Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

16.11.1941: Συvέρχεται η Δεύτερη Παγκύπρια Εργατική Συvδιάσκεψη και απoφασίζεται η ίδρυση της Παγκύπριας Συvτεχvιακής Επιτρoπής (ΠΣΕ).

S-671

16.11.1941: ΣΥΝΕΡΧΕΤΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑΣ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (ΠΣΕ)

Ζήνων Σώζος: Παρέστη στην ιδρυτική συνέλευση του ΑΚΕΛ τον Απρίλη του 1941 στη Σκαρίνου

Οι Συντεχνίες αποτελούσαν τον πυρήνα του ΑΚΕΛ μετά τους μικροαστούς που είχαν εργασθεί για την ίδρυση του. Ετσι το ΑΚΕΛ, ως κόμμα του εργαζόμενου λαού, όπως ονομάστηκε, προσπάθησε να δράσει μέσα στις εργατικές συντεχνίες και να μεγαλώσει την επιρροή του στις μάζες αυτές.

Οι περισσότερες εργατικές συντεχνίες βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του κι έτσι θα μπορούσε να τις καθοδηγεί όπως ήθελε μέσο των ανθρώπων του Ανδρέα Φάντη, Μιλτιάδη Χριστοδούλου, Ανδρέα Ζιαρτίδη και Κώστα Παρτασίδη, και άλλων στελεχών που τώρα δραστηριοποιούνταν περισσότερο.

Ολοι αυτοί είχαν παραστεί στο συνέδριο του Κόμματος και έπαιρναν καθοδήδηση από την ηγεσία του. Ανάμεσα στους αγώνες των εργαζομένων αυτή την περίδοο, που κέρδιζε έδαφος ήταν και ο αντιφασιστικός αγώνας- ένας αγώνας που έδινε το ΑΚΕΛ από της ίδρυσης του και ιδιαίτερα μετά τη στροφή του Χίτλερ προς τη Ρωσία.

Ηδη στις 6 Αυγούστου 1939 είχε πραγματοποιηθεί η Πρώτη Παγκύπρια Εργατική Συνδιάσκεψη (ΠΣΕ) στο θέατρο Χατζηχαμπή στην Αμμόχωστο. Αυτή την περίοδο, σύμφωνα με τον Ανδρέα Φάντη (Το Κυπριακό Συνδικαλιστικό Κίνημα στα χρόνια της αγγλοκρατίας (1878-1960) Τόμος Α) λειτουγούσαν 46 συντεχνίες με 3,500 περίπου μέλη.

Η συνδιάσκεψη θεωρείτο ιστορικός σταθμός για το εργατικό κίνημα που βρισκόταν κάτω από τη επιρροή της Αριστεράς.

Σ' αυτήν πήραν μέρος 101 αντιπρόσωποι, που εκπροσωπούσαν σύμφωνα με τον Π. Γ. Κλεόπα, Πρόεδρο της Συνδιάσκεψης (Ανεξάρτητος 8.11.1957) και στο τέλος της σύμφωνα με τον Α. Φάντη εξελέγη πενταμελής επιτροπή από τους Ευστάθιο Ξυναρή, Λευκωσία, Πόπα Κλεόπα, Αμμόχωστος, Λιασή Πιερή, Λεμεσός, Ηρόδοτο Κατσικίδη Λάρνακα για να δώσει τελική μορφή σε υπόμνημα που θα επιδιδόταν στον Κυβερνήτη σχετικά με τα αιτήματα των εγαζομένων.

Την Παγκύπρια Συνδιάσκεψη (ΠΣΕ) ακολούθησε μια δεύτερη με στόχο σύμφωνα με σημείωμα του Κώστα Παρτασίδη στον "Ανεξάρτητο" της 7.11.1941 "με αποτέλεσμα την αποκρυστάλλωση των ουσιωδών εργατικών αιτημάτων προς την Κυβέρνηση και τη θέση ενός προγράμματος δράσης για τη μελλοντική ανάπτυξη του εργατικού μας κινήματος πάνω σε γερές υγιείς βάσεις.

H Δεύτερη Παγκύπρια Εργατική Συνδιάσκεψη συγκλήθηκε για τις 16 Νοεμβρίου 1941 στην αίθουσα του Θρησκευτικού Σωματείου "Η αγάπη" της Λευκωσίας, όπου στεγάζονταν οι συντεχνίες.

Στη Συνδιάσκεψη συμμετείχαν 194 αντιπρόσωποι που ανιπροσώπευαν σύμφωνα με τον Ανδρέα Φάντη 7.500 μέλη 62 συντεχνιών ή συντεχνιών υπό ίδρυση.

Ο Κώστας Παρτασίδης σε σημείωμα του για τη Συνδιάσκεψη (Ανεξάρτητος 7.11.1941) ανέφερε:

"Θυμόμαστε όλοι μας την Α. Παγκύπρια Εργατική Συνδιάσκεψη που γίνηκε στο Βαρώσι στις 6 του Αυγούστου 1939. Τότες, εργατικά μας στελέχη ανάλαβαν την διοργάνωση της (Β Συνδιάσκεψης), με αποτέλεσμα την αποκρυστάλλωση των ουσιωδών εργατικών αιτημάτων προς την Κυβέρνηση και τη θέση ενός προγράμματος δράσης για την μελλοντική ανάπτυξη του εργατικού μας κινήματος πάνω σε γερές και υγιείς βάσεις.

Από τότε ίσαμε σήμερα μεσολαβήσανε γεγονότα που επέφεραν πραγματικά σημαντικές μεταλλαγές στην όλη οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου μας. Η κρισιμότητα της πολεμικής κατάστασης δεν μπορούσε παρά να παίξει και στον δικό μας τόπο το ρόλο της, με αποτέλεσμα το κλείσιμο των μεταλλείων, το σταμάτημα, πολών επιχειρήσεων και δουλειών τον περιορισμό του εισαγωγικού και προπαντός του εισαγωγικού εμπόρου και κατά συνέπεια στη δημιουργία της μαζικής ανεργίας.

Σημαντικά γεγονότα συνέβαιναν την περίοδο της ίδρυσης του ΑΚΕΛ στις 14 Απριλίου 1941. Πιο πάνω είδηση σχετικά με τις εξελίξεις γύρω από τη στάση της Τουρκίας στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (Ανεξάρτητος 14 4 1941)

Οι εργατικές μας συντεχνίες παρ' όλες τις τεράστιες δυσκολίες που πρόβαλλαν μπροστά τους παρ' όλη τη μεγάλη ανεργία που μάστιζε τα μέλη τους, με κίνδυνο παράλυσης της υπόστασης τους και παρ' όλες τις οικονομικές δυσχέρειες που συνεπάγονταν ή τόσο κρίσιμη πολιτκή κατάσταση δε τηρηθήκανε, δεν παραλύσανε, αντίθετα αντιμετώπισαν κάθε δυσκολία, κάθε δυσχέρεια, με παραδειγματική εναιαία δράση και θέληση κι' όχι μόνο κράτησαν ψηλά τη δική τους οργάνωση μα και την ανάπτυξαν κι ανάλαβαν ταυτόχρονα κι έπαιξαν καθοδηγητικό ρόλο στην όλη εξέλιξη τόσο του ανεργιακού μας προβλήματος όσο και του αγώνα των ανοργανώτων εργατών.

Συγκεκριμένα και θετικά αιτήματα, αποφασιστικότητα στην διεκδίκηση τους και ύπαρξη πνεύματος αλληλεγγύης είνε τα κύρια χαρακτηριστικά της περιόδου που μεσολάβησε από το ξέσπασμα του πολέμου. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της καλής δουλειάς των εργατικών συντεχνιών, σ' όλες τις πόλεις είναι το γεγονός ότι οξύτατη οικονομική κρίση με τις βαρύτατες συνέπειες της για τη θετική τάξη, συνεσπειρώθη ακόμα περισσότερο, αντί να χαλαρώσει τις εργατικές ωργανωμένες δυνάμεις.

Η Συνδιάσκεψη της 9ης του Νιόβρη, δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά επισφράγισμα της όλης προεργασίας που έγινε ίσαμε σήμερα. Η ωργανωμένη εργατική τάξη αντιπροσωπεύεται στην τωρινή μας συνδιάσκεψη κατά τον πιο δημοκρατικό τρόπο, με ελεύθερα εκλεγμένους αντιπροσώπους της. Η Β συνδιάσκεψη μας έρχεται στην κατάλληλη στιγμή να θέσει τις βάσεις του οργανωτικού συγκεντρωτισμού πάνω στις οποίες θα στηριχθεί ολόκληρο το μελλοντικό οικοδόμημα του εργατικού μας κινήματος. Προσέτι η συνδιάσκεψη έρχεται να καθορίσει το πρόγραμμα εκείνο που πρέπει να ακολουθήσουν οι οργανώεις μσς, προς μαλύτερη εξυπηρέτηση των γνησίων εργατικών διεκδικήσεων με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης και με κατεύθυνση ενιαία.

Οι κοσμοϊστορικές στιγμές καθώς και οι συνθήκες ύστερα από τη δημοσίευση των εργατικών Νομοσχεδίων κατά τις οποίες καλείται η Β Παγκύπρια εργατική συνδιάσκεψη είναι τέτοιες που ρίχνουν στους ώμους των εργατικών μας οργανώσεων μεγάλες και σοβαρές ευθύνες προς τις οποίες έχουμε καθήκον επιταχτικό και άμεσον ανταποκριθούμε συνειδητά.

Ο μεγάλος αγώνας της φιλελεύθερης και προοδευτικής ανθρωπότητας που στρέφεται ενάντια στο βάρβαρο φασισμό, δε βρίσκει καθόλου αδιάφορη την εργατική τάξη, τα καθήκοντά μας έναντι του αντιφασιστικού αγώνα, έχουν ήδη καθοριστική συνδιάσκεψη μας έρχεται να επικυρώσει αυτά τα καθήκοντα.

Αλλες δυο ειδήσεις που δημοσιεύθηκαν στον "Ανεξάρτητο" στις 14 4 1941, ημέρα που πραγματοποιείτο η ιδρυτική συνέλευση του ΑΚΕΛ

Δεν χωρεί καμμιά αμφιβολία πως όλοι μας θα δώσουμε την πρεπούμενη εκτίμηση τη Β Παγκύπρια εργατική συνδιάσκεψη υποβοηθώντας το τόσο δύσκολο έργο της".

Σύμφωνα με τον "Ανεξάρτητο" της 14 11 1941 η ημερήσια διαταξη της συνδιάσκεψης περιλάμβανε τα εξής:

1. Η δράσις των συντεχνιών Κύπρου.

2. Οργανωτικόν των συντεχνιών Κύπρου.

3. Εργατικά Νομοσχέδια της 18.9.1941.

4. Ο αντιφασιστικός αγών και τα καθήκοντα των συντεχνιών.

5. Η αισχροκέρδεια και τα καθήκοντά μας.

6. Η στάσις της Κυβερνήσεως έναντι του εργατικού κινήματος και ψήφισμα διά τους εντοπισμένους και φυλακισμένους προς την Κυβέρνησιν.

Στη δεύτερη Συνδιάσκεψη της ΠΣΕ ήταν έκδηλη η παρουσία μελών και στελεχών του ΑΚΕΛ όπως ο Γεώργιος Βασιλειάδης, ο οποίος εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος του υποσχέθηκε ότι το ΑΚΕΛ θα ήταν στοργικός συμπαραστάτης των εργατών.

Το Προεδρείο της συνδιάσκεψης αποτέλεσαν οι σύνεδροι Α. Φάντης, Ε. Ξυναρής, Κ. Σιλβέστρος, Χαράλαμπος Νικόλα, Γ. Κοντεμενιώτης, Γ. Φελλάς και Π. Ευγενίου με γραμματεία για τα πρακτικά από τους Α. Ψαθά, Α. Ζιαρτίδη και Κ. Παρτασίδη.

Τη Συνδιάσκεψη χαιρέτησαν οι ακόλουθοι: Εκ μέρους του ΑΚΕΛ ο δικηγόρος Γ. Λαδάς, εκ μέρους των Συντεχνιών Λεμεσού- Πάφου Κυρ. Αποστόλου, εκ μέρους των συντεχνιών Βαρωσίων Χαρ. Νικόλα, εκ μέρους του συνδέσμου εργαζομένων γυναικών Βαρωσίων η δ. Δέσποινα Μουντζούρη, η εργάτρια Κλωστηρίου Π. Ιωάννου, Κλ. Φωτή, των συντεχνιών Λάρνακας Γιάγκος Φελλάς, Κερύνειας Γ. Κοντεμενιώτης, Λεύκας-Μόρφου Λάζαρος Χριστοφίδης και Λευκωσίας Μιλτ. Χριστοδούλου.

Επίσης εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ τους συγκεντρωθέντες προσφώνησε σύμφωνα με τον "Ανεξάρτητο" της 18.11.1941 "διά ωραίας προσλαλιάς" και " συνεχάρη την πρωτοφανή διά τα κυπριακά χρονικά τάξιν της συνδιασκέψεως και ηυχήθη εκπλήρωσιν των σκοπών των εργατών και υπεσχέθη ότι το ΑΚΕΛ θα είναι ο στοργικός συμπαραστάτης των εργατών.

Την Εκτελεστική Επιτροπή αποτέλεσαν ύστερα από εκλογές οι Ανδρέας Ζιαρτίδης, Α. Φάντης, Ε. Ξυναρής, Μ. Χριστοδούλου, Γ. Τεμβριώτης, Χ. Κατσικίδης και Κ. Ραγουζέου της Λευκωσίας, Α. Ψαθάς, Πρόδρομος Παπαβασίλη και Χ. Νικόλα της Αμμοχώστου, Κ. Παρτασίδης

ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 10 4 1943

και Δημ. Στεφανίδης Λεμεσού, Γ. Φελλάς και Σ. Παναγιώτου Λάρνακας, Γ. Κοντεμενιώτης Κερύνεια, Σάββας Πανταζή Λεύκας και Παν. Ευγενίου της Πάφου.

Την Εξελεγκτική Επιτροπή αποτέλεσαν οι Παύλος Γεωργίου, Πιερής Γεωργίου, Μιχ. Μοντάνιος, Χρ. Κωνσταντινίδης και Χρύσανθος Σαββίδης.

Η Επιτροπή που εξελέγη από τη Συνδιάσκεψη και ονομάστηκε Παγκύπρια Συντεχνιακή Επιτροπή ή ΠΣΕ από τα αρχικά των τριών λέξεων και έτσι παρέμεινε γνωστή για δυο ακόμα χρόνια μέχρι την ίδρυση της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ) που την διαδέχθηκε.

Στα πρακτικά της απόφασης της συνδιάσκεψης (σελίδες 8 και 9 κατά τη έκδοση του Γενικού Συμβουλίου της ΠΕΟ "40 χρόνια αγώνες", 1981, αναφέρονταν σαν καθήκοντα της ΠΣΕ:

" Για τον συντονισμό όλης αυτής της δράσης και ενέργειας προς την κατεύθυνση της οργάνωσης των συνδικάτων, εργατικών ενώσεων, ομοσπονδιών και γενικής συνομοσπονδίας απαιτείται η εκλογή και η συστηματική εργασία μιας Παγκύπριας Συτεχνιακής Επιτροπής που θα εκλεγεί από τη σημερινή Συνδιάσκεψη,

Καθήκοντα της ΠΣΕ θα είναι: Να επιλαμβάνεται όλων ανεξαίρετα των εργατικών ζητημάτων γενικού ενδιαφέροντος, να εμφανίζεται υπεύθυνα εν ονόματι των συντεχνιών, να τις αντιπροσωπεύει σε παγκύπριες εξωσυντεχνιακές συσκέψεις, να υποβάλλει αιτήματα και υπομνήματα προς την Κυβέρνηση, να συμμετέχει όταν παραστεί ανάγκη στη λύση συγκεκριμένων προβλημάτων κάθε συντεχνίας, και οργανώνει σε συγκεκριμένη βοήθεια σε κάθε συντεχνία που χρειάζεται στους αγώνες τους... γι' αυτό αποφασίζεται η εκλογή 17μελούς Παγκύπριας συντεχνιακής επιτροπής που να είναι η γνήσια αντιπροσωπευτική οργάνωση των συντεχνιών της Κύπρου".