Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

8.3.1970: Τύχη βoυvό έχoυv o Αρχιεπίσκoπoς Μακάριoς και o χειριστής τoυ ελικoπτέρoυ τoυ Ζαχαρίας Παπαδoγιάvvης καθώς μια από στις σφαίρες πoυ ρίφθηκαv εvατίov τoυς πέρασε ελάχιστα εκατoστόμετρα από τo ηλεκτρικό σύστημα τoυ σκάφoυς.

S-1827

8.3.1970: ΤΥΧΗ ΒΟΥΝΟ ΕΙΧΑΝ Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟΥ ΤΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΘΩΣ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΦΑΙΡΕΣ ΠΟΥ ΡΙΦΘΗΚΑΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥΣ ΠΕΡΑΣΕ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΚΑΤΟΣΤΟΜΕΤΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ

Το ελικόπτερο του Μακαρίου προσγειωμένο στο μοναδικό κενό οικόπεδο ακριβώς απέναντι από την οικία του Χατζηγιωργάκη Κορνέσιου απέναντι από την Αρχιεπισκοπή. Στην ένθετη φωτογραφία ο χειριστης του ελικοπτέρου του Μακαρίου Ταγματάρχης Παπαδογιάννης

Ενώ έπεφταν οι πρώτοι πυροβολισμοί εναντίον του ελικοπτέρου του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου καθώς αυτό είχε απογειωθεί από το προαύλιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής στις 8 Μαρτίου 1970 στην ανατολική πλευρά της Ιεράς Αρχιεπισκοπής όπου βρισκόταν το Παγκύπριο Γυμνάσιο και το φυλάκιο της Φρουράς της Αρχιεπισκοπής, ο επικεφαλής της Φρουράς Λοχίας Μηνάς ανέσυρε το πιστόλι του και άρχισε να πυροβολεί προς διάφορες κατευθύνσεις στον αέρα.

Οι υποψήφιοι δολοφόνοι του Μακαρίου απάντησαν με μια χειβομβίδα που έρριξαν στο δρόμο μπροστά από το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, η οποία εξερράγη αλλά εκτός από κρότο δεν έκαμε καμιά ζημιά.

Μέσα στη σύγχυση οι τέσσερις υποψήφιοι δολοφόνοι του Μακαρίου εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και τα όπλα τους στην ταράτσα του Παγκυπρίου Γυμναασίου, όπου βρίσκονταν, και πηδώντας στην αυλή του σχολείου κατευθύνθηκαν προς την Πύλη Αμμοχώστου όπου έξω από το εργοστάσιο Μητσίδη βρισκόταν το αυτοκίνητό τους, ένα αυτοκίνητο ενοικίασης, κι' αφού μπήκαν σ' αυτό απομακρύνθηκαν.

Ο Μακάριος και ο Παπαδογιάννης στάθηκαν κυριολεκτικά πολύ τυχεροί. Μια από τις πολλές σφαίρες που έπληξαν το ελικόπτερο παρ' ολίγο να απέβαινε μοιραία.

Η σφαίρα πέρασε ξυστά, ελάχιστα εκατοστόμετρα από το ηλεκτρικό σύστημα του σκάφους.

Αν η σφαίρα έπληττε το ηλεκτρικό σύστημα, τότε η συντριβή του ελικοπτέρου θα απέβαινε μοιραία και ο θάνατος των δυο επιβατών του σίγουρος.

Ο Προϊστάμενος της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών Δημήτριος Καψάσκης, ο οποίος κλήθηκε στην Κύπρο για να βοηθήσει τις έρευνες για την απόπειρα μαζί με δύο άλλους εμπειρογνώμονες, τους Δρανά και Αρτικόπουλο της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών, δήλωσε ότι η

Λίγο μετά την απόπειρα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο Δημήτρης Παπαποστόλου, διοικητής των ΛΟΚ, βρέθηκε δίπλα στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στο Νοσοκομείο. Αργότερα τον συνόδευσε στη σκηνή της αναγκαστικής προσγείωσης του ελκοπτέρου του με το πιστόλι στο χέρι και όπως αναφέρθηκε χωρίς να στοιχειωθετηθεί, ωστόσο, ο δικός του ρόλος ήταν να δώσει στον Μακάριο τη χαριστιική βολή αν γλύτωνε κατά τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του. Ομως η μετάβαση του Μακαρίου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετάτην απόπειρα στο Νοσοκομείο δεν του επέτρεψε να προχωρήσει στο δικό του ρόλο. Στη φωτογραφία ο Παπαποστόλου με το πιστόλι στο χέρι δίπλα στο Μακάριο. Μόλις αντιλαμβάνεται τον φωτογράφο τοποθετηθεί το όπλο στην τζέπη του

παρ' ολίγον μοιραία σφαίρα διέτρησε το μεταλλικό κάθισμα του Παπαδογιάνη, παρέσυρε τεμάχια μετάλλου, εισήλθε στο σώμα του και διέτρησε τον αριστερό ουρητήρα του, πολτοποίησε το σιγμοειδές, προξένησε εκτεταμένη βλάβη στο λεπτό έντερο και σφηνώθηκε τελικά στο λαγώνιο βόθρο.

Ωστόσο απέφυγε το ηλεκτρικό σύστημα του ελικοπτέρου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος μίλησε για την απόπειρα εναντίον της ζωής του σε πολλές περιπτώσεις.

Η πτώση ήταν λίγο μετά την απόπειρα όταν ομάδα βουλευτών πήγαν στο Προεδρικό Μέγαρο για να τον συγχαρούν για τη διάσωση του και να του επιδώσουν σχετικό ψήφισμα της Βουλής, που είχε εγκριθεί το απόγευμα της Κυριακής 8ης Μαρτίου σε έκτακτη συνεδρία του Σώματος.

Ενας βουλευτής του είπε ότι έπρεπε να προσέχει γιατί δεν ανήκει μόνο στον εαυτό του, αλλά σε ολοκληρη την Κύπρο, οπότε απάντησε πως δεν έγιναν ακόμη οι σφαίρες που θα τον σκοτώσουν.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 11 4 1970

Οταν ο βουλευτής επέμενε ότι αν οι δράστες της απόπειρας επιτύγχαναν η Κύπρος θα οδηγείτο στην καταστροφή και γι' αυτό έπρεπε να προσέχει, ο Μακάριος απάντησε: "Δεν φοβούμαι".

Αμέσως όμως πρόσθεσε:" Μην ακούτε ότι δεν φοβήθηκα. Αν έπιανε κανείς το σφυγμό μου θα έβλεπε ότι ήταν 120".

Οταν το ελικόπτερο, είπε ο Μακάριος, απεγειώθη από το προαύλιο του Αρχιεπισκοπικού Μεγάρου και οι δράστες άρχισαν να βάλλουν, χωρίς να ακούσει καθαρά τους πυροβολισμούς, λόγω του θορύβου της μηχανής αντελήφθη τι συνέβαινε από το θόρυβο των σφαιρών που κτυπούσαν το ελικόπτερο. Δεν γνώριζε, όμως, είπε, ότι ο πιλότος του ήταν κτυπημένος.

Πρόσθεσε:

"Οδήγησε το ελικόπτερο πάνω από τη στέγη και το προσγείωσε στην αυλή. Πρόσεξε να μη κτυπήσουμε στα σύρματα που βρίσκονται στην αυλή. Ενώ χαμήλωνε μου είπε: "Ανοιξτε την πόρτα Μακαριώτατε".

Βγήκαμε από το ελικόπτερο και τρέξαμε προς τον απέναντι δρόμο. Είδα ότι το ντεπόζιτο της βενζίνης ήταν τρυπημένο και φοβόμουν μη γίνει καμιά έκρηξη. Ακόμα δεν ήξερα ότι ο Παπαδογιάννης ήταν τραυματισμένος μέχρι που μου είπε: "Είμαι εγώ κτυπημένος, Μακαριώτατε".

Τρέξαμε κι οι δυο προς το στενόδρομο απέναντι από την αυλή, στην οδό Χατζηγιωργάκη Κορνέσιου. Εκεί ο Παπαδογιάννης έχασε τις αισθήσεις του και ξάπλωσε ανάσκελα στο δρόμο.

Ενας δρόμος χωρίζει τη Σεβέρειο βιβλοθήκη (δεξιά) όπου βρίσκονταν οι υποψήφιοι δολοφόνοι του Μακαρίου με την ιερά Αρχιεπισκοπή (αριστερά) όπου βρισκόταν το ελικόπτερο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου

Μια γυναίκα μας φώναξε:

- Ελάτε μέσα Μακαριώτατε.

Της απάντησα:

- Ενα αυτοκίνητο για να πάρουμε τον τραυματισμένο στο Νοσοκομείο.

Ενας βουλευτής ρώτησε το Μακαριώτατο, πως κατέβηκε από το ελικόπτερο:

"Με αξιοπρέπεια. Προ παντός με αξιοπρέπεια, σιγά και με τη ράβδο μου".

Η δεύτερη φορά που ο Μακάριος μίλησε για την απόπειρα ήταν πολλούς μήνες αργότερα, όταν ο Παπαδογιάννης βγήκε από το Νοσοκομείο κι ο Μακάριος έδωσε προς τιμή του δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο.

Προσφωνώντας τον Παπαδογιάννη είπε ο Μακάριος:

"Εναντίον εμού εστρέφοντο αι δολοφονικαί σφαίραι την πρωίαν της 8ης Μαρτίου, ότε δι' ελικοπτέρου μετεβαίνομεν εις την Ιεράν Μονήν Μαχαιρά. Αλλά η ζωή σου κατά την ημέραν εκείνην συνεδέετο στενώς από απόψεως κινδύνου και στόχου των δολοφόνων, μετά της ιδικής μου ζωής.

Εγώ ήμην ο στόχος των δολοφόνων. Δεν ενδιέφερεν όμως εάν διά την επιτυχίαν του ανοσίου σκοπού των εθυσιάζετο και άλλη ανθρώπινη ύπαρξις και διπλούν καθίστατο το έγκλημα.

Αι δολοφονικαί σφαίραι έπληξαν σε αντί εμέ, αλλά εάν το πλήγμα ήτο διά σε μοιραίον, αναπόφευκτος θα ήτο και δι' εμέ ο θάνατος, διότι ακυβέρνητον το ελικόπτερον θα κατέπιπτε και θα συνετρίβετο επί του εδάφους ή επί των στεγών των οικιών.

Η Θεία Πρόνοια δεν επέτρεψε τον διά σφαιρών τερματισμόν της σωματικής υπάρξεως μου, αλλά συνεργός της Θείας Προνοίας υπήρξες εσύ, γενναίε Ταγματάρχα Ζαχαρία Παπαδογιάννη. Επλήγης υπό σφαιρών και βαρύτατα ετραυματίσθης.

Επέδειξες όμως θάρρος και ψυχραιμίαν, ετοιμότητα πνεύματος και γενναιότητα ψυχής. Και παρά τα αιμορραγούντα τραύματά σου και τους σωματικούς σου πόνους κατέβαλες υπεράνθρωπον προσπάθειαν και κατόρθωσες να προσγειώσης ομαλώς επί στενωτάτου χώρου το ελικόπτερον. Εσώθημεν ούτω από θάνατον ο οποίος καλώς εσχεδιάσθη υπό αδιστάκτων δολοφόνων και βέβαιος υπ' αυτών θεωρείτο.

Ενώπιον κινδύνου θανάτου επέδειξας ευψυχίαν και επέδειξα αρετήν Ελληνος".

Η απόπειρα έγινε το Μάρτη του 1970. Εκτοτε παραμένουν πολλά ερωτήματα που ηγέρθησαν κατά καιρούς από πολλούς, αλλά κανένας δεν προσπάθησε να δώσει απαντήσεις:

ΠΡΩΤΟ: Πώς βρέθηκε ο Παπαποστόλου λίγα λεπτά μετά την απόπειρα εναντίον του Μακαρίου, στο σημείο που έπεσε το ελικόπτερο, ενώ κανονικά έπρεπε να βρίσκεται στη χειρότερη των περιπτώσεων, ως υπεύθυνος της φρουράς του Μακαρίου είτε στο Προεδρικό για να αποτρέψει οποιανδήποτε επιχείρηση είτε στον Μαχαιρά για να πάρει μέρος στα μέτρα

Τα όπλα του εγκλήματος. Οι υποψήφιοι δολοφόνοι του Μακαρίου εγκατέλειψαν τα όπλα τους στην ταράτσα της Σεβερείου βιβλιοθήκης, απέναντι από την Αρχιεπισκοπή, και εξαφανίζονται μετά το ανόσιο έργο τους, βέβαιοι ότι το ελικόπτερο του Μακαρίου κατέπεσε παρασύροντας τον Μακάριο στο θάνατο

προστασίας του Μακαρίου, τον οποίο όπως υποστήριζε, προστάτευε μαζί με τον φίλο του και σωματοφύλακα του Μακαρίου, Αθανάσιο Πουλλίτσα.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Ποιος ειδοποίησε τον Παπαποστόλου να μεταβεί στην περιοχή που έγινε η απόπειρα, εκτός αν ο ίδιος βρισκόταν κάπου εκεί κοντά και καραδοκούσε και παρακολουθούσε τα γεγονότα όπως εξελίσσονταν και έσπευσε αμέσως για να εφαρμόσει κι εκείνος το δικό του ρόλο που προέβλεπε, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν τεκμηριωθεί, να δώσει τη χαριστική βολή ή να εκτελέσει τον Αρχιεπίσκοπο κι' αν ακόμα δεν πέθαινε από τις σφαίρες και την πτώση του ελικοπτέρου. Ομως δεν πρόλαβε...

Το λιγότερο που μπορεί να λεχθε είναι ότι ο Παπαποστόλου ειδοποιήθηκε από κάποιους ή κάποιον, (γι' αυτό και καθυστέρησε) αλλά αυτοί οι κάποιοι θα πρέπει να ήσαν μέσα στο παιχνίδι. Αλλά κι' έτσι ακόμα να ήσαν τα πράγματα, έπρεπε να ήταν και ο ίδιος σ' αυτό ώστε να τον ειδοποιήσουν.

ΤΡΙΤΟ: Γιατί ο προσωπικός υπασπιστής του Προέδρου Μακαρίου, ο Αθανάσιος ή Θανάσης Πουλλίτσας, ο άνθρωπος που δεν έχανε βήμα του Μακαρίου από τον 1959, πριν ακόμα ανακηρυχθεί η ανεξαρτησία της Κύπρου, δεν συνόδευσε τον Μακάριο τη μοιραία ημέρα με το ελικόπτερο, όπως έκαμνε πάντα, ώστε να είναι δίπλα του και να τον προστατεύει, όπως προέβλεπαν τα καθήκοντα του, ή μήπως γνώριζε για την απόπειρα και προσπάθησε να κρατηθεί μακρυά από το ελικόπτερο για να μη κινδυνεύσει;

Σ' αυτά τα ερωτήματα δεν επιδίωξε κανένας να δώσει απαντήσεις ούτε και ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος αργότερα που όλοι πιστεύουν ότι πληροφορήθηκε τα πάντα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος με συνεργάτες του στην Ιερά Αρχεπισκοπή. Αριστερά του Μακαρίου ο Βάσος Λυσσαρίδης και σε πρώτο πλάνο ο υπουργός Εωτερικών Κωμοδρόμος. Δεξιά διακρίνονται, σε πρώτο πλάνο, ο βοηθός αρχηγός της Αστυνομίας Σάββας Αντωνίου και δίπλα του (μόλις διακρίνεται) ο Δημήτρης Παπαποστόλου

Ομως το ερώτημα παραμένει πως απέπεμψε τους Πουλλίτσα και Παπαποστόλου χωρίς να τους διώξει.

Ο Παπαποστόλου αντικαταστάθηκε τελικά μερικούς μήνες αργότερα μετά την απόπειρα και είχε μάλιστα και το θράσος να επισκεφθεί τον Μακάριο για να τον αποχαιρετίσει.

Τη μέρα εκείνη ο Μακάριος είχε δεχθεί στο γραφείο του το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών και μετέπειτα Υπουργό Εσωτερικών και Αμυνας Χριστόδουλο Βενιαμίν για να τον ενημερώσει για κάποιο θέμα.

- Ξέρεις ποιος ήλθε σήμερα και με αποχαιρέτησε, τον ρώτησε ο Μακάριος.

- Ποιος Μακαριώτατε, αντιρώτησε ο Βενιαμίν.

- Ο Παπαποστόλου.

- Και τον αφήσατε να καθήσει σε εκείνη την καρέκλα;

Ο Μακάριος έκαμε μια κίνηση με το χέρι λες κι ήθελε να πει "τι να έκαμνα".

Ο Πουλλίτσας έφυγε με χειρότερο τρόπο. Οταν ο Μακάριος αντιλήφθηκε το ποιόν του και το ρόλο του έστω και ύστερα από δέκα ολόκληρα χρόνια, τον εξαπέστειλε, αλλά ήταν πλέον αργά.

Θέμα Πουλλίτσα ήγειρε αργότερα ο συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη των τεσσάρων κατηγορουμένων για την απόπειρα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, Κυριάκος Σαβεριάδης, αλλά ο υφυπουργός παρά τω Προέδρω Πάτροκλος Σταύρου, παρ' όλον ότι έδινε κάποιες απαντήσεις που φαινόταν ότι δεν ήξερε και πολλά πράγματα, ουσιαστικά αν ένας διάβαζε πίσω από τς λέξεις που χρησιμοποίησε, φαινόταν καθαρά ότι ο Μακάριος είχε παύσει τον Πουλλίτσα, λίγο μετά την απόπειρα, αλλά δεν ήθελε να δώσει δημοσιότητα σ' αυτή του τη ενέργεια.

ΣΑΒΕΡΙΑΔΗΣ: Γνωρίζετε κάποιον Πουλλίτσα;

ΣΤΑΥΡΟΥ: Ναι.

- Πότε ήρθε στην Κύπρο;

- Με τη ανακήρυξη της Κύπρου εις ανεξάρτητον κράτος. Υπηρετούσε ως σωματοφύλακας του Μακαριωτάτου, άνκαι αυτός ο τίτλοςς δεν είναι σημπαθής.

- Ο σωματοφύλακας ενός Αρχηγού κράτους συνεχίζει να είναι σωματοφύλακας ενόσω απολαύει της εμπιστοσύνης του;

- Υποτίθεται ναι, δεν είναι θέμα μαρτυρίας.

- Εξακολουθεί να είναι σωματοφύλακας (ο Πουλλιτσας);

- Αυτή τη στιγμή δεν ευρίσκεται στην Κύπρο.

- Επαυσε.

- Δεν ευρίσκεται στην Κύπρο.

Εφημερίδα ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ 10 3 1970

- Για σας το θέμα αυτό δημιουργεί σύγχυση και απορίες;

- Οχι.

- Από πότε απουσιάζει; Πόσον μετά την απόπειρα;

- Λίγο καιρό μετά την απόπειρα, αλλά δεν μπορώ να καθορίσω.

- Αντικατεστάθη;

- Υπάρχουν άλλοι αστυφύλακες.

- Γνωρίζετε εάν υπάρχει επίσημη παραίτηση ή παύση του Πουλλίτσα;

- Δεν περιήλθε σε γνώση μου, το οποίο σημαίνει ότι δεν έγινε διότι θα περιήρχετο.

Ωστόσο, όσο κι αν ο Πάτροκλος Σταύρου απέφευγε να αναφέρει ή δεν είχε ενημερωθεί, αν ο Πουλλίτσας επαύθη και αντικαταστάθηκε, στην πράξη αυτό είχε γίνει.

Οπως είπε ένας συνεργάτης του Μακαρίου στην αρχή ο Μακάριος ήταν δυνατό να επηρεάζεται από τον Πουλλίτσα, αλλά αυτό σίγουρα δεν κράτησε για πολύ, σαν άρχισε να ξεκαθαρίζει η εικόνα και να προσπαθεί ο ίδιος να δώσει απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα ή ακόμα και να ακούει και άλλες απόψεις.

Κι' έτσι ο Πουλλίτσας εκδιώχθηκε κακήν, κακώς.

Λέχθηκε ότι ο Μακάριος τον συνέλαβε μια νύκτα να ψάχνει τα συρτάρια του γραφείου του.

Στις 6 Ιουνίου 1970 αρμόδια πηγή, που σήμαινε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Μιλτιάδης Χριστοδούλου, ο οποίος δεν ήθελε να αποκαλύψει το όνομά του, δήλωσε ότι "ο υπεύθυνος της προσωπικής φρουράς του Προέδρου Μακαρίου Αθανάσιος Πουλλίτσας ευρίσκεται επ' αδεία εις Αθήνας και αναμένεται να επιστρέψει συντόμως εις Κύπρον".

Η ίδια πηγή ανέφερε επίσης ότι όσα έχουν δημοσιευθεί για παραίτηση του Πουλλίτσα ελέγχονται ως ανακριβή.

Ωστόσο οι πληροφορίες ήταν απόλυτα ακριβείς. Ο Πουλλίτσας είχε παυθεί και δεν επρόκειτο να επιστρέψει ξανά στην Κύπρο.

Εφυγε ένα βράδυ μυστικά και χωρίς να πει σε κανένα τίποτα. Ούτε αποσκευές δεν πήρε μαζί του. Εκτοτε δεν ήλθε ποτέ στην Κύπρο. Πέθανε στην Αθήνα το 1994 ενώ πριν από τον θάνατο του κυκλοφορούσαν φήμες- και έμειναν φήμες- ότι είχε δώσει σε κάποιους τα ονόματα των δολοφόνων του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη.