24.2.1964: Ο Πρωθυπoυργός της Ελλάδας Γεώργιoς Παπαvδρέoυ πρoειδoπoιεί τηv Τoυρκία ότι αv αvoίξει τηv πόρτα τoυ φρεvoκoμείoυ η Αθήvα θα τov ακoλoυθήσει και θα μπει στov πόλεμo.

S-1557

24.2.1964: Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΟΤΙ ΑΝ ΑΝΟΙΞΕΙ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΟΥ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟΥ, Η ΑΘΗΝΑ ΘΑ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΜΠΕΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Μετά τις πρωτολογίες των βασικών πρωταγωνιστών στη συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας οι εργασίες του αναβλήθηκαν για τις 25 Φεβρουαρίου ώστε να δοθεί και χρόνος για προώθηση παρασκηνιακών επαφών για ετοιμασία σχετικού ψηφίσματος.

Ωστόσο στο διάστημα αυτό η νέα Ελληνική Κυβέρνηση υπό το Γεώργιο Παπανδρέου εγκαταστάθηκε για καλά. Η Κύπρος αισθανόταν τώρα πίσω της την υποστήριξη της ή ήλπιζε σε μια σταθερή υποστήριξη.

Ο Γιώργος Παπανδρέου ήταν όλο υποσχέσεις και προειδοποιήσεις φθάνοντας στο σημείο να τονίσει, σύμφωνα με πληροφορίες του τύπου, ότι αν η Τουρκία άνοιγε την πόρτα του φρενοκομείου, δηλαδή προχωρούσε σε πόλεμο, η Ελλάδα θα την ακολουθούσε.

Σύμφωνα με τον ανταποκριτή του Φιλελευθέρου στην Αθήνα Ευριπίδη Ακρίτα (25.2.1964) απο "αξιόπιστες πηγές" ο Γεώργιος Παπανδρέου "κατέστησε απολύτως σαφές" στους πρεσβευτές των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρεττανίας ότι σε περίπτωση τουρκικής εισβολής στην Κύπρο η Ελλάδα δεν θα έμενε ουδέτερη, αλλά θα απαντούσε με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεση της.

"Εάν ο Τούρκος Πρωθυπουργός κ. Ινονού είναι αποφασισμένος να ανοίξει την πόρτα του φρενοκομείου θα πρέπει να το γνωρίζετε ότι και ημείς θα τον ακολουθήσωμεν" ανέφερε σε έντονο ύφος ο Γεώργιος Παπανδρέου, σύμφωνα με τον ίδιο ανταποκριτή.

Στο μεταξύ στα Ηνωμένα Εθνη όταν επαναλήφθηκαν οι εργασίες του Συμβουλίου Ασφαλείας ο Γενικός Γραμματέας ενημερώνοντας τους αντιπροσώπους για τις επαφές του ανέφερε ότι, ενώ όλοι ήθελαν την εξεύρεση μιας έντιμης λύσης, από την άλλη ορισμένες θέσεις των δυο πλευρών παράμεναν άκαμπτοι.

Σ' αυτές τις συζητήσεις ο τούρκος αντιπρόσωπος Μενεμεντζίογλου έκαμε μια προσπάθεια να μειώσει το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και χαρακτήρισε τον Σπύρο Κυπριανού ως αντιπρόσωπο των Ελλήνων Κυπρίων, σε αντιδιαστολή προς τον Ραούφ Ντενκτάς, τον οποίο χαρακτήρισε αντιπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων, πράγμα που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Ρώσου αντιπροσώπου Νικολάϊ Φεντορένκο, ο οποίος τόνισε ότι η Σπύρος Κυπριανού θεωρείτο αντιπρόσωπος της Κύπρου και όχι μόνο των Ελληνοκυπρίων.

Ο Τούρκος αντιπρόσωπος, είπε ο Φεντορένκο, δεν επιδιώκει τίποτε άλλο παρά να εισαγάγει στο Συμβούλιο την έννοια του διαμελισμού της Κύπρου σε αντίθεση με τη Συνθήκη Εγγυήσεως την οποία αυτός υπέγραψε.

Πρόσθεσε προειδοποιώντας ο Ρώσος αντιπρόσωπος:

"Οταν η Τουρκία απέτυχε στην εισήγηση της όπως ο κ. Ντενκτάς μιλήσει ως αντιπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων, κατέφυγε στο να αναφέρει ότι υπάρχουν δυο ενδιαφερόμενα μέρη στην Κύπρο. Αυτό αποτελεί επίθεση εναντίον της νομίμου Κυβερνήσεως της Κύπρου και συνηγορία υπέρ του διαμελισμού της νήσου, ο οποίος αποκλείεται από αυτές τις συνθήκες για την Κύπρο. Ετσι ο αντιπρόσωπος της Τουρκίας αποκαλώντας τον Κύπριο Υπουργο αντιπρόσωπο των Ελληνοκυπρίων ενεργει αντίθετα προς τις συμφωνίες τις οποίες τώρα επικαλείται.

Η συζήτηση ενώπιον του Συμβουλίου δεν γίνεται κεκλεισμένων των θυρών, όπως η διάσκεψη του Λάγκαστερ Χάουζ, όπου ορισμένοι μπορούσαν να καταφεύγουν στην πλέον ωμή πίεση, για να επιτύχουν το σκοπό τους. Ο Κύπριος Υπουργός Εξωτερικών πρέπει να τύχει της δέουσας μταχείρισις και όχι κατά βούληση".

Υπέρ των θέσεων της Κύπρου τασσόταν ανοικτά και μια άλλη ανατολική χώρα, η Τσεχοσλοβακία, που βρικσκόταν υπό την επήρρεια της Σοβιετικής Ενωσης.

Ο αντιπρόσωπος της χώρας αυτής καθηγητής Γίρι Χάτζεκ τόνισε ιδιαίτερα:

"Καθήκον του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι να κατοχυρώσει και διασφαλίσει την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου, η οποία απειλείται σοβαρά από εξωτερική επέμβαση και αφ' ετέρου προσπάθεια όπως επιτευχθεί μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας μια διαδικασία με την οποία μια ομάδα κρατών να κατορθώσει να επέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις της Κύπρου".

Από τη συζήτηση είχε διαφανεί ότι η Κύπρος επέμενε σε μια διεθνή ειρηνευτική δύναμη υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, ενώ η Σοβιετική Ενωση, παρ' όλον ότι τασσόταν υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν επέμενε όπως δυνάμεις της μετέχουν σ' αυτή τη δύναμη, σε μια ειρηνευτική αποστολή, σε μια περιοχή που δεν είχε καμιά επιρροή.

Ωστόσο, η Σοβιετική Ενωση και η Τσεχοσλοβακία, δεν θα έμεναν χωρίς ανταπόδωση από μέρους της Κύπρου. Η Κύπρος θα υπέγραφε με τις δυο χώρες ξεχωριστές εμπορικές και πολιτιστικές συμφωνίες αργότερα με την έναρξη αεροπορικής σύνδεσης Λευκωσίας-Μόσχας, ενώ παραλληλα η Κυπρος θα κατέφευγε στη Μόσχα για να αγοράσει οπλισμό, πυραυλακάτους, στρατιωτικά οχήματα και άρματα μέχρι και αντιαεροπορικούς πυραύλους, ενώ συζητούσε κατά πόσον θα προμηθευόταν και ρωσικά αεροπλάνα.