Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

56&57:Ξεσπούν διακοινοτικές συγκρούσειςκαι χωρίζουν οι δρόμοι Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.Οι πόλεις παίρνουν φωτιά.Τα σχέδια εξοπλισμού των Τουρκοκυπρίων έρχονται στην επιφάνεια, ενώ οι Τουρκοκύπριοι δημοτικοί σύμβουλοι υποβάλλουν τις παραιτήσεις τους

S-1311B

1956 ΚΑΙ 1957: ΞΕΣΠΟΥΝ ΔΙΑΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ. ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΦΩΤΙA. ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΝΩ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΤΙΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

Εληνοκύπριος τραυματίας , θύμα των τουρκικών βανδαλισμών,

μεταφέρεται στα χέρια ελληνοκυπρίων (περιοδικό Τimes of Cyprus,

15 Ιουνίου 1958, τεύχος 25)

Το 1957 αποτέλεσε μια ακόμη χρονιά κατά την οποία οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι οδηγήθηκαν σε περαιτέρω διάσπαση και διαχωρισμό ενώ οι Αγγλοι εκμεταλλευόμενοι τη διάσπαση αυτή άρχισαν να ασκούν πιέσεις και για εδαφικό διαχωρισμό και να καταρτίζουν σχέδια για κάτι τέτοιο.

Ταυτόχρονα οι Ελληνες και οι Τούρκοι της Κύπρου συνέχισαν να συγκρούονται, ακόμα και ένοπλα και το αίμα να τους χώριζε ακόμα περισσότερο ενώ πολιτικά άρχισαν να ρίχνονται από τους Αγγλους ιδέες για διαμελισμό των δημαρχείων καθώς στην επιφάνεια άρχισαν να φθάνουν αποκαλύψεις για την ένοπλη προετοιμασία της οργάνωσης ΤΜΤ, σε αντίβαρο με την ΕΟΚΑ.

Οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων άρχισαν από το Γεννάρη του 1956 έπειτα από τη δολοφονία τούρκου αστυνομικού που θεωρήθηκε ως έργο της ΕΟΚΑ.

Ομαδες Τούρκων νέων φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της οργάνωσης ΒΟΛΚΑΝ και ότι η Κύπρος είναι τουρκική ξεχύθηκαν στους δρόμους λιθοβολούντες καταστήματα Ελλήνων, τραυμάτισαν αρκετούς και ξυλοκόπησαν περισσότερους. Κύριος στόχος τους το οίκημα του σωματείου Ολυμπιακός Λευκωσίας που συνόρευε με την τουρκική συνοικία.

Η ανάφλεξη κράτησε για μερικές μέρες, αλλά ο σπινθήρας που άναψε δεν επρόκειτο να σβήσει. Αντίθετα θα έπαιρνε διαστάσεις.

Στις 18 Μαρτίου 1956, Καθαρά Δευτέρα, ενώ οι Ελληνες κάτοικοι του χωριού Βασίλεια, στην επαρχία Κερύνειας, βρίσκονταν στην παραλία για το "κόψιμο της μούττης της σαρακοστής", οι τούρκοι κάτοικοι του χωριού λιθοβόλησαν την εκκλησία.

Η αντίδραση των Ελλήνων ήταν άμεση. Ενας Ελληνας κάτοικος του χωριού άρχισε να παίζει τη καμπάνα. Οι κάτοικοι παραξενεύτηκαν που εκείνη την ώρα έπαιζε η καμπάνα και σαν πληροφορήθηκαν τι συνέβη επέστρεψαν στο χωριό από το ξεφάντωμα της Καθαράς Δευτέρας, τραγουδώντας θούρια και φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της ΕΟΚΑ και της Ενωσης.

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ 21 7 1957

Οι Τουρκοκύπριοι συγχωριανοί τους τους γιουχάϊσαν και σε λίγο Ελληνες και Τούρκοι αντάλλαξαν απειλές και ύβρεις και ήρθαν στα χέρια. Κατά τη συμπλοκή που ακολούθησε τραβήκτηκαν και μαχαίρια. Απολογισμός 16 Τούρκοι και τρεις Ελληνες σοβαρά τραυματίες και πέντε ελαφρά.

Υστερα από δυο ημέρες Τουρκοκύπριοι διαμαρτυρόμενοι για τα επεισόδια συγκεντρώθηκαν στη Λευκσία και οργάνωσαν διαδηλώσεις. Η ένταση ήταν τέτοια που δεν άφηνε περιθώρια για ψύχραιμη αντιμετώπιση της κατάστασης. Ελληνικά καταστήματα λιθοβολήθηκαν και πάλι. Το ίδιο συνέβη και στη συνοικία Αγίου Λουκά στο Βαρώσι.

Στις νέες συγκρούσεις έντεκα Ελληνες και ένας τούρκος τραυματίστηκαν. Το αίμα άρχισε να προκαλεί περισσότερη ένταση και μίσος μεταξύ των δυο κοινοτήτων.

Αργότερα τα επεισόδια επεξετάθησαν στην Κερύνεια και στις 21 Μαρτίου Ελληνες μπήκαν σε καφενείο τουρκοκύπριου και προσπάθησαν να θέσουν σ'αυτό φωτιά.

Στις 23 Απριλίου 1956 ύστερα από τη δολοφονία δύο Τούρκων αστυνομικών Τουρκοκύπριοι ξεχύθηκαν και πάλι στους δρόμους και έβαλαν φωτιά σε καταστήματα και εργοστάσια. Οι ταραχές κράτησαν για δυο μέρες.

Οι Αγγλοι απέκλεισαν την τουρκική συνοικία της Λευκωσιας και επέβαλαν κατ' οίκον περιορισμό για τρεις ημέρες και άρχισαν ομαδικές έρευνες και ανακρίσεις για την ανακάλυψη των δολοφόνων.

Τα επεισόδια όμως δεν τελείωναν. Αντίθετα γενικεύονταν και στις 24 Μαϊου πήραν νέες διαστάσεις με συγκρούσεις Ελλήνων και Τούρκων στη Λευκωσία, τη Λεμεσό, τη Λάρνακα και την Πάφο.

Στη Λευκωσία ο διοικητής Κλέμενς διέταξε το κλείσιμο 12 σπιτιών και 34 καταστημάτων που βρίσκονταν στην ευαίσθητη περιοχή των συγκρούσεων (περιοχή οδών Πάφου και Ερμού κυρίως) και προειδοποίησε το δήμαρχο Θεμιστοκλή Δέρβη και τον Τουρκοκύπριο Φαζίλ Κουτσιούκ, σαν εκπρόσωπο της τουρκικής κοινότητας, ότι θα επέβαλλε διαχωρισμό της πρωτεύουσας πάνω σε μόνιμη βάση.

Καθ'ον χρόνο οι ταραχές συνεχίζονταν αδιάκοπα και οι καταστροφές περιουσιών στις διάφορες πόλεις οξύνονταν, στο χωριό Αφάνεια, 12 μίλια από τη Λευκωσια, συνέβησαν νέα αιματηρά επεισόδια, κατά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν και όπλα. Αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν ένας Τούρκος και ένας Ελληνας από βρεττανούς στρατιώτες που κατέφθασαν στο χωριό.

Η διάσπαση μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων γενικευόταν και εφ' όσον στη Λευκωσία οι συγκρούσεις δεν έλεγαν να τελειώσουν, ο διοικητής της πρωτεύουσας Μάρτιν Κλέμενς ανακοίνωσε σχέδιο διχοτόμηση της πόλης στις 28 Μαϊου.

Την επομένη βρεττανοί στρατιώτες προχώρησαν στο αποκλεισμό της Λευκωσίας καθώς συνεχίζονταν οι συγκρούσεις και οι Τούρκοι σκότωσαν στη διάρκεια επίθεσης του στο

Τουρκικοί βανδαλισμοί στην εκκλησία Αγίου Λουκά στη Λευκωσία

εργοστάσιο οξυγόνου του οίκου Χατζηκυριάκου τον υπάλληλο του Χρίστο Σαλίδη. Η κεφαλή του Σαλίδη είχε πολτοποιηθεί με αιχμηρό όργανο, προφανώς αξίνη.

Σύμφωνα με το σχέδιο του Κλέμενς στρατιώτες τοποθέτησαν συρματοπλέγματα στους διάφορους δρόμους που διαχώριζαν την ελληνική με την τουρκική συνοικία της Λευκωσίας από τον αστυνομικό σταθμό Πάφου μέχρι την Πύλη Αμμοχώστου περίπου διά της οδού Πάφου και Ερμού.

Αφέθηκαν μόνο πέντε είσοδοι επικοινωνίας, οι οποίες σε δεδομένη στιγμή μπορούσαν να κλείνουν πολύ εύκολα και έτσι οι δυο κοινότητες κρατούνταν μακρυά η μια από την άλλη.

Ο διαχωρισμός των δύο κοινοτήτων συνεχιζόταν με εντεινόμενο ρυθμό και τους επόμενους μήνες. Το ίδιο και οι συγκρούσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Βασικό αίτημα των Τούρκων πλέον ήταν η διχοτόμηση και ο διαχωρισμός των δυο κοινοτήτων ώστε να μπορούν να ζουν ειρηνικά. Με τη διαφορά ότι οι Τούρκοι ζητούσαν όπως τους δοθεί η μισή Κύπρος βόρεια του 35ου παράλληλου, δηλαδή μια περιοχή από τη Μόρφου και μέσω της Λευκωσίας μέχρι την Αμμόχωστο στην οποία, ωστόσο, ο πληθυσμός ήταν ανάμικτος. Και ικανοποίηση του αιτήματος αυτού σήμαινε μετακίνηση πληθυσμού.

Τή θέση αυτή υποστήριξε το 1957 σε ένα βιβλίο του ο τουρκοκύπριος γιατρός και πολιτικός Φαζίλ Κουτσιούκ ως την ιδανικότερη λύση και οι Βρετανοί φαίνεται ότι δεν την είδαν με κακό μάτι. Αντίθετα άρχισαν να την μελετούν, αν όχι και να την προωθούν. Αυτό τους βόλευε γιατί θα μοιραζόταν στα δύο το νησί και επομένως αυτό θα τους επέτρεπε να βασιλεύουν. Ηταν μια παλιά τακτική της Βρεττανίας σε κάθε περιοχή που κατείχε ως αποικία.

Οπως έγραφε η εφημερίδα "Εθνος" του δημάρχου Θεμιστοκλή Δέρβη στις 28 Σεπτεμβρίου 1957 "το θνισιγενές σχέδιον περί διχοτομήσεως της Κύπρου είχεν απασχολήσει κατά το πρόσφατο παρελθόν την Κυπριακήν Κυβέρνησιν και ανετέθη εις ανώτερον υπάλληλον η εκπόνησις χάρτου και η χάραξις διαχωριστικής γραμμής μεταξύ του Τουρκικού τομέως προς εξέτασιν κατά πόσον θα ήτο εφικτή η πραγματοποίησις του τερατώδους αυτού σχεδίου".

ΕΘΝΟΣ, 20 Μαρτίου 1957

Πρόσθετε η εφημερίδα: "Ο ανώτερος υπάλληλος εις τον οποίον ανετέθη η εκπόνησις και η χάραξις της διαχωριστικής ή μάλλον των διαχωριστικών γραμμών ήτο ο κ. Μόρρις, διευθυντής του τμήματος Πολεοδομίας και Οικισμού, όστις επί δίμηνον και πλέον ησχολήθη με το θέμα τούτο σχεδόν αποκλειστικώς. Ως πληροφορούμεθα το πόρισμα εκ της εξετάσεως των διαχωριστικών γραμμών ήτο ότι θα προκαλείτο ανεπανορθώτως τεραστία ζημία και μείωσις του βιοτικού επιπέδου όλων των κατοίκων της Κύπρου κατά 30-40%".

Οτι προσπαθούσαν να προωθήσουν οι Ελληνες το ίδιο έκαμναν και οι Τούρκοι. Ενώ οι Ελληνες ζητούσαν Ενωση οι Τούρκοι Κύπριοι ζητούσαν διχοτόμηση. Στα συνθήματα στους τοίχους και στους δρόμους που έγραφαν οι Ελληνες υπέρ της αυτοδιάθεσης και της Ενωσης οι Τούρκοι απαντούσαν με παράλληλα συνθήματα υπέρ της διχοτόμησης. Χαρακτηριστικό ήταν το σύνθημα "για ταξίμ για ολούμ" δηλαδή διχοτόμηση ή θάνατος".

Η κρίση στις σχέσεις των δυο πλευρών πήρε και πολιτικές διαστάσεις τους πρώτους μήνες του 1957 και οι δύο κοινότητες διαχωρίζονταν όλο και περισσότερο.

Με την εκεχειρία που είχε κηρύξει ο αρχηγός της ΕΟΚΑ έπειτα από την απελευθέρωση του Μακαρίου από τις Σεϋχέλλες τον Απρίλιο του 1957 ο Κυβερνήτης Χάρτιγκ είχε προσπαθήσει να δεσμεύσει τους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια, ότι σε περίπτωση που η ΕΟΚΑ επανήρχιζε τη δράση της αυτοί θα την καταδίκαζαν.

Η δέσμευση περιλαμβανόταν σε επιστολή του διοικητικού Γραμματέα Ρένταγουεϋ στους δημάρχους και αντιδημάρχους της νήσου.

Η προσπάθεια της Κυβέρνησης δίχασε περισσότερο τα Δημοτικά Συμβούλια. Οι Ελληνες επέμεναν στις απόψεις τους, ενώ οι Τούρκοι παρουσιάστηκαν πρόθυμοι να πάρουν τέτοια δέσμευση.

Ετσι οι Ελληνες δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι ακολούθησαν το δρόμο τους και με τηλεγράφημά τους στις 3 Ιουνίου 1957 απάντησαν στο Ρένταγουέϋ:

"Οι Ελληνες δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι επιθυμούν να δηλώσουν ότι καθήκον των δεν είναι να βοηθήσουν τας δυνάμεις ασφαλείας εις την διατήρησιν του καθεστώτος Εκτάκτου Ανάγκης και επαναλαμβάνουν διά μίαν ακόμη φοράν ότι είναι στοιχειώδες καθήκον της Κυβερνήσεως να σεβασθή την απόφασιν του Οργανισμού Ηνωμένωνν Εθνών, η εφαρμογή της οποίας θα οδηγήση αυτομάτως εις την ειρήνευσιν του τόπου, ενώ οιαιδήποτε άλλαι απόψεις δεικνύουν αν μήτι άλλο, παντελή έλλειψιν κατανοήσεως της εν Κύπρω καταστάσεως".

Η αντίδραση των τουρκικών μελών των Δημοτικών Συμβουλίων προαναγγέλθηκε από τον Φαζίλ Κουτσιούκ, ο οποίος σε δημοσίευμα στην εφημερίδα του " Χαλκίν Σεσί" τόνιζε ότι θα υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους. Οι παραιτήσεις ακολούθησαν τις επόμενες ημέρες.

Ο Δήμαρχος Λευκωσίας Θεμιστοκλής Δέρβης κατήγγειλε στις 4 Ιουνίου την αγγλική διοίκηση ότι είχε ως στόχο να διαλύσει τα Δημοτικά Συμβούλια, ώστε "να μη επικρίνουν και εκθέτουν την πολιτική της".

Ταυτόχρονα ο Δήμαρχος Πάφου Ιάκωβος Ιακωβίδης κατηγόρησε τους αποχωρήσαντες Δημοτικούς Συμβούλους Αλή Ρατίπ και Κιαμίλ Οζκάν, ότι ήθελαν να ακολουθήσουν την πολιτική του Κόμματος " Η Κύπρος είναι Τουρκική".

Θεμιστοκλής Δέρβης,

δήμαρχος Λευκωσίας

κατήγγειλε την

αγγλική διοίκηση

ότι στόχευε στη

διάλυση των

δημαρχείων

Ο μόνος τούρκος Δημοτικός Σύμβουλος που δεν παραιτήθηκε στην Πάφο ήταν ο Ιρφάν Αλή, ο οποίος, ωστόσο, παραιτήθηκε αργότερα, προφανώς έπειτα από πιέσεις.

Υποβάλλοντας την παραίτηση του ο Δημοτικός Σύμβουλος της Λεμεσού Ραματάν Τζεμίλ με επιστολή του στο Δήμαχο Παρτασίδη, εξέφραζε λύπη γιατί προέβαινε σε τέτοια ενέργεια, αλλά το έκαμνε "λόγω της προσπάθειας των ελληνικών Δημοτικών Συμβουλίων να εκμεταλλεύονται τις θέσεις τους προς επίτευξη πολιτικών επιδιώξεων".

Ο άλλος Δημοτικός Συμβουλος Μπερμπέρογλου είχε εγκατασταθεί από αρκετό χρόνο μόνιμα στην Τουρκία και απουσίαζε.

Στις 5 Ιουνίου υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι Λευκωσίας Ταχσίν Κεσμέν, Ουμίτ Σουλεϊμάν Ονάν, Ιρφάν Χουσεϊν και Μουσταφά Τσορονίκ. Το ίδιο έκαμαν την ίδια μέρα και οι Νιαζή Μανιέρα και Μεχμέτ Εσρέφ στην Αμμόχωστο όπως και στην Κερύνεια και τη Λάπηθο.

Οι επιστολές των παραιτήσεων των Τούρκων Δημοτικών Συμβούλων ήταν σχεδόν πανομοιότυπες. Ανέφεραν οι Δημοτικοί Σύμβουλοι Λευκωσίας:

"Τα δικαιώματα των Τούρκων συμπολιτών μας βρίσκονται εξ ολοκλήρου στη διάθεση και το έλεος της πλειοψηφίας και δεν υπερασπίζονται αποτελεσματικά. Επειδή η πλειοψηφία έχει απόλυτον έλεγχο στα Δημαρχεία και εκμεταλλεύεται τη θέση της, δραττόμενη κάθε περίσταση, μετατρέπει έτσι τα Δημοτικά Συμβούλια σε πολιτικούς οργανισμούς, εμείς οι Τούρκοι Δημοτικοί Σύμβουλοι δεν βλέπουμε κανένα λόγο στη συνέχεια της συμμετοχής μας σε τέτοιο οργανισμό για τον οποίο υποβάλλουμε την παραίτηση μας".

Η παραίτηση των Δημοτικών Συμβούλων προκάλεσε μεγαλύτερο ρήγμα μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και ο καθένας τραβούσε τώρα το δρόμο του. Οι επαφές μετά το "πολιτικό πραξικόπημα", όπως χαρακτήρισε την ενέργεια των Τούρκων Δημοτικών Συμβούλων ο Δήμαρχος Λεμεσού Κώστας Παρτασίδης, άρχισαν να αραιώνουν και το μίσος και η διάσπαση προχώρησαν για προώθηση των σχεδίων εκείνων που σύμφωνα και πάλι με τον Κώστα Παρτασίδη " έχουν κάθε λόγον και συμφέρον να κρατούν εις διαρκή έντασιν την τεχνητήν διαίρεσιν και διαφοράν, τας οποίας υπεδαύλισαν τελευταίως ανάμεσα εις τους Ελληνας και Τούρκους της Κύπρου".

Η αγγλική διοίκηση βάζοντας πιερισσότερο λάδι στη φωτιά προχώρησε μάλιστα για να εξετάσει κατά πόσον ήταν δυνατό ο διαχωρισμός των δημαρχείων να γίνει πιο μόνιμος με την ίδρυση χωριστών δημαρχείων για τις δύο κοινότητες.

Η εφημερίδα "Εθνος" έγραφε στις 28 Σεπτεμβρίου:

"Συμφώνως προς εξηκριβωμένας πληροφορίας μας διά των προσφάτων παραιτήσεων όλων των εν τη νήσω Δημοτικών Συμβούλων εσκοπείτο η διευκόλυνσις της Κυβερνήσεως να δημιουργήση χωριστά Δημαρχεία. Ούτω δεν θα προωθείτο η τουρκική προπαγάνδα περί διχοτομήσεως της Κύπρου και θα ενεφανίζετο αύτη υπό πρακτικήν εφαρμογήν.

Το σχέδιο διελάμβανε την ίδρυσιν χωριστών δημαρχείων εις όλας τας πόλεις διά τας συνοικίας όπου πλεονάζει το Τουρκικόν στοιχείον. Διά τον λόγον τούτον προεβλήθη ως δικαιολογία της παραιτήσεως Τούρκων Δημοτικων Συμβούλων ο ισχυρισμός ότι δήθεν δεν εισακούοντο υπό των Ελλήνων Δημοτικών Συμβούλων, οι οπόψεις των εκπροσώπων της

ΕΘΝΟΣ 13 Σεπτεμβρίου 1957

τουρκικής μειονότητος, ενώ εν τη πραγματικότητι ουδέποτε προηγουμένως είχεν υποβληθή παρόμοιον πράπονον.

Ηδη κατά τας αυτάς βασίμους πληροφορίας μας υπό εκπροσώπων μερίδος των Τούρκων των άκρων-των οποίων τας απόψεις ουδόλως συμμερίζονται οι ψυχραίμως σκεπτόμενοι Τούρκοι, οίτινες μετ' εμπιστοσύνης αποβλέπουν εις την εξακολούθησιν της αρμονικής συνεργασίας μετά των Ελλήνων-υπεβλήθησαν εις την διοίκησιν περί ιδρύσεως χωριστών Δημαρχείων και Δημοτικών Συμβουλίων. Με τα αιτήματα ταύτα υπεβλήθησαν άμα τη εξαγγελία υπό του Κυβερνήτου μελετάται η τροποποίησις του περί Δημαρχείων Νόμου. Εν τούτοις, ως είμεθα εις θέσιν να γνωρίζωμεν αι εισηγήσεις αύται μερίδος των Τούρκων κρίνονται υπό των αρμοδίων τμηματαρχών ως ανεδαφικαί, διότι όχι μόνον εις ουδέν πρακτικόν αποτέλεσμα θα κατέληγαν, αλλά και θα προεκάλουν τελείαν εξαθλίωσιν ωρισμένων συνοικιών των πόλεων, λόγω ελλείψεως αφ' ενός οικονομιμκών όρων, αφ' ετέρου δε διοικητικής πείρας των Τούρκων, των οποίων αι συνοικίαι σήμερον επωφελούνται τεραστίως εκ συνεισφορών των Ελλήνων".

Τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο και οι Τουρκοκύπριοι, ενισχυμένοι μυστικά από την Τουρκία άρχισαν παράλληλα να εξοπλίζονται σε μεγάλο βαθμό ή με μέσα που μπορούσαν να εξασφαλίζουν από τοπικές πηγές και άρχισαν να εξοπλίζονται ενώ αναδιοργάνωσαν, την οργάνωση τους ΒΟΛΚΑΝ.

Παράλληλα Τουρκοκύπριοι νέοι άρχισαν να εκπαιδεύονται στη χρήση όπλων και βομβών στην Κύπρο ή στην Αγκυρα όπου πήγαιναν με το κάλυμμα του φοιτητή.

ΕΘΝΟΣ 20 3 1957

Τα πρώτα σχέδια των Τούρκων ήλθαν στο φως την 1η Σεπτεμβρίου 1957 από ένα τυχαίο γεγονός. Σε σπίτι στην Ομορφίτα έκρηξη προκάλεσε πυρκαγιά και όταν η πυροσβεστική και η Αστυνομία έφθασαν στη σκηνή βρέθηκαν μπροστά σε μια συγκλονιστική μαρτυρία: Το κακό ξεκίνησε από μια έκρηξη βόμβας υδροσωλήνος την οποία προφανώς κατασκεύαζαν τέσσερις Τούρκοι που τραυματίστηκαν και μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο. Ενας υπέκυψε. Η περαιτέρω έρευνα έφερε στο φως 16 άλλες βόμβες τύπου υδροσωλήνος, σάκκους από πυρίτιδα και θρυαλλίδα.

Το σπίτι που βρισκόταν παρά το Πάϊ- Πας Ομορφίτας, αποτελούσε μικρό οπλοστάσιο των Τούρκων. Ερευνα για την ταυτότητα των τραυματιών ενίσχυσε επίσης μια άλλη υποψία του αρχηγού της ΕΟΚΑ ότι Τούρκοι μεταφέρονταν στην Αγκυρα και εκπαιδεύονταν. Ο ένας από τους τραυματίες ανέφερε η αστυνομία ήταν Τούρκος επικουρικός αστυνομικός που είχε εγκαταλείψει την αστυνομία και πήγε στην Αγκυρα για σπουδές.

Τουρκοκύπριοι νεαροί περιφερόμενοι στους δρόμους της Τουρκικής συνοικίας κάλεσαν και υποχρέωσαν τους Τουρκοκύπριους να τιμήσουν το νεκρό τους εξ ονόματος της ΒΟΛΚΑΝ, κλείοντας τα καταστήματα τους.

Πάνω στη σορό του Μπέογλου (του Νεκρού) τοποθετήθηκαν πολλά στεφάνια. Σε ένα ήταν γραμμένο πάνω στη κορδέλλα: "Πέθανες για την πατρίδα, αιωνία σου η μνήμη".

Οι άλλοι τρεις τραυματισθέντες Κομπιλάϋ Αλταϊλή, Μουσταφά Ερντάν, Τζελάλ και Ουλούς Ουφέτ υπέκυψαν στα τραύματα τους αργότερα. Τους απονεμήθηκαν οι ίδιες τιμές, όταν δε ένας Τουρκοκύπριος μαγαζάτορας αρνήθηκε να κλείσει το κατάστημά του στη δημοτική αγορά Λευκωσίας, δέχθηκε την επίθεση νεαρού Τουρκοκύπριου που τον μαχαίρωσε ελαφρά στο κεφάλι. Ο φανατισμός οξυνόταν και έπαιρνε επικίνδυνες διαστάσεις. Και η απαίτηση για χωριστό καθεστώς για τους Τουρκοκύπριους υποδαυλιζόταν από τους ηγέτες τους, που καμμιά προσπάθεια δεν έκαμναν για να σταματήσουν τον κατήφορο.

Ο Φαζίλ Κουτσιούκ μιλώντας μετά από επιμνημόσυνη δέηση των τεσσάρων φονευθέντων στο τέμενος του Μπαϋρακτάρη διακήρυξε στις 9 Σεπτεμβρίου 1957.

"Δεν θα ανεχθούμε να ζήσουμε υπό οποιανδήποτε ξένη σημαία, εάν αλλάξει το παρόν καθεστώς της νήσου. Η Τουρκική Κυβέρνηση κατέστησε ήδη σαφές ότι δεν δέχεται οποιανδήποτε άλλη λύση εκτός από το διαμελισμό. Και εμείς ακολουθούμε και θα εξακολουθήσουμε να ακολοθούμε την χαρασσόμενη πολιτική από την Τουρκική Κυβέρνηση".

Τα πράγματα κρέμονταν από μια κλωστή. Η παραμική δικαιολογία προκαλούσε συγκρούσεις και το αίμα άρχισε να ραίει άφθονο.

Στις 9 Δεκεμβρίου 1957 όταν οι Ελληνες κήρυξαν παναπεργία σε ένδειξη συμπαράστασης προς την κυπριακή προσφυγή στα Ηνωμένα Εθνη μαθητές συγκρούστηκαν με βρεττανούς και Τούρκους επικουρικούς.

Φήμη που κυκλοφόρησε ανέφερε ότι ένας Τουρκοκύπριος επικουρικός αστυνομικός είχε σκοτωθεί κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων. Αυτό ήταν αρκετό για να ξεχυθούν οι Τουρκοκύπριοι στους δρόμους με πέτρες, ξύλα και ό,τι άλλο είχαν στη διάθεση τους και να επιτεθούν εναντίον των Ελλήνων και των περιουσιών τους. Πολλά καταστήματα υπέστησαν ζημιές ενώ οι Αγγλοι αναγκάστηκαν να αποκλείσουν την πρωτεύουσα και πάλι στα δύο.

Αυτή την περίοδο η Βρεττανία άρχισε να καταστρώνει νέα σχέδια για προώθηση πολιτικής λύσης στο Κυπριακό.

Ετσι στις 3 Δεκεμβρίου έφθασε ο πολιτικός κυβερνήτης σε διαδοχή του στρατιωτικού Σερ Τζων Χάρτιγκ. Διάδοχος του ήταν ο Σερ Χιου Μάκιντος Φούτ, ο οποίος παρουσιάστηκε αισιόδοξος ότι θα βρισκόταν πολιτική λύση στο νησί.

Ομως θα περνούσαν ακόμα πολλοί μήνες πριν κινηθούν τα πράγματα καθώς η Τουρκία επέμενε σώνει και καλά στη διχοτόμηση του νησιού ή σε κάτι πιο χειροπιαστό, δηλαδή μια βάση στο νησί για να μπορεί να ελέγχει την κατάσταση.