10.8.1953: Ο Αρχιεπίσκoπoς Μακάριoς με αίτηση τoυ στo Γ.Γ. τoυ ΟΗΕ Νταγκ Χάμμαρσκελvτ ζητά εγγραφή τoυ Κυπριακoύ στηv Ογδoη Γεvική Συvέλευση τoυ ΟΗΕ και τη συμπαράσταση της Ελλάδας στηv πρoσπάθεια τoυ.

S-1006

10.8.1953: Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΜΕ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ Γ.Γ.ΤΟΥ ΟΗΕ ΝΤΑΓΚ ΧΑΜΜΑΡΣΚΕΛΝΤ ΖΗΤΑ ΕΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΟΓΔΟΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΗΕ ΩΣ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ

Στις 10 Αυγούστου ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ προχώρησε μόνος στα σχέδιά του, παρά τις εκκλήσεις της Αριστεράς για συνεργασία, και απευθύνθηκε προς το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Νταγκ Χάμμασκελντ, ζητώντας εγγραφή αίτησης του Κυπριακού λαού στην Ογδοη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Με την αίτηση ο Μακάριος ζητούσε επίσης τη λήψη απόφασης, ώστε να διενεργηθεί δημοψήφισμα στην Κύπρο με βάση την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης της 16ης Δεκεμβρίου 1952.

Αναφερόταν στην αίτηση του Αρχιεπισκόπου την οποία υπέγραφε μόνο ο ίδιος:

ΑΙΤΗΣΙΣ

ΕΘΝΑΡΧΙΑ ΚΥΠΡΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ

10 Αυγούστου, 1953 Λευκωσία Κύπρου

Προς τον

Γενικόν Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών

Μέγαρον Ηνωμένων Εθνών

Νέαν Υόρκην

Κύριε,

Εκ μέρους του ελληνικού Κυπριακού λαού και ως εκλελεγμένος Εθνικός Ηγέτης αυτού και εκπρόσωπος, επιθυμώ να θέσω ενώπιον υμών τα ακόλουθα:

1. Η νήσος Κύπρος είναι η αυτοκυβερνωμένη περιοχή υπό την διοίκησιν του Ηνωμένων Βασιλείου της Μεγάλης Βρεττανίας και Βορείου Ιρλανδίας, Κράτους- Μέλους των Ηνωμένων Εθνών.

2. Οι Ελληνες Κύπριοι, αποτελούντες τα 80% του συνόλου εκ 500 χιλιάδων κατοίκων της νήσου, επανειλημμένως έθεσαν ενώπιον διαδοχικών Βρεττανικών Κυβερνήσεων την αξίωσιν των προς αυτοδιάθεσιν και δι' ενός φανερού και αδιαβλήτου δημοψηφίσματος, διενεργηθέντος την 15ην Ιανουαρίου 1950 τα 95.7% των Ελλήνων κατοίκων, ή τα 80% του όλου πληθυσμού της Νήσου, εξέφρασαν την θέλησιν των να ενσωματωθώσιν εις το ελληνικόν Κράτος διά της οργανικής ενώσρως της Νήσου μετά της μητρός- Πατρίδος, της Ελλάδος. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος τούτου ανεκοινώθη αρμοδίως εις την Βρεττανικήν Κυβέρνησιν και εις τον Γενικόν Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, προς τον οποίον παρεδόθησαν επίσης υπό Κυπριακής Αντιπροσωπείας την 16ην Σεπτεμβρίου 1950 αι Δέλτοι, αι περιέχουσαι τας υπογραφάς όλων των ψηφισμάτων κατά το εν λόγω δημοψήφισμα, και αι οποίαι και φυλάττονται εισέτι παρά τη γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών.

3. Η Βρεττανική Κυβέρνησις παρά ταύτα ηρνήθη επιμόνως να σεβασθή το δικαίωμα του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν.

4. Επειδή διά των άρθρων 1 (2) και 55 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών, εις τον οποίον και η Μεγάλη Βρεττανία έχει την υπογραφήν της, ο σεβασμός της αυτοδιαθέσεως των λαών αναγνωρίζεται ως βασική αρχή και σκοπός των Ηνωμένων Εθνών, και

5. Επειδή η Γενική Συνέλευσις διά της αποφάσεως αυτής της 16ης Δεκεμβρίου 1952 (Ag.it. 30. A/Res/40) συνιστά ότι τα Κράτη- Μέλη "δέον να υποστρίζωσι την αρχήν της αυτοδιαθέσεως όλων των λαών και εθνών" και " δέον να αναγνωρίσωσι και προάγωσι την πραγμάτωσιν του δικαιώματος της αυτοδιαθέσεως των λαών των μη αυτοκυβερνωμένων περιοχών, αίτινες ευρίσκονται υπό την διοίκησιν των και δέον να διευκολύνωσι την ενάσκησιν του δικαιώματος τούτου, συμφώνως προς τας αρχάς και το πνεύμα του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών και την ελευθέρως εκφρασμένην θέλησιν των ενδιαφερομένων λαών, της θελήσεως των λαών τούτων διαπιστουμένης διά δημοψηφισμάτων ή άλλων ανεγνωρισμένων δημοκρατικών μέσων, κατά προτίμησιν υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών", και

6. Επειδή δι' επιστολής ημών ημερομ. 24 Απριλίου 1953, ως εκπρόσωπος του ελληνικού Κυπριακού λαού και τη αιτήσει τούτου, εκαλέσαμεν τον Κυβερνήτην της Κύπρου ως αντιπρόσσωπον της Βρεττανικής κυβερνήσεως εν τη Νήσω όπως προαγάγη την πραγματοποίησιν του δικαιώματος του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν διά της αξιοποιήσεως του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος της 15ης Ιανουαρίου 1950 ή όπως ευκολύνη τη ενάσκησιν του δικαιώματος τούτου παρέχων εις αυτόν την ευκαιρίαν ελευθέρας εκφράσεως της θελήσεως του διά νέου δημοψηφίσματος διενεργουμένου το ταχύτερον, συμφώνως προς τη προναφερθείσαν απόφασιν των Ηνωμένων Εθνών, και

7. Επειδή δι' επιστολής αυτού ημερομη. 11ης Μαϊου 1953 ο Κυβερνήτης της Κύπρου απήντησεν ότι "η Κυβέρνησις της Αυτής Μεγαλειότητος δεν αποσκοπεί οιανδήποτε μεταβολήν εις την επί της Κύπρου κυριαρχίαν και θεωρεί το ζήτημα ως κλειστόν," και

8. Επειδή η ρηθείσα άρνησις της Βρεττανικής Κυβερνήσεως, αποτελεί παραβίασιν των αρχών, των σκοπών και του πνεύματος του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών, επί πλέον δε παραγνωρίζει εντελώς τας συστάσεις τας εμπεριεχομένας εις την προαναφερθείσαν απόφασιν των Ηνωμένων Εθνών της 16ης Δεκεμβρίου 1952,

9. Διά ταύτα, υποβάλλομεν την παρούσαν διαμαρτυρίαν εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου διά μη σεβασμόν του δικαιώματος του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν και διά μη συμμόρφωσιν προς τας προνοίας της αποφάσεως της Γενικής Συνελεύσεως της 16ης Δεκεμβρίου 1952 και αιτούμεθα παρ' υμών, ως Γενικού Γραμματέως των Ηνωμένων Εθνών, όπως θέσετε ενώπιον της Γενικής Συνελεύσεως την διαμαρτυρίαν μας ταύτην συμπεριλαμβάνοντες εις την Ημερησίαν διάταξιν της 8ης Συνόδου της Γενικής Συνελεύσεως- συμφώνως προς τον κανονισμόν 13 (g) της σχετικής δικονομίας- το θέμα "Πραγματοποίησις του δικαιώματος του Κυπριακού λαού δι' αυτοδιέθεσιν" προς τον σκοπόν όπως η Γενική Συνέλευσις επί τη βάσει των άρθρων 1 και 55 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών, λάβη απόφασιν συνιστώσαν εις το Ηνωμένον Βασίλειον της Μεγάλης Βρεττανίας και Βορείου Ιρλανδίας να σεβασθή το δικαίωμα του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν, συμμορφουμένη ούτω προς την απόφασιν της Γενικής Συνελεύσεως της 16ης Δεκεμβρίου 1952.

Με τας ευλογίας και τας ευχάς ημών

Ο Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης Κύπρου

ΜΑΚΑΡΙΟΣ Γ

Την αίτηση συνόδευε και το ακόλουθο σχέδιο ψηφίσματος:

ΣΧΕΔΙΟΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ

Θέμα: Πραγματοποίησις του δικαιώματος του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν.

Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ,

Εχουσα υπ' όψει ότι ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών εις τα άρθρα 1 και 55 αναγνωρίζει την αρχή της " Αυτοδιαθέσεως των λαών",

Και έχουσα υπ' όψει ότι η Γενική Συνέλευσις δι' αποφάσεως της υιοθετηθείσης κατά την 403ην συνεδρίαν της Ολομελείας της 16ης Δεκεμβρίου 1952, συνέστησεν όπως τα Κράτη- Μέλη των Ηνωμένων Εθνών,

(α) Υποστηρίζωσι την αρχήν της αυτοδιαθέσεως όλων των λαών, και

(β) αναγνωρίζωσι και προάγωσι την πραγματοποίησιν του δικαιώματος της αυτοδιαθέσεως, των μη αυτοκυβερνωμένων περιοχών, αι οποίαι ευρίσκονται υπό την διακυβέρνησιν των, και διευκολύνωσι την άσκησιν του δικαιώματος τούτου υπό των λαών των τοιούτων περιοχών, συμφώνως προς τας αρχάς, και το πνεύμα του καταστατικού Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών και της ελευθέρως εκπεφρασμένης θέλησις των ενδιαφερομένων λαών, της τοιαύτης θελήσεως των λαών διακριβουμένης διά δημοψηφίσματος η άλλων ανεγνωρισμένων δημοκρατικών μέσων, κατά προτίμησιν υπό την εποπτείαν των Ηνωμένων Εθνών,

Και έχουσα υπ' όψει ότι ο ελληνικός λαός της Κύπρου, αποτελών τα 80.2 τοις εκατόν του συνολικού πληθυσμού της νήσου, εζήτησε διά του εθνικου Ηγέτου και εκπροσώπου του, την 24ην Απριλίου 1953, παρά του Κυβερνώντος κράτους να προαγάγη την πραγματοποίησιν και να διεκολύνη την άσκησιν του δικαιώματος του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν,

Και έχουσα υπ' όψει ότι η Κυβέρνησις της Μεγάλης Βρεττανίας απέρριψε την 11ην Μαϊου 1953, την αίτησιν ταύτην του Κυπριακού λαού.

Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ αποφασίζει σήμερον να συστήση και διά της Αποφάσεως ταύτης συνιστά, εις την Κυβέρνησιν της Μεγάλης Βρεττανίαςκαι της Βορείου Ιρλανδίας Κράτους- Μέλους των Ηνωμένων Εθνών, να σεβασθή το δικαίωμα του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν, να προαγάγη την πραγματοποίησιν του και διευκολύνη την άσκησιν του δικαιώματος τούτου, συμφώνως προς τας προνοίας του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών και την απόφασιν της Γενικής Συνελεύσεως της 16ης Δεκεμβρίου 1952.

Συνοδευτικόν του θέματος: "Εφαρμογή υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, της αρχής ίσων δικαιωμάτων και αυτοδιαθέσεως των λαών εις τον πληθυσμόν της νήσου Κύπρου".

Συμφώνως προς το άρθρον 20 των Κανόνων Διαδικασίας της Γενικής Συνελεύσεως,

1. Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΝ ΚΥΠΡΩ.

Η Κύπρος είναι νήσος της ανατολικής Μεσογείου, έχουσα πληθυσμόν 511.000 περίπου εκ των οποίων 80.2%, άλλαι μικραί μειονότητες, είναι μη αυτοκυβερνωμένη περιοχή ευρισκομένη υπό την διακυβέρνησιν του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρεττανίας και Βορείου Ιρλανδίας.

Κύπρος και Ανθρώπινα δικαιώματα: Ο τρόπος διακυβερνήσεως της Κύπρου αποτελεί κατάφωρον παραβίασιν τ ης διακηρύξεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμφώνως προς την οποίαν τα Κράτη- Μέλη των Ηνωμένων Εθνών ανέλαβον όπως προαγάγωσι σεβασμόν προς τα δικαιώματα ταύτα εις τους λαούς και τα εδάφη υπό τη δικαιοδοσίαν των.

Παραβιάζει το πρώτον Αρθρον της διακηρύξεως όπερ διαλαμβάνει ότι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και είναι ίσοι εις αξιοπρέπειαν και δικαιώματα.

Παραβιάζει το άρθρον 20 βάσει του οποίου έκαστος έχει το δικαίωμα της ελευθερίας προς ειρηνικήν συγκέντρωσιν και οργάνωσιν.

Παραβιάζει το άρθρον 21 το οποίον διαλαμβάνει ότι η θέλησις του λαού πρέπει να αποτελή την βάσιν της εξουσίας της κυβερνήσεως.

Παραβιάζει ωσαύτως το άρθρον 26 (2) το οποίον διαλαβάνει ότι η Παιδεία ενός τόπου πρέπει να αποσκοπή εις την πλήρη ανάπτυξιν της ανθρωπίνης προσωπικότητος και την ενίσχυσιν του σεβασμού προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και την θεμελιώδη ελευθερίαν, και το άρθρον 26 (3, το οποίον διαλαμβάνει ότι οι γενείς έχουν πρώτιστον δικαίωμα όπως εκλέγωσι το είδος της μορφώσεως την οποίαν θα λάβωσι τα τέκνα των.

Ολαια αυταί οι παραβιάσεις θεμελιωδών ελευθεριών είναι επακόλουθον της μεγαλυτέρας παραβάσεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συγκεκριμένως της αρνήσεως του δικαιώματος της αυτοδιαθέσεως εις τον Κυπριακόν λαόν. Αναφέρονται εν τω υπομνήματι τούτω, διά να εκτεθώσι μερικαί εκ των κακών συνεπειών, τας οποίας συνεπάγεται η άρνησις της εθνικής ελευθερίας, εις ένα λαόν. Καθ' ότι πρέπει να διευκρινισθή ότι η αξίωσις μας είναι δι' αυτοδιάθεσιν και ουδέν άλλο.

2. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΗΣ.

Ιστορική ανασκόπησις: Κατά την αρχαιότητα η Κύπρος είχεν ιδίας ανεξαρτήτους ελληνικάς πόλεις (κράτη) επί του ιδίου πρωτύπου ως εκείναι της κυρίως Ελλάδος. Οτε ολόκληρος ο Ελληνικός κόσμος ηνώθη υπό τον Μέγα Αλέξανδρον εις εν εθνικόν κράτος, η Κύπρος απετέλεσεν τμήμα του κράτους τούτου, αργότερον η νήσος απετέλεσε θέμα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας απολαμβάνουσα της εθνικής της ελευθερίας, ως επαρχία της αυτοκρατορίας ταύτης επί 800 έτη. Οταν η Βυζαντινή αυτοκρατορία καιτα άλλα ελληνικά εδάφη υπεδουλώθησαν εις τους Τούρκους, η Κύπρος έσχε την ιδίαν τύχην το 1570.

Καθ' όλην την περίοδον της Τουρκικής κατοχής οι Ελληνες της Κύπρου ως επίσης και των άλλων ελληνικών περιοχών ανέμενον την ημέραν της απελευθερώσεως των και την ενσωμάτωσιν των εις νέον ελληνικόν κράτος. Οτε κατά το 1828 κατόπιν επταετούς ηρωϊκού αγώνος διά την ελευθερίαν εις τον οποίον συμμετέσχον πολλοί Ελληνες εκ Κύπρου, εν τμήμα της Ελλάδος ηλευθερώθη και ηγκαθιδρύθη ως ανεξάρτητον κράτος, οι Κύπριοι ήλπιζον ότι θα ηνούντο μετά της ελευθέρας πατρίδος των.

Η συνθήκη του 1878: Η Κύπρος θα ηνούτο μετά της Ελλάδος κατά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 ή κατά τον Πρώτον Παγκόσμιον Πόλεμον του 1914 εάν δεν απεσπάτο εν τω μεταξύ εκ της Οθωμανικής αυτοκρατορίας δυνάμει της συνθήκης του 1878. Παρ' ολον ότι εις την μεταβίβασιν αυτήν της κυριαρχίας δεν ελήφθη υπ' όψιν η επιθυμία του λαού της νήσου, εν τούτοις οι Ελληνες Κύπριοι εδέχθησαν ευχαρίστως την μεταβίβασιν καθ' ότι απέβλεπον προς αυτήν ως προς ένα αποφασιστικόν βήμα προς την πραγματοποίησιν του εθνικού αιτήματος των δι' ένωσιν μετά της Ελλάδος. Εν τω πνεύματι τούτω ο τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου υπεδέχθη τον πρώτον βρεττανόν Υπατον Αρμοστήν της νήσου.

Η Εθνική Αξιωσις της Κύπρου και οι βρεττανοί πολιτικοί.

Εκτοτε οι Κύπριοι έχουν επανειλημμένως εκφράσει, διά των αντιπροσώπων των, δι' υπομνημάτων, αποφάσεων και αντιπροσωπειών, εις την Βρεττανικήν Κυβέρνησιν την αξίωσιν των δι' αυτοδιάθεσιν και την στερράν απόφασιν των δι' ένωσιν με την Ελλάδα.

Οταν ο κ. Τσέρτσιλ επεσκέφθη την Κύπρον το 1907 υπό την ιδιότητα του ως Υφυπουργού των αποικιών και έγινε δεκτός υπό του πληθυσμού της νήσου με το αίτημα της Ενώσεως η απάντησις του ήτο:

"Θεωρώ φυσικόν, ότι η πλειονότης των κατοίκων της Κύπρου, οίτινες είναι ελληνικής καταγωγής, θεωρεί την συσσωμάτωσιν της φυλής ως ιδεώδες το οποίον πρέπει να επιδιώκωσιν οι Ελληνες ευθαρσώς και επιμόνως, αίσθημα τοιούτον αποτελεί τρανήν απόδειξιν του ευγενούς Πατριωτισμού, όστις αποτελεί χαρακτηριστικόν γνώρισμα του ελληνικού Εθνους" (εκ της προσφωνήσεως του προς το Νομοθετικόν Συμβούλιον, τον Οκτώβριον 1907). Προσέθεσεν, όμως, ότι ανειλημμέναι υποχρεώσεις απέναντι της Τουρκίας, βάσει της ως άνω Συνθήκης του 1878, εκώλυον την ικανοποίησιν της αξιώσεως αυτής δι' ένωσιν, και υποχρεώσεις όμως εκείναι αι απορρέουσαι εκ της συνθήκης του 1878, were brought at an end το 1914 κατόπιν της εκρήξεως του πολέμου μεταξύ Μεγαλης Βρεττανία και Τουρκίας.

Προσφορά της Κύπρου εις την Ελλάδα: Το 1915 η Μ. Βρεττανία προσέφερε την Κύπρον εις την Ελλάδα υπό τον όρον της μέσω εισόδου της τελευταίας εις τον πόλεμον εναντίον της Γερμανίας. Η Ελλάς δεν ηδύνατο τότε να συμμορφωθή προς τον όρον τούτον και επομένως η προσφορά εκείνη απεσύρθη χωρίς να επαναληφθή παρ' όλον ότι η Ελλάς αργότερον εισήλθεν εις τον πόλεμον εκείνον, παρά το πλευρόν της Μ. Βρεττανίας, η προσφορά όμως αυτή αποτελεί αυτή καθ' εαυτήν ακόμη μίαν επίσημον βρεττανικήν αναγνώρισιν της νομιμότητος της αξιώσεως της Κύπρου δι' ένωσιν με την Ελλάδα.

Η στάσις των Λλόϊδ Τζιωρτζ και Μακ Ντόναλντ: Το 1919 μετά το πέρας του πολέμου, κυπριακή αντιπροσωπεία ηξίωσε από την βρεττανικήν Κυβέρνησιν ένωσιν με την Ελλάδα. Ο Πρωθυπουργός κ. Λλόϋδ Τζωρτζ, δι' επιστολής, ημερομηνίας 14 Νοεμβρίου 1919 υποσχέθη εις την Πρεσβείαν ότι "οι πόθοι των κατοίκων της Κύπρου θα τύχωσι της μάλλον προσεκτικής και συμπαθούς μελέτης υπό της Κυβερνήσεως της Α. Μ. όταν αύτη σκεφθή διά το μέλλον της νήσου".

Το ίδιον έτος ο κ. Ράμσεύ Μακ Ντόναλντ, εδήλωσεν εις το διεθνές Εργατικόν Συνέδριον της Βέρνης ότι "η αρχή της αυτοδιαθέσεως θα εφαρμοσθή και εις τον λαόν της Κύπρου" (Επισημον δελτίον του Διεθνούς Εργατικού και Σοσιαλιστικού Συνεδρίου, Βέρνη 21 Φεβρουαρίου 1919).Το 1921 αρνητική απάντησις εδόθη και πάλι εις την αξίωσιν δι' ένωσιν παρ' όλον ότι πρωθυπουργός τότε ήτο ο κ. Ράμσεύ, Μακ Ντόναλντ, ο οποίος είχε προβεί εις την ώς άνω δήλωσιν εν Βέρνη.

Η εθνική εξέγερσις του 1931: Η γενική δυσαρέσκεια του λαού ένεκα της αρνήσεως εις αυτόν οιουδήποτε δικαιώματος δι' ελευθερίαν αποκορυφώθη το 1931, ότε άπαντα τα ελληνικά μέλη του Νομοθετικου Συμβουλίου παρητήθησαν εις ένδειξιν διαμαρτυρίας. Την παραίτησιν ταύτην επηκολούθησε εξέγερσις του λαού, αξιούντος ένωσιν μετά της Ελλάδος, η εξέγερσις κατεπνίγη διά της επεμβάσεως βρεττανικής στρατιωτικής δυνάμεως και οι εκκλησιαστικοί και πολιτικοί ηγέται του λαού εξωρίσθησαν ή ενετοπίσθησαν, εκατοντάδες κύπριοι εφυλακίσθησαν και μερικοί εφονεύθησαν. τα υφιστάμενα ανεπαρκή συνταγματικά δικαιώματα κατηργήσθησαν και το Νομοθετικόν Συμβούλιον διελύθη, Εκτοτε η Κύπρος διοικείται μονοκρατικώς και πάσα νομοθετική και εκτελεστική εξουσία ευρίσκεται εις τας χείρας του Κυβερνήτου.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κύπρος: Οτε εξερράγη ο δεύτερος παγκόσμος πόλεμος, η Ελλάς ετάχθη παρά το πλευρόν των συμμάχων και πολλοί κύπριοι κατετάγησαν εθελοντικώς εις τον βρεττανικόν στρατόν και επολέμησαν διά την ελευθερίαν, επί των στρατολογικών κέντρων είχον τοποθετηθή πινακίδες καλούσαι τους κυπρίους να πολεμήσουν "διά την Ελλάδα και την Ελευθερίαν". Το Σύνθημα τούτο υπήρξεν αποτελεσμαστικόν καθ' ότι ανεγνώριζε τη νομιμότητα του ελληνικού πατριωτισμού των κυπρίων και υπόσχεσιν διά την εθνικήν των ελευθερίαν. Μετά το επιτυχές πέρας του πολέμου ο κυπριακός λαός εζήτησεν όπως δοθή εις αυτόν η εθνική του ελευθερία. Κυπριακή πρσβεία επεσκέφθη το Λονδίνον το 1946 και ηξίωσιν επισήμως αυτοδιάθεσιν. Την εποχήν ακριβώς εκείνην ο βρεττανός πρωθυπουργός κ. Αττλη εδήλωσεν εις την Βουλήν των κοινοτήτων: "Καλούμεν αλλά δεν υποχωρούμεν τους λαούς να παραμείνωσιν εντός της Βρεττανικής αυτοκρατορίας. Και προσέθεσεν: "Πιστεύω ότι αυτή είναι η ορθή πολιτική. Αυτή την πολιτική υιοθέτησε η προηγουμένη Κυβέρνησις εις την περίπτωσιν των Ινδιών και ουδείς λόγος υπάρχει να τυγχάνωσι οι Βιρμανοί χειροτέρας μεταχειρίσεως ή οι Ινδοί".

Η απάντησις εις την Κυπριακήν αξίωσιν υπήρξεν εν τούτοις αρνητική, και ουδεμία δικαιολογία εδόθη, διατί οι Κύπριοι να τυγχάνωσι χειροτέρας μεταχειρίσεως από τους Ινδούς ή τους Βιρμανούς ή τους Σουδανούς,

Το Δημοψήφισμα του 1950: Τον Δεκέμβριον 1949 η Εθναρχία εκάλεσε την Κυβέρνησιν όπως διενεργήση εν τη Νήσω δημοψήφισμα. Η Κυβέρνησις ηρνήθη και η Εθναρχία ανέλαβε τη διενέργειαν ανοικτού δημοψηφίσματος, κατά το δημοψήφισμα τούτο το 80% ολοκλήρου του πληθυσμού της νήσου ή 95.7% του ελληνικού πληθυσμού εψήφισαν υπέρ της ενώσεως μετά της Ελλάδος. Η αποχή των 4.3% ωφείλετο εις την μη συμμετοχήν προσώπων αίτινα κατείχον κυβερνητικάς θέσεις ή ευρίσκοντο υπό την επίδρασιν της Κυβερνήσεως.

Η Κυβερνώσα δύναμις καλείται όπως συμμορφωθή προς απόφασιν των Ηνωμένων Εθνών: Την 27ην Απριλίου 1953 ο Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης Κύπρου, υπό την ιδιότητα του ως Εθνικού Ηγέτου και Εκπροσώπου του Ελληνικού Κυπριακού λαού, δι' επιστολής του προς τη Κυβερνώσαν δύναμιν έκάλεσε ταύτην όπως προαγάγη την πραγματοποίησιν του δικαιώματος του Κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεσιν, συμφώνως προς την απόφασιν της Γενικής Συνελεύσεως των Ηνωμένων Εθνών της 16ης Δεκεμβρίου 1952.

ΠΡΟΣΦΑΤΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Τον Ιούλιον 1954 μέλη της Βρεττανικής Κυβερνήσεως εδήλωσαν επανειλημμένως εν τη Βουλή των Κοινοτήτων ότι δεν υφίσταται ζήτημα ανεξαρτησίας ή αυτοδιαθέσεως διά την Κύπρον. Απηγγέλθη συγχρόνως ότι θα εφηρμόζετο εν τη νήσω "Σύνταγμα" παρ' όλον ότι ο ελληνικός κυπριακός λαός επανειλημμένως κατέστησε σαφές ότι δεν εζήτει σύνταγμα, αλλά Αυτοδιάθεσιν διά της οποίας θα απέκτα ούτος την εθνικήν του ελεθερίαν. Αξίζει όμως να σημειωθή ότι το σύνταγμα τούτο, σκοπός του οποίου είναι η δημιουργία εντυπώσεως ότι η Βρεττανική Κυβέρνησις διαπνέεται από φιλελεύθερα αισθήματα, και να απομακρύνη την προσοχήν του κόσμου από το υφιστάμενον καθεστώς βαρβάρου απολυταρχίας:

α). Ουδόλως διασφαλίζει τας βασικάς ελευθερίας του ατόμου.

β). Προνοεί δι'εν Νομοθετικόν Συμβούλιον εις το οποίον τα διοριζόμενα υπό της Κυβερνήσεως μέλη θα έχουν την πλειοψηφίαν.

γ). Δεν προνοεί διά την προαγωγήν της Κύπρου εις την αυτοδιάθεσιν, ακόμη και εις το απώτσερον μέλλον.

Συγχρόνως με την προπαρασκευήν της οικτράς ταύτης συνταγματικής κωμωδίας και πραγματικαί διαθέσεις του Βρεττανικού αποικιακού πνεύματος εξεδηλώθησαν διά της προκηρύξεως εις ην προέβησαν αι εν Κύπρω βρετανικαί αρχαί την 2αν Αυγούστου, συμφώνως προς την οποίαν παν πρόσωπον εκφράζον "στασιαστικήν πρόθεσιν" υπόκειται εις φυλάκισιν πέντε ετών. Περαιτέρω κατέστη σαφές ότι η έκφρασις επιθυμίας όπως επανεχθή μεταβολή εις την επί της Κύπρου κυριαρχίας (τούτο περιλαμβάνει την αυτοδιάθεσιν) είναι στασιαστική.

Από της ημέρας εκείνης το Κυπριακόν ζήτημα δύναται να συζητήται ελευθέρως εις ολόκληρον τον κόσμον όχι όμως εν Κύπρω.

4. ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΜΑΣ: Εχοντες υπ' όψιν την άρνησιν της Βρεττανικής Κυβερνήσως όπως εφαρμόση την αρχήν της ισότητος των δικαιωμάτων και της αυτοδιαθέσεως, ως αύτη εκτίθεται εις τον Καταστατικόν Χάρτην των Ηνωμένων Εθνών και την διακήρυξν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αιτούμεθα όπως η γενική συνέλευσις διασφαλίση την εφαρμογήν της ως άνω αρχής, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, εις τον λαόν της Κύπρου.

Ο λαός της Κύπρου ελπίζει ότι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, όστις αντιπροσωπεύει τον ύψιστον αγώνα της ανθρωπότητος, δι' αξίαν εποχήν ελευθερίας, ειρήνης και δικαιοσύνης, θα παραμείνη πιστός εις το πνεύμα το οποίον εδημιούργησεν αυτός και θα φανή αμερόληπτος και δίκαιος κριτής εις την υπόθεσιν του.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΑΡΧΗΣ

ΚΥΠΡΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΙΙΙ

Ο Μακάριος έσπευσε να ενημερώσει τον πρωθυπουγό της Ελλαδας Αλέξανδρο Παπάγο για την αίτηση που υπέβαλε στα Ηνωμένα Εθνη και τον κάλεσε να την υποστηρίξει.

Σε επιστολή του ύστερα από τέσσερις ημέρες (14.8.1953) ο Μακάριος ζητούσε από τον Παπάγο να σταθεί στο πλευρό των κυπρίων.

Ανέφερε ο Μακάριος στην επιστολή του:

"Κύριε Πρόεδρε,

πολλάκις είχομεν την ευκαιρίαν να αναπτύξωμεν τους λόγους διά τους οποίους επιβάλλεται η προώθησις του ζητήματος της εθνικής αποκαταστάσεως της Κύπρου και να επιστήσωμεν την προσοχήν επί των κινδύνων τους οποίους πάσα καθυστέρησις συνεπάγεται.

Εχοντες ευθύνην απέναντι του ελληνικού κυπριακού λαού, αγωνιζομένου διά το ιερώτερον των δικαιωμάτων του, είμεθα υποχρεωμένοι, αδιαλείπτως, να εντείνωμεν παν μέσον, έτοιμοι και προς πάντα θυσίαν, διά να επιτύχωμεν ό,τι και οι ημιάγριοι σήμερον διά της επιμονής των επιτυγχάνουν.

Διά τούτο εν τη σειρά των προσπαθειών ημών, βασιζόμενοι εις την απόφασιν της γενικής συνελεύσεως των Ηνωμένων Εθνών περί πραγματοποιήσεως του δικαιώματος αυτοδιαθέσεως και εκτελούντες την εντολήν του ελληνικού κυπριακού λαού, απευθυνομεθα νυν προς τα Ηνωμένα Εθνη, ζητούντες όπως συστήσουν εις τη Μεγ. Βρεττανίαν να σεβασθή το προς αυτοδιάθεσιν δικαίωμα του κυπριακού λαού.

Μη έχοντες δικονομικώς τη δυνατότητα να προωθήσωμεν την προς τον ΟΗΕ αίτησιν μας ίνα εγγραφή εις την ημερησίαν διάταξιν της γενικής συνελεύσεως και συζητηθή στρεφόμεθα προς την Κυβέρνησιν της μητρός πατρίδος και ιδιαιτέρως προς τον ένδοξον στρατάρχην και Πρωθυπουργόν αυτής και ζητούμεν την συμπαράστασιν της Ελλάδος. Δικαιούμεθα δε και αξιούμεν την συμπαράστασιν αυτήν διότι οι Κύπριοι δεν ζητούν ούτε αυτοκυβέρνησιν, ούτε αυτονομίαν, ούτε ανεξαρτησίαν, αλλά ένωσιν με την Ελλάδα και διά τούτο είναι σήμερον παγκοσμίως ανεγνωρισμένον ότι το ζήτημα μας αποτελεί πενελλήνιον εθνικήν αξίωσιν.

Ζητούμεν από την Κυβέρνησιν της μητρός πατρίδος να υιοθετήση την προς τον ΟΗΕ αίτησιν μας και να σταθή παρά το πλευρόν του κυπριακού λαού, αντί να εξαναγκάζη ημάς να εκλιπαρώμεν από ξένους τοιαύτην στοργήν.

Διότι εις περίπτωσιν καθ' ην δεν ήθελεν εισακουσθή υπό της ελληνικής Κυβερνήσεως η παρούσα ημών έκκλησις, ημείς συνεπείς προς τας υποχρεώσεις μας και εν συναισθήσει των ευθυνών μας δεν θα εγκαταλείψωμεν τας παρά τω ΟΗΕ προσπαθείας μας, αλλά θα απευθυνθώμεν προς όλα τα κράτη- μέλη αυτού ζητούντες υποστήριξιν της αιτήσεως της Κύπρου.

Ο εθναρχικός σύμβουλος κ. Σάββας Λοϊζίδης όστις θα επιδώση εις την υμετέραν εξοχότητα την παρούσαν, είναι εξουσιοδοτημένος παρ' ημών να παράσχη πάντα συμπληρωματικήν πληροφορίαν διά το προς τα Ηνωμένα Εθνη διάβημα της Κύπρου, δεδομένου δε ότι προθεσμίαι καθορίζουν τας ενώπιον του ΟΗΕ ενεργείας ημών παρακαλούμεν όπως θελήσητε να διεβιβάσητε ημίν τας τελικάς αποφάσεις ή εισηγήσεις της ελληνικής Κυβερνήσεως εντός του τρέχοντος μηνός.

Εν Αχιεπισκοπή Κύπρου

τη 14η Αυγούστου 1953

Ο εν Χριστώ Ευχέτης

+ Ο Κύπρου ΜΑΚΑΡΙΟΣ

Ο Μακάριος πίεζε με την επιστολή του τον Αλέξανδρο Παπάγο να εκδηλωθεί ανοικτά υπέρ της Κύπρου και είχε τον σκοπό του. Σε λίγες ημέρες θα μετέβαινε στην Ελλάδα ο υπουγός Εξωτερικών της Αγγλίας Αντονι Ηντεν και ανέμενε ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός θα έπαιρνε οριστικές αποφάσεις, αφού συζητούσε για άλλη μια φορά το κυπριακό με τον εκπρόσωπο της κυρίαρχης δύναμης, ενώ στην Κύπρο είχε φθάσει πριν από λίγες ημέρες ο νέος Κυβερνήτης της νήσου Αρμιτεϊτζ σε αντικατάσταση του Αντριου Ράϊτ.