29.6.1950: Η Εκτελεστική Επιτρoπή της ΣΕΚΑ απoφασιζει vα υπoστηρίξει τov Κιτίoυ Μακάριo για τo θρόvo τoυ Απoστόλoυ Βαρvάβα καθώς o Κυρηvείας Κυπριαvός εvδιαφερόμεvoς κι' αυτός για τo θρόvo βρίσκεται στo εξωτερικό επικεφαλής της Πρεσβείας της Εθvαρχίας.

S-905

29.6.1950: Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΣΕΚΑ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕΙ ΤΟΝ ΚΙΤΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΘΡΟΝΟ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΡΝΑΒΑ ΚΑΘΩΣ Ο ΚΥΡΗΝΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ, ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΚΙ ΑΥΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΡΟΝΟ, ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΘΝΑΡΧΙΑΣ

Ο Κιτίου Μακάριος είχε εισέλθει στην πρωτοπορία για το θρόνο του Αρχιεπισκόπου, καθώς είχε δραστηριοποιηθεί πολύ έντονα κατά το ενωτικό δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950 και οι υποστηρικτές του πριν καλά, καλά κλείσει το μνήμα, στο οποίο ο τάφηκε ο Μακάριος Β (καθισμένος σε καρέκλα κατά την παράδοση) ανακοίνωσαν την υποψηφιότητά του.

Το ότι ο Κιτίου Μακάριος ήταν ο εκλεκτός της Εκκλησίας είχε διαφανεί από την επομένη του ενωτικού δημοψηφίσματος κατά την οποία θα αποφασιζόταν ποιος από τους τρεις Μητροπολίτες θα ηγείτο της αποστολής της πρεσβείας στα Ηνωμένα Εθνη.

Υπάρχει μαρτυρία, όχι γραπτή σε βιβλία, αλλά στη μνήμη πολλών που έζησαν τα γεγονότα, ότι οι υποστηρικτές του και πολλοί κύκλοι της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, φρόντισαν να απομακρύνουν τον Κυρηνείας Κυπριανό, ώστε ο Κιτίου Μακάριος να έχει ελεύθερο το πεδίο, δεδομένου ότι ο Πάφου Κλεόπας και τοποτηρητής δεν έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή και γιατί οι εκκλησιαστικοί παράγοντες ήθελαν ένα νέο ιεράρχη ώστε να μη επαναλαμβάνονται τα ίδια όπως συνέβη με τους δυο προηγούμενους Αρχιεπισκόπους Λεόντιο και Μακάριο Β.

Ενώ ετοιμαζόταν η Πρεσβεία που θα πήγαινε στην Αθήνα, το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη για να μεταφέρει την απόφαση των Ελλήνων Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα, στην Κύπρο ο Μακάριος Β περνούσε τις τελευταίες του ημέρες κι' έτσι, όταν η ιεραρχία κλήθηκε να αποφασίσει για την πολύ τιμητική θέση του επικεφαλής της Πρεσβείας, δεν κατέληγε πουθενά.

Τελικά αποφασίστηκε όπως ο αρχηγός καθορισθεί με κλήρο.

Οι υποστηρικτές του Κιτίου Μακαρίου έδειχναν ότι υποστήριζαν, όπως αυτός βρίσκεται επικεφαλής της Πρεσβείας, αλλά δεν ήθελαν να αποκαλύψουν τους απότερους σκοπούς τους που δεν ήταν άλλοι από του να παραμείνει στην Κύπρο για να είναι έτοιμος να αναλάβει την πρωτοπορία για τον Αρχιεπισκοπιό θρόνο μόλις συνέβαινε το μοιραίο στο Μακάριο Β.

Ετσι ετοιμάστηκαν οι κλήροι και τοποθετήθηκαν στο καπέλο του Γραμματέα της Εθναρχίας Ξενοφώντα Κουμπαρίδη, αλλά μέσα στο καπέλο τοποθετήθηκε μόνο το όνομα του Κυρηνείας Κυπριανού. Ετσι όταν τραβήκτηκε ο πρώτος κλήρος φάνηκε ότι ευνόησε τον Κυπριανό, ο οποίος και αναχώρησε στο εξωτερικό.

Ετσι όταν σε λίγους μήνες πέθανε ο Μακάριος Β ο δρόμος για το θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα έμενε ουσιαστικά στον Κιτίου Μακάριο.

Από την άλλη το όνομα Μακάριος "πουλούσε" πολύ αυτή την περίοδο, μια και ο Μακάριος Β ήταν πολύ δημοψηφιλής, τουλάχιστον ανάμεσα στη Δεξιά. Κι' έτσι με το θάνατο του Μακαρίου Β συνήλθε η Εκτελεστική Επιτροπή της Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα ΣΕΚΑ, που αποτελείτο από τους Θεμιστοκλή Δέρβη, δήμαρχο Λευκωσίας, Μιχαήλ Πισσά, Γ.Γ. της ΣΕΚ και Στέφανο Πρωτοπαπά, Γ.Γ. της ΠΕΚ και αποφάσισαν να υποδείξουν ως υποψήφιο της Δεξιάς για τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο το Μητροπολίτη Κιτίου Μακάριο Κυκκώτη.

Οι τρεις ήλεγχαν τρεις από τις βασικές οργανωμένες καταστάσεις της Δεξιάς, δεδομένου ότι ο Θεμιστοκλής Δέρβης, ήταν και Γενικός Γραμματέας του Κυπριακού Εθνικού Κόμματος, ΚΕΚ, της Δεξιάς και έτσι ρίχθηκε το σύνθημα "Μακάριον και μόνον Μακάριον".

Η απόφαση της ΣΕΚΑ που δόθηκε στη δημοσιότητα την ίδια ημέρα (29 Ιουνίου 1950) έχει ως εξής:

"Το Διοικητικόν Συμβούλιον και η Εκτελεστική Επιτροπή της Συντονιστικής Επιτροπής του Κυπριακού αγώνος, συνήλθον εις έκτακτον σύσκεψιν κατά την 29ην Ιουνίου 1950 (χθες) και ώραν 5ην μ.μ. εις τα εν Λευκωσία γραφεία της ΣΕΚΑ κι' αφού εμελέτησαν ενδελεχώς και από πάσης πλευράς την κατάστασιν την δημιουργηθείσαν μετά τον θάνατον του υπερόχου πρωταγωνιστού του ενωτικού ημών αγώνος αοιδίμου Εθνάρχου και Αρχιεπισκόπου ημών Μακαρίου Β, διεπίστωσαν ότι η επιθυμία της μεγάλης πλειονότητος του εθνικόφρονος κυπριακού λαού στρέφεται προς την υποψηφιότητα του σεβασμ. Μητροπολίτου Κιτίου κ.κ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ διά τον Αρχιεπισκοπικόν θρόνον και υιοθέτησαν ομοφώνως την τοιαύτην επιθυμίαν του λαού και απεφάσισαν όπως κληθή το προσεχές Σάββατον 1ην Ιουλίου και ώραν 3ην μ.μ. εις την δημοτικήν Βιβλιοθήκην Λευκωσίας γενική συνέλευσις της Ολομελείας της ΣΕΚΑ τεθή ενώπιον της η ως άνω ληφθείσα υπό του Δ. Συμβουλίου και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΣΕΚΑ απόφασις.

Πέραν της τοιαύτης διαπιστώσεως εκρίθη σκόπιμον να ληφθή τοιαύτη απόφασις.

α) Προς αποφυγήν διασπάσεως και διχασμού του εθνικόφρονος κόσμου, και

β) διά την απρόσκοπτον συνέχισιν του έργου της εθνικής μας πρεσβείας εις το εξωτερικόν.

Το Διοικητικόν Συμβούλιον της ΣΕΚΑ περαιτέρω έδωσεν εντολήν εις την Εκτελεστικήν Επιτροπήν μετά του σεβ. Τοποτηρητού και παράσχη εις αυτόν πάσαν βοήθειαν διά την περιφρούρησιν του αγώνος της Εκκλησίας και του εθνικόφρονος κυπριακού λαού.

Εν Λευκωσία τη 29η Ιουνίου 1950.- Κατ' εντολήν του Διοικητικού Συμβουλίου, η Εκτελεστική Επιτροπή της ΣΕΚΑ, Θεμιστοκλής Δέρβης, Μιχαήλ Ν. Πισσάς και Στέφανος Πρωτοπαπάς".

(Μεταγλώττιση)

"Το Διοικητικό Συμβούλιο και η Εκτελεστική Επιτροπή της Συντονιστικής Επιτροπής του Κυπριακού αγώνα, συνήλθαν σε έκτακτη σύσκεψη κατά τις 29 Ιουνίου 1950 (χθες) και ώρα 5 μ.μ. στα γραφεία της ΣΕΚΑ στη Λευκωσία κι' αφού μελέτησαν ενδελεχώς και από κάθε πλευρά την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το θάνατο του υπέροχου πρωταγωνιστή του ενωτικού αγώνα μας αοίδιμου Εθνάρχη και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Β, διαπίστωσαν ότι η επιθυμία της μεγάλης πλειονότητας του εθνικόφρονος κυπριακού λαού στρέφεται προς την υποψηφιότητα του σεβασμ. Μητροπολίτου Κιτίου κ.κ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ για τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο και υιοθέτησαν ομόφωνα την τέτοια επιθυμία του λαού και αποφάσισαν όπως κληθεί το προσεχές Σάββατο 1η Ιουλίου και ώραν 3 μ.μ. στη δημοτική Βιβλιοθήκη Λευκωσίας γενική συνέλευση της Ολομελείας της ΣΕΚΑ τεθεί ενώπιον της η απόφαση που λήφθηκε από του Δ. Συμβούλιο και την Εκτελεστική Επιτροπή της ΣΕΚΑ.

Πέραν της τέτοιας διαπίστωσης κρίθηκε σκόπιμο να ληφθεί τέτοια απόφαση:

α) Προς αποφυγή διάσπασης και διχασμού του εθνικόφρονος κόσμου, και

β) Για την απρόσκοπτη συνέχιση του έργου της εθνικής μας πρεσβείας στο εξωτερικό.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΣΕΚΑ περαιτέρω έδωσε εντολή στην Εκτελεστική Επιτροπή με το σεβ. Τοποτηρητή και παράσχει σε αυτόν κάθε βοήθεια για την περιφρούρηση του αγώνα της εκκλησίας και του εθνικόφρονος κυπριακού λαού.

Λευκωσία 29 Ιουνίου 1950.- Κατ' εντολή του Διοικητού Συμβουλίου, η Εκτελεστική Επιτροπή της ΣΕΚΑ, Θεμιστοκλής Δέρβης, Μιχαήλ Ν. Πισσάς και Στέφανος Πρωτοπαπάς".

Η απόφαση της Εκτελεστικής της ΣΕΚΑ θεωρήθηκε βεβιασμένη, αλλά αυτός ήταν ο στόχος: Να υποδειχθεί ο υποψήφιος της Δεξιάς πριν εκδηλωθούν άλλοι για να υποστηρίξουν τον Κυρηνείας Κυπριανό ή τον Πάφου Κλεόπα κυρίως, πράγμα που θα έφερνε τη διάσπαση της Δεξιάς παράταξης.

Από πλευράς Αριστεράς δεν υπήρχε κανένας... κίνδυνος γιατί αριστεροί δεν υπήρχαν στους εκλογικούς καταλόγους από της εκλογής του Μακαρίου Β κι' έτσι δεν υπήρχε πλέον κίνδυνος να παίξει σημαντικό ρόλο η Αριστερά όπως συνέβη στην περίπτωση κυρίως του Αρχιεπισκόπου Λεοντίου.

Ο Μιχαλάκης Πισσάς εξήγησε αργότερα σε άρθρο του (εφημερίδα Εθνος, 13 Ιουλίου 1950) γιατί η ΣΕΚΑ ενήργησε βεβιασμένα:

"Είναι όμως, ίσως, η πρώτη φορά που ως παράταξις ενηργήσαμεν προσυνεννοημένα και γρήγορα, διά να προλάβωμεν κάθε διασπαστικήν εκ μέρους των ιδικών μας ανθρώπων κίνησιν και να προλάβωμεν και αυτούς ακόμη τους κομμουνιστάς, οι οποίοι ουδέποτε εφαντάζοντο ότι οι εθνικόφρονες θα εξυπνούσαν και θα ενεργούσαν κεραυνοβόλως. Και αυτό συνέβη μόνον διότι είχαμεν κάποιον οργανισμόν συντονιστικόν των δυνάμεων μας, την ΣΕΚΑ, την "Συντονιστικήν Επιτροπήν Κυπριακού Αγώνος", εις την οποίαν ανήκουν όλα τα εθνικόφρονα κόμματα, σωματεία, οργανισμοί, δήμαρχοι συντονιστικαί πόλεων και θρησκευτικοί και εκπαιδευτικοί σύλλογοι, καθώς και οι ηγέται των κατά πόλεις αποτυχόντων εθνικών συνδυασμών.

Η ΣΕΚ με το Διοικητικόν της Συμβούλιον συνήλθε και εμελέτησε την κατάστασιν που εδημιουργήθη με τον θάνατον του Αρχιεπισκόπου και αμέσως κατέληξεν εις την απόφασιν όπως ως εθνικόφρονες υποστηρίξωμεν όλοι ΚΟΙΝΟΝ υποψήφιον. Και ως τοιούτον, χωρίς βεβαίως να υποτιμώμεν ή να λησμωνούμεν τας υπηρεσίας και τα έργα λοιπών Ιεραρχών, ομοφώνως υπέδειξε τον καθ' όλα άξιον και αγαπητόν από τον λαόν, σεβασμ. Μητροπολίτην Κιτίου κ.κ. ΜΑΚΑΡΙΟΝ, ο οποίος διά της δράσεως του ως Μητροπολίτη, απέδειξεν ότι κατέχει όλα τα αναγκαία προσόντα να τιμήση και να λαμπρύνη τον θρόνον του Αποστ. Βαρνάβα.

Ολα τα κόμματα και ΠΕΚ και ΚΕΚ, Νέαι Συντεχνίαι και Σοσιαλιστική Παγκύπριος Πρωτοπορεία και Σοσιαλιστικά Κόμματα Λεμεσού και Λάρνακας, οι Εθνικόφρονες Δήμαρχοι και οι αντιπρόσωποι της Κυρηνείας ως και των άλλων επαρχιών, παρεδέχθησαν και προσυπέγραψαν την συντριπτικήν πλειοψηφίαν των κεκηρυγμένων υπέρ της υποψηφιότητος του Αγίου Κιτίου.

Δυστυχώς μερικοί εκ των ημετέρων νομίζουν ότι πρέπει να υποστηρίξουν και δευτέραν υποψηφιότητα. Είναι φυσικόν ότι θα αποτύχουν. Δεν θα επιβάλουν την θέλησιν των επί της πλειοψηφίας, αλλά θα κατορθώσουν κάτι άλλο: Θα διαιρέσουν τον λαόν και θα δώσουν την ευκαιρίαν εις τους κομμουνιστάς να επέμβουν και εις τους άγγλους να καγχάζουν διά τα χάλια της εθνικόφρονος παρατάξεως. Δι' αυτό χρειάζεται να προσέξουν οι αγαπητοί αυτοί φίλοι μας και να αναλογισθούν τους κινδύνους που δημιουργούν διά την θέσιν της παρατάξεως μας σήμερον εις την πλέον κρίσιμον καμπην της εθνικής μας Ιστορίας.

Πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τας προσωπικάς συμπαθείας και να έλθουν όλοι μαζί να υποστηρίξουν τον κοινόν της ΣΕΚΑ υποψήφιον, χάριν της ομονοίας και της αγάπης του λαού. Δεν πρέπει να επικρατήσουν στενοκέφαλοι αντιλήψεις, πολύ ολιγώτερον δε τοπικιστικαί τάξεις. Να προυτανεύση το πνεύμα της ανωτερότητος και η επιθυμία να μη διασπασθή η παράταξις μας. Να σκεφθούν σοβαρώτερον και να δουν το αβάσιμον του επιχειρήματος των. Εάν επρόκειτο περί πολλών θρόνων μάλιστα. Αλλά ο θρόνος είναι ένας και δεν δυνάμεθα να ικανοποιήσωμεν όλους. Και είναι πολλοί οι άξιοι να εκλεγούν. Εάν ο κάθε φίλος και εκτιμητής ενός εκ των Ιεραρχών μας αποσχισθή και σχηματίση ιδικήν του ομάδα, φαντασθήτε τι θα γίνωμεν.

Εάν οι εκτιμηταί του Σεβασμ. Τοποτηρητού ιδρύσουν Κλεοπικόν Μέτωπον, οι του Σαβασμ. Κυπριανού Κυρηναϊκόν και οι του Θεοφιλ. Γενναδίου Γενναδιακόν Μέτωπον τι γίνεται; Μήπως δεν είναι αυτοί άξιοι και ικανοί να εργασθούν και να προαγάγουν τον λαόν και την υπόθεσιν του;

Εδώ ακριβώς χρειάζεται να κατανοήσωμεν ότι οφείλομεν να υποστηρίξωμεν όλοι ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ ΕΝΑ, τον κοινόν υποψήφιον των εθνικοφρόνων Οργανώσεων, τον Σεβασμ. Κιτίου Μακάριον, τον Πρόεδρον του Πολιτικού Γραφείου της Εθναρχίας, αυτόν που καθοδηγεί σαφώς τον αγώνα μας. Με την ομόνοια μας, αυτήν θα δυναμώσωμεν την ΣΕΚΑ και θα της δώσωμεν την ευκαιρίαν να εκτελέση ένα από τα σοβαρώτερα καθήκοντα που έχει να συντονίση τας ενεργείας μας διά να φέρωμεν επί του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου ομοφώνως και διά βοής τον εκλεκτόν όλων μας, τον Κιτίου Μακάριον".

(Μεταγλώττιση)

"Είναι, όμως, ίσως, η πρώτη φορά που ως παράταξη ενεργήσαμε προσυνεννοημένα και γρήγορα, για να προλάβουμε κάθε διασπαστική από μέρους των δικών μας ανθρώπων κίνηση και να προλάβουμε και αυτούς ακόμη τους κομμουνιστές, οι οποίοι ουδέποτε φαντάζονταν ότι οι εθνικόφρονες θα ξυπνούσαν και θα ενεργούσαν κεραυνοβόλα. Και αυτό συνέβη μόνο διότι είχαμε κάποιον οργανισμό συντονιστικό των δυνάμεων μας, την ΣΕΚΑ, την " Συντονιστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα", στην οποία ανήκουν όλα τα εθνικόφρονα κόμματα, σωματεία, οργανισμοί, δήμαρχοι συντονιστικές πόλεων και θρησκευτικοί και εκπαιδευτικοί σύλλογοι, καθώς και οι ηγέτες των κατά πόλεις αποτυχόντων εθνικών συνδυασμών.

Η ΣΕΚ με το Διοικητικό της Συμβούλιο συνήλθε και μελέτησε την κατάσταση που δημιουργήθηκε με το θάνατο του Αρχιεπισκόπου και αμέσως κατέληξε στην απόφαση όπως ως εθνικόφρονες υποστηρίξουμε όλοι ΚΟΙΝΟΝ υποψήφιο. Και ως τέτοιοι, χωρίς βεβαίως να υποτιμούμε ή να λησμωνούμε τις υπηρεσίες και τα έργα λοιπών Ιεραρχών, ομόφωνα υπέδειξε τον καθ' όλα άξιο και αγαπητό από το λαό, σεβασμ. Μητροπολίτη Κιτίου κ.κ. ΜΑΚΑΡΙΟ, ο οποίος με τη δράση του ως Μητροπολίτη, απέδειξεν ότι κατέχει όλα τα αναγκαία προσόντα να τιμήσει και να λαμπρύνει το θρόνο του Αποστ. Βαρνάβα.

Ολα τα κόμματα και ΠΕΚ και ΚΕΚ, Νέες Συντεχνίες και Σοσιαλιστική Παγκύπρια Πρωτοπορεία και Σοσιαλιστικά Κόμματα Λεμεσού και Λάρνακας, οι Εθνικόφρονες Δήμαρχοι και οι αντιπρόσωποι της Κυρηνείας ως και των άλλων επαρχιών, παρεδέχθηκαν και προσυπέγραψαν την συντριπτική πλειοψηφία των κεκηρυγμένων υπέρ της υποψηφιότητας του Αγίου Κιτίου.

Δυστυχώς μερικοί από τους δικούς μας νομίζουν ότι πρέπει να υποστηρίξουν και δευτέραν υποψηφιότητα. Είναι φυσικόν ότι θα αποτύχουν. Δεν θα επιβάλουν τη θέληση τους

στην πλειοψηφία, αλλά θα κατορθώσουν κάτι άλλο: Θα διαιρέσουν το λαό και θα δώσουν την ευκαιρία στους κομμουνιστές να επέμβουν και στους άγγλους να καγχάζουν για τα χάλια της εθνικόφρονος παράταξης. Γι' αυτό χρειάζεται να προσέξουν οι αγαπητοί αυτοί φίλοι μας και να αναλογισθούν τους κινδύνους που δημιουργούν για τη θέση της παράταξης μας σήμερα στην πλέον κρίσιμη καμπή της εθνικής μας Ιστορίας.

Πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τις προσωπικές συμπάθειες και να έλθουν όλοι μαζί να υποστηρίξουν τον κοινό υποψήφιο της ΣΕΚΑ, για χάρη της ομόνοιας και της αγάπης του λαού. Δεν πρέπει να επικρατήσουν στενοκέφαλες αντιλήψεις, πολύ λιγώτερο δε τοπικιστικές τάξεις. Να πρυτανεύσει το πνεύμα της ανωτερότητας και η επιθυμία να μη διασπασθεί η παράταξη μας. Να σκεφθούν σοβαρώτερα και να δουν το αβάσιμο του επιχειρήματος τους. Εάν επρόκειτο για πολλούς θρόνους μάλιστα. Αλλά ο θρόνος είναι ένας και δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε όλους. Και είναι πολλοί οι άξιοι να εκλεγούν. Εάν ο κάθε φίλος και εκτιμητής ενός από τους Ιεράρχες μας αποσχισθεί και σχηματίσει δική του ομάδα, φαντασθείτε τι θα γίνουμε.

Εάν οι εκτιμητές του Σεβασμ. Τοποτηρητή ιδρύσουν Κλεοπικό Μέτωπο, οι του Σαβασμ. Κυπριανού Κυρηναϊκό και οι του Θεοφιλ. Γενναδίου Γενναδιακό Μέτωπο τι γίνεται; Μήπως δεν είναι αυτοί άξιοι και ικανοί να εργασθούν και να προαγάγουν το λαό και την υπόθεσή του;

Εδώ ακριβώς χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι οφείλουμε να υποστηρίξουμε όλοι ΕΝΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑ, τον κοινό υποψήφιο των εθνικοφρόνων Οργανώσεων, τον Σεβασμ. Κιτίου Μακάριο, τον Πρόεδρο του Πολιτικού Γραφείου της Εθναρχίας, αυτόν που καθοδηγεί σαφώς τον αγώνα μας. Με την ομόνοια μας, αυτήν θα δυναμώσουμε την ΣΕΚΑ και θα της δώσουμε την ευκαιρία να εκτελέσει ένα από τα σοβαρότερα καθήκοντα που έχει να συντονίσει τις ενέργείες μας για να φέρουμε στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο ομόφωνα και διά βοής τον εκλεκτό όλων μας, τον Κιτίου Μακάριο".

Στις 29 Ιουνίου, ημέρα που δόθηκε στη δημοσιότητα η απόφαση της Συντονιστικής, δηλαδή την επομένη της κηδείας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Β, οι Δέρβης, Πισσάς και Πρωτοπαπάς μαζί με τα άλλα μέλη του Συμβουλίου της ΣΕΚΑ (Χρ. Γαλατόπουλος, δήμαρχος Πάφου, Φειδίας Παρασκευαϊδης, δήμαρχος Λαπήθου, και Ζήνωνας Πιερίδης από τη Λάρνακα) πήγαν στην Αρχιεπισκοπή όπου συναντήθηκαν με τον Τοποτηρητή του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου, Μητροπολίτη Πάφου Κλεόπα, στον οποίο ανακοίνωσαν τη απόφαση τους να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Μητροπολίτη Μακαρίου.

Ο Κλεόπας δεν έφερε ένσταση και ούτε μπορούσε να αντιδράσει και να ζητήσει εκείνος την υποστήριξη τους γιατί η κατάσταση της υγείας του δεν ήταν και τόσο καλή και δεν ήθελε προφανώς να επαναληφθούν τα προηγούμενα της εκλογής των Λεοντίου και Μακαρίου Β στο θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα. Το μόνο που έκαμε ο Κλεόπας ήταν να υποσχεθεί ότι η εκλογή θα γινόταν σύμφωνα με το Καταστατικό της Εκκλησίας και ότι μέχρι την εκλογή του Αρχιεπισκόπου θα ακολουθούσε την πολιτική του αειμνήστου Μακαρίου Β.

Ο ίδιος κατέστησε γνωστές τις σκέψεις του στις 30 Ιουνίου 1950:

"Εφ όσον ο Κύριος ηθέλησε να καλέση εις τους κόλπους του τον αείμνηστον Αρχιεπίσκοπον και έπεσεν εφ' ημάς ο κλήρος της τοποτηρητείας, δηλούμεν δι' υμών προς τον ευσεβή και φιλόπαστριν ελληνικόν Κυπριακόν λαόν ότι, ως τοποτηρητής, θα προβώμεν εις όλας τας ενδεδειγμένας ενεργείας προς πλήρωσιν του κενού Αρχιεπισκοπικού Θρόνου, συμφώνως προς τους θεσμούς της Εκκλησίας και τον καταστατικόν χάρτην της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα. Είναι επάναγκες ιδία κατά τας σημερινάς κρισίμους περιστάσεις, όπως ο ελληνικός Κυπριακός λαός εκλέξη και αποκτήση το ταχύτερον τον θρησκευτικόν και εθνικόν αρχηγόν του.

Οσον αφορά τον ιερόν αγώνα δηλούμεν κατά τον επισημότερον τρόπον ότι ουδέν θα παραλείψωμεν διά την προώθησιν του και ότι θα αφιερώσωμεν απάσας ημών τας δυνάμεις, όπως η πολυπόθητος Ενωσις το όνειρον γενεών Κυπρίων καταστή πραγματικότης.

Αναμένομεν εν πεποιθήσει ότι ο Ελληνικός Κυπριακός λαός θα φανή και πάλιν αντάξιος των περιστάσεων και θα επιτελέση μετά πίστεως και ψυχραιμίας το προς την πολυπαθή εκκλησίαν και την δούλην Πατρίδα καθήκον του, εν ομονοία και αγάπη".

(Μεταγλώττιση)

"Εφ όσον ο Κύριος θέλησε να καλέσει στους κόλπους του τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο και έπεσεν σε μας ο κλήρος της τοποτηρητείας, δηλώνουμε μέσον μας προς τον ευσεβή και φιλόπαστρη Ελληνικό Κυπριακό λαό ότι, ως τοποτηρητής, θα προβούμε σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες προς πλήρωση του κενού Αρχιεπισκοπικού Θρόνου, σύμφωνα προς τους θεσμούς της Εκκλησίας και τον Καταστατικό Χάρτη της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας του Αποστόλου Βαρνάβα. Είναι επάναγκες ιδιαίτερα κατά τις σημερινές κρίσιμες περιστάσεις, όπως ο ελληνικός Κυπριακός λαός εκλέξει και αποκτήσει το ταχύτερο τον θρησκευτικό και εθνικό αρχηγό του.

Οσον αφορά τον ιερό αγώνα δηλώνουμε κατά τον επισημότερο τρόπο ότι τίποτε δεν θα παραλείψουμε για την προώθηση του και ότι θα αφιερώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, όπως η πολυπόθητη Ενωση το όνειρο γενεών Κυπρίων καταστεί πραγματικότητα.

Αναμένουμε με την πεποίθηση ότι ο ελληνικός Κυπριακός λαός θα φανεί και πάλι αντάξιος των περιστάσεων και θα επιτελέσει με πίστη και ψυχραιμία το καθήκον προς την πολυπαθή εκκλησία και τη δούλη Πατρίδα, σε ομόνοια και αγάπη".

Η απόφαση της ΣΕΚΑ για υποστήριξη της υποψηφιότητας του Μητροπολίτη Κιτίου Μακαρίου εγκρίθηκε σε σύσκεψη της Ολομέλειας της ΣΕΚΑ που έγινε την 1η Ιουλίου στη δημοτική Βιβλιοθήκη Λευκωσίας διαφωνούντος μόνο του δημάρχου Λαπήθου Φειδία Παρασκευαϊδη.

Το ανακοινωθέν που εξέδωσε ήταν πολύ σύντομο και δεν ανέφερε λεπτομέρειες της συνέλευσης:

" Η συνέλευσις της ΣΕΚΑ, αντιπρσωπεύουσα την Εθικόφρονα Παράταξιν, συνελθούσα σήμερον την 1ην Ιουλίου 1950, απεδέχθη την εισήγησιν του Δ. Συμβουλίου περί υποδείξεως της υποψηφιότητος του Παν. Μητροπολίτου Κιτίου κ.κ. Μακαρίου διά τον αρχιεπισκοπικόν θρόνον και καλεί ολόκληρον τον Εθνικόν κόσμον της νήσου όπως σταθή σύσσωμος και πειθαρχικός εις το σύνθημα "Ζήτω ο Μακάριος Γ".

(Μεταγλώττιση)

" Η συνέλευση της ΣΕΚΑ, που αντιπρσωπεύει την Εθικόφρονα Παράταξη, αφού συνήλθε σήμερα τη 1η Ιουλίου 1950, αποδέχθηκε την εισήγηση του Δ. Συμβουλίου για υπόδειξη της υποψηφιότητας του Παν. Μητροπολίτου Κιτίου κ.κ. Μακαρίου για τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο και καλεί ολόκληρο τον Εθνικό κόσμο της νήσου όπως σταθεί σύσσωμος και πειθαρχικός στο σύνθημα "Ζήτω ο Μακάριος Γ".

Οταν ο Φειδίας Παρασκευαϊδης, (μετέπειτα βουλευτής της Κυπριακής Δημοκρατίας), είδε ότι δεν είχε τη δυνατότητα να επιβάλει τις απόψεις του, μια και οι άλλοι επέμεναν στην υποψηφιότητα του Μακαρίου υπέβαλε παραίτηση από τη ΣΕΚΑ.

Ο Παρασκευαϊδης ήταν ο μοναδικός που είχε διαφωνήσει και σε επιστολή του στην εφημερίδα "Εθνος" του Δέρβη στις 11 7.1950, είχε μιλήσει για απειθαρχίες στους κόλπους της ΣΕΚΑ.

Ανέφερε :

"Αξιότιμον σύνταξιν "Εθνους",

Λευκωσίαν,

Εις το άρθρον σας του περασμένου Σαββάτου ομιλείτε περί των μελών της ΣΕΚΑ τα οποία απειθαρχούν εις αυτήν και την διασπούν επειδή ευρέθησαν εν μειοψηφία.

Επειδή μόνος μειοψηφίσας ήμην ο υποφαινόμενος και το δημοσίευμα σας αφορά εμέ, θα ελογιζόμην ευτυχής εάν ηδυνάμην να γνωρίζω από που ηρύσθητε τας περί διασπαστικών ενεργειών μου προς την ΣΕΚΑ πλρηφορίας σας, και ποίον πράγμα θεωρείτε ως απειθαρχίαν.

Μήπως διότι είχα το θάρρος να εκφράσω ελευθέρως την γνώμην μου και να επιμείνω με αξοπρέπειαν εις αυτήν μέχρι τέλους ή διά το ότι υπέβαλα παραίτησιν ως μέλος του Δ.Σ. της ΣΕΚΑ διά λόγους τάξεως κατόπιν της διαφωνίας μου προς τους λοιπούς εν τω Δ.Σ. συναδέλφους μου;

Διά το πόσον λαμβάνομεν υπ' όψιν την προειδοποίησιν των κομμουνιστών περί της οποίας ομιλείτε, σημειώσατε απλώς το γεγονός ότι η "ιερόσυλος" εισήγησις περί εκτάκτου συνεδρίας του Δ.Σ. της ΣΕΚΑ κατά την ιδίαν ημέραν της κηδείας του αειμνήστου Εθνάρχου μας εγένετο υπ' εμού.

Διά τας υπολοίπους συστάσεις σας, δηλαδή να ομιλώμεν περί παρατάξεως και συντονισμού αγώνος και εκκλήσεων κατά τας πρώτας εκλογάς, λυπούμαι να σας δηλώσω από τούδε ότι δεν θα παύσωμεν να ομιλώμεν ελευθέρως και δημοκρατικώτατα και ουδέποτε θα υποληφθώμεν εις την ελευθέραν έκφρασιν της γνώμης μας.

Αντιθέτως φρονώ μετά βεβαιότητος ότι η βεβιασμένη και βιαία επίθεσης στηριζομένη εις αβασανίστους πληροφορίας μόνον ζημίαν προσκομίζει εις τον αγώνα των Εθνικοφρόνων.

Ορθότερον θα ήτο ίσως εν προκειμένω, εάν προτού ομιλήσητε περί διαστάσεων και απειθαρχίας είτε προ οφθαλμών "βία μηδέν πράττε".

Μετ' εξαιρέτου τιμής

ΦΕΙΔΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΙΔΗΣ