16.8.1960: Ο Κυπριακός λαός παvηγυρίζει τηv αvακήρυξη της Κυπριακής Δημoκρατίας (περιληπτικά).

S-1464

16.8.1960: Ο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΛΑΟΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (Περιληπτικά).

Τα μεσάνυκτα της 15ης Αυγούστου, 1960, ο τελευταίος Κυβερνήτης της Κύπρου Σερ Χιου Φουτ, (ως εκπρόσωπος της Βρεττανίας) ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, πρώτος Πρόεδρος της Κύπρου, ο Φαζίλ Κουτσιούκ, πρώτος Αντιπρόεδρος και εκπρόσωποι των Κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Τουρκίας υπέγραψαν τα έγγραφα για την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Κύπρος γινόταν για πρώτη φορά με τη νέα μέρα (16.8.1960) που ξημέρωνε ανεξάρτητο κράτος με Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο, Κυβέρνηση και Βουλή.

Η τελετή έγινε στο κτίριο του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών (σημερινό κτίριο της Βουλής) σε πανηγυρική ατμόσφαιρα.

Ο Σερ Χιου Φουτ διάβασε την εναρκτήρια δήλωση της Βασίλισσας της Βρεττανίας Ελισάβετ, ενώ την ίδια στιγμή το 42ο Σύνταγμα του Βασιλικού Πυροβολικού έρριπτε 21 χαιρετιστήριες βολές. Εξω από το κτίριο και στην πλατεία Μεταξά (σήμερα Ελευθερίας) στη Λευκωσία, χιλιάδες λαού πανηγύριζαν.

Ακολούθησε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο πρέσβης της Ελλάδας Γεώργιος Χριστόπουλος, ο Αντιπρόεδρος Κουτσιούκ και ο Γενικός Πρόξενος της Τουρκίας Βετζτή Τουρέλ.

Εκείνο το βράδυ κανένας δεν κοιμήθηκε. Ολοι πανηγύριζαν την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου που πραγματοποιείτο επίσημα για πρώτη φορά στη μακραίωνη ιστορία της.

Σε λίγες ώρες, δηλαδή στις 10 το πρωϊ συνήλθε η Βουλή σε πανηγυρική συνεδρία που εξέλεξε πρώτο Πρόεδρο της το Γλαύκο Κληρίδη.

Στην ομιλία του ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ανέφερε ότι από τα έγγραφα που υπογράφηκαν ήταν φανερό ότι για την ομαλή λειτουργία της νέας Πολιτείας και την απρόσκοπτη πρόοδο της, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η στενή και ειλικρινής συνεργασία όλων των παραγόντων που τα είχαν υπογράψει και η αμοιβαία εκτίμηση και ο σεβασμός των εθνικών και πνευματικών ιδεωδών και παραδόσεων τόσο των Ελλήνων όσο ικαι των Τούρκων κατοίκων της νήσου.

Είπε μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος Μακάριος:

Επιθυμούμε να δώσουμε ότι από ελληνικής κυπριακής πλευράς θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε η εκτίμηση, ο σεβασμός και η συνεργασία αυτή να αναπτυχθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό κατά τρόπο που το Σύνταγμα να λειτουργήσει εύρυθμα και με τρόπο που να εγγυάται την απόλυτη ισοτιμία των πολιτών και την εφαρμογή της δικαιοσύνης και του Νόμου, χωρίς οποιανδήποτε διάκριση, εύνοια ή πάθος.

Πρόσθεσε:

Θα αποβλέψουμε στην εδραίωση της ενότητας της Κύπρου και την ανάπτυξη και ευημερία της στο σύνολό της.

Παρόμοιες υποσχέσεις έδωσε και ο Αντιπρόεδρος Φαζίλ Κουτσιούκ και κατέληξε:

Αποκτήσαμε την ανεξαρτησία μας, αλλά η επιβίωση της μπορεί να είναι δυνατή μόνο με τη διαρκή ειρήνη, το νόμο και την τάξη που εγκαθιδρύουμε.

Μετά την υπογραφή των εγγράφων ο Γεώργιος Χριστόπουλος διάβασε ένα πολύ θερμό μήνυμα του Ελληνα Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή που ανέφερε ότι η ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία δικαιούτο να προσβλέπει με αισιοδοξία στην ιστορική της αποστολή.

Για να προχωρήσει με σταθερά βήματα στο δρόμο της δημιουργικής ανάπτυξης η νέα Δημοκρατία τόνιζε ο Καραμανλής, έχει ανάγκη της αρμονικής συνεργασίας όλων των τέκνων της. Κοινές προσπάθειες θα οδηγήσουν σε κοινά επιτεύγματα και η ενότητα είναι η εγγύηση για την ασφάλεια και την ευημερία.

Ο αντιπρόσωπος της Τουρκίας Γενικός Πρόξενος Βετζτή Τουρέλ διάβασε μήνυμα του Τούρκου Προέδρου Στρατηγού Γκιουρσέλ που εξέφραζε τη χαρά του για την ανακήρυξη της κυπριακής ανεξαρτησίας και πρόσθετε:

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Δημοκρατία της Κύπρου, η οποία εγκαθιδρύθηκε με τις συμφωνίες που υπογράφηκαν και η οποία εδράζεται σε ισχυρά θεμέλια θα επιτύχει πρόοδο στο πολιτιστικό, πολιτικό και κοινωνικό πεδίο με τον μόχθο της τουρκικής και Ελληνικής κοινότητας της νήσου και όλων των Κυπρίων, σύμφωνα με τις συμφωνίες και σε πνεύμα αδελφοσύνης και συνεργασίας και αμοιβαίου σεβασμού των δικαιωμάτων και συμφερόντων.

Ως εθνική ημέρα της Κύπρου καθορίστηκε η 16η Αυγούστου, αλλά αργότερα με τη συγκατάθεση και της τουρκικής πλευράς, συμφωνήθηκε για πρακτικούς λόγους, όπως η ημέρα της ανεξαρτησίας γιορτάζεται την 1η Οκτωβρίου.

Στις 16 Αυγούστου, ημέρα της ανακήρυξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, έφθασαν επίσης στη νήσο τα στρατιωτικά αποσπάσματα από την Ελλάδα και την Τουρκία όπως είχε συμφωνηθεί, ενώ τέθηκε σε λειτουργία το Τριμερές Στρατηγείο.

Το Ελληνικό απόσπασμα που ονομάστηκε ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) αποτελείτο από 950 αξιωματικούς και άνδρες.

Το τουρκικό ονομάστηκε ΤΟΥΡΔΥΚ (Τουρκική Δύναμη Κύπρου) και αποτελείτο από 650 αξιωματικούς και άνδρες.

Από αυτή τη στιγμή οι Κύπριοι αναλάμβαναν την τύχη τους στα χέρια τους για πρώτη φορά στη μακραίωνη ιστορία τους και ύστερα από ένα τετραετή απελευθερωτικό αγώνα, ο οποίος είχε οδηγήσει τελικά στην ανεξαρτησία και όχι στην Ενωση με την Ελλάδα, όπως ήταν ο στόχος σαν άρχιζε.