1.3.1969: Η παράvoμη Οργάvωση Εθvικόv Μέτωπov κάvει τηv εμφάvιση τoυ με απόπειρα δoλoφovίας εvαvτίov τoυ Αρχηγoύ της Αστυvoμίας Χαράλαμπoυ Χασάπη.

S-1813

1.3.1969: Η ΠΑΡAΝΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟΝ ΜΕΤΩΠΟΝ ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΧΑΣΑΠΗ

Στις 31 Μαρτίου 1969 η εφημερίδα "Κύπρος" της Λευκωσίας δημοσίευε την πιο κάτω αποκλειστική είδηση:

" Οταν έγινε η απόπειρα κατά της ζωής του Αρχηγού της Αστυνομίας Χαράλαμπου Χασάπη ο Πρόεδρος Μακάριος εκάλεσε επειγόντως εις το γραφείον του ένα πρόσωπο, κάτοικο Λευκωσίας και του είπε:

"Προ μηνός περίπου με επληροφόρησες ότι θα γίνουν δολοφονίες σημαινόντων προσώπων. Μεταξύ άλλων μου ανέφερες ότι θα δολοφονείτο και ο κ. Χασάπης. Πού τα έμαθες όλ' αυτά; Διατί αι πληροφορίαι σου έχουν επαληθευθεί";

"Ο πληροφοριοδότης έδωσε ονόματα:

"Από τας πληροφορίας αυτάς, αλλά και από άλλας, ο Πρόεδρος Μακάριος κατέληξεν εις το συμπέρασμα ότι ευρίσκεται ενώπιον μιας οργανωμένης ομάδας αδίστακτων ανθρώπων.

"Οι αρχηγοί της ομάδος είναι δύο και προέρχονται και οι δύο από την Λεμεσόν και παρουσιάζονται ως λάτρεις υπερασπισταί και ηρακλείς του Προέδρου Μακαρίου.

"Ο πρώτος είναι ο πολιτικός αρχηγός, συντάσσει κείμενα τα οποία τίθενται εις κυκλοφορίαν επί φυλλαδίων και γενικώς καθορίζει την πολιτικήν της ομάδας.

"Ο δεύτερος είναι ο στρατιωτικός αρχηγός. Υπήρξε στέλεχος της ΕΟΚΑ και δεν διακρίνεται δι' ευφυϊαν. Μετεπήδησεν εις πολλάς παρατάξεις και εκατηγορήθη δια τραμπουκισμούς. Τώρα θεωρεί τον εαυτόν του ως παραμεληθέντα, η δε δράσις του, πέραν των άλλων στόχων κρίνεται ως προσπάθεια του να ανέλθει εις την επιφάνειαν.

"Η οργανωμένη ομάς διατείνεται ότι θέλει να προφυλάξει τον Πρόεδρον Μακάριον από εκείνους οι οποίοι ουδέποτε επίστευσαν εις τον αγώνα μας.

"Εις την πραγματικότητα αυτό που επιδιώκεται είναι η απομόνωση του Μακαριωτάτου από τους στενούς συνεργάτες του, ώστε να καταστεί περισσότερον ευάλωτος εις την δεδομένην στιγμήν.

"Η Ελληνική ΚΥΠ, λέγει επίσημος, δεν έχει καμμίαν σχέσιν με αυτήν την ομάδα και προσθέτει ότι αύτη πιθανόν να αποτελείται από πρόσωπα, τα οποία επιθυμούν να φανούν αρεστά εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν.

"Υπάρχει συνεπώς βάσιμος ένδειξις ότι η όλη προσπάθεια υπηρετεί τον πόθον δικτατορικών καταστάσεων όπως επεκταθούν και εις την Κύπρον διά της προετοιμασίας του κλίματος.

"Σημαίνον στέλεχος της ομάδος είναι ελλαδίτης αξιωματικός, ο οποίος υπηρετεί εις την περιοχήν της Λεμεσού.

"Φυλλάδιον προερχόμενον από την ομάδα αυτήν και φέρον την υπογραφήν Εθνικόν Μέτωπον αναφέρει μεταξύ άλλων:

"Διαπιστώνομεν όμως ότι αυτοί οι εξωτερικοί εχθροί, ισχυροί ως αναφέρομεν, ευρίσκουν εις τας στιγμάς αυτάς, τας τόσον κρισίμους δια τον αγώνα μας και εσωτερικούς συμμάχους, οι οποίοι βάλλουν επιτηδίως και καταχθονίως κατά της Ελληνικής Κυβερνήσεως προσπαθούντες ούτω να διασαλεύσουν και καταστρέψουν τας αγαθάς σχέσεις μεταξύ αυτής και του Εθνάρχου.

"Προειδοποιούμεν, όθεν, όλους αυτούς τους χαμελαίοντες και όλους τους αναρρηχητάς και ασυνειδήτους ότι πρέπει να παύσουν αμέσως το ανίερον και πανάθλιον έργον των.

"Εν εναντία περιπτώσει θα μας εύρουν σκληρούς και αδιστάκτους τιμωρούς εμπρός των."

"Ειδικοί γραφολόγοι οι οποίοι μελέτησαν το κείμενον του φυλλαδίου και το κείμενον απειλητικής επιστολής αποσταλείσης προς τον κ. Χασάπην, μετά την απόπειραν κατά της ζωής του, διεπίστωσαν ότι εγράφη με την ίδιαν γραφομηχανήν.

"Ολας αυτάς τας πληροφορίας έχει υπόψιν του ο Μακάριος και αναμένεται τώρα τι θα πράξει".

Οι συγκλονιστικές αυτές πληροφορίες αφορούσαν τη νέα οργάνωση Εθνικό Μέτωπο που άρχισε τη δράση του λίγες μέρες νωρίτερα, την 1η Μαρτίου, 1969 και αναστάτωσε την Κύπρο με την τοποθέτηση βομβών, αποπειρών εναντίον της ζωής σημαινόντων κυπρίων πολιτών και παραγόντων, και την εξαπόλυση απειλών εναντίον της ζωής άλλων, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, ο οποίος είχε στο μεταξύ αποσυρθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών και εργαζόταν μαζί με το Γλαύκο Κληρίδη στην οργάνωση του Ενιαίου Κόμματος.

Ομως ο Γιωρκάτζης δεν ήταν από τους ανθρώπους που τα έβαζαν κάτω όταν τον απειλούσαν. Αντιμετώπισε την πρόκληση όπως θα δούμε στη συνέχεια και κατάφερε, μέσω ανθρώπων του να ενημερώνεται για ό,τι προγραμμάτιζε η παράνομη αυτή οργάνωση, σε σημείο που ορισμένα από τα φυλλάδια της έφθαναν πρώτα στα χέρια του πριν εκδοθούν και κυκλοφορήσουν κατά χιλιάδες σε όλη την Κύπρο.

Το Εθνικό Μέτωπο έδωσε το "παρόν" του το Σάββατο, 1 Μαρτίου, 1969 στις 4.45 το απόγευμα, με απόπειρα εναντίον της ζωής του Αρχηγού της Αστυνομίας Χαράλαμπου Χασάπη.

Εκείνη την ώρα ο Χαράλαμπος Χασάπης βρισκόταν στο περιβόλι του, στην περιοχή της Μόρφου. Μαζί του βρισκόταν ο Γεώργιος Μακρής, από τον Αγιο Βασίλειο, υπάλληλος του Σπύρου Σουκιούρογλου, ο οποίος εξηγούσε στον Αρχηγό της Αστυνομίας το χειρισμό ενός καινούργιου χειροκίνητου γεωργικού τρακτέρ.

Κάποια στιγμή ακούστηκε κάτι σαν έκρηξη ή πυροβολισμός και ο Χαράλαμπος Χασάπης τραυματίστηκε στο αριστερό χέρι και την κοιλιακή χώρα.

Ο Μακρής είδε το Χαράλαμπο Χασάπη να οπισθοχωρεί και αμέσως πρόσεξε αίματα να τρέχουν από το χέρι του.

Ψύχραιμα ο Χαράλαμπος Χασάπης του ψιθύρισε:

- Νοσοκομείο.

Ο Μακρής δεν έχασε καιρό. Τον μετέφερε αιμόφυρτο στο Νοσοκομείο Πεντάγιας όπου υποβλήθηκε σε εγχείρηση από τους γιατρούς Ρόουζ και Χριστοφίδη.

Με τη σύγχυση που δημιουργήθηκε το τρακτέρ αφέθηκε να λειτουργεί.

Ως εδώ τα πράγματα φαίνονταν συνηθισμένα. Κάποιος άγνωστος, που παραμόνευε τον αρχηγό της Αστυνομίας, κρυμμένος πίσω από τα κυπαρίσσια που περίφρασσαν το περιβόλι του έρριψε εναντίον του ένα πυροβολισμό.

Ωστόσο η Αστυνομία προσπάθησε, κατά περίεργο τρόπο, να αποκρύψει το γεγονός και σε ανακοίνωση της, που εκδόθηκε την επομένη, μιλούσε για έκρηξη που είχε σημειωθεί στο μικρό τρακτέρ:

"Ενώ το απόγευμα της χθες ο Αρχηγός της Αστυνομίας Χαράλαμπος Χασάπης παρηκολούθει την καλλιέργειαν του κήπου του εις Μόρφου, εσημειώθη έκρηξις επί του χρησιμοποιουμένου ελκυστήρος, με αποτέλεσμα να τραυματισθεί ούτος εις την κοιλιακήν χώραν και την αριστεράν χείραν. Ο Αρχηγός της Αστυνομίας μετεφέρθη εις το Νοσοκομείον Πεντάγιας όπου υπεβλήθη εις χειρουργικήν επέμβασιν. Η κατάστασις του είναι εκτός κινδύνου. Τα αίτια της εκρήξεως εξετάζονται υπό της Αστυνομίας".

Το περίεργο ήταν ότι το αστυνομικό ανακοινωθέν είχε εκδοθεί την επομένη όταν όλοι γνώριζαν ότι ο τραυματισμός είχε προκληθεί από σφαίρα.

Κι αυτό γιατί οι δράστες ήθελαν να γίνει γνωστό ότι επρόκειτο για απόπειρα εναντίον της ζωής του πρώτου τη τάξει άνδρα για την εσωτερική ασφάλεια.

Ετσι ένας άγνωστος τηλεφώνησε σε δύο εφημερίδες τη νύκτα του Σαββάτου, λίγο μετά την απόπειρα εναντίον του Χασάπη και έδωσε την πληροφορία ότι είχε πυροβοληθεί με τυφέκιο "διότι ήταν δοσίλογος".

Ο Μακάριος είχε τις πληροφορίες του για την απόπειρα. Ετσι σε αξιωματικούς της αστυνομίας που πήγαν να τον ενημερώσουν μίλησε για δράστη κι όχι για έκρηξη:

"Εχω τη γνώμη ότι ο δράστης κινήθηκε από πολιτικά ελατήρια. Οπισθεν τούτου πρέπει να κρύβονται άλλα άτομα ή κάποια κατάσταση που θα έχει τα σχέδια της", τους είπε.

Οι πληροφορίες του Αρχιεπισκόπου ήταν σωστές. Και η Αστυνομία στράφηκε προς την κατεύθυνση της απόπειρας με αποτέλεσμα να διαπιστώσει ότι πραγματικά επρόκειτο για απόπειρα που διενεργήθηκε από άτομο που ήταν οπλισμένο με στρατιωτικό τυφέκιο και ότι ο δράστης έρριξε μια σφαίρα εναντίον του Χαράλαμπου Χασάπη από απόσταση 50 μέτρων.

Η απόπειρα σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που είχαν δοθεί νωρίτερα στο Μακάριο δεν άφηναν καμιά αμφιβολία στους ανακριτές ότι βρίσκονταν ενώπιον μιας οργάνωσης, του Εθνικού Μετώπου, τις διαστάσεις της οποίας κανένας ακόμα δεν γνώριζε.

Το Εθνικό Μέτωπο είχε όλα τα στοιχεία μιας παράνομης οργάνωσης. Και όπως διαπιστώθηκε εκ των υστέρων αγόταν και φερόταν από τους εκάστοτε αρχηγούς της.

Αρχισε με στόχο τον εθνικό φρονισμό των Κυπρίων όπως ανέφερε, ώστε να τους επαναφέρει πιο κοντά στην Ελλάδα και για να αποτρέψει νόθα λύση στο Κυπριακό που δεν θα οδηγούσε στην Ενωση με την Ελλάδα.

Ακόμα παρουσιάτηκε ως οργάνωση που θα βοηθούσε το Μακάριο να εκκαθαρίσει τη διοίκηση του από τα σάπια και τους φαύλους, αλλά στο τέλος κατάντησε τρομοκρατική οργάνωση μέσα στην οποία εισήλθαν στοιχεία, τα οποία μετέφεραν τα προσωπικά τους πάθη και μίση και που εκδηλώθηκαν σαν βρέθηκαν στα χέρια τους αυτόματα.

Είναι αναντίλεκτο ότι μεταξύ των κύριων στόχων αυτής της οργάνωσης ήταν κι ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, ο οποίος αυτή την περίοδο συνέχιζε ακόμα να ελέγχει πρόσωπα και πράγματα στον κρατικό μηχανισμό.

Μπορεί να ήταν ο Επαμεινώνδας Κωμοδρόμος Υπουργός Εσωτερικών και Αμυνας, αλλά ο ουσιαστικός Υπουργός και ο άνθρωπος που ήλεγχε όλα τα κανάλια, ήταν ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης.

Αλλοι "αντίπαλοι" του Εθνικού Μετώπου ήταν ακόμα ο Γλαύκος Κληρίδης κι ο στενός του συνεργάτης Τάσσος Παπαδόπουλος, οι οποίοι θεωρούνταν από το Εθνικό Μέτωπο ως

προαγωγοί της Ανεξαρτησίας και χαρακτηρίζονταν σε φυλλάδιο του "τριανδρία των ανεξαρτησιόπληκτων".

Το Εθνικό Μέτωπο, ανάλογα με τους κατά καιρούς ηγέτες του ήταν φιλομακαριακό ή αντιμακαριακό ή φιλοχουντικό. Εκείνο για το οποίο ήταν σταθερό από την αρχή μέχρι το τέλος ήταν ο αντικομμουνιστικός του χαρακτήρας.

Λίγο πριν από τη διάλυση του, αφού πέρασε από διάφορα στάδια και τακτικές τέθηκε κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των Ελλαδιτών Αξιωματικών που υπηρετούσαν στην Εθνική Φρουρά.

Τα μέλη της Οργάνωσης Εθνικό Μέτωπο έδιναν τον πιο κάτω όρκο:

"Ορκίζομαι εις τον Θεόν και την Ελλάδα:

1. Πίστιν εις την Εθνικήν Ελευθερίαν, τα Ελληνοχριστιανικά ιδεώδη, την Εθνικήν και Ηθικήν εξυγίανσιν της Ελληνικής μας Κύπρου, της Ελλάδος του Νότου και ότι θα αγωνισθώ δι' όλων των δυνάμεων, δεν θα φεισθώ κόπων και μόχθων και δεν θα διστάσω να θυσιάσω και αυτήν την ζωήν μου διά την επικράτησιν των Αρχών, των Θέσεων και των επιδιώξεων του Ε.Μ.

2. Οτι θα υπακούω και θα πειθαρχώ τυφλά εις τους ανωτέρους μου, οι οποίοι είναι εντεταλμένοι υπό του Αρχηγού του Ε. Μ. και θα εκτελώ άνευ οιασδήποτε αντιρρήσεως πάσαν διαταγήν ή αποστολήν μου ανατεθή.

3. Οτι δεν θα προδώσω ποτέ, κανένα απολύτως μυστικό ή μέλος της Οργανώσεως, έστω και εάν συλληφθώ και βασανισθώ. Εν εναντία περιπτώσει θα είμαι άξιος οιασδήποτε τιμωρίας ή οποία ήθελε μοι επιβληθή υπό του Ε. Μ. και άξιος της κοινής καταφρονήσεως".

Πέραν των όσων αναφέρονταν στον όρκο, από διάφορα φυλλάδια του Μετώπου, που κυκλοφορούσαν παράνομα κατά χιλιάδες, φαίνονται μερικοί από τους στόχους του:

"... Το Ε.Μ. απεφάσισε την ανάληψιν και διεξαγωγήν του παρόντος αγώνος προς διάσωσιν της πατρίδος από την φαυλοκρατίαν και το συνεχές κατρακύλισμα προς τον αφανισμόν και την διχοτόμησιν. Το Ε.Μ. γέννημα και θρέμμα των Κυπρίων Αγωνιστών της ΕΟΚΑ, είναι αποφασισμένον όπως συνεχίση τον αγώνα του 1955-59 δια να φθάση στο ποθούμενον τέρμα, την Ενωσιν της Κύπρου μετά της μητρός Ελλάδος..."

"... Το Ε. Μ. υπόσχεται να σταθή ασπίς των εθνικών δικαίων του Κυπριακού Ελληνισμού, ο εφιάλτης των πάσης αποχρώσεως μειοδοτών, των ηττοπαθών και των εμπόρων της εθνικής τιμής και αξιοπρεπείας. Παραμερίζομεν τας θρηνωδίας ευτελών και παναθλίων φηφοδεών ανθρωπάκηδων και πορευόμεθα αλύγιστοι και απροσκύνητοι τον δρόμον της τιμής και του καθήκοντος. Το κίνημα του Ε. Μ. υψώνει την σημαίαν της αντιστάσεως και προτάσσει, τα ελληνικά στήθη των μαχητών του θώρακα και τείχος αδιαπέραστον εις τους ποικιλώνυμους και θανασίμους εχθρούς του Κυπριακού Ελληνισμού, σάρκα από την σάρκαν του και αίμα από το αίμα του..."

"... Το Εθνικόν Μέτωπον έταξεν εαυτόν εις την εξυπηρέτησιν του υψηλού σκοπού της πραγματοποιήσεως των εθνικών πόθων του Ελληνισμού της Κύπρου..."

"Εθνική κάθαρσις: Διά της απομακρύνσεως όλων των αντιστρατευομένων τας εθνικάς μας επιδιώξεις. Διά της απομονώσεως των πάσης αποχρώσεως πεμπτοφαλαγγιτών και της τελικής εξαφανίσεως των από την νήσον μας.

"Ελληνοποίησης της νήσου μας. Ενωσις εκ των κάτω. Ενωσις ψυχών. Η επιχείρησης Ελλάς του Νότου αποτελή το εφικτώτερο των εφικτών.

"Ηθική κάθαρσις. Διά της πατάξεως όλων των αναξίων, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι τας υψηλάς θέσεις των θησαυρίζουν εις βάρος του λαού μας, πωλήσαντες την ψυχήν των εις όλους τους διαβόλους, Ανατολής τε και Δύσεως.

"Διά να πνεύση εις τον τόπον αυτόν άνεμος ελληνικός, πνοή υγείας. Δια να επανεύρη ο λαός μας τον παλαιόν του εαυτόν. Διά να δυνηθή να αντιστή εις τας πανταχόθεν ασκουμένας πιέσεις και την εις το εσωτερικόν ασκουμένην υπονόμευσιν. Διά να αντιστή εις την καλλιεργουμένην "ρεαλιστικήν" και "υπεύθυνον" φθοράν του ηθικού του. Διά να είναι εις θέσιν να αντιμετωπίση τα αντεθνικά κηρύγματα ηττοπαθείας και συνθηκολογήσεως. Διά να περάση από το εκτελεστικό απόσπασμα όλους τους εκμαυλιστάς της εθνικής του συνειδήσεως. Να λυτρωθή από το άγχος ότι εάν δεν υποκύψη εις τους εκβιασμούς τον αναμένουν, δήθεν, φοβερότερα δεινά.

" Αμυντική οργάνωσις της Ελληνικής μας νήσου, ούτως ώστε να καταστή δυνατόν να αντιμετωπισθούν επιτυχώς υφιστάμενοι ή επικείμενοι κίνδυνοι.

" Τιμίαν, καθαράν και ανδρικήν γραμμήν εζητήσαμεν εις το εθνικόν μας θέμα υπό την Κυπριακήν ηγεσίαν. Αυτή υπήρξεν, καθαρά ως κρύσταλλον, η γραμμή και η δράσις του Ε.Μ. Τα αποτελέσματα είναι τρομερά δια τους εχθρούς της εθνικής μας υποθέσεως".

"...Ουδεμίαν έναντι ουδενός τρέφομεν μισαλλοδοξίαν. Εκείνον το οποίον μετά πάθους επιδιώκομεν είναι αφ' ενός μεν να προστατεύσωμεν τον Ελληνισμόν της Κύπρου από την πλάνην και την ιδεολογικήν διαφθοράν ήν υφίσταται υπό την μορφήν κακοτέχνου προπαγάνδας, ως η ανωτέρω, και εις την ανάπτυξιν της οποίας παρουσιάζεται πολύτιμος συνεργός το ΡΙΚ. Αφ' ετέρου δε αποβλέπομεν εις την ενδυνάμωσιν της πίστεως προς την Ελληνικήν Πατρίδα, ήτις συστηματικώς και εκ πολλών διευθύνσεων υπονομεύεται, συχνάκις, εκ διαμετρικώς αντιθέτων πολιτικών ή άλλων ταπεινών συμφερόντων...."

"... Είκοσι χρόνοι όμως και τα όνειρα έμειναν όνειρα και αι ελπίδες διεψεύσθησαν. Εις τον ηρωϊκόν αγώνα της Κύπρου ωρθώθη βράχος απροσπέλαστος, η διεθνής διπλωματία, η πολιτική σκοπιμότης και αι συμβατικαί λύσεις. Το αίμα των παιδιών της Κύπρου δεν ήτο αρκετόν διά να ικανοποιηθούν οι εθνικοί πόθοι. Ο χρόνος έφθειρε τας συνειδήσεις, κατεπίεσεν τας εθνικάς διεκδικήσεις, έφερεν λήθην είς τας υποχρεώσεις και περιήλθομεν εις κατάστασιν ναρκώσεως και εθνικού μαρασμού. Ο λαός καταπτοημένος ωδηγήθη εις απογοήτευσιν και αδιαφορίαν. Αι ιδέαι του "εφικτού" και της "συμπεφωνημένης λύσεως" ήμβλυναν το εθνικόν φρόνημα και έδωσαν ως υποκατάστατον την αναμονήν και την ελπίδα συμβιβασμού. Ο λαός απεκοίμησεν εντός του τας ιδέας και τα ιδανικά του. Εθαψεν εις την λήθην τας υψηλάς ιδέας και τους προσανατολισμούς του. Ο εχθρός ευρίσκεται προ των πυλών, οι λύκοι εισήλθον εντός της ποίμνης και δεν το αντελήφθημεν.

"... Ο τόπος αυτός, ελληνικός από την αυγήν της ιστορίας του, θέλει να κρατηθή αλώβητος. Ο λαός πρέπει να συνέλθη από την αδιαφορίαν των τελευταίων ετών και να οπλισθή με ρομφαίαν και θώρακαν πίστεως διά να αγωνισθή τον υπέρ πάντων αγώνα. Ελληνικέ Κυπριακέ λαέ, υψηλά την σημαίαν και ο αγών συνεχίζεται. Και του αγώνος η συνέχεια πίστιν προς τον θεόν, πίστιν προς την Ελλάδα και πείσμα χρειάζεται..."

Ομως το Εθνικό Μετωπο δεν έμεινε μόνο στην απόπειρα εναντίον του Αρχηγού της Αστυνομίας.