30.12.1966: Τo ΑΚΕΛ θεωρεί oλότελα λαvθασμέvη τη θέση της Σoβιετικής Εvωσης για δυo Εθvικές κoιvότητες στηv Κυπρo και τη θέση της εvαvτίov της Εvωσης και επαvαλαμβάvει ότι εμμέvει σταθερά στηv Εvωση χωρίς αvταλλάγματα.

S-1727

30.12.1966: ΤΟ ΑΚΕΛ ΘΕΩΡΕΙ "ΟΛΟΤΕΛΑ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ" ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΔΥΟ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΟΤΙ ΕΜΜΕΝΕΙ ΣΤΑΘΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΑ. ΑΝΤΙΣΟΒΙΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Στις αρχές Νοεμβρίου 1966 οι εφημερίδες της Τουρκίας δημοσίευσαν την πληροφορία ότι η νέα Σοβιετική Κυβέρνηση, υπό τον Λεονίντ Μπρέζνιεφ, απεσαφήνισε προς την τουρκική Κυβέρνηση στη στάση της έναντι του Κυπριακού προβλήματος αφήνοντας να δικαφανεί ότι τασσόταν εναντίον της Ενωσης και υπέρ ομονσπονδιακής λύσης, θέση που υποστήριζε και η τουρκική πλευρά.

Σύμφωνα με τις ίδιες εφημερίδες η Σοβιετική Κυβέρνηση "γνωστοποίησε προς τον πρεσβευτή της Τουρκίας στη Μόσχα κ. Ισίκ ότι αντίθεται στην πραγματοποίηση της Ενωσης με βάση την αμερικανική φόρμουλα, η οποία προνοεί την παραχώρηση στρατιωτικής βάσης προς την Τουρκία και στο Κυπριακό έδαφος".

Οι πληροφορίες έδιναν και έπαιρναν και στις 4 Νοεμβρίου ο πρεσβευτής της Σοβιετικής Ενωσης στη Λευκωσία Πάβελ Γερμόσιν ξεκαθάρισε μια και καλή σε δημόσια ομιλία του στη Λευκωσία, με την ευκαιρία της 49ης επετείου της Οκτωβριανής επανάστασης, τη σοβιετική στάση στο Κυπριακό, διαχωρίζοντας το σε δυο πτυχές: Την εσωτερική και τη διεθνή.

Για την εσωτερική πτυχή είπε ο Γερμόσιν ότι η διάρθρωση του κυπριακού κράτους αποτελεί υπόθεση των ιδίων των Κυπρίων.

Για την εξωτερική πτυχή ξεκαθάρισε ότι η χώρα του υποστήριζε αμετάκλητα, όπως τόνισε, "την πλήρη ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και την κατάργηση των περιορισμών οι οποίοι επιβλήθηκαν στον κυπριακό λαό από τις συνθήκες Ζυρίχης και Λονδίνου".

Αναλυτικότερα ο Γερμόσιν είπε:

"Η Σοβιετική Ενωση υποστήριξε ενεργώς τον εθνικοαπελευερωτικό αγώνα των κυπρίων ενάντια στον αποικιακό ζυγό και μετά τη εγκαθίδρυση της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας, εγκαθίδρυσε και αναπτύσσει πολύπλευρες σχέσεις με τη χώρα σας. Το σοβιετικό κράτος είναι αποφασιστικά ενάντια στις επιβουλές των ιμπεριαλιστών σε βάρος της ανεξαρτησίας της Κύπρου. Η Σοβιετική Ενωση υποστηρίζει αμετάκλητα τον αγώνα των κυπρίων για πλήρη ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας υποστηρίζει την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων και την κατάργηση των στρατιωτικών βάσεων στην Κύπρο καθώς επίσης και την κατάργηση των περιορισμών που επεβλήθησαν στον κυπριακό λαό από τις συνθήκες της Ζυρίχης και του Λονδίνου.

Το Κυπριακό πρόβλημα πρέπει να λυθή με ειρηνικό τρόπο από τον ίδιο τον κυπριακό λαό, χωρίς ξένη επέμβαση, με βάση τις αρχές του ΟΗΕ και τη διακήρυξη περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εμείς θεωρούμε πως η εσωτερική διάρθρωση του κυπριακού κράτους είναι υπόθεση των ιδίων των κυπρίων".

Η ρωσική θέση ξεκαθαρίστηκε σε μια περίοδο που η ελληνική Κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου συζητούσε το Κυπριακό με την Τουρκία στο πλαίσιο του Ελλαδοτουρκικού διαλόγου.

Τις επόμενες ημέρες η ρωσική στάση έγινε ακόμα πιο σαφής ύστερα από το κοινό ανακοινωθέν το οποίο εκδόθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 1966 κατά τη διάρκεια της επίσκεψης

του πρωθυπουργού της Ρωσίας Αλεξέϊ Κοσύγκιν στην Αγκυρα σε ανταπόδοση επίσκεψης του τούρκου πρωθυπουργού Ουρκιουπλού στη Σοβιετική Ενωση.

Ο σοβιετικός πρωθυπουργός μίλησε νόμιμα δικαιώματα των δύο (εθνικών) κοινοτήτων της νήσου πράγμα που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Κύπρο.

Στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε αναφερόταν (Φιλελεύθερος 28.12.1966) ότι ο τούρκος πρωθυπουργός κ. Ντεμιρέλ ανέπτυξε την τουρκική θέση στο κυπριακό και ο κ. Κοσύγκιν "επιβεβαίωσε τη στάση της χώρας του ως αυτή είχε καθορισθεί σε σοβιετικές δηλώσεις και σε κοινό ανακοινωθέν, το οποίο οι κυβερνήσεις των δύο χωρών υπέγραψαν κατά τον ΑύγοΥστο του 1965".

Στο ανακοινωθέν εκείνο το οποίο εκδόθηκε έπειτα από επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού της Τουρκίας Ουργκιουπλού στη Μόσχα αναφερόταν ότι οι δυο χώρες υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της Κύπρου και ζητούν τη αναγνώριση των νομικών δικαιωμάτων της Τουρκικής και Ελληνικής κοινότητας της νήσου.

Η Κυπριακή Κυβέρνηση αντέδρασε αμέσως και όπως ανακοίνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ο υπουργός Εξωτερικών Σπύρος Κυπριανού προέβη σε διάβημα προς τον Πάβελ Γερμόσιν για ορισμένα σημεία των δηλώσεων του ρώσου πρωθυπουργού και του κοινού ανακοινωθέντος.

Στο διάβημα του ο Σπύρος Κυπριανού έθιγε τα ακόλουθα σημεία:

1. Την αναφορά στην οποία ο κ. Κοσύγκιν προέβη για δύο κοινότητες στην Κύπρο.

2. Την δήλωση του Κοσύγκιν ότι η η Ρωσία αντιτίθεται στην Ενωση.

Για μεν το πρώτο σημείο ο Σπύρος Κυπριανού ανέφερε προς τον σοβιετικό πρεσβευτή σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα ότι "ο όρος δύο κοινότητες" προσέλαβε ιδιάζουσα σημασία και εδημιουργήθη υπό της αποικιοκρατίας, η οποία απεσκόπη εις το να υποσκάψη το δικαίωμα του Κυπριακού λαού δι' αυτοδιάθεσιν".

Ο Σπύρος Κυπριανού πρόσθεσε ότι η κυπριακή Κυβερνηση "ενίστασται εις την χρήσιν του όρου τούτου ανεξαρτήτως δε των διαφόρων ερμηνειών αι οποίαι δυνατόν να δοθούν ή δίδονται εις αυτόν, σημασίαν έχει ο σκοπός διά τον οποίον εχρησιμοποιήθη υπό της αποικιοκρατίας και χρησιμοποιείται ακόμη εις την περίπτωσιν της Κύπρου".

Ανεξάρτητα από αυτό πρόσθεσε ο Σπύρος Κυπριανού είναι ότι η θέωρία για δυο κοινότητες αποτελεί τη βάση της τουρκικής πολιικής.

Αναφορικά με το θέμα της Ενωσης ο Σπύρος Κυπριανού ανέφερε στον Γερμόσιν, σύμφωνα με τον Φιλελεύθερο, ότι "εδηλώθη υπό του κ. Κοσύγκιν ότι η Ρωσία αντιτίθεται εις την Ενωσιν καθ' ην στιγμήν διακηρύττεται ότι η Σοβιετική Ενωσις τάσσεται υπέρ της πλήρους ανεξαρτησίας της Κύπρου.

Ο κ. Κυπριανού υπέδειξεν ότι η πλήρης ανεξαρτησία περιλαμβάνει το κυριαρχικόν δικαίωμα του Κυπριακού λαού να αποφασίζη διά το μέλλον της ως ο ίδιος θέλει, η δε δήλωσις του Κοσύγκιν αποτελεί άρνησιν της αρχής περί κυριαρχίας και αυτοδιαθέσεως.

Περαιτέρω ο κ. Κυπριανού είπεν ότι η Ενωσις απορρέουσα εκ της αρχής της αυτοδιαθέσεως και εδραζομένη επ' αυτής αποτελεί αναφαίρετον δικαίωμα της Κύπρου και οιαδήποτε προσπάθεια αρνήσεως ή αποστερήσεως του δικαιώματος τούτου είναι εντελώς απαράδεκτον από την κυπριακήν Κυβέρνησιν".

Μετά το διάβημα άρχισαν οι διαμαρτυρίες από τις διάφορες οργανώσεις και κόμματα.

Το Ελευθερο Εργατικό Κέντρο Αμμοχώστου με διαμαρτυρία του στον Πρόεδρο Μακάριο διαβίβαζε "αγανάκτησιν εργαζομένων και λαού επαρχίας Αμμοχώστου διά νέας σαφείς δηλώσεις Ρώσσου Πρωθυπουργού κατά της Ενώσεως και διά λύσιν βάσει δήθεν νομίμων δικαιωμάτων δύο εθνικών κοινοτήτων".

Εξάλλου η Ενωση Αγωνιστών Λευκωσίας σε τηλεγράφημα στον Πάβελ Γερμόσιν αφού χααρκτήριζε απαράδεκτες τις δηλώσεις Κοσύγκιν τόνιζε ότι "ο κυπριακός λαός εναι υπέρποτε άλλοτε αποφασισμένος να αγωνισθή μέχρι θανάτου διά την Ενωσιν του μετά της μητρός Ελλάδος εις πείσμα των αντιξοοτήτων και των αντιθέσεων των Μεγάλων και ισχυρών χωρών".

Ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του Πατριωτικού Μετώπου Λέλλος Δημητριάδης σε τηλεγράφημά του στο σοβιετικό πρεσβευτή στη Λευκωσία διαμαρτυρήθηκε για τη Σοβιετική θέση "διά της οποίας αναγνωρίζονται δύο εθνικαί κοινότητες" και για τη δήλωση του κ. Κοσύγκιν με την οποία αυτός αντιτίθεται στη Ενωση, χαρακτηρίζοντας τη δήλωση αυτή ως πρόκληση για τον κυπριακό λαό.

Ανέφερε ο Λέλλος Δημητριάδης:

"Εξοχώτατε,

Εκ μέρους της Κοινοβουλευτικής Ομάδος την οποίαν εκπροσωπώ διαμαρτύρομαι εντόνως διά τα λεχθέντα υπό του κ. Κοσύγκιν κατά την πρόσφατον επίσκεψιν του εις Τουρκίαν άτινα και είδον το φως της δημοσιότητος, άνευ οιασδήποε διαψεύσεως.

Η αναφορά του κ. Κοσύγκιν εις τον "σεβασμόν των νομικών δικαιωμάτων δύο εθνικών κοινοτήτων- Τούρκων και Ελλήνων- εν Κύπρω αποτελεί επανάληψιν δημιουργημάτων της διπλωματίας των εχθρών της Κύπρου προς συσκότισιν του Κυπριακού θέματος και τόνωσιν και διαιώνισιν των προβαλλομένων υπό των Τούρκων αβασίμων αιτημάτων.

Η αναφορά δε του κ. Κοσύγκιν εις την αντίθεσιν της Κυβερνήσεως του προς την Ενωσιν της Κύπρου μετά της Ελλάδος" εκτός του ότι αποτελεί πρόκλησιν δι' ημάς είναι ταυτοχρόνως και ακατανόητος έκφρασις της πολιτικής μιας κυβερνήσεως η οποία διατείνεται ότι σέβεται επιθυμίαν ενός λαού".

Ιδιαίτερα έντονο ήταν το ΑΚΕΛ, του οποίου η ανακοίνωση διαμαρτυρίας προκάλεσε πραγματικά έκπληξη γιατί διαχώρισε τη θέση του από τη Σοβιετική Ενωση.

Το ΑΚΕΛ χαρακτήρισε για πρώτη φορά λανθασμένη ενέργεια της Σοβιετικής Κυβέρνησης για δύο εθνικές κοινότητες και ξεκαθάρισε ότι "εμμένει σταθερά και ακλόνητα στην Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα χωρίς εδαφικά ή διοικητικά ανταλλάγματα".

Ανέφερε ανακοίνωση του ΑΚΕΛ που εκδόθηκε ύστερα από συνεδρία του Πολιτικού Γραφείου του Κόμματος και δημοσιεύθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 1966:

"Η στάση της Σοβιετικής Ενωσης έναντι της Κύπρου είναι γνωστή. Κανείς δεν μπορεί να διαμφισβητήσει το γεγονός ότι στις πιο κρίσιμες για τον λαό μας στιγμές, όταν οι Αμερικανοβρετανοί ιμπεριαλιστές, το ΝΑΤΟ και οι σωβινιστές της Αγκυρας απειλούσαν να εισβάλουν στην Κύπρο και να την καταλάβουν, η Σοβιετική Ενωση στάθηκε αποφασιστικά στο πλευρό της προειδοποιώντας αυστηρά τους επίδοξους επιδρομείς.

Οταν η τουρκική Κυβέρνηση, με την συγκατάθεση και υπστήριξη των Αμερικανών άρχισε να βομβαρδίζει την Κύπρο, η Σοβιετική Ενωση ύψωσε και πάλιν αποφασιστικά τη φωνή της ενάντια στους εγκληματίες επιδρομείς.

Η Σοβιετική Ενωση είναι η χώρα που έδωσε στην Κύπρο οπλισμό, αξίας 10 εκατομμυρίων λιρών από τα οποία τα πέντε εκατομμύρια δωρεάν.

Η Σοβιετική Ενωση μέσον του εκπροσώπου της στο Συμβούλιο Ασφαλείας παρέσχε στην Κύπρο ρωμαλέα πολιτική υποστήριξη.

Η Σοβιετική Ενωση δεν παρέλειψε ποτέ να υποστηρίξει την ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου, να υποστηρίζει την κατάργηση των ξένων βάσεων από το κυπριακό έδαφος και τον τερματισμό κάθε ξένης επέμβασης στα εσωτερικά της Κύπρου.

Αυτή η Σοβιετική θέση διαλαμβάνεται τόσο στο τουρκοσοβιετικό ανακοινωθέν που εξεδόθη στην Αγκυρα με την ευκαιρία της επίσκεψις του σοβιετικού πρωθυπουργού, όσο και στις δηλώσεις του κ. Κοσύγκιν στην Τουρκία.

Δυστυχώς, όμως, τόσο στο τουρκοσοβιετικό ανακοινωθέν όσο και στην ομιλία του Σοβιετικού πρωθυπουργού, γίνεται και πάλιν αναφορά στις δύο εθνικές κοινότητες, κατά τρόπον που να δημιουργεί την εντύωσιν ότι η Σοβιετική πολιτική υποστηρίζει καθεστώς ομοσπονδοποίησης για την Κύπρο.

Το ΑΚΕΛ επανειλημένα στο παρελθόν και σήμερα για άλλη μια φορά τονίζει με τον πιο εμφαντικό τρόπο την αντίθεση του προς αυτή την ολότε λανθασμένη θέση της Σοβιετικής κυβέρνησης.

Το ΑΚΕΛ απορρίπτει ασυζητητί οποιοδήποτε καθεστώς ομοσπονδοποίησης για την Κύπρο που και ανέφικτο και καταστρεπτικό είναι, το ΑΚΕΛ απορρίπτει τα υποχθόνια διαμελιστικά σχέδια των αμερικανοβρεττανών ιμπεριαλιστών και των δορυφόρων τους που επιζητούν με διάφορα σατανικά μέσα να τα επιβάλουν στον Κυπριακό λαό.

Ο μόνος που δικαιούται να αποφασίσει κυριαρχικά και ελεύθερα για το μέλλον του είναι ο Κυπριακός λαός με την ενάσκηση του αναφαίρετου δικαιώματος της αυτοδιάθεσης.

Το ΑΚΕΛ εμμένει σταθερά και ακλόνητα στην Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα χωρίς εδαφικά ή διοικητικά ανταλλάγματα, αυτή ήταν, είναι και θα παραμείνει μέχρι της οριστικής νίκης η αδιάλλακτη θέση του ΑΚΕΛ πάνω στο Κυπριακό εθνικό ζήτημα.

ΟΙ αγγλοαμερικανοί ιμπεριαλιστές και οι δορυφόροι τους που απεδείχθησαν οι πλέον άσπονδοι εχθροί της Κύπρου, αυτοί που υποστηρίζουν και σήμερα ακόμη τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και σχεδιάζουν τον διαμελισμόν και την μετατροπή της Κύπρου σε βάση του ιμπεριαλιστικού ΝΑΤΟ, θα εντείνουν τις προσπάθειες τους για την διάσπαση του λαού μας, γιατί μόνον με τη διάσπαση των εθνικοαπελευθερωτικών μας δυνάμεων, μόνον με τις φασιστικές ανατρεπτικές οργανώσεις τύπου ΟΑΣ, που τις χρηματοδοτούν με άφθονα δολλάρια είναι δυνατόν να επιτύχουν τον σκοπό τους.

Οι δεδηλωμένοι άσπονδοι εχθροί της Κύπρου, αυτοί που επιδιώκουν τον διαμελισμό και την υποδούλωση της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, οι αγγλοαμερικανοί ιμπεριαλιστές, προσπαθούν με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, ν' αποπροσανατολίσουν τον λαό μας, από τον στόχο του, που είναι η πλήρης απαλλαγή του από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά και η Ενωση του με τον εθνικό κορμό.

Το ΑΚΕΛ θεωρεί υπέρτατο πατριωτικό του καθήκον, ιδιαίτερα μέσα τις σημερινές κρίσιμες στιγμές που διέρχεται το κυπριακό, να προειδοποιήσει τον κυπριακό λαό, για τα καταχθόνια διαμελιστικά σχέδια των ιμπεριαλιστών και των δορυφόρων τους και να απευθύνει

επείγουσα πατριωτική έκκληση για ολόπλευρη επαγρύπνηση και ισχυροποίηση της εθνικοαπελευθερωτικής του ενότητος, το ΑΚΕΛ με τη σειρά του και αναλογιζόμενο τις ευθύνες του απέναντι στον λαό και την ιερή του υπόθεση θα σηκώσει ακόμη πιο ψηλά το λάβαρο της ενότητας λαού, στρατού, κυβέρνησης στην πάλη για την Ενωση χωρίς εδαφικά ή διοικητικά ανταλλάγματα".

Τις επόμενες ημέρες ακολούθησαν ανακοινώσεις διαμαρυρίας από μαζικές οργανώσεις εκπαδευτικών, τη ΣΕΚ και την ΠΕΚ.

Στις 4 Ιανουαρίου 1967 η ΣΕΚ οργάνωσε πινακιδοφορία στους κυριότερους δρόμους της Λευκωσίας και έξω από το οίκημα της Σοβιετικής πρεσβείας στη Λευκωσία όπου αντιπροσωπεία επέδωσε σχετικό ψήφισμα διαματυρίας. Εκπρόσωπος της πρεσβείας που παρέλαβε το ψήφισμα μη έχοντας καμμιά δικαιολογία για τη στάση της Κυβέρνησης του απάντησε ότι δεν αποδόθηκαν ορθά τα όσα είπε ο ρώσσος πρωθυπουργός.

Σε παρατήρηση της αντιπροσωπείας ότι αν ήταν έτσι έχουν τα πράγματα τότε ώφειλε και η πρεσβεία να διευκρινήσει προς τον κυπριακό λαό κατά πόσον η ρωσική κυβέρνηση υποστηρίζει εφαρμογή της αρχής της η αυτοδιάθεσης προς τον Κυπριακό λαό, η οποία εφαρμοζόμενη θα έχει ως αποτέλεσμα την Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα ο εκπρόσωπος δεν έδωσε συνέχεια.

Στις 13 του μήνα οι μαθητές πήραν μέρος σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας έξω από τη Σοβιετική πρεσβεία.

Η Αστυνομία πίστευε ότι οι διαδηλώσεις υποκινήθηκαν από εξωσχολικούς ενώ ο δημοσιογράφος της εφημερίδας "Πατρίς" Σπύρος Παπαγεωργίου εξηύβρισε σοβιετικό διπλωμάτη έξω από την πρεσβεία κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης.