15.11.1944: Η ΠΕΚ και η Σoσιαλιστική Πρωτoπoρία εκφράζoυv επιφυλάξεις για τη συvεργασία τoυς με τo ΑΚΕΛ για τov εvωτικό αγώvα τωv Κυπρίωv καθώς oξύvovται oι σχέσεις Δεξιάς και Αριστεράς στηv Ελλάδα με κίvδυvo έκρηξης εμφυλίoυ.

S-717

15.11.1944: Η ΠΕΚ ΚΑΙ Η ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΑΚΕΛ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΟΞΥΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΕΞΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΚΡΗΞΗΣ ΕΜΦΥΛΙΟΥ. Ο ΛΕΟΝΤΙΟΣ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ

Υστερα από τη μονογραφή από τα τέσσερα κόμματα (ΑΚΕΛ, ΚΕΚ, ΠΕΚ και Σοσιαλιστική Πρωτοπορία) για συντονισμό του ενωτικού αγώνα των Κυπρίων, που έγινε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή υπό την προεδρία του Τοποτηρητή του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου Μητροπολίτη Πάφου Λεοντίου, ορίστηκε νέα σύσκεψη στις 18 Οκτωβρίου, αλλά σ' αυτήν τα πράγματα άλλαξαν. Τα κόμματα της Δεξιάς, και ιδιαίτερα η ΠΕΚ, ζήτησαν κάποια παράταση για να ενημερώσουν τους γεωργούς όπως αναφέρθηκε.

Η νέα σύσκεψη ορίστηκε για τις 15 Νοεμβρίου, αλλά η ΠΕΚ ιδιαίτερα, είχε αρχίσει να έχει επιφυλάξεις και δεν παρέστη τελικά στη σύσκεψη, ενώ με επιστολή της στον Τοποτηρητή τον καλούσε να πάρει θέση έναντι του κομμουνισμού, ενώ η η Σοσιαλιστική Πρωτοπορία ζήτησε εγγυήσεις, ότι το ΑΚΕΛ δεν θα υπονόμευε τη Φυλή.

Η νέα σύσκεψη είχε γίνει σε μια περίοδο κρίσης που άρχισε να διαφαίνεται στην Ελλάδα, με την απελευθέρωση, με πιθανότητα σύγκρουσης Αριστεράς και Δεξιάς με κίνδυνο έκρηξης εμφυλίου πολέμου.

Στη σύσκεψη ο Τοποτηρητής Λεόντιος ξιφούλκισε εναντίον της στάσης της Δεξιάς και είπεν ότι το ΑΚΕΛ αγωνίστηκε εθνικότερα από κάθε άλλον στην Κύπρο.

Εγραφε σχετικά η "Ελευθερία" στις 16.11.1944:

"Κατά την χθεσινήν εν τη Αρχιεπισκοπή τρίτην σύσκεψιν των κομμάτων, ήτις ήρχισεν από της 4 μ.μ. ώρας και διήρκεσε μέχρι της 8.30 μ.μ. η ΠΕΚ δεν παρέστη, καταστήσασα γνωστήν την τοιαύτην πρόθεσιν της, δι' επιστολής προς την Α.Π. τον Τοποτηρητήν. Ως πληροφορούμεθα η άποψις της ΠΕΚ είναι ότι η τοποτηρητεία έδει να καθορίση προηγουμένως την στάσιν της έναντι της κομμουνιστικής ιδεολογίας του ΑΚΕΛ.

Υπό των ετέρων τριών Κομμάτων εξεδόθη χθες μετά το πέρας της συσκέψεως, το ακόλουθον ανακοινωθέν:

" Το Κυπριακόν Εθνικόν Κόμμα, το ΑΚΕΛ και η Παγκύπρια Ελληνική Σοσιαλιστική Πρωτοπορία, ήκουσαν όλας τας απαντήσεις του Π. Τοποτηρητού επί των ερωτημάτων, τα οποία ετέθησαν υπό του Ανωτάτου Συμβουλίου της ΠΕΚ και παρακαλούν τούτο όπως προσέλθη και λάβη γνώσιν όλων των πρακτικών της συσκέψεως ορίζουν δε νέαν σύσκεψιν διά την 27ην Νοεμβρίου, ότε θα υποβάλουν τας προτάσεις των προς σχηματισμόν Εθνικού Συμβουλίου, επί τη βάσει των οποίων η Α.Π. ο Τοποτηρητής θα δυνηθή να προχωρήση εις τας μελλοντικας ενεργείας του.

Κατά τας πληροφορίας παρασχεθείσας ημίν υπό του κ. Γαλατοπούλου, αρχηγού της Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας, ούτος ηξίωσεν όπως δοθούν εγγυήσεις, εναντίον κάθε προσπαθείας τεινούσης να υπονομεύση τη φυλήν. Ο Π. τοποτηρητής εδήλωσεν, ότι το ΑΚΕΛ υπέρ πάντα άλλον μέχρι σήμερον ηγωνίσθη εθνικώτερον τον εθνικόν αγώνα. Η απροσδόκητος αύτη δήλωσις του Τοποτηρητού προεκάλεσε τας σφοδροτάτας διαμαρτυρίας των κ.κ. Δέρβη και Γαλατοπούλου, του τελευταίου ειπόντος ότι εάν δεν συνησθάνετο ευθύνην απέναντι του λαού, θα απεχώρει, μη έχων θέσιν εντός τοιαύτης ατμοσφαίρας".

Ο "Ανεξάρτητος", εκφραστικό όργανο του ΑΚΕΛ, παρέθετε λεπτομέρειες για την ίδια σύσκεψη την ίδια μέρα:

" Την 4ην μ.μ. ώραν της χθες συνήλθον εις σύσκεψιν εις το μέγαρον της Αρχιεπισκοπής οι αντιπρόσωποι των τεσσάρων Κομμάτων υπό την προεδρίαν του Σ. Τοποτηρητού, Θέμα της ως άνω συσκέψεως, ως γνωστόν, ήτο η εθνική Ενότης και η υπογραφή του συνταχθέντος Πρωτοκόλλου, εκ της χθεσινής συσκέψεως απουσίαζον οι αντιπρόσωποι της ΠΕΚ, οίτινες δι επιστολής των προς τον Τοποτηρητήν ετόνιζον, ότι τότε μόνον θα υπέγραφον το Πρωτόκολλον, εάν καθωρίζετο η στάσις της Εθναρχίας έναντι του Κομμουνισμού.

Εις την σύσκεψιν προσεκλήθησαν και παρεκάθησαν αντιπρόσωποι του τύπου.

Εν αρχή της συνεδρίας, λαβών τον λόγον ο Σεβασμιώττος Τοποτηρητής επελήφθη του ζητήματος το οποίον έθιγον οι αντιπρόσωποι της ΠΕΚ, δηλώσας τα εξής:

"Νομίζω ότι εν πρώτοις οφείλω να καταθέσω απόφασιν της Ιεράς Συνόδου, όπως αύτη είναι δημοσιευμένη εις την από 7.5.44 έκδοσιν του "Αποστόλου Βαρνάβα", η οποία και ελήφθη κατόπιν της εκδόσεως του βιβλίου " Δευτέρα Παρουσία" του κ. Τεύκρου Ανθία.

Και ο Σεβ. Τοποτηρητής προσέθεσεν:

"Ο κομμουνισμός είναι πολιτειακόν σύστημα και η Ιερά Σύνοδος δεν επιλαμβάνεται τούτου. Ο κομμουνμισμός δεν είναι θρησκευτική αίρεσις, ώστε να χρειάζεται αφορισμόν. Τοιούτον τι δεν αναγράφεται εις την δογματικήν. Η απόφασις εκείνη της Ιεράς Συνόδου αφορή εκείνην της Ιεράς Συνόδου, αφορή εκείνους οίτινες ομιλούν κατά του Θεού, και δεν έχει σχέσιν αν ούτοι είναι κομμουνιστιαί, είτε μη. Η Ιερά Σύνοδος κατεδίκασε τότε τον κ. Ανθίαν επί αθεϊα και όχι ασφαλώς διά κομμουνισμόν. Η εκκλησία δεν δικάζει ούτε ομιλεί διά κόμματα. Δικάζει εκείνους οίτινες κηρύττουν εναντίον των θρησκευτικών διδαγμάτων".

Ομιλών επί του Εθνικού Συμβουλίου η Α. Σεβασμιότης εδήλωσε τα εξής: "Παρακαλώ τα κόμματα να προχωρήσουν εις τη υπογραφήν του συνταχθέντος πρωτοκόλλου διά να δυνηθώ να προχωρήσω και εγώ εις τη ίδρυσιν του Εθνικού Συμβουλίου, βάσει του ελληνικού παραδείγματος".

Εν σχέσει με το ΑΚΕΛ ο Τοποτηρητής ετόνισε τα ακόλουθα:

"Είμαι πεπεισμένος ότι το ΑΚΕΛ θέλει την ένωσιν με την Μητέρα Ελλάδα, εις περίπτωσιν δε αγώνος θα ευρεθή εις την πρώτην γραμμήν. Εργάζεται μετά φανατισμού επί του ζητήματος της εθνικής αποκαταστάσεως, και θέλει την ένωσιν όσον τουλάχιστον και οι άλλοι. Το ΑΚΕΛ είναι φανατικώς ενωτικόν Κόμμα, δύναμαι δε μάλιστα να αναφέρω ότι ένα σχεδον μήνα τελευταίως το γραφείον μου κατακλύζεται από πληθώραν τηλεγραφημάτων και επιστολών εκ

μέρους παραρτημάτων του ΑΚΕΛ και αγροτικών συλλόγων, διά των οποίων μετά φανατισμού εκφράζουν τα ενωτικά των αισθήματα. Επίσης ζητούν παρά της Εθναρχίας να προχωρήση εις τον συντονισμόν του Εθνικού αγώνος με βάσιν την εθνικήν ενότητα του Ελληνικού Κυπριακού Λαού, όστις είναι πλήρως ηνωμένος επί της Εθνικής αυτού υποθέσεως. Ως Τοποτηρητής και ως Εθνάρχης αισθάνομαι ενδυμύχως μεγάλη χαράν διότι το ΑΚΕΛ, περί του οποίου υπήρξαν αμφιβολίαι ότι θα ήτο ενωτικόν σήμερον, ίσταται επί των επάλξεων του ενωτικού αγώνος και επείγεται μετ' ενθουσιασμού να αρχίση ούτος. Ελπίζω ότι και τα άλλα κόμματα αισθάνονται την ιδίαν χαράν εκ του γεγονότος ότι μεταξύ του ελληνικού κυπριακού λαού, ουδείς υπάρχει ο διαφωνών ως προς τον ενωτικόν ημών αγώνα. Φρονώ δε ότι η αγαπημένη ημών Πατρίς Ελλάς ευλογεί την εθνική ταύτη ενότητα παρά τω κυπριακώ Λαώ.

Μετά ταύτα η Α. Σεβασμιότης ανέγνωσε προς τους αντιπροσώπους των κομμάτων εκτενή ομιλίαν εν τη οποία ανέλυσε και πάλιν την θέσιν Εκκλησίας και Εθναρχίας επί του εθνικού ζητήματος. Αναφερόμενος ο σεβασμιώτατος εις τους κομμουνιστάς, είπεν ότι ο Βασιλεύς των Ελλήνων και ο κ. Παπανδρέου αποστέλλουν συγχαρητήρια τηλεγραφήματα προς τον Πρόεδρον της Σοβιετικης Ενώσεως κ. Καλλίνιν και προς τον στρατάρχην Στάλιν και ότι Ελληνες Κομμουνισταί υπουργοί, ορκισθέντες ενώπιον του Αρχιεπισκόπου Αθηνών μετέχουν σήμερον της ελληνικής Κυβερνήσεως. Η Κυπριακή Εθναρχία εφόσον διεξάγεται ο εθνικος μας αγών, δεν δύναται, παρά να συνεργάζεται μετά της ελληνικής Κυβερνήσεως, είτε αυτή εναι αριστερά είτε δεξιά".

Αναφερόμενος και πάλιν εις το ΑΚΕΛ ο Σεβ. Τοποτηρητής, είπεν ότι ολόκληρος η δράσις του κόμματος αυτού είναι πατριωτική και ότι πολλάκις απέδειξε τούτο. Και αυτοί οι δημοσιογράφοι του- εσυνέχισεν- υπεστήριξαν την εκκλησίαν, όταν δε μετέβησαν εις Λονδίνον υπέβαλον υπόμνημα υπέρ της λύσεως του Εκκλησιαστικού ζητήματος".

Περαίνων την ομιλίαν του η Α. Σεβασμιότης εκάλεσε και πάλιν τα κόμματα όπως υπογράψουν το Εθνικόν Πρωτόκολλον της 11ης Οκτωβρίου. Κατόπιν μακράς συζητήσεως η σύσκεψις κατέληξεν ότι, μετά την ομιλίαν του Τοποτηρητού η θέσις της Εκκλησίας και Εθναρχίας έναντι του όλου ζητήματος καθορίσθη πλήρως. Εν τέλει υπεγράφη υπό των αντιπροσώπων το ακόλουθο πρακτικόν. "Κατά την σύσκεψιν εν τη Αρχιεπισκοπή τα τρία κόμματα, αφού ήκουσαν όλας τας απαντήσεις της Α.Π. του Τοποτηρητού επί των ερωτήσεων, αι οποίαι ετέθησαν υπό του Ανωτάτου Συμβουλιου της ΠΕΚ, παρακαλούν το Ανώτατον Συμβούλιον της Οργανώσεως ταύτης, όπως προσέλθη και λάβη γνώσιν όλων των πρακτικών της συνελεύσεως. Ορίζουν νέα σύσκεψιν την 27.11.1944 οπότε θα υποβάλωσι τας προτάσεις των προς σχηματισμόν του Εθνικού Συμβουλίου, επί τη βάσει των οποίων η Α.Σ. θα προχωρήση εις τας μελλοντικάς ενεργείας της".

Παρά το γεγονός ότι είχε ορισθεί νέα σύσκεψη, η δήλωση του Λεοντίου ότι το ΑΚΕΛ είχε αγωνισθεί εθνικότερον από τους άλλους, προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών από τις οργανώσεις της Δεξιάς και αποτέλεσε την ασχή του τέλους της συνεργασίας των κομμάτων, καθ' ον χρόνο στην Ελλάδα ξεσπούσε ο εμφύλιος πόλεμος στις αρχές Δεκεμβρίου 1944.

Χαρακτηριστικά το Σωματείο "Ενωσις" Αγίων Ομολογητών έγραψε στο Λεόντιο σύμφωνα με τη εφημερίδα "Ελευθερία" της 20 Νοεμβρίου 1944:

" Οι κομμουνισταί Ακελικοί δεν δύνανται να θεωρώνται εθνικοί, επειδή και μόνον θέλουν την Ενωσιν. Θα ηδύναμεθα να τους ονομάσωμεν ενωτικούς, διότι κατά κοινόν κανόνα της λογικής δυνάμεθα μεν να είπωμεν ότι πας εθνικός θέλει την Ενωσιν, αλλά δεν δυνάμεθα να είπωμεν ότι και πας θέλων την ένωσιν είναι εθνικός.

Οι Ακελικοί θέλουν μεν και επιδιώκουν την ένωσιν, αλλά πολεμούν την προσπάθειαν της διατηρήσεως της εθνικής μας αποστάσεως.

"Αλλ' υμείς πανιερώτατε, θα έπρεπεν ενωρίς από όλους να ενδιαφέρεσθε όχι μόνον διά την εθνικήν μας αποκατάστασιν- την ένωσιν- αλλά και διά την εθνικήν μας υπόστασιν, άνευ της οποίας δεν θα εδικαιούμεθα να ζητήσωμεν την ένωσιν. Διότι ένας λαός, άνευ καθωρισμένης εθνικής υποστάσεως και συνειδήσεως, όπως τον θέλουν οι κομμουνισταί, θα ήτο παράλογος και αναιδής, εάν εζήτει εθνική υπόστασιν, τι θα τον ενδιαφέρη, εάν ενωθή με Βουλγάρους ή Τούρκους ή Ρώσσους ή Εβραίους".

Ως Εθνάρχης, Πανιερώτατε, δεν δικαιούσθε να συμπήξετε ή επιδιώξετε καν " Εθνικόν Συμβούλιον" εις το οποίον να έχουν μέρος και διεθνιστικά στοιχεία".

Εν τέλει της επιστολης αναφέρεται ότι δεν δύναται να νοηθή Εθνικόν Συμβούλιον, εις το οποίον θα μετέχουν και διεθνισταί, καμουφλαρισμένοι, υπό τον εθνικόν μανδύαν, διά να υποσκάπτουν την εθνικήν υπόστασιν της Κύπρου".

Λεπτομέρειες για την πορεία των επαφών των τεσσάρων κομμάτων, δημοσίευσε ο Πλουτής Σέρβας στην εφημερίδα "Ανεξάρτητος" στις 23 Νοεμβρίου 1944. Ο Σέρβας ήταν ένας από τους οκτώ αντιπροσώπους που μετέσχαν στις συσκέψεις. Εγραψε ο Σέρβας επιρρίπτοντας όλη την ευθύνη στη Δεξιά Παράταξη:

"Ακούστε όλοι οι Ελληνες Κύπριοι την πιο κάτω ιστορία. Δεν θ' αρχίσουμε από μακριά, Θα περιοριστούμε στα πρόσφατα γεγονότα.

Στο Λίβανο είχον συγκεντρωθεί αντιπρόσωποι όλων των ελληνικών Κομμάτων. Επιταχτικά τους καλούσε η Πατρίδα στην ενότητα, θυμάστε ότι πολλά σκοτεινά σημεία παρουσιάσθηκαν στην αρχή. Κατόπιν λιγώτερα, τελικά το καθετί είχε ξεκαθαρισθεί. Ολοι, όλοι ανεξαίρετα, βασιλικοί και δημοκρατικοί, Φιλελεύθεροι και Κομμουνιστές, Σοσιαλιστές και αγροτικοί είχαν συμφωνήσει. Μια Κυβέρνηση από όλα ανεξαίρετα τα Κόμματα τέθηκε επί κεφαλής του αγωνιζομένου Λαού σήμερα η ίδια η Κυβέρνηση αγωνίζεται για την ανασυγκρότηση και την προτοιμασία του εδάφους για την Συντακτικήν Εθνοσυνέλευση.

Ολοι χάρηκαν κι όλοι χειροκρότησαν "Μπράβο" στα ελληνικά κόμματα, που έδωσαν το χέρι στο κοινό καθήκο".

Στην Κύπρο η ίδια περίπου εικόνα. Ενα αλύτρωτο τμήμα του ελληνισμού ζητά τη λευτεριά του. Επιτακτικά η Πατρίδα καλεί όλους για την ενότητα την εθνική Ενότητα. Πολλοί ανταποκρίθηκαν στην φωνή της Πατρίδας. Ποιος πρώτος ανταποκρίθηκε, δεν είναι του παρόντος. Εκείνο που ενδιαφέρει είναι ότι ο Τοποτηρητής του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου και Εθνάρχης, βλέποντας αυτή την ανταπόκριση, έβαλε μπροστά τη δουλειά για την ενοποίηση όλων των δυνάμεων του Κυπριακού Λαού. Και κάλεσε πρώτα απ' όλα τα τέσσερα κόμματα, σαν εκπροσώπου των τεσσάρων ωργανωμένων πολιτικών εθνικών κατευθύνσεων.

Στις 11 του Οκτώβρη έγινε η καλή αρχή, η πρώτη σύσκεψη των δέκα, δύο από κάθε Κόμμα, με πρόεδρο τον Τοποτηρητή και Γραμματέα τον Γυμνασιάρχη του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Είναι αλήθεια, πως μερικά σκοτεινά σημεία παρουσιάσθηκαν μα, όπως και στον Λίβανον, ξεκαθαρίστηκαν. Κανείς από τους αντιπροσώπους δεν είπε ότι το ΑΚΕΛ δεν πρέπει να συμμετάσχει, κανείς τότε δεν σκέφτηκε να αφορίσει τον Κομμουνισμό, από κοινού οι αντιπρόσωποι συνέταξαν και όλοι υπέγραψαν το πιο κάτω πρωτόκολλο, με την υποχρέωση να το παρουσιάσουν στις Οργανώσεις τους για έγκριση. Ολοι ανάφεραν πως ήταν εύκολο, πολύ εύκολο αυτό, η έγκριση θάταν μόνο τυπική.

" Τα τέσσερα κυπριακά κόμματα (ΚΕΚ, ΑΚΕΛ, ΠΕΚ, ΠΕΣΠ) για να συμβάλουν εις τον συντονισμόν των εθνικο-απελευθερωτικών αγώνων του λαού, αποφασίζουν ότι αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεργασθούν εις το ζήτημα της Εθνικής Αποκαταστάσεως της Κύπρου, υπό οιουσδήποτε πολιτειακούς όρους οι οποίοι θα υφίστανται εν τη ελευξέρα Ελλάδι, αλλά έκαστον κόμμα θα εξακολουθήσει να έχει την ιδεολογίαν του, να διατηρή τας αρχάς του και να αγωνίζεται υπέρ αυτών, αλλά θα αποφεύγει οιονδήποτε τρόπον κομματικής δράσεως ή εκδηλώσεως ο οποίος ήθελε θεωρηθεί ως επζήμιος εις την εθνικήν υπόθεσιν της Κύπρου".

Υπογραμμίζουμε. Το πιο πάνω στην απόφαση όλων των αντιπροσώπων.

Τα μέλη και οι οπαδοί όλων των κομμάτων οι εφημερίδες, όλες οι εφημερίδες, οι ουδέτεροι, όλοι οι ουδέτεροι χαιρέτησαν το ανακοινωθέν, το υπογραμμένο απ' όλους τους αντιπροσώπους, που είδε το φως της δημοσιότητας, την επαύριο στις 12 του Οκτώβρη.

Στις 18 του Οκτώβρη ξανασυναντώμαστε για να υπογράψουμε. Οι αντιπρόσσωποι του ΚΕΚ, μεταφέροντας απόφαση της Κεντρικής τους Επιτροπής, υποβάλλουν πρόταση για πλήρη εκεχειρία (σταμάτημα κάθε Κομματικής δράσης) εν τούτοις όμως αδηλώτου κατηγορηματικά ότι αν η πλήρης εκεχειρία δεν γίνει αποδεκτή, τότε προς χάριν της ενότητας, δεν θα αρνηθούν να υπογράψουν το πιο πάνω πρωτόκολλο, το ΑΚΕΛ επιμένει να υποστηρίζει ότι πλήρης εκεχειρία είναι ουτοπία, είναι πράγμα που δεν έγινε ποτέ και πουθενά. Η Σοσιαλιστική Πρωτοπορία, υποστηριζει την ίδια άποψη και ο αντιπρόσωπος της ΠΕΚ ζητεί λίγο χρονικό διάστημα για να "διαφωτιστθεί ο χωρικός" έτσι που να χωνέψει δήθεν... το κόκκινο χρώμα.

Δίδεται η πρότασις. Και τα τρία Κόμματα αναγκάζονται να δεχθούν αναβολή για ένα ολόκληρο μήνα, έτσι που να "διαφωτισθεί ο χωρικός" σύμφωνα με την έκφραση του κ. Μελή Ζαχαριάδη.

Ερχόμαστε στις 15 του Νιόβρη, με την πέννα έτοιμη προς υπογραφή και το αναλυτικό σχέδιο απλωμένο στο τραπέζι προς συζήτηση.

Η ΠΕΚ δυστυχώς δεν παρευρίσκεται. Για να παρευρεθεί, θέτει τον ακόλουθο όρο μπροστά στον Τοποτηρητήν: Δηλούμεν απεριφράστως ότι δεν θα λάβουμε μέρος εις την σύσκεψιν της 15 τρέχοντος, εάν ο Εθνάρχης και αρχηγός της Εκκλησίας μας δεν καθορίσει θέσιν και στάσιν, Και επαναλαμβάνομεν κατηγορηματικώς ότι όποια και αν είναι η θέσις και η στάσις αυτή, δεν θα μας εμποδίσει από του να υπογράψουμε και διά των δύο χειρών, το σύμφωνον πατριωτών, αρκεί να ομιλήσει ο Εθνάρχης σαφώς και χωρίς περιστροφάς. Εμπρός Σεβασμιώτατε, ευλογήσατε ή μαστιγώσατε...".

Πραγματικά η ΠΕΚ δεν παρευρέθηκε, τα τρία κόμματα προσπαθούν με επιμονή να βρουν τρόπο διευθέτησης του ζητήματος και καταλήγουν στο συμπέρασμα να επικοινωνήσουν τηλεφωνικώς. Ο κ. Γαλατόπουλος επικοινωνοί με τους αντιπροσώπους της ΠΕΚ, παρακαλώντας τους όπως προσέλθουν, αλλά και πάλιν η ΠΕΚ ηρνήθη μέσον ενός των αντιπροσώπων της.

Παρά την ένταση του Κόμματος μας, όπως μη συνδεθεί το ζήτημα των απόψεων της Εκκλησίας έναντι του Κομμουνισμού με το ζήτημα της ενότητας, εντούτοις η Α. Π. προβαίνει σε διαλεκτική ανάλυση του ζητήματος και τοποθετεί το όλο ζήτημα κατά τον τρόπον που το έχουν τοποθετήσει όλες οι εκκλησιαστικές αρχές σ' όλες τις χώρες της Ορθοδοξίας.

Είναι γνωστόν ότι η φράση του Σεβ. Τοποτηρητή " Το ΑΚΕΛ είναι εθνικώτερον των άλλων" επροκάλεσε σχετικές διαμαρτυρίες. Επηκολούθησε όμως τόσο η δική μας εξήγηση όσο και η εξήγηση του σεβασμιωτάτου και το ζήτημα είχε διευθετηθεί.

Υστερα απ' αυτό το μικρό επεισόδιο, που φαίνεται ότι είχε ολότελα ξεχασθεί, επηκολούθησε ήρεμη ανταλλαγή απόψεων, κατηγορηματικές δηλώσεις, υπέρ του πρωτοκόλλου και οι αντιπρόσωποι ήσαν έτοιμοι να υπογράψουν. Εν τούτοις χάριν της ενότητας και για να εξασφαλισθεί κάθε ευκαιρία εις τη ΠΕΚ να συναντήσει τα τρία κόμματα ομόφωνα όλοι οι αντιπρόσωποι δεκτήκαμε την άποψη όπως η συνεδρίαση αναβληθεί για τις 27 τρέχοντος, έτσι που να κατορθώσουν οι αντιπρόσωποι της ΠΕΚ να διαβάσουν τα πρακτικά (και τις κατηγορηματικές δηλώσεις του πανιερωτάτου) για να συμβουλεύσουν την οργάνωση τους να υπογράψει σύμφωνα με τη πιο πάνω απόφαση τους που είχε δημοσιευθεί στην "Εσπερινή" της 14ης τρέχοντος.

Σ' όλα διακρίνει κανείς μια μεγάλη αδικαιολόγητη αργοπορία. Δουλειά που μπορούσε να γίνει μέσα σε μια δυο ώρες, σύμφωνα με τη σωστή παρατήρηση του Γυμνασιάρχη κ. Σπυριδάκη, κατανάλωση τρεις πολύωρες συνεδριάσεις. Εν τούτοις φάνηκε ότι είχαμε φτάσει στο τέρμα.

Ολοι πίστεψαν πως η 15η αποτέλεσε σταθμό με αρκετή ικανοποίηση και έτοιμοι να αντικρύσουμε με ψηλά το κεφάλι το λαό, γιατί είχαμε κάνει το πρώτο βήμα για την πραγματοποίηση του πιο σοβαρού καθήκοντος.

Μα...

Την μεθεπομένην, ένα μαύρο αντιπατριωτικό άρθρο φιλοξενείται στο πρώτο φύλλο της " ΠΑΝΑΓΡΟΤΙΚΗΣ". Ο Εθνάρχης και Αρχηγός της Εκκλησίας βρίζεται τόσο, όσο δε βρίστηκε ποτέ κανένας ιεράρχης και σε καμμιά χώρα. Πολύ φοβόμαστε ότι το στίγμα αυτό θα παραμένει για πάντα ανεξίτηλο στην "Εφημερίδα των Αγροτών".

Ο "Πυρσός" καλεί τον Τοποτηρητή να παραιτηθεί και να αποσυρθεί σε μοναστήρι χωρίς να βρίσκεται κανένας χριστιανός για να καταδικάσει την εξωφρενική αυτή πρόταση του οργάνου "των Εθνικών Υγειών Αρχών".

Την επομένη (Σάββατον 18.11.44) η Ν. Π. Επιθεώρηση, το όργανον της ΠΕΣΠ επιτίθεται άγρια ενάντια στο Δεσπότη, μιλώντας για τη "γύμνια του και την ψυχική του ασχημία". Και κατόπιν οι ανόητοι απ' όλες τις γωνιές φιλοξενού ψηφίσματα και τηλεγρφήματα για επεισόδια, που είχε διευθετηθεί και για δηλώσεις που βρίσκονται απόλυτα εναρμονισμένες προς την όλη στάση της Εκκλησίας τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό Κατακεραυνώνουν" τον Δεσπότη και στη θέση κυρίου άρθρου διαβάζουμε τέτοιες παραξενιές "οι κομμουνισταί Ακελικοί δεν δύνανται να θεωρώνται εθνικοί επειδή και μόνο θέλουν να τους ονομάσωμεν ενωτικούς".

Τι να πει κανείς μπροστά σ' αυτό το φρικτό και αξιοθρήνητο θέαμα ανθρώπων που τους καλεί αυτή τη στιγμή η Πατρίδα στο ύψιστο των καθηκόντων;

Σεις, όλοι που αγαπάτε την Πατρίδα, οι οποίοι κι αν είστε, είτε μέλη τηης Κεντρικής Καθοδήγησης είτε μέλη των Επαρχιακών Οργανώσεων, είτε ουδέτεροι, βγάλτε τα συμπεράσματά σας και δώσατε το χέρι για να επανέλθουμε όλοι μαζί (παραγνωρίζοντας τους διασπαστές και τους υπόπτους) σε κείνη την κατάσταση που αφήσαμε κατά το τέλος της τελευταίας συνεδρίασης στο Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο στις 8.30 το βράδυ της 15ης του Νοέμβρη.

Εμπρος δώστε όλοι το χέρι.

Το Κόμμα μας, κρατώντας την πέννα, θα προσέλθει κατά την 27η τρέχοντος στο Μέγαρο της Αρχιεπισκοπής, εντελώς ανεπηρέαστο από τους Βρυκόλακες, για να θέσει τη υπογραφή του, θα ζητήσει σεβασμό προς την Εθναρχία, εξασφαλίζοντας μ' αυτό τον τρόπο εκείνες τις απαραίτητες συνθήκες που θα επιτρέψουν στην Α.Π. να συνεχίσει το έργο της ενότητας.

Είμαστε απόλυτα βέβαιοι πως άλλη γραμμή απ' αυτή δεν υπάρχει.

Είμαστε απόλυτα βέβαιοι πως και τα άλλα κόμματα δεν μπορούν να βλέπουν άλλη γραμμή και θα προσέλθουν με τα ίδια αισθήματα και τις ίδιες διαθέσεις".

ΠΛΟΥΤΗΣ ΣΕΡΒΑΣ

Γενικός Γραμματέας ΑΚΕΛ