26.5.1946: Ο Iωάvvης Κληρίδης κερδίζει τις εκλoγές και απoμακρύvει τov Θεμιστoκλή Δέρβη από τo δημαρχείo Λευκωσίας, στo oπoιo βρισκόταv συvεχώς από τo 1929.

S-750

26.5.1946: Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΙ ΤΟΝ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΔΕΡΒΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΑΠΟ ΤΟ 1929

Η αναμέτρηση στη Λευκωσία, κατά τις βουλευτικές εκλογές του 1946, που θεωρείτο η κύρια αναμέτρηση στις πόλεις, έγινε την επομένη 26 Μαϊου.

Οι δυο παρατάξεις έδιναν τη μεγαλύτερη μάχη στη Λευκωσία με αντιπάλους τους Ιωάννη Κληρίδη και Θεμιστοκλή Δέρβη.

Παντού επικρατούσε αναβρασμός. Μια εικόνα της κατάστασης που επικρατούσε στη Λευκωσία έδινε η εφημερίδα " Ελευθερία" (27.5.1946):

"Από των πρωϊνών ωρών της χθες Κυριακής ήρχισε μια εξαιρετική κίνησις εν Λευκωσία επ' ευκαιρία των δημοτικών εκλογών. Μολονότι αι προεκλογικαί ομιλίαι και συγκεντρώσεις της προτεραίας είχον παραταθή μέχρι του μεσονυκτίου, οι πλείστοι των δημοτών της πρωτευούσης ευρέθησαν επί ποδός εις τας οδούς, από της 5ης πρωϊνήν ώρας της χθες.

Ποδήλατα και μοτοσυκλέτται, περιέτρεχον τας οδούς ανά πάσαν στιγμήν είτε διαβιβάζοντα πληροφορίας προς τα στρατηγεία των δύο αντιπάλων συνδυασμών, είτε λαμβάνοντα εκείθεν οδηγίας διά την επικειμένην προς τας κάλπας εκστρατείαν.

Επίσης πλήθη αυτοκινήτων, φερόντων πινακίδας με τα συνθήματα και τα ονόματα των δύο συνδυασμών, συνέκλινον εκ διαφόρων κατευθύνσεων προς τα έξ εκλογικά τμήματα, έμπροσθεν των οποίων επιβίβαζον τα ανθρώπινα φορτία των, τους μέλλοντας ψηφοφόρους. Και οι τοίχοι πολλών οικημάτων ευρέθησαν από πρωϊας καλυμμένοι με εγχρώμους επιγραφάς και εκλογικά συνθήματα.

Εις την πλατείαν Μεταξά (Μετέπειτα Ελευθερίας) αμφότεροι οι συνδυασμοί είχον τοποθετήση μεγάφωνα, διά των οποίων οι εκλογείς προετρέποντο να σπεύσουν να δώσουν την ψήφον των εις άπαντα ανεξαιρέτως τα μέλη του ευνοουμένου των συνδυασμών και να μαυρίσουν ανηλεώς τα μέλη του αντιθέτου συνδυασμού.

Περί πλέον, ο εθνικός συνδυασμός διέθεσεν αυτοκίνητον της Εταιρείας "Εμπιστοσύνης", εφωδιασμένον διά μεγαφώνου, διά του οποίου εφιστάτο η προσοχή των ψηφοφόρων, καλουμένων να έχουν ως μοναδικόν στόχον της ψήφου των, τον κομμουνισμόν.

Τα εκλογικα τμήματα ήνοιξαν τας πύλας των από της 7ης π.μ. ώρας, πάραυτα δε εκινήθησαν προς αυτά από ενωρίς αναμένοντα πλήθη των εκλογέων. Λόγω της εξαιρετικής συρροής ψηφοφόρων, ήτις υπήρξεν αθρόα ιδία κατά τας πρωϊνάς ώρας, η προσέλευσις εις τας κάλπας εγίνετο διά του σχηματισμού ουρών υπό την επιτήρησιν αστυνομικών οργάνων, τα οποία εφρούρουν τας εισόδους και εξόδους και των έξ εκλογικών τμημάτων.

Αμα τη εισόδω του εις το οικείον εκλογικόν τμήμα έκαστος ψηφοφόρος παρέδιδε το εκλογικόν αυτού σημείωμα εις το αρμόδιον επί των εκλογικών καταλόγων υπάλληλον, και αφού διεπιστούτο η ταυτότης του υπό των παρεστώτων Μουκταρών, των οικείων ενοριών, ελάμβανε το ψηφοδέλτιον του και εισήρχετο εντός της αιθούσης των καλπών, ένθα και εψήφιζε. Προ των καλπών ίσταντο επόπται, οίτινες επανελάμβαναν το όνομα του υποψηφίου, του οποίου την κάλπην επετήρουν.

Εντός της αιθούσης των καλπών παρίσταντο αντιπρόσωποι των υποψηφίων, καθώς και μέλη των αντιπάλων εκλογικών συνδυασμών, οι οποίοι παρηκολούθουν την διενέγειαν της ψηφοφορίας. Οι τελευταίοι, ως πληροφορούμεθα, περιήρχοντο τα εκλογικά τμήματα και ελάμβανον γνώσιν του αριθμού των προσελθόντων ψηφοφόρων κλπ.

(Μεταγλώτιση)

"Από τις πρωϊνές ώρες της χθες Κυριακής άρχισε μια εξαιρετική κίνηση στη Λευκωσία επ' ευκαιρία των δημοτικών εκλογών. Μολονότι οι προεκλογικές ομιλίες και συγκεντρώσεις της προηγουμένης ημέρας είχαν παραταθεί μέχρι το μεσονύκτιο, οι περισσότεροι από τους δημότες της πρωτεύουσας βρέθηκαν στο πόδι στους δρόμους, από τις 5 το πρωϊ χθες.

Ποδήλατα και μοτοσυκλέττες, περιέτρεχαν στους δρόμους κάθε στιγμή είτε για να διαβιβάζουν πληροφορίες προς τα στρατηγεία των δυο αντιπάλων συνδυασμών, είτε για να λαμβάνουν από εκεί οδηγίες για την επικείμενη εκστρατεία προς τις κάλπες.

Επίσης πολλά αυτοκίνητα, που έφεραν πινακίδες με τα συνθήματα και τα ονόματα των δύο συνδυασμών, συνέκλιναν από διάφορες κατευθύνσεις προς τα έξι εκλογικά τμήματα, μπροστά από τα οποία επιβίβαζαν τα ανθρώπινα φορτία τους, τους μέλλοντες ψηφοφόρους. Και οι τοίχοι πολλών οικημάτων βρέθηκαν από το πρωϊ καλυμμένοι με έγχρωμες επιγραφές και εκλογικά συνθήματα.

Στην πλατεία Μεταξά (Μετέπειτα Ελευθερίας) και οι δυο συνδυασμοί είχαν τοποθετήσει μεγάφωνα, με τα οποία οι εκλογείς προτρέπονταν να σπεύσουν να δώσουν την ψήφο τους σε όλα ανεξαίρετα τα μέλη του ευνοουμένου τους συνδυασμού και να μαυρίσουν ανηλεώς τα μέλη του αντίθετου συνδυασμού.

Επί πλέον, ο εθνικός συνδυασμός διέθεσε αυτοκίνητο της Εταιρείας "Εμπιστοσύνης", εφοδιασμένο με μεγάφωνα, με το οποίο εφιστάτο η προσοχή στους ψηφοφόρους, που καλούνταν να έχουν ως μοναδικό στόχο της ψήφου τους τον κομμουνισμό.

Τα εκλογικά τμήματα άνοιξαν τις πύλες τους από τις 7 π.μ. ώρας, αμέσως δε κινήθηκαν προς αυτά από νωρίς τα πλήθη των εκλογέων που ανέμεναν. Λόγω της εξαιρετικής συρροής ψηφοφόρων, η οποία ήταν αθρόα ιδιαίτερα κατά τις πρωϊνές ώρες, η προσέλευση στις κάλπες γινόταν με τον σχηματισμό ουρών υπό την επιτήρηση αστυνομικών οργάνων, τα οποία εφρουρούσαν τις εισόδους και εξόδους και των έξι εκλογικών τμημάτων.

Αμέσως μετά την είσοδος του στο οικείο εκλογικό τμήμα ο κάθε ψηφοφόρος παρέδιδε το εκλογικό του σημείωμα στον αρμόδιο υπάλληλο για τους εκλογικούς καταλόγους, και αφού διεπιστωνόταν η ταυτότητά του από τους παρευρισκομένους Μουκτάρες των οικείων ενοριών, λάμβανε το ψηφοδέλτιο του και εισερχόταν στην αίθουσα των καλπών, όπου και ψήφιζε. Μπροστά στις κάλπες στέκονταν επόπτες, οι οποίοι επανελάμβαναν το όνομα του υποψηφίου, του οποίου την κάλπην επιτηρούσαν.

Στην αίθουσα με τις κάλπες παρίσταντο αντιπρόσωποι των υποψηφίων, καθώς και μέλη των αντιπάλων εκλογικών συνδυασμών, οι οποίοι παρακολουθούσαν τη διενέγεια της ψηφοφορίας. Οι τελευταίοι, όπως πληροφορούμεθα, περιήρχοντο τα εκλογικά τμήματα και λάμβαναν γνώση για τον αριθμό των ψηφοφόρων που προσήλθαν κλπ".

Οι κάλπες ανέδειξαν νικητή τον Ιωάννη Κληρίδη ο οποίος κατόρθωσε να ανακηρυχθεί δήμαρχος της πρωτεύουσας εκτοπίζοντας για πρώτη φορά από το 1929 το Θεμιστοκλή Δέρβη, ηγέτη του Κυπριακού Εθνικού Κόμματος, ΚΕΚ.

Η Δεξιά κατατροπώθηκε κυριολεκτικά γιατί ο Συνδυασμός του Ιωάννη Κληρίδη, στον οποίο το ΑΚΕΛ είχε ρίξει όλο του το βάρος κέρδισε κορδόνι εξασφαλίζοντας και τις οκτώ έδρες.

Τα αποτελέσματα έχουν ως εξής:

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΑΚΕΛ):

1. Κώστας Μιχαηλίδης 3,400

2. Ιωάννης Κληρίδης 3,397

3. Ματθαίος Παπαπέτρου 3,363

4. Χρ. Καλόγηρος 3,348

5. Γεώργιος Παρτελλίδης 3,330

6. Πυγμαλίων Ιωαννίδης 3,326

7. Μιλτιάδης Χριστοδούλου 3,274

8. Χρ. Πελίδης 3,266

ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ (Δεξιά)

1. Θεμιστοκλής Δέρβης 3,177

2. Πολύβ. Γρηγοριάδης 3,084

3. Νεοπτ. Τοφαρίδης 3,077

4. Ιω. Σπυριδάκις 3,027

5. Ανδρέας Αραούζος 3,001

6. Γεώργιος Πούλιας 3,019

7. Μιχ. Μιχαηλίδης 2,965

8. Ιάκωβος Υψηλάντης 2,927

ΕΚΛΟΓΕΣ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Εκλογές μεταξύ των Οθωμανών δεν έγιναν και αυτό όχι τυχαία.

Οι οθωμανοί αρχικά δεν υπέβαλαν υποψηφιότητες σαμποτάροντας τις εκλογές σε ένδειξη διαμαρτυρίας ότι δεν λαμβάνονταν υπόψη καθόλου στο δημαρχείο της Λευκωσίας ιδιαίτερα, αλλά και λόγω του ότι το δημοτικό συμβούλιο ζητούσε πάντοτε την Ενωση με την Ελλάδα και ύψωνε μόνο την ελληνική σημαία στο δημοτικό Μέγαρο.

Τελικά υπέβαλαν υποψηφιότητα τέσσερις υποψήφιοι και ανακηρύχθηκαν ως εκλεγέντες.

Οι ανακηρυχθέντες ήσαν οι Μουσταφά Χασάν Τσορονίκ, πωλητής πάγου και λεμονάδων, Μ. Σαλήμ Αζίζ δημοπράτης και παλαιοπώλης, Χουσεϊν Ορχάν, υπάλληλος και Οσμάν Βεχμπή δικηγορικός υπάλληλος.

Οι Οθωμανοι δεν είχαν υποβάλει στην αρχή υποψηφιότητα, παρά το γεγονός ότι είχε λήξει η πρώτη προθεσμία, αλλά τελικά δόθηκε παράταση και υπέβαλαν οι τέσσερις που ανακηρύχθηκαν ως εκλεγέντες.

Ο πρώην δημοτικός σύμβουλος δρ Φαζίλ Κουτσιούκ (μετέπειτα αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960) σε δήλωση του στις 14 Μαϊου 1946 είχε αναφέρει στην εφημερίδα "Ελευθερία" (Μεταγλώττιση από την εφημερίδα):

" Κατά τις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου τίθενται συνηθέστατα πολιτικά ζητήματα. Οταν παραστεί στις συνεδριάσεις ο αποικιακός Γραμματέας ή ο διοικητής, οι Ελληνες δημοτικοί σύμβουλοι ζητούν από μέρους ολόκληρου του συμβουλίου την Ενωση με την Ελλάδα. Επίσης κατά τις επίσημες ημέρες στο Δημοτικό Μέγαρο Λευκωσίας ανυψώνεται μόνο η ελληνική σημαία, ενώ στα δημαρχεία των άλλων πόλεων υψώνεται εκτός από την Ελληνική και η Βρετανική και η τουρκική.

Το τουρκικό στοιχείο επιθυμεί όπως ο κάθε αντιδήμαρχος είναι τούρκος και κάθε 15 χρόνια να εκλέγεται για μια πενταετία τούρκος δήμαρχος. Να υπάρχει επίσης και τούρκος δημοτικός γραμματέας όπως ήταν προηγουμένως οι δε αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου να καταχωρούνται στα πρακτικά στα ελληνικά και τα τουρκικά. Οι αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου να μεταφράζονται και στην τουρκική γλώσσα. Οπως έχουν σήμερα τα πράγματα οι τούρκοι δημοτικοί σύμβουλοι που αποτελούν μειοψηφία δεν λαμβάνονται υπόψη".