8.2.1964: Ο αμερικαvός Υφυπoυργός Εξωτερικώv Τζιoρτζ Μπωλ αvαλαμβάvει πρoσπάθεια μεσoλάβησης για σχηματισμό vατoϊκής Δύvαμης για τηv Κύπρo, αλλά o Πρόεδρoς Μακάριoς επιμέvει σε ειρηvευτική δύvαμη μέσω τωv Ηvωμέvωv Εθvώv.

S-1550

8.2.1964: Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΖΙΟΡΤΖ ΜΠΩΛ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΓΙΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΝΑΤΟΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΛΛΑ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΣΕ ΕΙΡΗΝΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

Η απόρριψη της κοινής πρότασης των αγγλοαμερικανών από τον Πρόεδρο Μακάριο για σχηματισμό καθαρά Νατοϊκής Ειρηνευτικής Δήναμης για την Κύπρο και η επιμονή του στη δημιουργία δύναμης των Ηνωμένων Εθνών, στην οποία να μετέχουν και χώρες, εκτός του ΝΑΤΟ, δεν σήμανε και το τέλος της προσπάθειας των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρεττανίας, και γενικά του ΝΑΤΟ, για εγκαθίδρυση της δύναμης στα νατοϊκά πλαίσια.

Αντίθετα οι αμερικανοί έρριψαν στη "μάχη" το βαρύ τους πυροβολικό, τον Υφυπουργό Εξωτερικών Τζιορτζ Μπωλ ο οποίος άρχισε περιοδεία στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία.

Τη μεσολάβηση του αμερικανού Υφυπουργού ανακοίνωσε στην Ουάσιγκτων στις 8 Φεβρουαρίου 1964, επομένη της δυναμικής παρέμβασης του ρώσσου πρωθυπουργού Νικήτα Κρούστσεφ στο Κυπριακό, ο επί του τύπου εκπρόσωπος του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών Ρόμπερτ Μακλόσκι.

Την επομένη ο Μακλόσκ δικαιολογώντας το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών ανέφερε:

"Οι Ηνωμένες Πολιτειες χαιρέτισαν την αναξαρτησία της Κύπρου το 1960. Πάντα διατηρούσαν στενές και εγκάρδιες σχέσεις με τη Δημοκρατία. Παρακολούθησαν με συμπάθεια και κατανόηση τις προσπάθειες για τη λύση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο.

Η ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια της Κύπρου αποτελούν ευθύνη της Κυπριακής Κυβέρνησης. Εχουν τύχει της εγγύησης των Κυβερνήσεων της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το Νοέμβριο επίσημοι της Κυβέρνησης της Κύπρου όπως και των τριών εγγυητριών δυνάμεων επέδειξαν επιθυμία όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στην όλη και πιο δύσκολη κυπριακή θέση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πήραν μέρος στις συζητήσεις της προτεινόμενης δημιουργίας μιας διεθνούς δύναμης που θα μπορούσε να βοηθήσει στη διατήρηση της ειρήνης και της τάξη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν να καταστήσουν σαφές ότι δεν έχουν διαμορφωμένες ιδέες ή προτιμήσεις για το σχήμα ή τη μορφή της τελικής λύσης που δυνατό να δοθεί στο Κυπριακό πρόβλημα, αλλά πρέπει να τονίσουν ότι έχουν μεγάλο ενδαφέρο στη διατήρηση της ειρήνης στην ανατολική Μεσόγειο- ενδιαφέρον που ευτυχώς συμμερίζονται πολλά άλλα κράτη και Θα κάμουν ό,τι μπορούν να διασφαλίσουν αυτή την επιδίωξη".

Η εκδήλωση της μεσολαβητικής προσπάθειας του Τζιορτζ Μπωλ έγινε καθώς κορυφώνονταν οι παρασκηνιακές και δημόσιες διαβουλεύσεις γύρω από την εξεύρεση μιας διευθέτησης του Κυπριακού.

Η αποστολή του Τζιορτζ Μπωλ κατά την ανταποκρίτρια του ΡΙΚ στο Λονδίνο εκδηλώθηκε ύστερα από πρσωπική ανάμιξη του αμερικανού Προεδρου Λύντον Τζόνσον.

Σύμφωνα με την ανταποκρίτρια η απόφαση για την αποστολή του Μπωλ στο Λονδίνο λήφθηκε στη διάρκεια συνομιλίας του αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών κ. Ρασκ με τον Πρόεδρο Τζόνσον. Ευθύς αμέσως, πρόσθετε η ανταποκρίτρια, ο κ. Τζόνσον κάλεσε τον σύμβουλο του για ζητήματα εθνικής ασφάλειας κ. Μπάντυ, όπως μεταβεί αεροπορικώς από την Ουάσιγκτων στο Τέξας, όπου ο αμερικανός Πρόεδρος διέρχεται το Σαββατοκυρίακο του για να τον ενημερώσει για τις τελευταίες εξελίξεις.

Ταυτόχρονα την ίδια ημέρα οι ηγέτες της Βρεττανίας αναχωρούσαν για τον Καναδά και τη Νέα Υόρκη.

Ο Βρεττανός Πρωθυπουργός Σερ Αλεκ Ντάκλας Χιουμ αναχωρώντας από το Λονδίνο στις 9 Φεβρουαρίου για τον Καναδα ρωτήθηκε για τη δυνατότητα ανάμιξης του Συμβουλίου Ασφαλείας στο Κυπριακό και απάντησε εκφράζοντας τις ανησυχίες του ΝΑΤΟ για τυχόν ανάμιξη της Ρωσίας:

"Θα εναι ένα πράγμα πολύ δύσκολο για μας και άλλες χώρες. Η Ρωσία δυνατό να προβάλει βέτο και να επέμβει κατά πολλούς τρόπους."

Σχετικά με πληροφορίες ότι ο Πρόεδρος Μακάριος επιθυμούσε όπως τα στρατεύματα της δύναμης που θα αποσταλούν στην Κύπρο προέρχονται από το χώρο της Κοινοπολιτείας παρά από το ΝΑΤΟ, όπως προνοούσε το τελευταίο αγγλοαμερικανικό σχέδιο, ο Σερ Αλεκ απάντησε:

"Δεν έχουμε πληροφορηθεί επίσημα από τον Αρχιεπίσκοπο τι θέλει. Η Βρεττανία θα γνωρίζη καλύτερα γι' αυτό μετά την αποψινή συνάντηση Κυπριανού- Σαντς".

Σε άλλη ερώτηση αν στη δύναμη που θα σταλεί στην Κύπρο θα μετάσχουν και αμερικανικές δυνάμεις ο Σερ Αλεκ απάντησε ότι "διεξάγονται συνομιλίες εφ' όλης της κατάστασης".

Ωστόσο ο βρεττανός πρωθυπουργός πήγαινε στον Καναδά για να συζητήσει μεταξύ άλλων και τη συμμετοχή του Καναδά σε μια ειρηνευτική δύναμη για την Κύπρο.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόϊτερ επίσημοι στην Οττάβα, εν αναμονή της άφιξης του βρεττανού Πρωθυπουργού αποκάλυψαν ότι ο Καναδάς δυνατό να διαθέσει 1000 άνδρες στη δύναμη που θα αποσταλεί στην Κύπρο και ότι στο Σερ Αλεκ θα τονισθεί ότι ο Καναδάς δεν είναι πρόθυμος να αναλάβει νέες υποχρεώσεις στο εξωτερικό.

Ταυτόχρονα στη Νέα Υόρκη αναχωρούσε για τη Νέα Υόρκη και βρεττανός Υπουργός Εξωτερικών κ. Μπάτλερ, ο οποίος σύμφωνα με εκπρόσωπο του Φόρεϊν Οφφις την ίδια ημέρα, θα διεξήγαγε συνομιλίες με το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Ου Θάντ για το Κυπριακό.

Στις 9 Φεβρουαρίου ο Τζιορτζ Μπωλ έφθασε στο Λονδίνο και αμέσως στρώθηκε στη δουλειά συναντώντας το Βρεττανό Υπουργό Κοινοπολιτειακών Σχέσεων Ντάνκαν Σαντς. Στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου Σπύρο Κυπριανού και στη συνέχεια είχε μια δεύτερη συνάντηση με τον Ντάνκαν Σαντς.

Στη συνάντηση με τον Σπύρο Κυπριανού ο Τζιορτζ Μπωλ, σύμφωνα με τον Κώστα Χατζηαργύρη, ανταποκριτή του ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΥ στο Λονδίνο, ο οποίος οργίαζε στα παρασκήνια και είχε συχνές επαφές με την Κυπριακή ατιπροσωπεία και γνώριζε πρόσωπα και πράγματα της βρεττανικής κοινωνίας "ανέγνωσεν εις τον κ. Κυπριανού δισέλιδον δκατυλογραφημένο κείμενο, όπου τονίζεται ότι η Αμερική θεωρεί ότι όλαι αι λύσεις είναι ανοικταί προς συζήτησιν, ότι η Αμερική δεν θέλει να επιβάλη καμμίαν λύσιν μη αποδεκτήν εις τον Κυπριακόν λαόν και ότι σέβεται την Κυπριακήν Κυβέρνησιν, την ανεξαρτησίαν την ακεραιότητα και την ελευθερίαν. Προφορικώς ο κ. Μπωλ ετόνισεν τα αυτά και ασφαλως ένα κέρδος εκ της συναντήσεως υπήρχε το γεγονός ότι ο αμερικανός Υφυπουργος, όπως προηγουμένως και ο Λόρδος Χιουμ και άλλοι Αγγλοι ηγέται, εθεώρησεν αναγκαίον όπως υπογραμμίση ότι η Αμερική αναγνωρίζει και σέβεται την Κυβέρνησιν της Κύπρου. Δεν λησμονείται ότι αι εκδηλώσεις σεβασμού προς την Κυπριακήν Κυβέρνησιν ακολουθούν κατά πόδας επιστολήν του Ρώσσου Πρωθυπουργού κ. Κρούστσεφ προς τους δυτικούς ηγέτας και την υπογράμμισιν της αποφάσεως της Κύπρου, όπως προσφύγη εις το Συμβούλιον Ασφαλείας. Κατά τα άλλα η αμερικανικη θέσις είναι ανεπαρκής. Το κείμενον του κ. Μπωλ και αι προφορικαί αυτού δηλώσεις διεπνέοντο εμμέσως, αλλά σαφώς από την απόφασιν να αποκρούση ανάμιξιν του Συμβουλίου Ασφαλείας, να ματαιώση, ει δυνατόν, προσφυγήν της Κύπρου εις τούτο και να κρατήση τον έλεγχον της δυνάμεως κατοχής μακράν από τας χείρας του Συμβουλίου, προβαίνων μόνον εις επουσιώδεις παραχωρήσεις τυπικής μορφής προς την Κύπρον".

Στη συνάντηση ο Σπύρος Κυπριανού απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη τις προτάσεις Μπωλ και τόνισε κατά τον ίδιο ανταποκριτή ότι η διάσκεψη του Λονδίνου είχε ήδη ναυαγήσει και εξέφρασε την αμετάβλητη απόφαση της Κυπριακής ηγεσίας να προσφύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας".

Οπως είπε αργότερα ο Σπύρος Κυπριανού (11.2.64) η Κύπρος επέμεινε όπως στη διεθνή δύναμη μετέχουν εκτός από τις βρετανικές δυνάμεις και δυνάμεις από χώρες της Κοινοπολιτείας ενώ για να διασκεδάσει τους φόβους των αγγλοαμερικανών ότι η Ρωσία θα έθετε βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας είπεν ότι "αμφιβάλλω κατά πόσον η Σοβιετική Ενωσις θα ασκούσε το δικαίωμα αρνησικυρίας εις το Συμβούλιο Ασφαλείας επί προτάσεως την οποίαν θα υπεστήριζεν η Κυπριακή Κυβέρνησις".

Ο Μπωλ είχε υπόψη του να προτείνει και τριμερή συνάντηση δηλαδή του ιδίου με τους Σαντς και Κυπριανού η οποία, ωστόσο, ματαιώθηκε την τελευτάια στιγμή.

Ο Τζιορτζ Μπωλ στις προτασεις του εγκατέλειπε τη λέξη που προκαλούσε έντονες αντιδράσεις στην Κύπρο: Το ΝΑΤΟ.

Στις προτάσεις του δεν έκαμε καμιά αναφορά στο ΝΑΤΟ, αλλά με τη δύναμη που εισηγείτο, φωτογράφιζε χώρες του ΝΑΤΟ, ως τις δυνάμεις που θα αποτελούσαν μια τέτοια δύναμη.

Πρότεινε μεταξύ άλλων:

ΠΡΩΤΟ: Ως πρώτο βήμα να επέλθει συμφωνία αναφορικα με την σύνθεση της Διεθνούς Δύναμης, τους όρους εντολής της, τον τρόπο ελέγχου και διοίκησης της και τους όρους εντολής του προτεινόμενου μεσολαβητή.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Το σχέδιο να γνωστοποιηθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο να κληθεί όπως το εγκρίνει.

ΤΡΙΤΟ: Στο Συμβούλιο Ασφαλείας να υποβάλλονται περιοδικώς εκθέσεις αντιπροσώπου του Συμβουλίου, ο οποίος να βρίσκεται σενεχώς στην Κύπρο.

Ο Τζιορτζ Μπωλ δέν είχε πια τίποτε άλλο να κάμει κι έτσι εγκατέλειψε το Λονδίνο μεταβαίνοντας στην Αθήνα, καθ' οδόν προς την Κύπρο, με την ελπίδα ότι θα κατόρθωνε να πείσει τον Πρόεδρο Μακάριο να αποδεχθεί τις προτάσεις του.

Ενώ όμως ο ίδιος απέφευγε να προβαίνει σε δηλώσεις για την προσπάθεια του, το έκαναν οι βρεττανοί. Ο βρεττανός Πρωθυπουργός Σερ Αλεκ Ντάκλας Χιουμ ολοκληρώνοντας τις επαφές του στον Καναδά, όπου συζήτησε το ενδεχόμενο συμμετοχής της χώρας αυτής στην ειρηνευτική δύναμη για το Κυπριακό, ανέφερε ότι η χώρα του ήθελε όπως σε μια τέτοια δύναμη μετάσχει και ο Καναδάς και επανέλαβε την αντίθεση της χώρας του όπως η Διεθνής Δύναμη τεθή υπό τον έλεγχο του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου, όπως είπε, "η Σοβιετική Ενωση θα μπορεί να ασκεί το δικαίωμα του βέτο".

Από την Οττάβα αναχώρησε για τη Νέα Υόρκη και ο βρετανός Υπουργός Εξωτερικών κ. Μπάτλερ για να συζητήσει το όλο θέμα με το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Ου Θάντ.

Ο Μπάτλερ όμως πήγαινε στα Ηνωμένα Εθνη έχοντας την άποψη ότι στην Κύπρο, πέραν της αποστολής της δύναμης θα έπρεπε να γίνει κάποια μετακίνηση πληθυσμών.

Ερωτηθείς, σύμφωνα με το Ρόϊτερ ο κ. Μπάτλερ εάν νομίζει ότι η διχοτόμηση θα αποτελούσε ενδεχόμενη λύση στην Κύπρο, απάντησε: "Νομίζω ότι η πλήρης διχοτόμηση δεν θα ήταν αποδεκτή σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Κάποια αναπροσαρμογή των περιοχών όπου ο πληθυσμός ζει, δυνατό να είναι αποδεκτή".

Την ίδια άποψη είχαν τουλάχιστον παρασκηνιακά και οι Αμερικανοί, αν κρίνει κανείς από το ευρείας κυκλοφορίας περιοδικό Τάϊμς, γνωστό για τους δεσμούς του με το αμερικανικό κατεστημένο το οποίο, καθώς ο Μπωλ έφθανε στη Λευκωσία, δημοσίευσε ένα συγκλονιστικό χάρτη με μοιρασμένη την Κύπρο από την περιοχή της Μόρφου με μια ευθεία γραμμή που περνούσε από τη Λευκωσία και κατέληγε στην Αμμόχωστο.

Το περιοδικό έγραφε ότι "η Κύπρος τείνει να διαμελισθεί σε δυο κράτη" και ότι από τα 106 μικτά χωριά μόνο 23 έχουν μείνει μικτά" προπαγανδίζοντας ουσιαστικά τις προσπάθειες διαμελισμού της Κύπρου.

Ο Μπωλ είχε επανειλημμένες επαφές στις 12 και 13 Φεβρουαρίου με τον Πρόεδρο Μακάριο και το Φαζίλ Κουτσιούκ, αλλά απέφευγε συνεχώς να προβεί σε δηλώσεις.

Στις επαφές του τον συνόδευαν αμερικανοί και βρετανοί διπλωμάτες με επικεφαλής τον αναπληρωτή Υπατο Αρμοστή Πίκαρντ.

Χαρακτηριστικό της άρνησης του Προέδρου Μακαρίου να αποδεχθεί τις προτάσεις του ήταν και το γεγονός ότι είχε συμφωνηθεί να μη εκδίδονται ανακοινωθέντα μετά τις συνομιλίες. Μετά την τέταρτη μάλιστα συνάντηση με τον Πρόεδρο Μακάριο βγήκε κατυφής και έσπευσε να αποφύγει τους δημοσιογράφους, προφανώς μια και δεν είχε τίποτε να πει.

Ομως τον πρόλαβε ένας δημοσιογράφος της εφημερίδας "Φιλελεύθερος" και έγινε μεταξύ τους ο πιο κάτω διάλογος:

- Ποιά τα σχόλια σας κ. Μπωλ από τις συναντήσεις σας σήμερα;

- Θα συναντηθούμε και πάλι αύριο.

- Είσθε αισιόδοξος;

- Πάντοτε υποβάλλετε αυτή την ερώτηση.

- Και όμως αποφεύγετε να απαντήσετε σε αυτή. Ποια είναι σήμερα η απάντηση σας;

- Ουδέν σχόλιο.

Παρ' όλον ότι στις συνομιλίες δεν σημειώθηκε κανένα βήμα ο Τζιορτζ Μπωλ αποφάσισε να έχει και μια πέμπτη συνάντηση με τον Πρόεδρο Μακάριο.

Ωστόσο και αυτή η συνάντηση ήταν άκαρπη, μια και ο Πρόεδρος Μακάριος ήθελε να παίξει τους αγγλοαμερικανούς στο δικό του γήπεδο, τα Ηνωμένα Εθνη, όπου πίστευε ότι μπορούσε να προωθήσει καλύτερα τα αιτήματά του.

Ετσι απέρριψε τις ασφυκτικές πιέσεις που ασκήθηκαν εναντίον του από τον Τζιορτζ Μπωλ να αποδεχθεί τις προτάσεις του.

Για τις πιέσεις αυτές μίλησε ο Πρόεδρος Μακάριος ύστερα από επτά ολόκληρα χρόνια, στις 27 Ιανουαρίου 1971:

" Ο κ. Τζιορτζ Μπωλ έφθασε στην Κύπρο φέροντας νέο σχέδιο επέμβασης από ειρηνευτική δύναμη από χώρες του ΝΑΤΟ. Είχαμε συζητήσεις μαζί του που κράτησαν δύο ημέρες. Ασφυκτική πίεση για αποδοχή του σχεδίου, το οποίο μεταξύ άλλων περιλάμβανε πρόνοια για εγκαθίδρυση μιας διακυβερνητικής επιτροπής της οποίας οι εξουσίες θα ήσαν τέτοιας έκτασης και φύσης που στην ουσία θα αντικαθιστούσαν την Κυπριακή κυβέρνηση. Το σχέδιο ήλθε έναντι της σταθερής αντίστασης μας. Και πιστεύω ότι η αρνητική μας απάντηση ήταν εθνικά σωστή. Η διάλυση, κατά κάποιον τρόπο, του κράτους απεφεύχθη. Ως αποτέλεσμα της μετέπειτα πορείας προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, το Κυπριακό θέμα ήλθε στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του οποίου η διεθνής δύναμη απεστάλη στην Κύπρο το Μάρτη του 1964".

Ο Τζιορτζ Μπωλ έφυγε απο τη Λευκωσία στις 14 Φεβρουαρίου για την Αγκυρα με κενά πραγματικά χέρια. Οι δηλώσες που έκαμε ηταν πολύ διπλωματικές και από αυτές φαινόταν η απογοήτευση του:

"Κατά τις συνομιλίες κατανοήθηκε περισσότερο η θέση της κάθε πλευράς. Η Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτείων δεν θα παύσει να αναζητεί τρόπους επαναφοράς της ειρήνης και της τάξης στην Κύπρο και της δημιουργίας συνθηκών για μια διευθέτηση".

Ενώ όμως αναχωρούσε από τη Λευκωσία ο Τζιορτζ Μπωλ, αμερικανοί επίσημοι στην Ουάσιγκτων δεν έκλειναν καθόλου την πόρτα. Αντίθετα αναγκάζονταν να κάνουν ακόμα ένα βήμα προς τα πίσω, και εφ' όσον δεν είχαν επιτύχει να σχηματίσουν καθαρά νατοϊκή δύναμη, δέχονταν να συζητήσουν συμμετοχή στη δύναμη και ανδρών από άλλες χώρες.

Αυτή ήταν μια νέα υποχώρηση, αλλά υποχώρηση τακτικής προκειμένου να μη παραμείνει το έδαφος στη Ρωσία να δράσει όπως ήθελε.

Σύμφωνα με πληροφορίες από την Ουάσιγκτων "αμερικανοί επίσημοι εδήλωναν ότι ο Πρόεδρος Μακάριος άφησε να διαφανεί ότι δυνατό να δεχόταν την αποστολή στην Κύπρο ειρηνευτικής δύναμης αποτελούμενης από στρατεύματα χωρών της Κοινοπολιτείας" και ότι "ο Κύπριος Πρόεδρος υπέβαλε την πρόταση αυτή προχθές σε αντιπροτάσεις του προς τον αγγλοαμερικανικό σχέδιο".

Κατά τους ίδιους επισήμους "οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δέχονταν την πρόταση για δύναμη από στρατεύματα χωρών της Κοινοπολιτείας, εάν το αγγλοαμερικανικό σχέδιο τελικά απερριπτόταν".

Τις προτάσεις του Τζιορτζ Μπωλ και την απάντηση της Κυπριακής Κυβέρνησης παραθέτει ο Γλαύκος Κληρίδης στην "Κατάθεση του" τόμος Α, σελ. 337):

Οι προτάσεις έχουν ως εξής:

1. Συμφωνείται ότι μια διεθνής ειρηνευτική δύναμη θα εγκατασταθεί στην Κύπρο. Η δύναμη θα παραμείνει στην Κύπρο για τη συντομότερη περίοδο που απαιτείται για να

εκπληρώσει την αποστολή της. Οι συμμετέχουσες χώρες θα δεσμευθούν να διατηρήσουν στην Κύπρο τις δυνάμεις που θα συνεισφέρουν για μια περίοδο όχι μεταλύτερη των τριών μηνών.

2. Η δύναμη θα αποτελείται από αποσπάσματα από χώρες, οι κυβερνήσεις των οποίων θα αποφασισθεί να προσκληθούν, και οι οποίες θα συμφωνήσουν. Το ελληνικό και το τουρκικό απόσπασμα που υπάρχουν στο νησί θα παραμείνουν, αλλά δε θα ενισχυθούν.

3. Η δύναμη θα διοικείται από βρεττανό διοικητή, τον οποίο θα διορίσει η βρεττανική Κυβέρνηση. Το πλαίσιο αναφοράς του διοικητή καθορίζεται στο παράρτημα Α.

4. Σε ζητήματα που εμπίπτουν στο πλαίσιο αναφοράς του διοικητή, θα του παρέχεται από κοινού καθοδήγηση από τις συμμετέχουσες κυβερνήσεις, οι οποίες θα ενεργούν μέσω μιας διακυβερνητικής επιτροπής που θα συσταθεί στη Λευκωσία. Ο αντιπρόσωπος του Γενικού Γαμματέα θα ενεργεί ως ουδέτερος πρόεδρος και θα κρατά ενήμερο το Γενικό Γραμματέα όπου χρειάζεται. Η διακυβερνητική επιτροπή και ο διοικητής της δυνάμεως θα έχουν διαβουλεύσεις με τις κυπριακές αρχές όπου χρειάζεται.

5. Η δύναμη θα έχει τις ασυλίες και τα προνόμια που περιγράφονται στο παράρτημα Β.

6. Ο Πρόεδρος Μακάριος και ο αντιπρόεδρος Κουτσιούκ διαβεβαιώνουν ότι θα πράξουν ό,τι είναι δυνατό για να συγκρατήσουν τις αντίστοιχες κοινότητες τους.

7. Η Βρεττανία, η Ελλάδα, η Τουρκία και οι δυο κυπριακές κοινότητες θα ορίσουν από κοινού ένα αποδεκτό απ' όλους μεσολαβητή από χώρα άλλη, εκτός της Κύπρου, της Βρεττανίας, της Ελλάδας, της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο μεσολαβητής θα κρατά ενήμερο για το έργο του το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Το πλαίσιο αναφοράς του μεσολαβητή βρίσκεται στο παράρημα Γ.

8. Η Κυβέρνηση της Κύπρου θα ζητήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας να σημειώσει με ομοφωνία τις διευθετήσεις που έγιναν για τη δημιουργία της ειρηνευτικής δυνάμεως και το διορισμό του μεσολαβητή. Η Κυβέρνηση της Κύπρου θα ζητήσει επίσης από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να λάβει μέτρα για την παραμονή του αντιπροσώπου του στην Κύπρο, ούτως ώστε να μπορεί να διατηρεί επαφή με το διοικητή της ειρηνευτικής δυνάμεως και να ενεργεί ως ουδέτερος πρόεδρος της διακυβερνητικής επιτροπής, όπως αναφέρεται παραπάνω. Οι συμμετέχουσες χώρες θα δώσουν εντολή στους αντιπροσώπους τους στα Ηνωμένα Εθνη να υποστηρίξουν τις διευθετήσεις αυτές στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

Πλαίσιο αναφοράς του Διοικητή της Δυνάμεως.

1. Αποστολή της διεθνούς δυνάμεως θα είναι να βοηθήσει στην αποκατάσταση του νόμου και της τάξεως και των κανονικών συνθηκών.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ

Πλαίσιο ααναφοράς του μεσολαβητή.

1. Ρόλος του μεσολαβητή είναι να βοηθήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη να βρουν μια σύμφωνη λύση στις μεταξύ τους διαφορές.

2. Ο μεσολαβητής θα διορισθεί ως άτομο και θα ενεργεί ως ανεξάρτητος παράγων.

3. Ο μεσολαβητής θα καθορίσει μόνος του τις διαδικασίες του. Μπορεί να έχει διαβουλεύσεις με τις αρχές και τα άτομα που θεωρεί σκόπιμο στην Κύπρο, την Ελλάδα, την Τουρκία, τη Βρεττανία και οποιαδήποτε άλλη χώρα. Μπορεί να επισκέπτεται ελεύθερα και όσο συχνά θεωρεί αναγκαίο οποιοδήποτε μέρος της Κύπρου. Θα γίνουν διευθετήσεις προς τον σκοπό αυτό και για να εξασφαλισθεί η προσωπική ασφάλεια του μεσολαβητή.

4. Ο μεσολαβητής θα κρατά ενήμερο το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την πρόοδο της αποστολής του.

5. Ο μεσολαβητής θα έχει εξουσία να εξασφαλίζει τις διευκολύνσεις και τη διοικητική βοήθεια, που εντός λογικών πλαισίων ζητεί.

6. Η αποζημίωση και οι δαπάνες του μεσολαβητή και του επιτελείου του θα εξασφαλισθούν από τα δημόσια έσοδα της Κύπρου, της Βρεττανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας κατα ίση αναλογία.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΠΩΛ (13 2.1964).

Α.

Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας θα προχωρήσει σε προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας με την οποία θα ζητήσει απόφαση που θα καλεί όλα τα κράτη να αποφύγουν επιθετικές ενέργειες ή τη χρήση οποιασδήποτε απειλής ή οποιαδήποτε ενέργειας, η οποία μπορεί να υπονομεύσει την εδαφική ακεραιότητα και πολιτική ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Β.

1. Εφ' όσον μια διεθνής δύναμη που θα σταθμεύσει στην Κύπρο έχει γίνει αποδεκτή κατ' αρχήν από την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η δύναμη αυτή πρέπει να αποτελείται από αποσπάσματα από χώρες της Κοινοπολιτείας και την Ιρλανδία. Εάν χρειάζεται, μπορεί να συμπεριληφθεί και η Σουηδία, που είναι ευρωπαϊκή ουδέτερη χώρα.

2. Το ελληνικό και το τουρκικό απόσπασμα που σταθμεύουν σήμερα στην Κύπρο δεν πρέπει να συμμετέχουν στη δύναμη.

3. Στο πλαίσιο αναφοράς της δύναμης πρέπει να περιλαμβάνεται η βοήθεια προς την κυπριακή κυβέρνηση για την αποκατάσταση του νόμου και της τάξης και την επαναφορά των κανονικών συνθηκών.

4. Η δύναμη πρέπει να παραμείνει στην Κύπρο επί τρεις μήνες, εκτός εάν η Κυβέρνηση της Δημοκρατίας ζητήσει παράταση για μια νέα περίοδο.

5. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών πρέπει να προσκληθεί στην Κύπρο από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας για διαβουλεύσεις που θα αφορούν το ρόλο των Ηνωμένων Εθνών σε σχέση με τη δύναμη και, ιδιαίτερα, την πρόταση για σύσταση επιτροπής, την οποία θα αποτελούν αντιπρόσωποι των συμμετεχουσών χωρών υπό την προεδρία του αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας θα επανεξετάσει τη θέση της ως προς το ερώτημα μιας διεθνούς δυνάμεως στην Κύπρο εάν δεν εξασφαλισθει κατά το Α ανωτέρω απόφαση.