρήσιμος σκοπός εξυπηρετείται, αλλά μόνον ζημίαν προκαλείται από την ύπαρξιν παρανόμων ομάδων. Επέφερον ήδη ρήγματα εις το εσωτερικόν μέτωπον και έχουν αποδυναμώσει εις τινα βαθμόν την διαπραγματευτικήν θέσιν μας εις τας διεξαγομένας συνομιλίας μετά των Τουρκοκυπρίων, η υπόθεσις της Κύπρου θα ζημιωθή πολύ πρισσότερον και ανεπανορθώτως αν τυχόν υπάρξη οιαδήποτε ένοπλος δράσις των παρανόμων.

ΕΡ: Η Κυπριακή Κυβέρνησις έχει αρκετάς πληροφορίας ώστε να γνωρίζη επακριβώς την σύνθεσιν αλλά και την σημερινήν δραστηριότητα των παρανόμων ομάδων.

ΑΠ: Τα εις χείρας της κυβερνήσεως πληροφοριακά στοιχεία είναι πολλά και σχεδον λεπτομερή. Αι αρμόδιαι αρχαί γνωρίζουν τα περισσότερα πρόσωπα τα οποία εστρατολογήθησαν εξ ονόματος του Στρατηγού Γρίβα και συνθέτουν τας παρανόμους ομάδας. Η σημερινή δραστηριότης των περιορίζεται εις την κυκλοφορίαν φυλλαδίων, εις την διά βαφής αναγραφήν συνθημάτων επί των τοίχων και εις μερικάς πατριδοκαπηλικάς εκδηλώσεις, δεν αποκλείεται όμως και η προσφυγή εις βίαν.

ΕΡ: Φρονείτε ότι αι "παράνομοι ομάδες" διαθέτουν σημαντικόν έμψυχον και άψυχον υλικόν;

ΑΠ: Δεν έχει κατ' εμέ πολλήν σημασίαν ο αριθμός προσώπων και όπλων, ελάχιστοι άνθρωποι με ελάχιστα όπλα δύναται να προβούν εις πράξεις αι οποίαι να αποτελέσουν υπό τας σημερινάς συνθήκας, σοβαρόν πλήγμα κατά της Κύπρου και να προκαλέσουν τεραστίαν εθνικήν ζημίαν.

ΕΡ: Νομίζετε ότι υπάρχει πράγματι ενδεχόμενον να δραστηριοποιηθούν δυναμικώς αι παράνομοι ομάδες;

ΑΠ: Δυναμική δραστηριότης υπό την μορφήν ενόπλου εδηλώσεως θα οδηγήση τον κυπριακόν ελληνισμόν εις εθνικήν συμφοράν. Ελπίζω να επικρατήση πνεύμα αληθούς πατριωτισμού και να αποφευχθή τοιούτον ενδεχόμενον.

ΕΡ: Θεωρείτε χρήσιμον την παρουσίαν του Στρατηγού Γρίβα εις Κύπρον και πως είναι σήμερον αι σχέσεις σας μετ' αυτού;

ΑΠ: Δικαίωμα του Στρατηγού να παραμένη εις την Κύπρον κρυπτόμενος ή κινούμενος ελευθέρως και να εκφράζω οιασδήποτε απόψεις περί του χειρισμού της εθνικής υποθέσεως της

Κύπρου, δεν δύναμαι όμως να είπω ότι υπήρξεν εθνικώς χρήσιμος η παρουσία του εις την νήσον. Ο σχηματισμός ενόπλων ομάδων εξ ονόματος του Στρατηγού και ο διχασμός του λαού επισωρεύουν πολλά δεινά διά την Κύπρον. Πολύ φοβούμαι ότι η δράσις του Στρατηγού θα αμαυρώση το έπος της ΕΟΚΑ.

ΕΡ: Νομίζετε ότι οι παράνομοι ομάδες θα υπακούσουν εις πάσαν περίπτωσιν εις τον Στρατηγόν Γρίβαν ή ενδέχεται τινές εξ αυτών εις μίαν δεδομένην στιγμήν αιφνιδιαστικώς να διαχωρίσουν την θέσιν των από τον Στρατηγόν;

ΑΠ: Πολλοί επιστρατευθέντες εις τας ομάδας του Στρατηγού δεν είναι συνειδητά μέλη τούτων, έχω την γνώμην ότι εις δεδομένην στιγμήν θα εγκαταλείψουν τον Στρατηγόν.

Εξ άλλου ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έδωσε απαντήσεις σε ερωτήσεις δημοσιογράφων την 1η Δεκεμβρίου 1972:

ΕΡ: Εις Κυπριακήν εφημερίδα εδημοσιεύθησαν προσφάτως πληροφορίες περί επικειμένων σοβαρών επεισοδίων, δύνασθε να σχολιάσετε τας πληροφορίας αυτάς;

ΑΠ: Δεν αποδίδω σημασίαν εις τοιαύτας πληροφορίας. Δεν πρέπει, βεβαίως, να αποκλείεται η δημιουργία επεισοδίων υπάρχει όμως δυνατότης αντιμετωπίσεως των.

ΕΡ: Μήπως έχουν αυξηθή οι κίνδυνοι διά την εσωτερικήν ασφάλειαν και την εθνικήν υπόθεσιν λόγω της παρανόμου δραστηριότητος;

ΑΠ: Η παράνομος δραστηριότης προκαλεί εθνικόν διχασμόν, ο οποίος ενέχει σοβαρούς κινδύνους διά το μέλλον της Κύπρου.

ΕΡ: Μήπως έχει ληφθή οιαδήποτε απόφασις επί του θέματος των αναμεμειγμένων εις τας παρανόμους ενεργείας μαθητών;

ΑΠ: Πολύ λυπούμαι διότι εξωσχολικοί παράγοντες αναμιγνύουν αθώους μαθητάς εις παρανόμους ενεργείας. Εδωσα εν πάση περιπτώσει οδηγίας όπως μη παραπεμφθούν εις δικαστήριον μαθηταί οίτινες προσφάτως συνελήφθησαν υπό της αστυνομίας ως ενεχόμενοι εις τοιαύτας ενεργείας,

ΕΡ: Μήπως αναμένεται οποιαδήποτε χειρονομία εκ μέρους σας διά την απόλυσιν πολιτικών καταδίκων;

ΑΠ: Δεν υπάρχουν πολιτικοί κατάδικοι εν Κύπρω.

ΕΡ: Ποίαι είναι αι διαπιστώσεις όσο αφορά την στάσιν της ελληνικής κυβερνήσεως επί του θέματος της εσωτερικής καταστάσεως;

ΑΠ: Δεν δύναμαι να είπω ότι η εσωτερική κατάστασις είναι ευχάριστος. Δεν δύναμαι όμως να επεκταθώ επί του θέματος".

Ο Αρχιεπίσκοπος έστω και αν προειδοποιούσε για τη δράση των παρανόμων παρουσιαζόταν καθησυχαστικός.

Ωστόσο οι παράνομη δράση μόλις είχε αρχίσει.

Ετσι στις 11 Δεκεμβρίου 1972 ένοπλοι έβαλαν εναντίον περιπόλου της αστυνομίας Καλαβασού, επικεφαλης της οποίας ήταν ο λοχίας Στέλιος Νικολάου, ο οποίος σύμφωνα με

δημοσιεύματα "εν τη εκτελέσει των καθηκόντων του καταπολεμεί δραστηρίως πάσαν παράνομον εκδήλωσιν υπό εξστρεμιστικών στοιχείων εις την περιοχήν"..

Κανένας δεν έπαθε τίποτε αλλά για την αστυνομία ήταν θέμα τιμής η διενέργεια απρόσκοπτα περιπολιών.

Ετσι στάληκαν εκτεταμένες δυνάμεις στην Καλαβασό και στρώθηκαν στη δουλειά

Εκτεταμένες έρευνες έγιναν και σε έξι χωριά της περιοχής (Καλαβασός, Τόχνη, Χοιροκοιτία, Ψεματισμένος, Μαρώνι και Βασιλικό) για την ανεύρεση παράνομων όπλων

Των ερευνών ηγούντο οι ανώτεροι αξιωματικοί Κύπρος Ρόπαλης και Ανδρέας Μακρής.

Ενα πρόσωπο συνελήφθη για κατοχή σφαιρών.

Στις 18 Δεκεμβρίου ήταν η σειρά της Αγίας Νάπας να γνωρίσει τη δράση των παρανόμων.

Δεκαπέντε ένοπλοι προσωπιδοφόροι εισέβαλαν στο χωριό και αφού απέκοψαν το μοναδικό κοινοτικό τηλέφωνο ανάγκασαν τους κατοίκους να συγκεντρωθούν στην πλατεία

του χωριού όπου ήταν στημένη η προτομή του ήρωα της ΕΟΚΑ Λουκά Λουκά, ο οποίος είχε σκοτωθεί από τους Αγγλους στις 3 Οκτωβριου 1958, την οποία προγραμματιζόταν να αποκαλύψει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

Η περιγραφή (Φιλελεύθερος 19.12.72) είναι χαρακτηριστική:

"Εν συνεχεία ο επικεφαλής των μασκοφόρων ανήλθεν επί της κλίμακος της προτομής και παρουσιαζόμενος ως εκπρόσωπος της ΕΟΚΑ εξεφώνησε λόγον αναφερθείς εις σκοτεινάς, δήθεν δυνάμεις, αι οποίαι δεν επέτρεψαν εις τον εν Λευκωσία Πρέσβυν της Ελλάδος κ. Λαγάκον να τελέση τα αποκαλυπτήρια της προτομής και ετερμάτισε την ομιλίαν του διά της φράσεως: "Τα αποκαλυπτήρια θα τα κάνω εγώ".

Και "αποκάλυψε" τέλος την προτομή διά της αριστεράς χειρός κρατών εις την δεξιάν το αυτόματον.

Ακολούθως και ενώ ερρίπτοντο εις τον αέρα πυροβολισμοί, αφυπνίσαντες τα γυναικόπαιδα των πέριξ της πλατείας οικιών. Ο φερόμενος ως εκπρόσωπος της ΕΟΚΑ κατέθεσε στέφανον εις την προτομήν φέροντα κορδέλα επί της οποίας ανεγράφετο "Αρχηγός Διγενής- ΕΟΚΑ".

Η Αστυνομία έφθασε και εδώ και άρχισε έρευνες και συνέλαβε δώδεκα άτομα τα οποία απέλυσε αργότερα.

Αλλα έξι άτομα που συνελήφθησαν σε άλλα χωριά αφέθηκαν και αυτά ελεύθερα.

Η δράση των παρανόμων γενικευόταν

Στις 22 Δεκεμβρίου απο διερχόμενο αυτοκίνητο ρίφθηκαν πυροβολισμοί εναντίον του καφενείου του Γεωργίου Α. Θεοδώρου στο Πολέμι.

Μισή ώρα αργότερα ρίφθηκαν πυροβολισμοί με τον ίδιο τρόπο και εναντίον του κτιρίου του Συνδέσμου Αγωνιστών Πάφου.

Και στις δυο περιπτώσεις δεν τραυματίστηκε κανένας.

Το ένα γεγονός διαδεχόταν το άλλο.

Στις 26 Δεκεμβρίου η κοινότητα Αγίας Νάπας θεωρώντας ότι τα αποκαλυπτήρια που είχαν κάμει οι ένοπλοι προσωπιδοφόροι έγιναν κανονικά πέντε χιλιαδες λαού, σύμφωνα με την εφημερίδα "Μεσημβρινή" (27.12.1972) έσπευσαν στο χωριό και κατέθεσαν στεφάνια στην προτομή.

Ανάμεσα στα στεφάνια και ένα από το Στρατηγό Γρίβα.

Εγραφε χαρακτηριστικά η ίδια εφημερίδα σε ρεπορτάζ της:

"Οι μεταβάντες εκεί (στην Αγία Νάπα) ανήρχοντο εις πέντε περίπου χιλιάδας, οι δε υπ' αυτών κατατεθέντες στέφανοι σχημάτιζον ολόκληρον σωρόν. Ιδιαιτέρως συγκινητική ήτο η στιγμή κατά την οποίαν η μήτηρ και η αδελφή του ήρωος κατέθεσαν προ της προτομής υπερμεγέθη στέφανον του Διγενή υπό τας ζητωκραυγάς και τας επευφημίας του πλήθους. Αι χιλιάδες του λαού ετραγουδούσαν θούρια "ως πότε παληκάρια" και το "πότε θα κάνει ξαστεριά" επορεύθησαν δε σχηματίσασαι εντυπωσιακήν πομπήν προς το κοιμητήριον, όπου έψαλον τον εθνικόν ύμνον προ του τάφου του ήρωος".

Ταυτόχρονα στην Αγία Νάπα κυκλοφόρησαν φυλλάδια με τον τίτλο "Λουκάς Ανδρέου Λουκά" στα οποία αναφέρονταν τα ακόλουθα:

"Ετών 17, εξ Αγίας Νάπας, εφονεύθη υπό των βρεττανικών στρατευμάτων εις Αμμόχωστον κατά την τραγικήν νύκτα της 3ης Οκτωβρίου 1958 ότε χιλιάδες βρετανών στρατιωτών αφέθησαν ελεύθεροι εις τους δρόμους της Αμμοχώστου να προβώσιν εις οποιαδήποτε βιαιοπραγίες εναντίον των Ελλήνων πολιτών της Αμμοχώστου εκδικούμενοι τον φόνον της Αγγλίδας Κάτλιφ, τον οποίον όχι μόνον δεν δέπραξε η ΕΟΚΑ, αλλά κατηγορηματικώς καταδίκασε. Κατά την περίφημον εκείνην νύκτα 200 επληγώθησαν, 2 εφονεύθησαν και μία παιδίσκη η Ιωάννα Ζαχαριάδου απέθανεν εκ τρόμου. Συμφώνως προς την μαρτυρίαν του Κυβερνητικού ιατρού Σανέρκιν, το πτώμα του έφερε τραύματα εις το πρόσωπον και κάταγμα του κρανίου.

Τον ανδριάντα του μάρτυρος αυτού της Κυπριακής ελευθερίας απεκάλυψεν εξ ονόματος του ΑΡΧΗΓΟΥ ΔΙΓΕΝΗ ένοπλον τμήμα της ΕΟΚΑ.

Επί έτη ολόκληρα η προτομή του ΛΟΥΚΑ έμενε κεκαλυμμένη χωρίς να επιδειχθή εξ επισήμου πλευράς οιονδήποτε ενδιαφέρον διά την αποκάλυψιν της. Μόνον όταν εκλήθη ο πρέσβυς της μητρός Ελλάδος κ. Λαγάκος να τελέση τα αποκαλυπτήρια εξεδηλώθη ενδιαφέρον διά να ματαιωθή η εκδήλωσις αύτη.

Οποία καταισχύνη. Οταν ο πρέσβυς της Τουρκίας ομού μετά του κ. Ντενκτάς περιοδεύουν χωριά της Αμμοχώστου και εγκαινάζουν "αρχηγεία" των τουρκοκυπρίων τρομοκρατών, όταν ο πρεσβευτής της Σοβιετικής Ενώσεως περιέρχεται την κυπριακήν ύπαιθρον και εκφωνεί λόγους, ο πρέσβυς της Ελλάδος εμποδίζεται από του να εκτελέση ιερόν χρέος προς τους νεκρούς ήρωας της κυπριακής ελευθερίας. Εμποδίζεται ο κ. Λαγάκος ο οποίος μόλις ήλθε εις Κύπρον επιδίδων τα διαπιστευτήρια του εις τον κ. Μακάριον ανεφέρθη με συγκινησιν εις τους νεκρούς και τους ήρωας του Κυπριακού αγώνος.

Οι αγωνισταί της ΕΟΚΑ δεν ήτο δυνατόν να δεχθούν τοιούτον εξευτελισμόν εις βάρος ουσιαστικώς της ιδίας της Ελλάδος πολυ δε περισσότερον να επιτρέψουν να τελεσθούν τα αποκαλυπτήρια από πρόσωπον το οποίον απεμπόλησε την ΕΝΩΣΙΝ και απέκοψε διά της πολιτείας του πάντα ψυχικόν δεσμόν μεταξύ θυγατρός Κύπρου και Μητρός Ελλάδος.

Από πρόσωπον το οποίον εις παρομοίας τελετάς αντί διά των λόγων του να τονίση το εθνικόν και αγωνιστικόν φρόνημα του λαού προκαλεί μόνον εθνικήν σύγχυσιν και εκρέπεται εις θέσεις ύβρεις εναντίον όσον αντιστρατεύονται την ολεθρίαν πολιτικήν του.

Οι αγωνισταί της ΕΟΚΑ παραμένοντες πιστοί εις τον όρκον των, θα συνεχίσουν τον αγώνα της 1ης Απριλίου 1955 μέχρις ολοκληρώσεως του. Και δεν θα επιτρέψουν οι προδόται και οι λιποτάκται του Αγώνος να γίνουν ρυθμισταί του μέλλοντος της ελληνικής Κύπρου

ΖΗΤΩ Η ΕΝΩΣΙΣ

ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ

Ενω τέλειωνε το 1972 ήταν η σειρά του Γλαύκου Κληρίδη να προειδοποιήσει για τη δράση της ΕΟΚΑ Β.

Σε πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ανέφερε:

"Εάν υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι διαφωνούν με την τόσον σαφώς καθορισθείσαν γραμμήν πλεύσεως του Κυπριακού προβλήματος, υπό του εθνικού μας κέντρου, αφ' ενός μεν έχουν καθήκον να συζητήσουν τας απόψεις των μετά της ελληνικής και κυπριακής Κυβερνήσεως αφ' ετέρου δε υποχρέωσιν να πειθαρχήσουν εις τας ληφθεσομένας αποφάσεις, διάσπασις του Κυπριακού ελληνισμού και απόπειρα επιβολής απόψεων διά παρανόμων μέσων αποτελεί έγκλημα κατά του κυπριακού ελληνισμού και της μητρός πατρίδος.

Εύχομαι το 1973 να οδηγήση εις τον κατευνασμόν των πολιτών και προσωπικών εμπαθειών και ότι γνώμων των ενεργειών ενός εκάστου εξ ημών θα είναι το καλώς νοούμενον εθνικόν συμφέρον".