Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Μάρτης 1965: Απoκαλύπτεται η Οργάvωση ΑΣΠIΔΑ η οποία σύμφωνα με τους ιδρυτές της πoυ είχε ως στόχo τηv πρoώθηση τωv συμφερόvτωv τωv μελώv της, αλλά πήρε διαστάσεις και έφθασε μέχρι τηv παραίτηση τoυ Γεωργίoυ Παπαvδρέoυ (περίληψη).

S-1695

ΜΑΡΤHΣ 1965: ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΣΠΙΔΑ, ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΣΑΝ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ, ΑΛΛΑ ΠΗΡΕ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΚΑΙ ΕΦΘΑΣΕ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ (Περίληψη)

Γ.Παπανδρέου, πρωθυπουργός της Ελλάδας. Η Υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ αποτέλεσε την αρχή του φαγώματος του.

H υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ αφορούσε μια οργάνωση Ελλήνων Αξιωματικών που αποδόθηκε στον Ανδρέα Παπανδρέου, Υπουργό Συντονισμού στην Κυβέρνηση του πατέρα του Γεωργίου Παπανδρέου και η οποία τελικά αποτέλεσε την αρχή για το φάγωμα του Ελληνα πρωθυπουργού. Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται περιληπτική αναφορά στην οργάνωση.

Ο ΑΣΠΙΔΑ ιδρύθηκε σε μια περίοδο που είχε παρουσιασθεί το αμερικανικό σχέδιο Ατσεσον, στο οποίο αντιτάχθηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου, υπέρμαχος της ανάπτυξης των σχέσεων της Ελλάδας με τις Αδέσμευτες χώρες και τον ακολούθησε η απομάκρυνση ή εξαναγκασμός σε παραίτηση, από το Βασιλέα Κωνσταντίνο του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 με προέκταση το πραξικόπημα στην Ελλάδα στις 21 Απριλίου 1967.

Ο ΑΣΠΙΔΑ ήταν μια αμφιλεγόμενη οργάνωση και στην εξέλιξη της δίκης των κατηγορηθέντων για ανάμιξη σ' αυτήν ο Πρόεδρος του Κακουργιοδικείου είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η αλήθεια γύρω από αυτήν ήλπιζε ότι θα ξεκαθάριζε μετά από 50 χρόνια.

Με τον ΑΣΠΙΔΑ ασχολήθηκε ο δημοσιογράφος Πέτρος Πετρίδης στην Ιστορική Εγκυλοπαιδεια της Κύπρου Τόμος 13 σελ 159-164):

"Στις 16 Νοεμβρίου 1965, ο αναπληρωτής Υπουργός Συντονισμού της Ελλάδας Ανδρέας Παπανδρέου υπέβαλλε την παραίτηση του ύστερα από συνεχείς επικρίσεις της αντιπολιτεύσεως σχετικά με την ανάθεση μελετών και την εκτέλεση ορισμένων έργων. Αυτός ήταν ο φαινομενικός λόγος της παραιτήσεως.

Οι πραγματικοί λόγοι πήγαιναν πιο μακρυά. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θεωρήθηκε από τους Αμερικανούς προσωπικά υπεύθυνος για την απομάκρυνση του αμερικανού διπλωμάτη Τζόϋς, που ήταν ο πρώτος διπλωμάτης των Ηνωμένων Πολιτειών που κηρυσσόταν ανεπιθύμητος στην Ελλάδα. Νωρίτερα ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε ταχθεί ανεπιφύλακτα εναντίον του σχεδίου Ατσεσον, ενώ ήταν υπέρμαχος της αναπτύξεως των σχέσεων της Ελλάδος με τις Αδέσμευτες χώρες.

Λίγο πριν την παραίτηση του είχε αποδεχθεί πρόσκληση του Προέδρου της Αιγύπτου Γκαμάλ Αμπτέλ Νάσσερ να επισκεφθεί το Κάϊρο. Η επίσκεψη ματαιώθηκε τελικά για "ευθετώτερο χρόνο".

Οταν δύο μέρες μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου μιλούσε γι' αυτήν στη Βουλή καθόρισε τις σχέσεις της Ελλάδας με τον υπόλοιπο κόσμο.

" Η Ελλάς είναι σύμμαχος της Δύσης, αλλά δεν είναι δορυφόρος της. Ακολουθούμε πολιτική συμμαχίας με την Δύση και φιλίας με την Ανατολή".

Τέσσερις μέρες μετά την παραίτηση του, ο Ανδρέας Παπανδρέου βρισκόταν στην Κύπρο ως προσκεκλημένος του Προέδρου Μακαρίου. Η υποδοχή που του έγινε ήταν αποθεωτική. Μεταξύ εκείνων που τον υποδέχθηκαν στο αεροδρόμιο ήταν ο Στρατηγός Γρίβας, (αρχηγός της ΑΣΔΑΚ) που τον συνώδευσε αργότερα στις επισκέψεις του σε στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς.

Η επίσκεψη αυτή ήταν το ξεκίνημα για την κατασκευή της υποθέσεως ΑΣΠΙΔΑ που χρησιμοποιήθηκε τελικά για την ανατροπή του Παπανδρέου (πατρός). Από τότε ο αθηναϊκός τύπος της δεξιάς περιέλαβε στις επιθέσεις του και τον Πρόεδρο Μακάριο που κατηγορούσε

ΓεώργιοςΓρίβας: Πίστευε ότι η οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ έγινε για να πληγεΊ ο κυπριακός στρατός

παράλληλα με τον Γεώργιο Παπανδρέου ότι πρόβαλλε όρους που έκαναν την πραγματοποίηση της Ενώσεως αδύνατη. Η κατηγορία κατά του Παπανδρέου ήταν ότι δεν κατόρθωσε να επιβάλει τις απόψεις των Αθηνών στον Μακάριο.

Ετσι η Κυβέρνηση Παπανδρέου και η Κύπρος μπήκαν στο ίδιο καζάνι. Για το "φάγωμα" του -ο χαρακτηρισμός αυτός της ανατροπής του οφείλεται στον ίδιο- ο Παπανδρέου μίλησε αργότερα μετά το πραξικόπημα της χούντας στην Ελλάδα:

"Φαντάστηκε πως με την πολυκομματική προέλευση των βουλευτών και στελεχών μας θα κυβερνούσε από τα παρασκήνια ή βασίλισσα με τον Παύλο ή τον Κωνσταντίνο Βασιλιά. Ο Νόβας (πρόεδρος της Βουλής) φαίνεται ο Γαρουφαλιάς (Υπουργός Εθνικής Αμυνας), ο Τσιριμώκος (μετέπειτα Υπουργός Εξωτερικών) και άλλοι που την είχαν πλησιάσει και της έκαναν τεμενάδες. Αυτό μ' έφαγε, τον Ιούλιο του 1965. Φυσικά με την καθοδήγηση των αμερικανών που νόμισαν κι' εκείνοι στην αρχή πως θα γινόμουν ανδρείκελο τους και θα ακολουθούσα τα ίχνη του Καραμανλή (πρωθυπουργού της Ελλάδος που είχε συνάψει τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου και στη συνέχεια συγκρούστηκε με τη βασιλική οικογένεια και έφυγε για το Παρίσι αυτοεξόριστος) σε κάποια νέα Ζυρίχη ή Λονδίνο, όπως στα 1959 για την Κύπρο, διαπιστώσανε πως δεν έτρωγα τα άχυρά τους, ξένοι ή Γραικύλοι ελύσσαξαν εναντίον μου και ωρκίστηκαν την εξόντωση μου. Ετσι απεφάσισαν να με βγάλουν από τη μέση με κάθε τρόπο. Γι' αυτό εσκευώρησαν τον ΑΣΠΙΔΑ, με τη βοήθεια του Γρίβα και αξιωματικών του ΙΔΕΑ (αξιωματικών που συνασπίστηκαν για να αντιμετωπίσουν τους βενιζελικούς που επανήλθαν στην ηγεσία του στρατού μετά τον εμφύλιο και είχαν αποστρατευθεί κατά το κίνημα του Ιωάννη Μεταξά πριν από είκοσι χρόνια).

Ετσι μπήκε σε εφαρμογή το σχέδιο του φαγώματος του Γ. Παπανδρέου και ταυτόχρονα πύκνωσαν οι πληροφορίες για επικείμενο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Μπήκαν σε εφαρμογή οι προκλήσεις για καλλιέργεια του κλίματος.

Στις 29 Νοεμβρίου 1964 γιορταζόταν στον Γοργοπόταμο η 22η επέτειος της ανατινάξεως της ομώνυμης γέφυρας κατά την κατοχή. (Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ υπό την αρχηγεία του Αρη Βελουχιώτη και ΕΔΕΣ υπό τον Ν. Ζέρβα συμβόλιζε την μεγαλύτερη επιχείρηση και κοινή δράση των δεξιών και αριστερών δυνάμεων (ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ) εναντίον των γερμανών κατακτητών και στόχος ήταν να παρεμποδισθεί η μεταφορά γερμανικών ενισχύσεων).

Οταν τέλειωσε η γιορτή και αποχωρούσαν οι επίσημοι συνέβη η τραγωδία. Ενας από το πλήθος που έφευγε πάτησε τον πυροδοτικό μηχανισμό μιας νάρκης Μ2Α3 που μετέτρεψε την περιοχή σε μακελειό: Δεκατρείς νεκροί στον τόπο και 51 τραυματίες.

Η Ελληνική Κυβέρνηση προσπάθησε να μειώσει τη σημασία του "μικρού" επεισοδίου του Γοργοπόταμου ανακοινώνοντας ότι η νάρκη ήταν παλιά, από τον καιρό της κατοχής. Αντίθετα, διοχετεύονταν στον τύπο πληροφορίες, ότι η έκρηξη οφειλόταν σε σκόπιμη ενέργεια.

Για το επεισόδιο αυτό του Γοργοπόταμου, ο τότε αρχηγός της ΕΡΕ (Ελληνική Ριζοσπαστική Ενωση, κόμμα της δεξιάς) Παναγιώτης Κανελλόπουλος έγραψε:

"Μήπως όμως, εκτός από την ευθύνη της άκρας αριστεράς (ή κάποιων, λίγο ή πολύ χειραφετημένων από την υπεύθυνη ηγεσία της ΕΔΑ οργανώσεων) συνέβαλαν στις ασχημίες που σημειώθηκαν στην επέτειο του Γοργοπόταμου και "προβοκάτορες"; Η εξέλιξη των γεγονότων ως τις 21 Απριλίου 1967 με κάνει και σήμερα να μη το αποκλείω. Αλλά δεν μπορώ να το ισχυρισθώ. Πάντως, η σατανική μηχανή δούλευε ήδη. Και δούλευε από καιρό".

Μετά τον Γοργοπόταμο ήρθε "γάντι" στην προσπάθεια ανατροπής του Παπανδρέου η υπόθεση του ΑΣΠΙΔΑ. Υστερα από παρέλευση αρκετού καρού μετά την καταδίκη των

Νίκος Σαμψών: Κατέθεσε στη δίκη του ΑΣΠΙΔΑ γα τα όσα του είπε ο Λοχαγός Μπουλούκος, στέλεχος της οργάνωσης

αξιωματικών που κατηγορήθηκαν γι' αυτή, το ψύχραιμο συμπέρασμα είναι ότι η υπόθεση μεγαλοποιήθηκε για να εξυπηρετήσει ακριβώς αυτά τα σχέδια.

Ξεκίνησε σαν μια απλή συσσωμάτωση αξιωματικών για την προάσπιση των "επαγγελματικών συμφερόντων" των μελών της για να καταλήξει σε μια εντυπωσιακή δίκη συνωμοσίας για μετατροπή της Ελλάδας σε σοσιαλιστική δημοκρατία τύπου Γιουγκοσλαβίας ή Αιγύπτου.

Βασικοί μάρτυρες στην υπόθεση αυτή ήταν ο Στρατηγός Γρίβας και ο κύπριος δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας ΜΑΧΗ Νίκος Σαμψών.

Ο τελευταίος κατέθεσε ότι τον Μάρτιο του 1965 ο λοχαγός Μπουλούκος, ένας από τους βασικούς κατηγορούμενους, που υπηρετούσε στην Κύπρο, πήγε στο γραφείο του για να τον γνωρίσει. Και εκεί, όπως είπε ο Μπουλούκος του εκμυστηρεύθηκε:

"Η Ελλάς υποφέρει διότι είναι δεμένη με τους Αμερικανούς. Εμείς πρέπει να κάμουμε μια Ελλάδα ανεξάρτητη, δημιουργική και σοσιαλιστική, σαν την Αίγυπτο, σαν την Γιουγκοσλαβία".

Και πρόσθεσε ότι:

"Ο Μπουλούκος, όταν τον ρώτησα ποιος θα ηγηθεί, ποιος ήταν ο αρχηγός, μου απάντησε: Ο Ανδρέας Παπανδρέου".

Είναι αξιωσημείωτο ότι ο Στρατηγός Γρίβας που αποκάλυψε την υπόθεση, δεν την θεώρησε σοβαρή και περιορίσθηκε στην λήψη πειθαρχικών μέτρων- μετάθεση των μελών του ΑΣΠΙΔΑ στην Ελλάδα, μετά από διενέργεια διοικητικής ανακρίσεως. Και αυτό όχι για οποιοδήποτε άλλο σκοπό, αλλά, όπως παραδέχθηκε για να προφυλάξει τον στρατό της Κύπρου από εξωτερικές φθοροποιές επιδράσεις.

Καταθέτοντας 20 μήνες αργότερα στη δίκη των κατηγορουμένων του ΑΣΠΙΔΑ ο Στρατηγός Γρίβας είπε:

"Ατυχώς πεδίον δράσεως της οργανώσεως φαίνεται ότι επελέγη ο στρατός της Κύπρου. Το αδίκημα των οργανωτών του ΑΣΠΙΔΑ είναι βαρύ. Βαρύτερον δε αν σκεφθή κανείς τας θυσίας με τας οποίας εδημιουργήθη ο Κυπριακός Στρατός. Είναι ο Στρατός, ο οποίος εκράτησε μακράν τον εισβολέα και τον στρατόν αυτόν ηθέλησε να πλήξη η παράνομος οργάνωσις ΑΣΠΙΔΑ".

Φαίνεται ότι στο διάστημα που ακολούθησε από την διαπίστωση της υπάρξεως της "συνδικαλιστικής" αυτής οργάνωσης μέχρι την ημέρα που κατέθεσε μεσολάβησαν γεγονότα που τον έκαμαν να θεωρήσει την δράση της πιο σοβαρή, ή πείσθηκε από την προσπάθεια που έγινε να φανεί η οργάνωση πιο σοβαρή.

Ο Στρατηγός συνδύαζε την άφιξη του Ανδρέα Παπανδρέου στην Κύπρο με την έναρξη της αναταραχής. Γιατί είπε μετά την αναχώρηση του, άρχισαν να φθάνουν σημειώματα για μεταθέσεις αξιωματικών που δεν ανήκαν ιδιεολογικά στην Ενωση Κέντρου.

Τα σημειώματα αυτά προέρχονταν από τον Παπατέρπο που ήταν υπαρχηγός της ΚΥΠ, (Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών) πρόσθεσε ο Στρατηγός Γρίβας.

Ο Παπατέρπος, μετά την αποφυλάκιση του, διευκρίνησε ότι στην πραγματικότητα τα σημειώματα αυτά προέρχονταν από τον Στρατηγό Γεωργιάδη (διοικητή των παράνομων ελληνικών δυνάμεων στην Κύπρο) και απευθύνονταν προς τον Υπουργό Αμύνης Πέτρο Γαρουφαλιά. Δεν επρόκειτο για γενικό φαινόμενο, αλλά αφορούσαν μόνο δύο αξιωματικούς.

Είναι διαφωτιστική για την έκταση και την σοβαρότητα της οργανώσεως που απέδιδε στην αρχή ο Στρατηγός Γρίβας η πιο κάτω αναφορά του:

"Συνέταξα αναφοράν προς τον Ελληνα Υπουργόν Εθνικής Αμύνης, διότι δεν με ενδιέφεραν αι πολιτικαί πεποιθήσεις των αξιωματικών, αλλά η απόδοσις των και σκοπός μου ήτο να μένουν οι αξιωματικοί ηνωμένοι.

Λοχαγός Μπουλούκος: Στέλεχος του ΑΣΠΙΔΑ

"Τον Φεβρουάριον του 1965 αφίχθη εις την Κύπρον ο κατηγορούμενος λοχαγός Μπουλούκος. Ελθών εις τας Αθήνας και παρουσία μελών του Υπουργικού Συμβουλίου ενημέρωσα τον τότε Πρωθυπουργόν κ. Παπανδρέου ότι μετά την επίσκεψιν του υιού του εις Κύπρον εσημειώθησαν τα προαναφερθέντα και ότι η απειθαρχία προεκάλει ζημίας εις τον στρατόν. Αι κινήσεις του Λοχαγού Μπουλούκου μου εφάνησαν ύποπτοι και διέταξα την παρακολούθησιν του. Διεπιστώθη ότι εκινείτο υπέρ μιας οργανώσεως και έφθασεν εις χείρας μου ο όρκος του ΑΣΠΙΔΑ. Εκάλεσα τον Μπουλούκον εις το γραφείον μου και τον συνεβούλευσα πατρικώς να σταματήση. Μου απήντησεν αυθαδώς και διέταξα τον Επιτελάρχην να διενεργήση διοικητικήν ανάκρισιν. Μετά το πόρισμα της ανακρίσεως προέτεινα εις το Ελληνικόν Υπουργείον Εθνικής Αμύνης να επαναπατρισθούν ωρισμένοι αξιωματικοί διά δε τον Μπουλούκον πειθαρχικήν ποινήν".

Μετά ο Στρατηγός παρέδωσε τον φάκελο της ανακρίσεως στον Υπουργό Εθνικής Αμύνης και αποφασίστηκε να έλθει στην Κύπρο ο Στρατηγός Σίμος της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης για να κάμει ανάκριση.

Στο πόρισμα του ανέφερε ότι έγινε κίνηση για την ίδρυση μιας οργανώσεως υπό την επωνυμία ΑΣΠΙΔΑ, από μια ομάδα αξιωματικών, με σκοπο την εξυπηρέτηση ατομικών συμφερόντων των μελών της με προώθηση τους σε επίκαιρες και σημαίνουσες θέσεις.

Το πόρισμα αυτό έγινε δεκτό από τον Πρωθυπουργό Παπανδρέου και τον Υπουργό Αμύνης Πέτρο Γαρουφαλιά και σε συνεργασία με τον Αρχηγό του ΓΕΣ Στρατηγό Γεννηματά, δόθηκαν οι οδηγίες για την πειθαρχική δίωξη των υπευθύνων.

Ομως μετά την δημοσίευση του πορίσματος, όπως λέγει ο Στρατηγός Σίμος:

"Αι αόρατοι τότε δυνάμεις αίτινες εγένοντο οραταί κατά την αποφράδα ημέραν της 21ης Απριλίου 1967 εξεμάνησαν. Επιδίωξις τούτων ήτο ως εκ των υστέρων και δη κατά την διάρκειαν της δίκης επί της υποθέσεως ΑΣΠΙΔΑ περιτράνως απεδείχθη, η εκ των τάξεων του Στρατού απομάκρυνσις ικανών δυναμικών και πιστών εις τον όρκον των αξιωματικών, διά να μη εύρουν αυτούς αντιμετώπους κατά την εκδήλωσιν του υπ' αυτών προ καιρού προετοιμαζομένου πραξικοπήματος διά την κατάλυσιν των Αρχών και επιβολήν στυγνής δικτατορίας".

Την επιτομή της υποθέσεως ΑΣΠΙΔΑ έδωσε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος:

"Με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ επιχειρήθηκε να μεγαλοποιηθεί μια ανεπίτρεπτη ασήμαντη κίνηση ενός πολύ περιωρισμένου αριθμού αξιωματικών για να κτυπηθεί ο Γεώργιος Παπανδρέου".

Το ότι στόχος ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου και ότι προετοιμαζόταν η 21η Απριλίου έγινε πιο καθαρό με το σαμποτάζ στα οχήματα της μονάδας πυροβολικού του Γεωργίου Παπαδοπούλου (ενός εκ των τριών αρχηγών του πραξικοπήματος την 21η Απριλίου 1967) στον Εβρο τις πρώτες μέρες του Ιουνίου του 1965.

Οι δολιοφθορείς συνελήφθησαν και "ωμολόγησαν" ότι ήταν αριστεροί.

Ομως, σε χρόνο ανύποπτο για τις εξελίξεις που θα ακολουθούσαν σε δυο ακριβώς χρόνια, κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα δήλωναν τότε ότι:

"Η όλη υπόθεση έχει σχέση με χούντα, που με αφορμή σαμποτάζ που η ίδια έκαμε, κινήθηκε για ανατροπή της Κυβερνήσεως".

Και επεσήμαιναν ότι:

"Ο διοικητής της μονάδας την οποία έγινε το σαμποτάζ είναι ο αντισυνταγματάρχης Παπαδόπουλος, στέλεχος άλλοτε της ΚΥΠ και βοηθός του άλλοτε αρχηγού της ΚΥΠ Νάτσινα. Ηδη, θεωρείται για τις στρατοκρατικές βλέψεις του σαν εκκολαπτόμενος Νάσσερ".

Και ακόμα:

Ο Στρατοδίκης Καπέρης, πρόεδρος του δικαστηρίου που εκδίκασε την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και επέβαλε στους κατηγορούμενους βαριές ποινές

"Επισημαίνεται ότι οι συνταρακτικές αυτές εξελίξεις σημειώνονται ενώ ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Γαρουφαλιάς απουσιάζει στο εξωτερικό και κυρίως σε μια κρίσιμη φάση του Κυπριακού αγώνα. Αυτό προκαλεί ιδιαίτερες υπόνοιες και για την αφορμή και για τον σκοπό που επιδιώκει μια ανώμαλη πολιτική εξέλιξη στην Ελλάδα, ενώ η Κύπρος μάχεται τον υπέρτατο αγώνα".

Η ανώμαλη πολιτική εξέλιξη δεν άργησε να εκδηλωθεί.

Χαρακτηριστικά, συμπτωματικά ή σκόπιμα, το έδαφος προλειάνθημε με μια ξαφνική επίθεση κατά της Κυπριακής ηγεσίας, με έμμεσες αιχμές κατά του Παπανδρέου, γιατί δεν έβαλε χαλινάρι στην Κύπρο. Προήλθε από τους ίδιους τους κύκλους της κυβερνήσεως Παπανδρέου και συγκεκριμένα από τον αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως της Ελλάδος Στέφανο Στεφανόπουλο.

Στις 23 Ιουνίου 1965, μιλώντας στη Βουλή των Ελλήνων αναφέρθηκε σε "σκοτεινές και εωσφορικές δυνάμεις" που παρεμπόδισαν την πραγματοποίηση της ενώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα, τον Αύγουστο του 1964. Εννοούσε το σχέδιο Ατσεσον, τον Πρόεδρο Μακάριο και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου που δεν το επέβαλε.

Γι' αυτό και η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ δεν έληξε με την εισήγηση του στρατηγού Σίμου για επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων. Η ηγεσία του Στρατού έδωσε διαταγή να γίνουν ανακρίσεις για ποινική δίωξη, με απώτερο σκοπό να ανατραπεί ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου. Ο τελευταίος προσπάθησε να αντιδράσει, ζητώντας την απομάκρυνση του αρχηγού του ΓΕΣ Στρατηγού Γεννηματά, στην οποία όμως αντέδρασε ο υπουργός Αμύνης Πέτρος Γαρουφαλιάς.

Ετσι ο Παπανδρέου ζήτησε και την παραίτηση του Γαρουφαλιά, που όμως έπρεπε να γίνει με βασιλικό διάταγμα. Ο Βασιλιάς βρισκόταν στα θερινά ανάκτορα της Κέρκυρας, περιμένονας την γέννηση του πρώτου του παιδιού. Με το πρόσχημα αυτό καθυστρούσε η συνάντηση του Βασιλιά με τον Πρωθυπουργό, ενώ η ατμόσφαιρα οξυνόταν και ο σάλος προχωρούσε στο αποκορύφωμα.

Τελικά η συνάντηση έγινε στις 11 Ιουλίου 1965, την επομένη του τοκετού, για να συζητηθεί το αίτημα του Παπανδρέου για αποπομπή του Γαρουφαλιά.

Ο Βασιλιάς αρνήθηκε κατηγορηματικά να υπογράψει το διάταγμα παραιτήσεως του Γαρουφαλιά που παρά τη διαγραφή του από την Ενωση Κέντρου (κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου) αρνήθηκε επίμονα να παραιτηθεί, δικαιολογώντας την στάση του με την "εξήγηση" ότι δεν ήθελε να αφήσει τον Στρατό να υποδουλωθεί στο κόμμα.

Κι' αυτό, γιατί ο Παπανδρέου είχε ζητήσει τη μετάθεση από την Κύπρο ωρισμένων αξιωματικών.

Παρά την άρνηση του Βασιλιά να συγκατανεύσει στην αποπομπή του Γαρουφαλιά, ο Παπανδρέου αποφάσισε να εκβιάσει τα πράγματα, στέλλοντας το διάταγμα για υπογραφή στην Κέρκυρα.

Στις 15 Ιουλίου ο Παπανδρέου πήγε άλλη μια φορά στην Κέρκυρα, όπου τον κάλεσε ο Κωνσταντίνος για να του αναγγείλει ότι δεν θα υπέγραφε το διάταγμα.

Μετά από μια δραματική συνάντηση 15 λεπτών ο Παπανδρέου ανήγγειλε ο ίδιος το αποτέλεσμα:

"Επήλθε διαφωνία". Και παραιτήθηκε.

Αργότερα παραδέχθηκε ότι η παραίτηση του ήταν μεγάλο σφάλμα του να πέσει στην καλοστημένη παγίδα.

Ομως τότε δήλωσε:

"Δεν παρητήθην οικειοθελώς, αλλ' εξηναγκάσθην εις παραίτησιν. Οταν ο Βασιλεύς μου ηρνήθη το δικαίωμα να αναλάβω το Υπουργείον Εθνικής Αμύνης με καθίστα τοιουτοτρόπως πρωθυπουργόν υπό απαγόρευσιν. Υπό τοιαύτας συνθήκας και η προσωπική μου τιμή και η τιμή της Δημοκρατίας προσεβάλλετο. Και διά τούτο υπέβαλον παραίτησιν. Δεν είναι επομένως οικειοθελής παραίτησις. Είναι εξαναγασμός εις παραίτησιν".

Την Κυβέρνηση Παπανδρέου διαδέχθηκε η Κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον πρόεδρο της Βουλής Αθανασιάδη Νόβα και στη συνέχεια άλλες δυο κυβερνήσεις υπό τον Ηλία Τσιριμώκο και Στέφανο Στεφανόπουλο, που θεωρήθηκαν κυβερνήσεις της Αποστασίας και άρχισαν τα παρασκήνια για να επισπευσθεί η λύση του Κυπριακού.

Οι εξελίξεις δικαίωσαν τους φόβους που είχαν διατυπωθεί από τότε, ότι ο εξαναγκασμός του Παπανδρέου σε παραίτηση ήταν το προανάκρουσμα των προσπαθειών για να παύσει η Κυπριακή εκκρεμότητα να ενοχλεί την Αμερική και το ΝΑΤΟ.

Η Τουρκία που καραδοκούσε συντόνισε τις ενέργειες της με διαβήματα της προς το ΝΑΤΟ εναντίον της παρατάσεως της θητείας του Προέδρου Μακαρίου και της Βουλής. Οι στρατιωτικοί στην Αγκυρα άρχισαν να ακονίζουν τα μαχαίρια τους, γιατί θεωρούσαν το πολιτικό χάος στην Ελλάδα σαν μοναδική ευκαιρία.

Και στο ΝΑΤΟ, που τότε είχε έδρα του το Παρίσι, άφηναν να διαρρεύσουν πληροφορίες ότι η Τουρκία δεν επενέβη στην Κύπρο μόνο και μόνο γιατί περίμενε ότι με την αναρρίχηση δεξιάς Κυβερνήσεως στην Ελλάδα θα ήταν δυνατό ή να ανατραπεί ή να εξουδετερωθεί ο Πρόεδρος Μακάριος".