2.6.1971: Ο Πρόεδρoς Μακάριoς επισκέπτεται τη Μόσχα με πρόσκληση τoυ Πρoεδρείoυ τoυ Αvωτάτoυ Σoβιέτ για συvoμιλίες εvώ παρίσταται και στηv εvθρόvηση τoυ vέoυ Πατριάρχη Μόσχας Πoιμέvoς.

S-1865

2.6.71: Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΣΠΙΣΚΕΠΤΕΤΑΙ ΤΗ ΜΟΣΧΑ ΜΕ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΣΟΒΙΕΤ ΓΙΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΕΝΩ ΠAΡΙΣΤΑΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΝΘΡΟΝIΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΠΟΙΜΕΝΟΣ

Μέσα στη δίνη του ψυχρού πολέμου ο Πρόεδρος Μακάριος επισκέφθηκε τη Μόσχα υπό της δυο του ιδιότητες για δύο λόγους:

Ως Αρχιεπισκοπος παρέστη στην ενθρόνιση του νέου Πατριάρχη Μόσχας Ποιμένος του τετάρτου αρχηγού της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μετά την πτώση των Τσάρων.

Ως Πρόεδρος είχε ευρείς συνομιλιες με τη σοβιετική ηγεσία.

Η επίσκεψη έγινε με επίσημη πρόσκληση του προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ και της Κυβέρνησης της Σοβιετικής Ενωσης.

Ο Πρόεδρος Νικολάϊ Ποτκόρνι υποδέχθηκε τον Πρόεδρο Μακάριο και τον συνόδευσε διά των οδών της Μόσχας που ήταν σημαιοστολισμένες με τις σοβιετικές και τις Κυπριακές σημαίες.

Ο σοβιετικός Τύπος χαιρέτισε με ικανοποίηση την επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στη Μόσχα.

Η Ισβέστια όργανο της σοβιετικής κυβέρνησης σε άρθρο της την προηγουμένη της επίσκεψης έγραφε ότι "ο σοβιετικός λαός χαιρετίζει την επίσκεψη αυτή του Προέδρου Μακαρίου και εκφράζει την ελπίδα ότι αυτή θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των κυβερνήσεων των δύο χωρών προς το συμφέρον των λαών και των δύο χωρών για παγίωση της ειρήνης και της διεθνούς ασφάλειας".

Εξ άλλου η " Ζα Ρούπεζομ" αναφερόμενη στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος έγραφε ότι το μέλλον και η ανεξαρτησία της Κύπρου εξαρτάται από την ενότητα του εργαζόμενου λαού της.

Στις 2 του μηνός ο Πρόεδρος της Σοβιετικής Ενωσης Νικολάϊ Ποτγκόρνι παρέθεσε προς τιμή του Μακαρίου επίσημο γεύμα στο Κρεμλίνο και είχε πολύ καλά λόγια για την Κύπρο και τον Πρόεδρο Μακάριο.

O Πρόεδρος Ποτγκόρνι προσφωνώντας τον Πρόεδρο Μακάριο τον υποδέχθηκε ως αντιπρόσωπο "ενός ειρηνόφιλου κράτους μετά του οποίου η Σοβιετική Ενωσις συνδέεται με δεσμούς φιλικών σχέσεων" και πρόσθεσε:

"Εις την Σοβιετικήν Ενωσιν είσθε γνωστός, Μακαριώτατε, ως μια προσωπικότης, το όνομα της οποίας είναι στενώς συνδεδεμένον με τον εθνικόν απελευθερωτικόν αγώνα του κυπριακού λαού κατά της αποικιακής καταπιέσεως διά την δημιουργίαν και την εδραίωσιν της ανεξαρτήτου και κυριάρχου Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η παραμονή σας εις την Σοβιετικήν Ενωσιν θα σας επιτρέψει να γνωρίσετε εκ του πλησίον την χώραν μας, την ζωήν και το έργον του σοβιετικού λαού και να βεβαιωθήτε διά τα φιλικά αισθήματα προς τον γενναίον λαόν της Κύπρου".

Στη συνέχεια ο ρώσος Πρόεδρος βεβαίωσε τον Πρόεδρο Μακάριο για την υποστήριξη της χώρας του "προς του λαούς οι οποίοι αποτίναξαν τον αποικιακόν ζυγόν και κατέκτησαν την ανεξαρτησίαν των" και πρόσθεσε:

Εις την Σοβιετικήν Ενωσιν διαπιστούμεν μεθ' ικανοποιήσεως ότι αι σχέσεις μεταξύ των χωρών μας αναπτύσσονται ευμενώς και διερύνεται μία γόνιμος πολιτική, εμπορική, οικονομική και πολιτιστική συνεργασία ως και αι κοινωνικαί επιστημονικαί και καλλιτεχνικαί επαφαί. Η συνεργασία αύτη η οποία χαρακτηρίζει την πραγματικήν φιλίαν μαρτυρεί την ειλικρίνειαν και τον αμοιβαίον σεβασμόν μεταξύ των δύο χωρών ως και την πρόθυμον συνεργασίαν μας προς το συμφέρον της ειρήνης και της διεθνούς ασφαλείας.

Υπάρχουν όλαι αι προϋποθέσεις και διά την πλήρη ανάπτυξιν των Κυπρο- σοβιετικών σχέσεων και εις τούτο βασίμως ελπίζομεν.

Είναι όμως αδύνατον να παραγνωρίσωμεν το γεγονός ότι υπάρχουν εξωτερικαί επιθετικαί δυνάμεις αι οποίαι κάνουν φανερόν ότι δεν ευνοούν την επιδίωξιν του Κυπριακού λαού να ενισχύση την κυριαρχίαν του κράτους του και να αναπτύξη φιλικάς σχέσεις με άλλας ειρηνοφίλους χώρας. Αι δυνάμεις αύται δεν έπαυσαν να καταβάλλουν προσπαθείας διά να εξαρτήσουν τας τύχας του κυπριακού λαού από την πραγματοποίησιν των ιδικών των στρατιωτικών σχεδίων.

Υπό τας σημερινάς συνθήκας καθίσταται διαρκώς φανερώτερον ποίαν σοβαράν απειλήν συνιστούν αι ευρισκόμεναι εις το έδαφος της Κύπρου ξέναι στρατιωτικαί βάσεις διά την ειρήνην και ασφάλειαν εις την περιοχήν της ανατολικής Μεσογείου ως και διά την ανεξαρτησίαν και ασφάλειαν της Κύπρου.

Ο λαός της χώρας σας είς τον αγώνα του κατά των επιβουλών των επιθετικών δυνάμεων έχει την υποστήριξιν όλων των ειρηνικών λαών και κρατών. Επαναβεβαιούμεν εν προκειμένω εντόνως την θέσιν της Σοβιετικής Ενώσεως υπέρ της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Είμεθα σταθερώς τεταγμένοι υπέρ της αποχωρήσεως όλων των ξένων στρατευμάτων και της διαλύσεως των ξένων στρατιωτικών βάσεων αι οποίαι ευρίσκονται εις το έδαφος της νήσου υπέρ της ειρηνικής λύσεως του Κυπριακού προβλήματος, υπό των ιδίων των κυπρίων, χάριν του συμφέροντος ολοκλήρου του κυπριακού λαού Ελλήνων και Τούρκων, άνευ οιασδήποτε εξωτερικής επεμβάσεως υπό οιανδήποτε μορφήν".

Ο Νικολάϊ Ποτγκόρνι τάχθηκε στη συνέχεια υπέρ της συνέχισης των ενδοκυπριακών συνομιλιών και πρόσθεσε ότι "διά των ενδοκυπριακών συνομιλιών είναι δυνατόν να δημιουργηθούν συνθήκαι αι οποίαι να εξασφαλίζουν ειρηνικήν ζωήν και συνεργασίαν μεταξύ όλων των Κυπρίων, εντός των πλαισίων ενός κυριάρχου ανεξαρτήτου και εδαφικώς ακεραίου κυπριακού κράτους".

Απαντώντας ο Πρόεδρος Μακάριος ανέφερεν ότι σε κανένα δεν αναγνωρίζει υπό οποιαδήποτε προσχήματα δικαίωμα επέμβασης στην Κύπρο προσθέτοντας ότι οι διαφορές με τους τούρκους μπορούσαν να λυθούν ειρηνικά αν τίθετο τέρμα στις απειλές για επέμβαση από έξω.

Είπε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος:

"Η από πολλού επιθυμία μου να επισκεφθώ την Σοβιετικήν Ενωσιν επραγμαστοποιήθη. Και είμαι ιδιαιτέρως ευτυχής, διότι ευγενεί προσκλήσει του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιετ και της Σοβιετικής Κυβερνήσεως, ευρίσκομαι σήμεραν εις την προτεύουσαν της μεγάλης αυτής χώρας. Οι καλοί λόγοι τους οποίους ο Πρόεδρος Ποτγκόρνι μου απηύθυνε ως και η εγκάρδιος υποδοχή της οποίας έτυχον εκ μέρους της σοβιετικής ηγεσίας και του λαού της Μόσχας με συνεκίνησαν βαθύτατα. Εκφράζω προς τούτο θερμοατάτας ευχαριστίας.

Η Κύπρος από της ανεξαρτησίας της ηκολούθησε και θα συνεχίση ακολουθούσα αδέσμευτον εξωτερικήν πολιτικήν. Εντός των πλαισίων της πολιτικής αυτης επιδιώκει την φιλίαν και την συνεργασίαν με όλας τας χώρας του κόσμου, πολύ δε περισσότερον όταν η φιλική συνεργασία εδράζεται επί των αρχών της ισότητος, της μη επεμβάσεως εις τας εσωτερικάς

υποθέσεις άλλων χωρών και του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητος και κυριαρχίας, εκάστης χώρας.

Βάσει των αρχών αυτών η Κύπρος ανέπτυξε και διατηρεί φιλικάς σχέσεις με πλείστας χώρας, προσπαθούσα παραλλήλως να συμβάλη εν τω μέτρω των δυνατοτήτων της εις την υπόθεσιν της παγκοσμίου ειρήνης. Είμαι ευτυχής να είπω ότι η Σοβιετικη Ενωσις και η Κύπρος, παρά την διαφοράν των κοινωνικών συστημάτων των, ανέπτυξαν πολυ φιλικάς σχέσεις και έχουν συνεργασίαν εις πολλούς τομείς.

Η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών μας κατά το βραχύ διάστημα από της ανασκηρύξεως της Κύπρου εις ανεξάρτητον κράτος εσημείωσε πρόοδον σημαντικήν, ιδιαιτέρως εις τον οικονομικόν και εμπορικόν τομέα. Υπογραφείσαι κατά καιρούς εμπορικαί συμφωνίαι ηύξησαν τας ανταλλαγάς εμπορευμάτων εις ποσό δεκαπλάσιον εκείνου, το οποίον υφίστατο προ δεκαετίας.

Αι βάσει διμερών συμφωνιών εμπορικαί συναλλαγαί μας, η απ' ευθείας αεροπορική συνδεσις μας και η συνεργασία μας εις διαφόρους τομείς απετέλεσαν ευμενείς παράγοντας εις την προαγωγήν των φιλικών σχέσενω μεταξύ των δύο χωρών μας. Ελπίζω ότι προς την κατεύθυνσιν αυτήν θα συμβάλη και η επίσκεψις μου, ήτις μου δίδει την ευκαιρίαν της προσωπικής γνωριμίας και της επί διαφόρων θεμάτων ανταλλαγής απόψεων μετά της σοβιετικής ηγεσίας.

Κατρά τας συνομιλίας τας οποίας προ ολίγου είχομεν εντός εγκαρδίου ατμοσφαίρας, διεπίστωσα μεθ' ικανοποιήσεως την αμοιβαιότητα της επιθυμίας προς περαιτέρω ανάπτυξιν των ήδη υφισταμένων φιλικών σχέσεων μεταξύ της Σοβιετικής Ενώσεως και της Κύπρου. Θα επεθύμουν εν προκειμένω να είπω ότι ιδιαιτέρα υπήρξεν η ικανοποίησις μου από το επιδειχθέν ενδιαφέρον της Σοβιετικής ηγεσίας διά το Κυπριακόν ζήτημα, το οποίον εδημιούργησαν ξένα συμφέροντα και έξωθεν επεμβάσεις. Η Κύπρος κατόπιν μακρών αγώνων, απετίναξε τον αποικιακόν ζυγόν και ανέκτησε την ελευθερίαν της. Η ελευθερία όμως και η ανεξαρτησία της ετέθησαν υπό όρους και δεσμεύσεις, τας οποίας υπηγόρευσαν αλλότρια συμφέροντα. Και όπερ το χειρότερον, τα ξένα συμφέροντα και αι επεμβάσεις θέτουν εν κινδύνω την ενότητα του κράτους και την εδαφικήν ακεραιότητα της Κύπρου.

Είμεθα μικρά και φιλειρηνική χώρα. Θα αγωνισθώμεν όμως μετά θάρρους διά να αποτρέψωμεν τον τοιούτον κίνδυνον. Εις ουδένα αναγνωρίζομεν το υπό οιαδήποτε προσχήματα δικαίωμα επεμβάσεως, έχομεν πολιτικάς διαφοράς μετά της εν Κύπρω τουρκικής κοινότητος. Τας διαφοράς αυτάς εκαλλιέργησαν και εδημιούργησαν ξένοι παράγοντες διά την εξυπηρέτησιν στρατιωτικών και άλλων συμφερόντων των.

Τας διαφοράς αυτάς δυνάμεθα μόνον να λύσωμεν ειρηνικώς, εάν παύσουν αι έξωθεν απειλαί και επεμβάσεις, δεν θα δεχθώμεν λύσιν του προβλήματος μας υπαγορευομένην υπό ξένων συμφερόντων. Εκφράζω ευγνωμοσύνην διά την έναντι του κυπριακού προβλήμτος στάσιν της Σοβιετικής Ενώσεως, ήτις επανειλημμένως συνηγόρησε υπέρ της πλήρους ανεξαρτησίας, της άνευ περιορισμών κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητος της Κύπρου.

Θεωρούμεν πολύτιμον την συμπαράστασιν της Σοβιετικής ηγεσίας κσι του σοβιετικού λαού εις τον αγώνα αντιστάσεως μας κατά των επιβουλευομένων την εδαφικήν ακεραιότητα της νήσου μας ή των τυχόν σχεδιαζόντων να επβάλουν λύσιν του προβλήματος σας αντίθετον προς την θέλησιν του λαού μας και τας διεθνώς αποδεκτάς δημοκρατικάς αρχάς.

Δεν θα μακρυγορήσω επί του κυπριακού ζητήματος. Τονίζω μόνον ότι η Κύπρος, παρά τας εσωτερικάς πολιτικάς δυσκολίας της, δεν θα παύση ανταποκρινομένη προς τας διεθνείς υποσχέσεις της και παρέχουσα την συμβολήν της, έστω και μικράν εις τη λύσιν προβλημάτων, τα οποία απειλούν την παγκόσμιον ειρήνην.

Συνεπείς προς τας αρχάς της αδεσμεύτου εξωτερικής πολιτικής μας υποστηρίζομεν πάσαν πρωτοβουλίαν και προσπάθειαν περί χαλαρώσεως της διεθνούς εντάσεως, περί μειώσεως των εξοπλισμών, περί ειρηνικής συνυπάρξεως των λαών. Ηποστηρίζομεν την πρότασιν περί Διασκέψεως ευρωπαϊκής ασσφαλείας, εν τη πεποιθήσει ότι η τοιαύτη διάσκεψις θα αποβή εποικοδομητική εις την προσπάθειαν εδραιώσεως της ειρήνης εν Ευρώπη. Ειρήνη εις την Ευρώπην θα έχη τας ευεργετικάς εππιπτώσεις της εις όλας τας ηπείρους".

Ο Πρόεδρος Μακάριος είχε επίσης την ευκαιρία να συναντηθεί και με τον πρωθυπουργό Αλεξέί Κοσύγκιν σε γεύμα που παρέθετε προς τιμή της σοβιετικής ηγεσίας στην κυπριακή πρεσβεία και επέστρεψε στην Κύπρο απόλυτα ικανοποιημένος όπως δήλωσε.