4.7.1970: Με αλληλoκατηγoρίες αλλά σε ήπιo κλίμα oλoκληρώvεται η πρoεκλoγική εκστρατεία.

S-1853

4.7.1970: ΜΕ ΑΛΛΗΛΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΛΛΑ ΣΕ ΗΠΙΟ ΚΛΙΜΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ Η ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

Η προεκλογική εκστρατεία είχε αρχίσει από πολύ νωρίς με επισκέψεις και ομιλίες αρχηγών και εκπροσώπων των κομμάτων στις πόλεις και στην ύπαιθρο.

Τα θέματα που εγείρονταν στις διάφορες συγκεντρώσεις ήταν το κυπριακό, η λύση του, η ένωση, το ενδεχόμενο συνεργασίας των κομμάτων και το παρασκήνιο που προηγήθηκε και άλλα εσωτερικά θέματα.

Στις 14 Ιουνίου ο Γλαύκος Κληρίδης, ως αρχηγός του Ενιαίου μιλώντας στη Λάρνακα επετέθη εναντίον του Συνεργατισμού και επέκρινε μερικούς τομείς δράσης του.

Αυτό που έκανε ο Γλαύκος Κληρίδης δεν ήταν τυχαίο. Σημαντικά στελέχη της Προοδευτικής Παράταξης συνεργάζονταν στενά με τον Διοικητή Συνεργατικής Ανάπτυξης Ανδρέα Αζίνα, (Ανδρέας Γιάγκου, Παναγιώτης Ορφανός) ο οποίος όμως αντιτίθετο στη συνεργασία της Παράταξης με το Ενιαίο Κόμμα.

Ανέφερε ο Γλαύκος Κληρίδης:

"Υποστηρίζομεν τον Συνεργατισμόν. Και πιστεύομεν ότι θα συμβάλη εις την ομαλήν λειτουργίαν και ανάπτυξιν του η εκδημοκρατικοποίησις του νόμου περί Συνεργατισμού. Τα μέλη του Συνεργατισμού διά των εκλελεγμένων αντιπροσώπων των επιβάλλεται να έχουν λόγον επί των αποφάσεων και πράξεων του Συνεργατισμού.

Διερωτώμαι, εις τι εχρειάζετο η δημιουργία συνεργατικού σινεμά εις Λευκωσίαν και η ακινητοποίησις ποσού 180.000 λιρών όταν ο αγροτικός κόσμος έχει άμεσον ανάγκην μακροπροθέσμων δανείων. Διερωτώμαι ακόμη εις τι εχρειάζετο η αγορά οικοπέδων αξίας 250.000 έως 300.000 λιρών. Ποίον εξυπηρετεί η ακινητοποίησις τόσου ποσού χρήματος, όταν ο αγροτικός κόσμος που υποβαστάζει επί των ώμων του τον Συνεργατισμόν κινδυνεύει από χρέη. Διερωτώμαι επίσης διά τους ιδίους λόγους εάν αποτελεί ορθήν πολιτικήν του συνεργατισμού η δημιουργία αερολέσχης. Υπήρχον και υπάρχουν αλλού στόχοι προς τους οποίους ο συνεργατισμός πρέπει να στρέψει την προσοχήν του, τούτο όμως θα το επιτύχει η εκδημοκρατικοποίησις του νόμου που τον διέπει".

Ο Οδυσσέας Ιωαννίδης μιλώντας στο πρώτο Παγκύπριο Συνέδριο της Προοδευτικής Παράταξης στις 14 Ιουνίου 1970 ήταν η Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ωστόσο είπε η Παράταξη δεν αντιτίθετο στις ενδοκυπριακές συνομιλίες.

Την ίδια μέρα εξάλλου ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης τασσόταν υπέρ της συνεργασίας "των γνησίων, υγειών, πατριωτικών δυνάμεων προς αντιμετώπισιν και των κατ' επιβολην λύσεων και των κινδύνων εκτροπής".

Μιλώντας στον Πεδουλά Βάσος Λυσσαρίδης τόνισε ακόμη:

"Πιστεύομεν ότι η ορθή λύσις των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, η δημιουργία ενός καθεστώτος κοινωνικής δικαιοσύνης, όχι μόνον δεν παραβλάπτει, αλλ' ενδυναμώνει και την ενότητα του λαού επί του εθνικού θέματος".

Στις 15 Ιουνίου έλυσε την σιωπή του και ο υπουργός Εργασίας Τάσσος Παπαδόπουλος.

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί από το υπουργείο και θα κατέλθει ως υποψήφιος με το Ενιαίο Κόμμα ενώ στις 25 του μήνα, ημέρα υποβολής των υποψηφιοτήτων (ο ίδιος αναφερόταν δεύτερος στο ψηφοδέλτιο του Ενιαίου στη Λευκωσία) μιλώντας στην κοινότητα Λύσης κάλεσε το λαό να δώσει αυτοδυναμία στο κόμμα.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος αναφέρθηκε και στα παρασκήνια για εκλογική συνεργασία και μίλησε για άσκηση πιέσεων στο Ενιαίο, χωρίς να αναφέρει ποιοι τις άσκησαν για εκλογική συνεργασία, παρά το γεγονός ότι μεσολαβητική προσπάθεια κατέβαλλε ο Πρόεδρος Μακάριος.

Πρόσθεσε:

"Πιέσεις πολλές ησκήθησαν επί της ηγεσίας του Εναίου, σχέδια και διαβουλεύσεις πολλές ανελήφθησαν διά να πεισθή το Ενιαίον Κόμμα να προέλθη εις την λεγομένην εκλογικήν σύμπραξιν και να καταστή συνεργόν εις την μακράν του λαού διανομήν των βουλευτικών εδρών, ως εάν το λειτούργημα του βουλευτού είναι μέσον ικανοποιήσεως, προσωπικών φιλοδοξιών και όχι έπαλξις δι' υπεύθυνον και προγραμματισμένην εργασίαν.

Το Ενιαίον Κόμμα, όμως είναι κόμμα αρχών και όχι προσώπων, έχει πλήρες μελετημένον πρόγραμμα, το οποίο να κατηρτίσθη από επιτελεία επιστημόνων, εμπειρογνομώνων και ειδικών και αυτό το πρόγραμμα θεωρεί ως συμβόλαιον με τον λαόν και υπόσχεται να εφαρμόση και θα το εφαρμόση όταν εις τας προσεχείς βουλευτικάς εκλογάς επιτύχη την αυτοδυναμίαν εις την Βουλήν.

Το γεγονός ότι το Ενιαίον απέκλεισε την συνωμοσίαν δι' επιβολής εκλογικής συμπράξεως, αποτελεί την πρώτην τακτικήν νίκην του Ενιαίου Κόμματος, την πρώτην δικαίωσιν της ορθότητος της πολιτικής μας, την πρώτην απόδειξιν της συνέπειας του κόμματος τον προάγγελον της εκλογικής νίκης".

Σχετικά με τις θέσεις του Ενιαίου στο εθνικό θέμα ο Τάσσος Παπαδόπουλος είπε ότι υποστηρίζει "μετά συνεπείας την συνετήν και υπεύθυνον γραμμήν την οποίαν εχάραξαν αι κυβερνήσεις Ελλάδος και Κύπρου" και ότι "η λύσις που επιδιώκεται βάσει της γραμμής αυτής, αποκλείει την καντονοποίησιν και ομοσπονδοποίησιν ή διχοτόμησιν".

Το ΑΚΕΛ τασσόταν υπέρ της συνέχισης των ενδοκυπριακών συνομιλιών που διεξήγαγε ο Γλαύκος Κληρίδης με τον Ραούφ Ντενκτάς και προειδοποιούσε ότι όσοι λέγουν ότι σήμερα θα ήταν εφικτή η ένωση εμπαίζουν το λαό.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Εζεκίας Παπαϊωάννου μιλώντας σε προεκλογική συγκέντρωση στη Λάρνακα στις 20 Ιουνίου 1970 αναφέρθηκε σε πεμπτοφαλαγγίτες οι οποίοι υπό τον μανδύα των υπερπατριωτών καταφέρονται εναντίον του Προέδρου Μακαρίου και των δυνάμεων που τον υποστηρίζουν την πολιτική του γραμμή και ενέκρινε το 96% του κυπριακού λαού και πρόσθεσε:

"Απεμπολεί, λεν ο Πρόεδρος Μακάριος και όσοι υποστηρίζουν την ρεαλιστική γραμμή επίλυσις του κυπριακού στις σημερινές συνθήκες, την ένωσιν, αυτοί όμως εμπαίζουν τον λαόν όταν λέν ότι η Ενωση είναι εφικτή σήμερα, γιατί αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα ήταν ήδη πραγματικότητα. Εμπαίζουν τον λαο όταν λεν ότι τα εμπόδια για την ένωση είναι ο πρόεδρος Μακάριος, η Αριστερά και όλοι όσοι υποστηρίζουν την γραμμή επίλυσις του κυπριακού μέσον των ενδοκυπριακών συνομιλών, γιατί μόνον η διπλή ένωση- διαμελισμός είναι εφικτή σήμερα κι' όχι η ένωση όπως θα την ήθελε ο λαός ενασκώντας το αναφαίρετο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης... Ούτε ο Μακάριος, ούτε η Αριστερά, ούτε οποιαδήποτε άλλη υπεύθυνη πολιτική κατάσταση στην Κύπρο απεμπολούν την Ενωση με την ενάσκηση του αναφαίρετου δικαιώματος της αυτοδιάθεσης. Απλώς αναγκάζονται από την σκληρή αντικειμενική πραγματικότητα να αναμένουν την ημέρα κατά την οποία θα δημιουργηθούν οι δυνατότητες να ενασκήσει ο κυπριακός λαός αυτό το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, γιατί αν επιμένουμε στην άμεση εφαρμογή της, μοιραία θα οδηγήσουμε την Κύπρο στο διαμελισμό και την ιμπεριαλιστική υποδούλωση".

Στις 21 Ιουνίου, λίγες μόνο ημέρες πριν από την υποβολή υποψηφιοτήτων ο Γλαύκος Κληρίδης μιλώντας στον Κάτω Πύργο, τη Ζώδια και σε χωριά της Μαραθάσας επανέλαβε ότι επιδίωκε αυτοδυναμία για το Ενιαίο Κομμα.

Αναφέρθηκε επίσης στο θέμα της εκλογικής σύμπραξης λέγοντας ότι "κατηγορηματικώς δεν αποδέχεται εκλογικήν σύμπραξιν, η οποία θα οδηγήση εις την δημιουργίαν μιας Βουλης, η οποία δεν θα έχη οιανδήποτε ισχύν, διότι δεν θα υπάρχη εις αυτήν αυτοδύναμον κόμμα".

Το ΑΚΕΛ επέμενε σε παγκομματικη σύμπραξη και μετά την υποβολή των υποψηφιοτήτων στις 25 Ιουνίου.

Σε ανακοίνωση του μετά την υποβολή των υποψηφιοτήτων (το ίδιο διεκδικούσε μόνο 9 έδρες από τις 35) αποκάλυψε ότι είχε προτείνει στα κόμματα όπως το ΑΚΕΛ διατηρήσει τις πέντε έδρες που κατείχε από το παρελθόν και όπως όλα τα κόμματα εκπροσωπηθούν στη Βουλή.

Παράλληλα έδωσε στη δημοσιότητα το κείμενο κοινής διακήρυξης που είχε εκδώσει στα άλλα κόμματα για τον σκοπό αυτό που είχε ως εξής:

"Τα συνεργαζόμενα εν όψει των βουλευτικών εκλογών της 5ης Ιουλίου 1970 πολιτικά κόμματα, διακηρύτουν ότι δικαία ορθή και οριστική λύση του κυπριακού δύναται να επιτευχθή

μόνον διά της εφαμρογής της διεθνώς ανεγνωρισμένης και απαραγράπτου αρχής της αυτοδιαθέσεως των λαών, βάσει της οποίας ο κυπριακός λαός θα αποφασιζεν ελευθέρως και κυριαρχικώς το μέλλον του.

Υπό τας σημερινάς πολυπλόκους και αντιξόους συνθήκας όμως αναγνωρίζουν ότι δεν είναι πραγματοποιήσιμος η εφαρμογή της αρχής της αυτοδιαθέσεως, δι' άμεσον λύσιν του κυπριακού, δι' αυτό υποστηρίζουν ανεπιφυλάκτως επί του θέματος, τούτου την συνετήν και ρεαλιστικήν γραμμήν, η οποία διεκηρύχθη υπό του Προέδρου Μακαρίου και ενεκρίθη πανηγυρικώς υπό του κυπριακού λαού κατά τας προεδρικάς εκλογάς του 1968.

Βάσει της γραμμής αυτής η άμεσος ειρηνική λύσις του κυπριακού δέον να στηριχθή εις την δημιουργίαν ενός ενιαίου ανεξαρτήτου και κυριάρχου Κυπριακού κράτους, μέσον των ενδοκυπριακών συνομιλιών".

Πρόσθετε:

"Δυστυχώς όμως παρά την διαλλακτικότητα την οποία επέδειξε το ΑΚΕΛ ν' αποδεχθή πέντε μόνον έδρες, ενώ στην εκλογική του δύναμη αντιστοιχεί πολύ μεγαλύτερος αριθμός, βουλευτικών εδρών, δεν κατέστη δυνατό να πραγματοποιήσει παγκομματική σύμπραξη λόγω της επιμονής ενός κόμματος στη θέση της αυτοδυναμίας.

Για διάφορους άλλους λόγους δεν κατέστη δυνατή η σύμπραξη εκείνων των κομμάτων που συμφωνούσαν με τη θέση ότι όλα τα κόμματα θα πρέπει να εκπροσωπούνται στη Βουλή κι' έτσι το ΑΚΕΛ είναι υποχρεωμένο να κατέλθει στις εκλογές χωριστά με εννέα μόνο υποψηφίους.

Με τις υποψηφιότητες του αυτές το ΑΚΕΛ διεκδικεί 9 μόνον έδρες, που και παλιν δεν αντιστοιχούν προς την εκλογκή δύναμη που διαθέτει. Μ' αυτόν τον αριθμό υποψηφιοτήτων το ΑΚΕΛ είναι συνεπές προς ό,τι έχει διακηρύξει ευθύς εξαρχής ότι κύρια επιδίωξη του είναι η εκπροσώπηση όλων των κομμάτων στη Βουλή και ότι δεν επιδιώκει το ίδιον αυτοδυναμίαν".

Ο Οδυσσέας Ιωαννίδης μιλώντας στις 26 Ιουνίου 1970 στο Ριζοκάρπασο επετέθη έντονα εναντίον του Ενιαίου Κόμματος και ανέφερε ότι το κόμμα του απέτρεψε κατάληψη της εξουσίας από το κόμμα αυτό και ιδιαίτερα από μερικά πρόσωπα της ηγεσίας του "των οποίων η επιδίωξις της αυτοδυναμίας δύναται να ερμηνευθή ότι οφείλεται εις τους ακολούθους λόγους:

"1. Εις τη αχαλίνωτον φιλοδοξίαν των διά την πλήρη απόσπασιν της εξουσίας.

2. Εις την προσπάθειαν φιμώσεως του Κυπριακού λαού και ιδιαιτέρως του κόσμου της Προοδευτικής Παρατάξεως επί του εθνικού θέματος.

3. Εις την απόφασιν να εμποδισθή η Προοδευτική Παράταξις από του να έχη την δυνατότητα να επιτύχη έγκρισιν νομοσχεδίων υπέρ των παραγωγικών τάξεων των βιοπαλαιστών και εργαζομένων των πόλεων και της υπαίθρου".

Στις 28 Ιουλίου, επτά μέρες πριν από την εκλογική αναμέτρηση της 5ης Ιουνίου η εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" ανακοίνωσε ότι σε σφυγμομέτρηση που έκαμαν συντάκτες του το 37% των εκλογέων της πόλεως και επαρχίας Λευκωσίας δεν προτίθενται να ψηφίση κορδόνι συνδυασμούς κομμάτων, αλλά πρόσωπα της αρεσκείας του, "δηλαδή κατ' επιλογήν εξ ολοκλήρου του καταλόγου των υποψηφίων βουλευτών".

Οι ψηφοφόροι στη Λευκωσία ανέρχονταν στις 96.920- αριθμός που αποτελούσε το ένα τριτο του συνολικού αριθμού των ψηφοφόρων παγκυπρίως (263.217).

Σύμφωνα με την ίδια σφυγμομέτρηση θα ψήφιζε κορδόνι τους συνδυασμούς των Κομμάτων το 30% των εκλογέων.

Ακόμα το 19% δεν είχαν αποφασίσει ενώ το 14% θα τηρούσε αποχή.

Το θέμα της αυτοδυναμίας ήταν στο επίκεντρο της ομιλίας του Γλαύκου Κληρίδη και στις 28 Ιουνίου.

Σε ομιλία του στη Λεμεσό ο Γλαύκος Κληρίδης είπε ότι το κόμμα του εμμμένει μέχρι τέλους στην εξασφάλιση της αυτοδυναμίας στη Βουλή γιατί έτσι θα επιτύχει υλοποίηση του προγράμματος της.

"Το Ενιαίον" είπε ο Γλαύκος Κληρίδης "απέρριψε δελεαστικάς προτάσεις δι' εκλογικήν σύμπραξιν διότι πιστεύει ότι η σύμπραξις αύτη θα ισοδυνάμει με διανομήν των βουλευτικών εδρών ερήμην του λαού, θα απεστέρει τον λαόν του δικαιώματος να εκλέξη τους αντιπροσώπους του, αναλόγως της αξίας των και των αρχών του κόμματος που αντιπροσωπεύουν.

Ο Βάσος Λυσσαρίδης σε ομιλία του στις 28 Ιουλίου στη Μόρφου "κατηγόρησε τους ξένους υπερπαράγοντας ότι σχεδιάζουν με την συνεργασίαν των εδώ συνωμοτικών κύκλων τον εθνικόν εξανδραποδισμόν του λαού".

Κατήγγειλε ακόμα απόπειρα ανάμιξης ξένων κύκλων στις εκλογές "με στόχον την προώθησιν των ανθρώπων της εθνικής μειοδοσίας και μονοπωλιακής ολιγαρχίας".

Ο αρχηγός του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος ΔΕΚ Τάκης Ευδόκας είχε μερικές ξεχωριστές πληροφορίες τις οποίες και ανέφερε σε συγκέντρωση στην Πάφο.

Είπε ότι"το ΑΚΕΛ πιθανώς να πριμοδοτήση τους υποψηφίους του κόμματος της Προοδευτικής Παρατάξεως, το οποίον έχει περισσότερον την εύνοιαν του Προέδρου Μακαρίου.

Η προεκλογική εκστρατεία έληξε στις 4 Ιουλίου με παλλαϊκές συγκεντρώσεις του Ενιαίου, της Προοδευτικής Παράταξης και της ΕΔΕΚ στη Λευκωσία.

Η συγκέντρωση του Ενιαίου έγινε στην Πλατεία Αυξεντίου έναντι της ΠΑΣΥΔΥ και ομιλητές ήταν οι Γλαύκος Κληρίδης και Τάσσος Παπαδόπουλος.

Η συγκέντρωση της Προοδευτικής Παράταξης έγινε στην Πλατεία Βενιζέλου με ομιλητή τον Οδυσσέα Ιωαννίδη.

Στο Βάσο Λυσσαρίδη, πρόεδρο της ΕΔΕΚ δόθηκε η Πλατεία Μεταξά (Ελευθερίας).