Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

19.11.1970: Πoλυετείς πoιvές στoυς Σoλoμώvτoς, Γεvαγρίτη, Χαρίτωvoς και Ταλιαδώρo για τηv απόπειρα εvαvτίov της ζωής τoυ Αρχιεπισκόπoυ Μακαρίoυ.

S-1844

19.11.1970: ΠΟΛΥΕΤΕΙΣ ΠΟΙΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ, ΓΕΝΑΓΡΙΤΗ, ΧΑΡΙΤΩΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑΛΙΑΔΩΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ

Α. Σολομώντος

Το Κακουργιοδικείο που συνεδρίασε στη Λευκωσία βρήκε ένοχους τους Γεώργιο Ταλιαδώρο από τη Λευκωσία, Αδάμο Χαρίτωνος από το Γέρι και Αντωνάκη Γεναγρίτη και Αντωνάκη Σολομώντος από την Αμμόχωστο και τους καταδίκασε σε 14ετή φυλάκιση για την απόπειρα εναντίον του Προέδρου Μακαρίου και του χειριστή του ελικοπτέρου του Ζαχαρία Παπαδογιάννη από την Ελλάδα.

Επίσης το δικαστήριο βρήκε τους τέσσερις ενόχους στην κατηγορία της συνωμοσίας και τους καταδίκασε σε οκταετή φυλάκιση.

Α. Χαρίτωνος

Οι ποινές συνέτρεχαν.

Εκδίδοντας την απόφαση του δικαστηρίου ο Πρόεδρος του Κακουργιοδικείου Ανδρέας Ν. Λοϊζου είπεν ότι το πολιτικό έγκλημα σε μια δημοκρατική κοινωνία είναι άγχος για τον φιλελεύθερο πολίτη και είναι η φίμωση της ελεύθερης σκέψης και έκφρασης. Υπονομεύει τον έννομο ελεύθερο βίο, οδηγεί στην αναρχία και τον εμφύλιο σπαραγμό, είναι καρκίνωμα θανατηφόρο για κάθε λαό.

Ταλιαδώρος

Το Δικαστήριο αποδέχθηκε τις μαρτυρίες των ειδικών της αστυνομίας για τα δυκτυλικά αποτυπώματα κ.κ. Δεκατρή, Οικονόμου και Γεωργίου και απέρριψε την μαρτυρία του Ελληνα ειδικού Σπυρόπουλου, τον οποίο κάλεσε η υπεράσπιση.

Γεναγρίτης

Αναφερόμενος στην κατηγορία της συνωμοσίας ο Πρόεδρος του Κακουργοδικείου είπε ότι η παρουσία των τεσσάρων κατηγορουμένων στην ταράτσα του Παγκυπρίου Γυμνασίου στις 8 περασμένου Μαρτίου δεν ήταν αποτέλεσμα σύμπτωση "κεχωρσμένως συλληφθέντος και εκτελεσθέντος εγκλήματος" αλλά απόδειξις συμφωνίας διά συνδυασμένην ενέργειαν".

Το μέγεθος της, πρόσθεσε, το σχέδιο και οι πρόνοιες που λήφθηκαν για την εκτέλεση του οδηγού στο συμπέρασμα ότι πρόσωπα εκτός των παρόντων κατηγορουμένων ήσαν αναμεμιγμένα στην συνομωμοσία αυτή.

Γιωρκάτζης

Αναφορικά με τον αποβιώσαντα τέως υπουργό Εσωτερικών Πολύκαρπο Γιωρκάτζη ο Πρόεδρος του Κακουργιοδικείου είπεν ότι το επεισόδιο, που αναφέρθηκε από τον ανώτερο Αστυνόμο Παναγιώτη Αριστοκλέους (που του ζήτησε να παρέμβει για να σβηστούν δακτυλικά αποτυπώματα στα όπλα που βρέθηκαν) καταδεικνύει ότι ο τέως υπουργός δεν ενδιαφερόταν μόνο να βοηθήσει τον Σολομώντος, δεν γνώριζε ο Γιωρκάτζης, πρόσθεσε ο Ανδρέας Λοϊζου, εάν υπάρχουν δακτυλικά αποτυπώματα στα όπλα που βρέθηκαν στην Αγλαντζιά και επομένως σε ποιους ανήκαν.

Κρίνοντας για το τι λέχθηκε στον Αριστοκλέους βρίσκουμε ότι γνώριζε ότι τα όπλα εκείνα ήσαν μέρος του οπλισμού για τη συνωμοσία και συνδέοντας τούτο με την υπόλοιπη μαρτυρία, το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν δυνατό να ήταν γνώστης αυτού, εκτός εάν συμμετείχε σ' αυτήν και έστω και νεκρός δεν δικαιολογείται να διαγραφεί το όνομά του από το κατηγορητήριο.

Συνέχισε:

Δυο εφημερίδες ανακοινώνουν την απόφαση του Κακουργιοδικείου στις 20 Νοεμβρίου 1970 για τους δράστες της απόπειρας εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Ανω η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και κάτω ο ΑΓΩΝ

Η παρουσία των τεσσάρων κατηγορουμένων στην ταράτσα του Γυμνασίου δεν ήταν συμπτωματική, αλλά προσχεδιασμένη, δεικνύει ότι ήταν το αποτέλεσμα προσυμφωνίας μεταξύ τους, το μέγεθος του εγχειρήματος και η κατά στρατιωτικό τρόπο ακριβώς προπαρασκευή του οι δύο σειρές αυτομάτων όπλων υποδηλούν δύο τρόπους ενέδρας, τα τελευταία όπλα σκοπεύετο να χρησιμοποιηθούν από άλλη ομάδα προσώπων αγνώστων στην κατηγορία και το εμφανές ελατήριο κρίνοντας αυτό από τη θέση του θύματος και του εγγράφου του Γιωρκάτζη, δεικνύουν ότι πίσω από όλο το εγχείρημα υπήρχαν ιθύνοντες εγκέφαλοι με ικανότητες πολύ υπέρτερες από εκείνες των τεσσάσων κατηγορουμένων.

Η ανάγνωση της απόφασης του δικαστηρίου κράτησε τρεις ώρες.

Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο συνήγορος Κυριάκος Σαβεριάδης ο οποίος είπε ότι είχε οδηγίες από τους πελάτες του να νη αναφέρει ελαφρυντικά για την επιμέτρηση της ποινής τους. Εχω καθήκον, πρόσθεσε, να σας αναφέρω, ότι το έγκλημα αυτό είναι σύμπτωμα της ανωμαλίας, η οποία είναι επακόλουθο του απελευθερωτικού αγώνα. Ολοι οι κατηγορούμενοι βρίσκονται στις φυλακές από μακρού χρόνου. Η κατηγορούσα αρχή επέμενε ότι αυτοί ήσαν τυφλά όργανα άλλων. Εμείς δεν είπαμε τέτοιο πράγμα, αλλά εφ' όσον αυτή ήταν η βάση της κατηγορούσης αρχής πρέπει να ληφθεί ως ελαφρυντικό.

Επίσης πρέπει να λάβετε υπόψη σας την πρώτη επικοινωνία του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον λαό μετά την απόπειρα στην οποία ανέφερεν ότι συγχωρεί τους δράστες.

ΤΑΛΙΑΔΩΡΟΣ: Να μη ληφθή υπ' όψιν κύριε...

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Εχουν προηγούμενα;

ΤΑΛΑΡΙΔΗΣ (Εισαγγελέας): Οχι.

ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ: Συγγνώμην, κύριοι δικασταί, η κατηγορούσα αρχή παρέλειψε να αναφέρει ότι το 1955 κατεδικάσθην εις ισόβια δεσμά.

ΤΑΛΑΡΙΔΗΣ: Κατεδικάσθη κατά την εποχήν του αγώνος της ΕΟΚΑ.

Στη συνέχεια το δικαστήριο ρώτησε τους κατηγορούμενους εάν είχαν να αναφέρουν ο,τιδήποτε για να μη τους επιβληθεί ποινή.

Απάντησαν:

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 25 10 1970

ΧΑΡΙΤΩΝΟΣ: Ο Μακάριος άλλους εδολοφόνησεν, άλλους εφυλάκισεν. Θα αγωνισθώ διά την ένωσιν. Δεν θα υποστείλω την σημαίαν της ενώσεως. Δεν δέχομαι καμμίαν επιείκειαν.

ΤΑΛΙΑΔΩΡΟΣ: Η δήλωσις του Μακαρίου τον Ιανουάριον ότι εις την αστυνομίαν υπάρχουν αποστήματα καρκινώματος και καθάρματα με ευρίσκουν σύμφωνον. Δεν δέχομαι καμίαν επιείκειαν από τέτοιους ανθρώπους.

Οι Σολομώντος και Γεναγρίτης δεν ανέφεραν τίποτα.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 30 10 1970

Στη συνέχεια ο Δικαστής Ανδρέας Λοϊζου ανέφερε τις ποινές στις οποίες καταδικάστηκαν οι κατηγορούμενοι:

Τα εγκλήματα για τα οποία οι κατηγορούμενοι βρέθηκαν ένοχοι είναι από τις σοβαρότερες του Ποινικού Κώδικα διότι συνεπάγονται φυλάκιση μέχρι δεκατεσσάρων ετών η συνωμοσία προς δολοφονία και φυλάκιση διά βίου οι απόπειρες δολοφονίας.

Πρόσθεσε:

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 27 10 1970

Εις την παρούσαν όμως υπόθεσιν δεν είναι μόνον αι προνοούμεναι ποιναί αι οποίαι κατατάσσουν τας πράξεις των κατηγορουμένων εις την κατηγορίαν αυτήν. Είναι η σύλληψις της ιδέας, ο καλός προσχεδιασμός και η τελεία σχεδόν εκτέλεσις των ως και τα δυνατά επακόλουθα διά τον τόπον, άτινα δίδουν εις αυτά τον χαρακτήρα του ασυνήθιστου και τον τόνον του πολιτικού εγκλήματος.

Το πολιτικόν έγκλημα εις μίαν Δημοκρατικήν Κοινωνίαν είναι άγχος διά τον φιλελεύθερον πολίτην και είναι φίμωσις της ελευθέρας σκέψεως και εκφράσεως. Υπονομεύει τον έννομον ελεύθερον βίον, οδηγεί εις τον εμφύλιον σπαραγμόν, είναι καρκίνωμα θανατηφόρον διά κάθε λαόν.

Εξ αυτών τα ωφελήματα των δραστών είναι πάντοτε πρόσκαιρα και ασήμαντα, επωφελούνται όμως τούτων εκείνοι οι οποίοι ενδιαφέρονται διά την

ΧΑΡΑΥΓΗ 11 3 1970

αναστολήν της ανοδικής πορείας και εν τελευταία αναλύσει τον μαρασμόν και αφανισμόν ενός τόπου.

Εν αντιθέσει προς τα αποδεκτά εις τον πολιτισμένον κόσμον δικαιώματα παντός κατηγορουμένου ότι πριν ή ευρεθή ένοχος πρέπει να του παρασχεθούν αι ευκαιρίαι δημοσίας δίκης και απολογίας οι συνωμόται έκριναν εν κρυπτώ και παραβύστω και απεφάσισαν την εκτέλεσιν της ποινής των κατά τρόπον άμεσον και απεχθή.

Οι κατηγορούμενοι όμως δεν είναι οι συλλαβόντες την ανίερον αυτήν ιδέαν. Είναι τα εκτελεστικά όργανα και ως τοιούτοι πρέπει να κριθούν λαμβανομένων υπ' όψιν των προσωπικών περιστατικών εκάστου.

Οι ίδιοι επέλεξαν να μη θέσουν ενώπιον μας τίποτε το ιδιάζον και επί τούτου έδωσαν οδηγίες εις τον δικηγόρον των. Ευχαριστούμεν όμως τον κ. Σαβεριάδην, διοτι συναισθανόμενος το καθήκον του προς τους πελάτας του ως και προς το δικαστήριον έθεσεν όσα ηδύνατο να θέση και τα οποία ελάβομεν σοβαρώς υπ' όψιν.

Το ελικόπτερο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου τραυμτισμένο στο έδαφος μετά την απόπειρα εναντίον της ζωής του Αρχιεπισκόπου

Υπήρξεν επιπροσθέτως αρκετή μαρτυρία περί ενός εκάστου εξ αυτών, ώστε να δυνάμεθα να συνάγωμεν περί επαγγελματικής τοποθετήσεως των ως και των οικογενειακών των συνθηκών ως και την εις το περελθόν προσφοράν των εις τον τόπον αυτόν.

ΧΑΡΑΥΓΗ 19 6 1970

Οθεν εν όψει των ανωτέρω κατελήξαμεν εις το συμπέρασμα ότι η αρμόζουσα ποινή δι' ένα έκαστον εξ αυτών είναι η ποινή φυλακίσεως οκτώ ετών, διά την κατηγορίαν της συνωμοσίας και 14 ετών διά την κατηγορίαν της αποπείρας, αι ποιναί να συντρέχουν.

Σε περίληψη η απόφαση του Δικαστηρίου για τη σκηνή της απόπειρας έχει ως εξής:

"Την 8ην Μαρτίου 1970, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επρόκειτο να προστή εις το μνημόσυνον του Γρηγόρη Αυξεντίου.

Ως συνηθίζετο όταν εταξίδευε εκτός Λευκωσίας διά τας Κυριακάς και εορτάς, η αναχώρησις του επρογραματίσθη να γίνη εκ της Αρχιεπισκοπής διά του προεδρικού ελικοπτέρου οδηγουμένου υπό του Ζαχαρία Παπαδογιάνη, μονίμου αξιωματικού του ελληνικού στρατού και χειριστού του Προεδρικού ελικοπτέρου από του Οκτωβρίου του 1966.

Ούτος προσγείωσε το ελικόπτερον επί του χορτοτάπητος έμπροσθεν της Αρχιεπισκοπής εις τον συνήθη αυτού τόπον την 7.2 ώραν.

Την 7.06 ώραν ο Αρχιεπίσκοπος εξήλθε της κυρίας εισόδου και προχώρησε προς το ελικόπτερον καταλαβών την θέσιν αριστερά του χειριστού.

Το ελικόπτερον ήρχισε την άνοδον του. Οταν έφθασε εις σημείον περί δέκα μέτρα άνωθι της στέγης της αριστεράς πτέρυγος της Αρχιεπισκοπής και ήτο έστραμμένον προς την ορεσειράν του Τροόδους, ο Παπαδογιάννης ήκουσε πυροβολισμόν όστις προήρχετο εξ αριστερών και όπισθεν και έπληξε το ελικόπτερον. Ηκολούθησε ριπή πολυβόλου εκ της ιδίας κατευθύνσεως. Ο Παπαδογιάννης εβλήθη εις την κοιλιακήν χώραν. Απεφάσισε να προσγειώση το ελικόπτερον το

ΧΑΡΑΥΓΗ 15 5 1970

ταχύτερον διά να σωθουν, εξεύρεν ανοικτόν χώρον μεταξύ των κτιρίων. Μετά δυσκολίας, εν όψει της βλάβης ην τούτο υπέστη και της παρουσίας κτιρίων και ηλεκτροφόρων καλωδίων, προσεγειώθη εις τον χώρον επί της γωνίας Ισοκράτους και Πατριάρχου Γρηγορίου.

Ητο η θεία Πρόνοια και το θάρρος η ψυχραιμία και η εξαίρετος ικανότης του γενναίου αυτού αξιωματικού άτινα απέτρεψαν πλέον ολεθρίας συνεπείας.

Ο Αρχιεπίσκοπος εξήλθε τούτου προτραπείς επί τούτο υπό του Παπαδογιάννη, όστις παρ' όλον ότι ήτο τραυματισμένος έδειξε πόσην συνείδησιν είχε του αμέσου κινδύνου εκρήξεως, επιδεικνύων ούτω αυταπάρνησιν και νομιμοφροσύνην προς τον Προκαθήμενον της Εκκλησίας και της Πολιτείας.

Ο Παπαδογιάννης κατήλθε μετά μεγάλης δυσκολίας, αμφότεροι έτρεχαν κατά μήκος της οδού Χατζηγιωργάκη ότε ο Παπαδογιάννης έπεσε κατά γης λόγω των τραυμάτων του.

Ο υφ. Πάτροκλος Σταύρου με την Βάσω Λοϊζιά, αστυνομικό της ΚΥΠ στο δικαστήριο όπου κατέθεσε στη δίκη κατηγορουμένων για την απόπειρα κατά του Μακαρίου

Με την βοήθειαν προστρεξάντων γειτόνων της Αναστασίας Παναγιώτου και άλλων ετοποθετήθη εις το αυτοκίνητον του Χρυσηλίου Πολυκάρπου και μετεφέρθη εις το Γενικόν Νοσοκομείον Λευκωσίας την 7.30 π.μ. Ο χειρούργος ειδικός ιατρός Μαραγκός προέτρεξε και ήρχισε προσφέρων εις το ατυχές θύμα τας ιατρικάς του γνώσεις και πείραν. Ο Παπαδογιάννης ήτο εις κρίσιμον κατάστασιν. Του εγένετο εγκείρησις, παρέμεινε και ακόμη ευρίσκεται υπό ιατρικήν παρακολούθησιν και πρόκειται να υποστή άλλην εγχείρησιν.

Επιστρέφομεν τώρα εις τα συμβαίνοντα εις την σκηνήν του εγκλήματος. Η φρουρά αποτελείτο εκ τεσσάρων αστυνομικών. Εξ αυτών ο Λοχίας Ανδρέας Μηνά επυροβόλησε προς τρεις κατευθύνσεις, καθότι δεν ήτο εις θέσιν να καθορίση την θέσιν εκ της οποίας εβάλλετο το ελικόπτερον.

Οι αστυνομικοί Μαρνέρος και Μουστάκας ανήλθον διά της τάξεως ΑΒ επί της οροφής του Παγκυπρίου Γυμνασίου και επί μέρους αυτής ανεύρον τα εγκαταλειφθέντα όπλα και πυρομαχικά των δραστών. Αυτά ήσαν εν πολυβόλον Μπρεν μετά προσηρμοσμένης σφαιροθήκης, δευτέρα σφαιροθήκη επί του τοίχου της βεράντας, εν στρατιωτικόν τυφέκιον και εν ημιαυτόματον τυφέκιον τύπου Μ.1

ΧΑΡΑΥΓΗ 8 5 1970

αριθμός χρησιμοποιηθέντων καλύκων και μία περόνη ασφαλείας χειροβομβίδος.

Εκλήθη αμέσως ο αστυνόμος Δεκατρής, όστις ευρίσκετο κατά την ώραν εκείνην εις την αυλήν της Αρχιεπισκοπής και αφού ανήλθεν επί της οροφής εκάλεσε την ομάδα των ειδικών του Επιστημονικού τμήματος της αστυνομίας του οποίου προίσταται.

Την 9.15 αφίχθησαν ο επιθεωρητής Οικονόμου, ο αστυνομικός φωτογράφος Νικολαϊδης και ο ειδικός δακτυλοσκόπος Γεωργίου.

Τα τεκμήρια εφωτογραφήθησαν εξητάσθησαν διά δακτυλικά αποτυπώματα και εύρον τοιαύτα επί των δύο σφαιροθηκών του Μπρεν άτινα κατά ασφαλή τρόπον μετέφεραν εις το εργαστήριον των του αρχηγείου προς περαιτέρω εξέτασιν. Μετεφέρθησαν επίσης τα όπλα και άλλα τεκμήρια.

Τα δακτυλικά αποτυπώματα εφωτογραφήθησαν ως και τα ανευρεθέντα επί των σφαιρών της μιάς των σφαιροθηκών του Μπρεν, ήτις είχεν αφεθή υπό των δραστών επί του τοίχου περιέχουσα 27 σφαίρας.

Εν τω μεταξύ ο Οικονόμου εξήτασε και εφωτογράφησε το ελικόπτερον, ένθα είχε προσγειωθή και εύρεν ότι επλήγη υπό 8 σφαιρών. Εξήτασεν επίσης εις το εργαστήριον τα ανευρεθέντα όπλα και πυρομαχικά και εύρεν άπαντα εις χρησιμοποιήσιμον κατάστασιν και ανεφέρθηκε στο ωφέλιμον βεληνεκές των όπλων τούτων.

ΧΑΡΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΟ: Οι καταδικασθέντες έμειναν στη φυλακή για δύο χρόνια. Οι Αδάμος Χαρίτωνος και Αντωνάκης Γεναγρίτης δραπέτευσαν και ενώθηκαν με τις ομάδες της ΕΟΚΑ Β.

Ο Σολομώντος και ο Ταλιαδώρος αποφυλακίστηκαν όταν ο Πρόεδρος Μακάριος τους έδωσε χάρη.