20.4.1967: Ο Αvδρέας Παπαvδρέoυ καλείται σε απoλoγία για τηv υπόθεση ΑΣΠIΔΑ. Αργότερα φυλακίζεται από τη χoύvτα τωv Συvταγματαρχώv, μέχρι πoυ o Γεώργιoς Παπαδόπoυλoς τoυ δίvει αμvηστεία.

S-1707

20.4.1967: Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΣΕ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΣΠΙΔΑ. ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΦΥΛΑΚΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΧΟΥΝΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΝΕΙ ΑΜΝΗΣΤΕΙΑ

Στις 20 Απριλίου 1967, προηγουμένη του πραξικοπήματος στην Ελλάδα, ο ανακριτής για την οργάνωση στρατιωτικών ΑΣΠΙΔΑ που θεωρείτο ως μια οργάνωση που θα εγκαθίδρυε στην Ελλάδα Δημοκρατία Νασερικού ή γιουγκοσλαβικού τύπου, Σωκράτης Σωκρατίδης, κάλεσε σε απολογία και τους πρώην Υπουργούς της Κυβερνήσεως της Ενωσης Κέντρου Ανδρέα Παπανδρέου και Παύλο Βαρδινογιάννη.

Ωστόσο το πραξικόπημα της χούντας την επομένη 21 Απριλίου 1967 δεν επέτρεψε κάτι τέτοιο.

Με την έκρηξη του πραξικοπήματος οι συνταγματάρχες συνέλαβαν τον Ανδρέα Παπανδρέου και έχοντας τον υπό τον έλεγχο τους προχώρησαν στις αποφάσεις τους αργότερα, αφού στο μεταξύ κατόρθωσαν να σταθεροποιηθούν στην εξουσία και να θέσουν ολόκληρη την Ελλάδα στο γύψο.

Ετσι στις 26 Απριλίου 1967 προσήψαν κατηγορία εναντίον του Ανδρέα Παπανδρέου για εσχάτη προδοσία.

Ο δικαστής Σωκράτης Σωκρατίδης διέταξε όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσιασθεί ενώπιον του εντός 48 ωρών για να απαντήσει στις κατηγορίες που τον βάρυναν για την οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσιάστηκε τελικά ενώπιον του Σωκρατίδη στις 10 Μαϊου 1967 και με διαταγή του μέλους της τριανδρίας της χούντας Στυλιανού Πατακού μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ "διότι προέκυψαν στοιχεία ενοχής του εις την υπόθεσιν ταύτην".

Αυτή την περίοδο δημοσιεύθηκε επιστολή του Γεωργίου Παπανδρέου προς τον πρώην αρχηγό της ΚΥΠ Κύπρου Συνταγματάρχη Αλέξανδρο Παπατέρπο που είχε καταδικασθεί σε 18ετή φυλάκιση στην οποία παρουσιαζόταν ο Γεώργιος Παπανδρέου να πληροφορεί τον Παπατέρπον ότι "πρεσφέρει ό,τι χρειάζεται διά τον ΑΣΠΙΔΑ".

Ο Παπανδρέου διέψευσε την επιστολήν ως πλαστήν. Το ίδιο έκαμε και ο Παπατέρπος που παρουσιάσθηκε ενώπιον του Σωκρατίδη.

Η επιστολή δόθηκε στους ειδικούς για να αποφανθούν για τη γνησιότητά της αλλά το γεγονός ότι έρριχνε νέα σκιά εναντίον του Ανδρέα Παπανδρέου δικαιολογούσε την περαιτέρω κράτηση του.

Τα πράγματα όμως θα αργούσαν για να τελειώσουν για τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Στις 12 Ιουλίου 1967 οι εισαγγελέας συνέστησε την προσαγωγή του Ανδρέα Παπανδρέου και άλλων 10 πολιτών σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας σχετικά με τον Ασπίδα.

Ανάμεσα στους κατηγορουμένους περιλαμβανόταν και ο Στρατηγός Δημήτριος Γεωργιάδης, πρώην διοικητής του τριμερούς

στρατηγείου Κύπρου, ο οποίος είχε απονείμει τιμές στον Ανδρέα Παπανδρέου κατά την επίσκεψη του στην Κύπρο ως προσκεκλημένου του Προέδρου Μακαρίου.

Κατηγορία απαγγέλθηκε και εναντίον του Παύλου Βαρδινογιάννη, ο οποίος όμως μετά το πραξικόπημα κατόρθωσε να διαφύγει στο εξωτερικό.

Στις 15 Αυγούστου 1967, ο Υπουργός Εσωτερικών της χούντας Στυλιανός Παττακός, ο οποίος επισκέφθηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου στις φυλακές ανακοίνωσε ότι προσβλήθηκε από φυματίωση και ζήτησε όπως επισπευσθεί η δίκη του.

Η επίσκεψη του Παττακού στον Ανδρέα έγινε ύστερα από την επίσκεψη του ουσιαστικού ηγέτη του πραξικοπήματος Γεωργίου Παπαδόπουλου στην Κύπρο, όπου είχε συνομιλίες με τον Πρόεδρο Μακάριο.

Στον Παπαδόπουλο επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή στην Κύπρο και σαν έφυγε δήλωσε ότι δεν βρήκε ανθενωτικούς στο νησί.

Ο Πρόεδρος Μακάριος ήταν πολύ στενός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά δεν υπάρχει καμιά ένδειξη αν οι δύο άνδρες συζήτησαν το θέμα της κράτησης του Ανδρέα Παπανδρέου ή αν ο Πρόεδρος Μακάριος παρενέβη με οποιονδήποτε τρόπο.

Ωστόσο, ύστερα από την επίσκεψη αυτή του Γεωργίου Παπαδόπουλου η συμπεριφορά της χούντας απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου άλλαξε και ο Στυλιανός Παττακός τον επισκεπτόταν συχνά στις φυλακές, ενώ σαν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ανήλθε στην Πρωθυπουργία μετά το αντιπραξικόπημα του Βασιλέως το Δεκέμβριο του 1967, έσπευσε να αφήσει ελεύθερο τον Ανδρέα δίνοντας του αμνηστεία.

Ομως τα πράγματα θα καθυστερούσαν πολύ να έλθουν βολικά στον Ανδρέα Παπανδρέου.

Στις 26 Αυγούστου 1967, είχε δοθεί στη δημοσιότητα το βούλευμα του δικαστικού Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών υπ' αριθμόν 3362/67 με το οποίο παρεπεμπόταν ενώπιον του Κακουγιοδικείου ο Ανδρέας Παπανδρέου "επί τη πράξει της εσχάτης προδοσίας διά της συγκροτήσεως της μυστικής οργανώσως ΑΣΠΙΔΑ".

Μαζί με τον Ανδρέα Παπανδρέου, 48 χρόνων, καθηγητή Πανεπιστημίου, παραπέμπτονταν και οι ακόλουθοι: Δημήτριος Γεωργιάδης, 56 ετών, αντιστράτηγος εν αποστρατεία, Γεώργιος Σωτόπουλος, 68 ετών, υποστράτηγος εν αποστρατεία, Ιωάννης Παπαδημητρόπουλος 35 ετών, ηλεκτρολόγος, Μιχαήλ Λέφας ή Λεφάκης, 35 ετών, δημοσιογράφος, Δημήτριος Χωραϊτης, 50 ετών, Συνταγματάρχης εν αποστρατεία, Ανρέας Σδράλης, 50 ετών, Ταγματάρχης διαβιβάσεων, Ιωάννης Πάγγαλης, 57 ετών, αντισυνταγματάρχης εν αποστρατεία, Μιχαήλ Ασημακόπουλος, 49 ετών Συνταγματάρχης Πεζικού, Εμμανουήλ Σταδάκης, 44 ετών, Ταγματάρχης εν αποστρατεία και Παύλος Βαρδινογιάννης, ο οποίος είχε διαφύγει στο εξωτερικο.

Στο βούλευμα αναφερόταν ότι όλοι οι κατηγορούμενοι ήσαν κάτοικοι Αθηνών και "άπαντες Ελληνες και Χριστιανοί Ορθόδοξοι".

Ολοι θα δικάζονταν με την εξής κατηγορία:

"Εν Αθήναις, Κύπρω και αλλαχού, κατά το χρονικό διάστημα από τους μηνός Ιουλίου 1964 μέχρι 15ης Ιουλίου 1965 από κοινού, πλείονες των δύο τυγχάνοντες συναπεφάσισαν περί πράξεως εσχάτης προδοσίας και συνεπεχρεώθησαν όπως προς τον σκοπόν όπως διά της βίας

μεταβάλωσι το εκ του ισχύοντος συντάγματος προβλεπομένου πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας δι εκθρονίσεως του Βασιλέως, συνεκρότησαν μυστικήν στρατιωτικήν οργάνωσιν υπό την επωνυμίαν ΑΣΠΙΔΑ, κατέστησαν μέλη ταύτης μετείχον ειδικών συγκεντρώσεων και υποσχέθησαν τυφλήν υπακοήν προς τον αρχηγόν αυτής, επί τω τέλει της εγκαθιδρύσεως δημοκρατικού πολιτεύμαστος αξοκρατίας κατ ουσίαν δε δικτακτορίας σοσιαλιστικής αποκλίσεως".

Στο βούλευμα αναφερόταν όπως μη κατηγορηθούν εννέα άλλοι ανακριθέντες δηλαδή οι Γεωργιος Κατσιφάρας, Νικόλαος Ζουμπογιώργης, Αχιλλέας Παπαγεωργίου, Χρίστος Μητά, Χαρίλαος Τσιπαπαδάκης, Γεώργιος Μούργελας, Ιωάννης Δασκαλάκης, Σταύρος Χρυσομάλλης και Ανδρέας Κωσταρά.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου ο Ανδρέας Παπαδρέου δέχθηκε και πάλι την επίσκεψη του Υπουργού Εσωτερικών της δικτατορικής Κυβέρνησης Στυλιανού Παττακού στον οποίο δήλωσε ότι δεν επρόκειτο να υποβάλει έφεση εναντίον του βουλεύματος, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος ο Παττακός.

Στις 18 Οκτωβρίου δόθηκε στη δημοσιότητα ένα στοιχείο υπέρ του Ανδρέα Παπανδρέου, για τον οποίο είχαν κινηθεί διάφορες οργανώσεις στο εξωτερικό και ζητούσαν την απόλυση του.

Το στοιχείο αυτό ήταν η αλήθεια γύρω από τη φερόμενη επιστολή που είχε δημοσιεύσει στις 6 Μαϊου 1967 η φιλοχουντική εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ του Σάββα Κωνσταντόπουλου που θεωρείτο από τους θεωρητικούς της χούντας.

Στην επιστολή μόλις μερικών γραμμών, φερόταν ο Γεώργιος Παπανδρέου, πατέρας του Ανδρέα, να αναφέρει απευθυνόμενος προς τον κατηγορούμενο υποστράτηγο Παπατέρπο, αρχηγό της ΚΥΠ Κύπρου ότι θα έδινε ότι χρειαζόταν για τον ΑΣΠΙΔΑ.

Αναφερόταν στην επιστολή:

"2.5.65

Φίλε κ. Παπατέρπο,

Ο Ανδρέας με συνεκίνησε με σας. Παρακαλώ να σκεφθήτε και να του ζητήσετε να σας βοηθή. Εμπιστοσύνη για το μέλλον. Εκ μέρους μου δίδω ότι χρειασθή για τον ΑΣΠΙΔΑ. Φιλικώτατα, Γ. Παπαδδρέου".

Σύμφωνα όμως με "τα Πρότυπα Επιστημονικά Εργαστήρια Εγκληματολογικών Ερευνών και Δικαστικής Γραφολογίας Δημ. Καψάσκη, ιατροδικαστού, προϊσταμένου της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών" η επιστολή ήταν πλαστή.

Ενώ όμως ο Ανδρέας Παπανδρέου συνέχιζε να κρατείται στις φυλακές η Χούντα κατηγόρησε ακόμα ένα πολιτικό σχετικά με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Αυτός ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, σημαντικό στέλεχος της Ενωσης Κέντρου και Υπουργός και στις τρεις Κυβερνήσεις που σχηματίστηκαν από τους αποστάτες.

Ο Μητσοτάκης κατηγορήθηκε ότι απέκρυψε πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Στρατοδικείου ο Μητσοτάκης είχε παρωτρύνει αξιωματικό της ΚΥΠ να προσχωρήσει στην οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ για να εξακριβώση τους σκοπούς της αλλά παρέλειψε να ενημερώσει αργότερα τις αρχές.

Αργότερα (13 Νοεμβρίου 1967) ο Μητσοτάκης, ο οποίος είχε συλληφθεί κατά την ημέρα του πραξικοπήματος και απολύθηκε, παρουσιάστηκε στον Εισαγγελέα για να απολογηθεί.

Του δόθηκε προθεσμία μιας εβδομάδας και στις 20 Νοεμβρίου 1967 απέρριψε την κατηγορία και δήλωσε στον ανακριτή σύμφωνα με το Ρόϊτερ ότι "ουδέν εγνώριζε περί της οργανώσεως ΑΣΠΙΔΑ ή των σκοπών της".

Στα μέσα Δεκεμβρίου του 1967 έγινε στην Ελλάδα το αντιπραξικόπημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου εναντίον της Χούντας και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος που ανήλθε στην Πρωθυπουργία άλλαξε άρδην την πορεία της δίκης μια και έδωσε αμνηστεία.

Με την αμνηστεία ο Ανδρέας Παπανδρέου αφέθηκε ελεύθερος από τις φυλακές Αβέρωφ όπου κρατείτο και στις 8 Ιανουαρίου 1968 ο Υπουργός Εσωτερικών Στυλιανός Πατακός ανακοίνωσε ότι, ύστερα από αίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου, θα του δοθεί διαβατήριο για να ταξιδεύσει στο εξωτερικό για να μεταβεί στις σκανδυναβικές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες για να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του καθηγητή των Οικονομικών.

Σχεδόν ταυτόχρονα στις Ηνωμένες Πολιτείες εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ ανακοίνωσε την επομένη ότι η αμερικανική Κυβέρνηση ήταν έτοιμη να χορηγήσει θεώρηση διαβατηρίου για είσοδο στη χώρα, στον Ανδρέα Παπανδρέου.

Στις 16 Ιανουαρίου 1968 ο Ανδρέας Παπανδρέου έφθασε στο Παρίσι μαζί με τη σύζυγο του Μάργκαρετ που καταγόταν από το Σικάγο και τα παιδιά του Σοφία, 13 χρόνων, Νικόλα 11 και Ανδρέα 8 και τη μητέρα του Σοφία Παπανδρέου.