Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

14.7.1942: Ο Κύπριoς Λoχίας της Βρετταvικής Αερoπoρίας Γλαύκoς Κληρίδης περιγράφει τη συμμετoχή τoυ σε βoμβαρδισμoύς εvαvτίov της χιτλερικής Γερμαvίας.

S-661

14.7.1942: Ο ΚΥΠΡΙΟΣ ΛΟΧΙΑΣ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΓΛΑΥΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗ ΚΛΗΡΙΔΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΕ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΥΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΧΙΤΛΕΡΙΚΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ.

Ο Γλαύκος Κληρίδης

Το 1936, ο Γλαύκος Κληρίδης (μετέπειτα πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας), γιος του πολιτευτή Ιωάννη Κληρίδη, ενώ φοιτούσε στην πέμπτη τάξη του Παγκυπρίου Γυμνασίου Λευκωσίας, πήγε στην Αγγλία για ανώτερες σπουδές στη νομική.

Εκεί τον βρήκε η έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε κατατάγηκε στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία και πήρε μέρος σε πολλές αποστολές πάνω από τη χιτλερική Γερμανία.

Σε μια μάλιστα επιχείρηση το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε ως πολυβολητής- ασυρματιστής, είχε καταρρίψει και ένα εχθρικό. Τον Ιούλιο του 1942 ο ίδιος περιέγραψε μάλιστα στο "Μπι- Μπι- Σί" μια επίθεση που διενήργησαν εναντίον της Κολωνίας χίλια βρετανικά αεροπλάνα. Ανέφερε ο Κληρίδης σύμφωνα με την εφημερίδα "Ελευθερία" της Λευκωσίας την 1.7.1942 :

Εφημερίδα "Ελευθερία" 13 Σεπ[τεμβρίου 1942

" Το πλήρωμα του αεροπλάνου μας ήσαν ένας αυστραλός, ένας κύπριος, εγώ, ασυρματιστής και άλλοι από όλα τα μέρη της Αγγλίας. Είμεθα καλοί φίλοι, όπως εκείνοι που συμμερίζονται τους ιδίους κινδύνους και έχουν κάτι υψηλόν που τους συνδέει. Ενα αίσθημα αδελφωσύνης. Το αεροπλάνον θέλει απόλυτον συνεργασίαν. Η ακριβής εκτέλεσις του καθήκοντος είναι το παν, και σου δίνει το αίσθημα της ικανοποιήσεως. Αφήνοντες τας ακτάς της Αγγλίας περάσαμε τας ολλανδικάς ακτάς. Εκεί συναντήσαμε τα πρώτα αντιαεροπορικά πυρά.

Το πιο θρυλικόν όμως μέρος της επιθέσεως ήτο η άφιξη επάνω στον στόχον. Το βομβαδιστικόν μας ήτο το πρώτο που έφθασε και εβλέπαμε τις φωτιές που εξερηγνύοντο εις τον ουρανόν που εφωτίζετο από τας λάμψεις των προβολέων. Οι προβολείς διέσχιζαν τον ουρανόν και μίαν στιγμήν το αεροπλάνον μας βρέθηκε εις την ακτίνα ενός προβολέα. Γρήγορα όμως ξεφύγαμε και περάσαμεν εις την ασφάλειαν του σκότους. Τα αντιαεροπορικά πυρά έβαλλαν συνεχώς.

Διά ένα ουδέτερον παρατηρητήν η εικών θα ήταν θεαματική, αλλά δεν πιστεύω να ήτο και τόσον ευχάριστη για τους γερμανούς. Για μερικά λεπτά πετάξαμεν πάνω από την πόλιν,

Ο Γλαύκος Κληρίδης ( δεύτερος από τα αριστερά) μαζί με άλλους Κυπρίους που υπηρέτησαν στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία. Από αριστερά: Σπ. Καρολίδης, από τη Λευκωσία, Γλαύκος Κληρίδης από τη Λευκωσία, Μ. Κ. Αναστασιάδης από το Ακάκι (σκοτώθηκε εν δράσει), Βάσος Πάλμας από την Αμμόχωστο και Χρ. Χαραλάμπους από τον Αναλυόντα

«Νέος Κυπριακός Φύλαξ» , 4 10 1942

αυτές ήταν οι οδηγίες μας. Είδαμεν μεγάλες πυρκαγιές να μαίνωνται και να καταβροχθίζουν μεγάλα κτίρια, ενώ νέα κύματα αεροπλάνων τας εμεγάλωναν. Εις τον γυρισμόν συναντήσαμεν μια αδιάκοπη ροή αεροπλάνων. Η περιοχή του Ρουρ παρουσίαζε μίαν διαφορετικήν εικόνα. Μερικά αεροπλάνα είχαν σπείρει τας βόμβας των και η περιοχή εκαίετο. Η λάμψις ήτο ορατή από τας ολλανδικάς ακτάς. Και ελάμβανε διαρκώς μεγαλυτέρας διστάσεις.

Η άμυνα ήτο ισχυρά όπως και εις την Κολωνίαν. Αλλά και εδώ το μέγεθος της επιθέσεως την παρέλυσε. Για ένα λεπτό, που το πυρ σταμάτησε ένα καταδιωκτικό μας κυνηγούσε. Ο πολυβολητής έβαλε και ένα Μέσσερσμιτ. Τα άλλα καταδιωκτικά έπαυσαν να μας καταδιώκουν.

Αφού εκτελέσαμεν τας διταγάς μας εγυρίσαμεν πια κουρασμένοι, αλλά γεμάτοι από την εντύπωσιν των επιδρομών. Από μακρυά εις το βάθος ξεπρόβαλε η αγγλική ακτή και αισθανθήκαμε ανακούφισιν. Σε λιγο προσγειωθήκαμε και εδώσαμεν εις τον Αξιωματικόν Πληροφοριών πληροφορίας για το κάθε τι που είχαμε κάνει. Πήγαμεν εις το κρεβάτι κουρασμένοι, αλλα ικανοποιημένοι και είμαστε πάλιν έτοιμοι διά νέαν επιδρομήν".

Λίγες μέρες αργότερα, στις 28 Ιουλίου 1942 σε μια νέα αποστολή το αεροπλάνο του καταρρίφθηκε από τις γερμανικές αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες καθώς βρισκόταν πάνω από το Αμβούργο και συνελήφθη αιχμάλωτος.

Στη Λευκωσία ο πατέρας του, έπαιρνε ένα θλιβερό μήνυμα με το οποίο του αναγγελλόταν, από λάθος, ο θάνατος του γιου του Γλαύκου:

" Νετά λύπης αγγέλλομεν προς υμάς ότι ο υιός σας Λοχίας Γλαύκος Κληρίδης, θεωρείται ως απολεσθείς, συνεπεία αεροπορικών επιχειρήσεων την 26ην Ιουλίου".

Ο Γλαύκος Κληρίδης σε νεανική ηλικία

Ο Ιωάννης Κληρίδης δέχθηκε την είδηση με στωϊκότητα, όπως έγραψε την επομένη η εφημερίδα "Ελευθερία" της Λευκωσίας:

"Ο πατήρ κ. Ι. Κληρίδης τον οποίον επεσκέφθη αργά την εσπέραν της χθες αντιπρόσωπος της "Ελευθερίας" εφαίνετο ότι εδέχθη το θλιβερώτατον άγγελμα μετά σχετικής στωϊκότητος, αν και ήτο προφανές ότι η πατρική καρδιά ήτο εσπαραγμένη".

Η εφημερίδα επανήλθε την επομένη για να πλέξει το εγκώμιο τόσο του "πεσόντος" όσο και του πατέρα του. Εγραψε στις 30 Ιουλίου 1942:

"Το θλιβερόν εκ Λονδίνου άγγελμα περί του Γλαύκου Ιω. Κληρίδου, όστις από έτους υπηρετεί εις την βρετανικήν Αεροπορίαν και ο οποίος φέρεται ως απολεσθείς κατά τας εναντίον της Γερμανίας αεροπορικάς επιχειρήσεις της 26ης λήγοντος μηνός συνεκίνησε βαθύτατα, ως αντιλαμβανόμεθα την Κυπριακήν κοινωνίαν. Και ήτο επόμενον ότι θα συνέβαινε ούτω, δεδομένης της ευρείας και ανυποκρίτου εκτιμήσεως, διά της οποίας περιβάλλεται ο πατήρ του ατυχούς νέου, αλλά και της μεγάλης συμπαθείας, της οποίας απέλαυε ο τελευταίος ούτος μεταξύ των συμμαθητών και γνωρίμων του.

Ακόμα και σε εισφορές στη μνήμη του Γλαύκου Κληρίδη προβαίνουν οι Κύπριοι για να τον τιμήσουν ύστερα από την πληροφορία ότι έχει σκοτωθεί στον πόλεμο

Ο Γλαύκος Κληρδιης, διά τον οποίον η μυχία ελπίς παντός είναι να διέφυγε τον θάνατον και απλώς ηχμαλωτίσθη, υπήρξεν αντάξιος υιός του πατρός του εις υψηλά αισθήματα. Φύσει φιλελεύθερος, ριψοκίνδυνος και γενναίος δεν εδίστασε να εγκαταλείψει τα φοιτητικά έδρανα της εν Λονδίνω νομικής σχολής, εν η εσπούδαζε προοριζόμενος να διαδεχθή μίαν ημέραν τον πατέρα εις την υψηλήν διακονίαν της Θέμιδος διά να μετάσχη του συμμαχικού αγώνος, προς τους ηθικούς σκοπούς του οποίου είδε ταυτιζόμενα τα ιδικά του ιδεώδη. Εν τούτω ο ενθουσιώδης νέος ηκολούθησεν απλώς τα πατρικά ίχνη. Οπως ο πατήρ του είχε καταταχθή εις την Κυπριακήν Εθελοντικήν Δύναμιν, ημιεγκαταλείψας το πελατοβριθές δικηγορικόν γραφείον του, διότι εθεώρησε την πράξιν του ταύτην πλήρως ηρμονισμένην με την συνείδησιν του, ούτω έπραξε και ο υιός του ταχθείς εις μίαν των ενδοξοτέρων, αλλά και επικινδυνοτέρων στρατιωτικών υπηρεσιών, την Αεροπορίαν. Αι διά του αεροπλάνου πτήσεις ανταπεκρίνοντο προς τας πτήσεις της ανησύχου ψυχής του.

Η προσφορά των στρατιωτικών υπρεσιών του νεαρού Γλαύκου υπήρξεν εκουσία και αυτό τον ανυψώνει έτι περισσότερον εις την γενικήν εκτίμησιν. Δεν ήχθη από κανένα χαμηλόν υπολογισμόν ως δε ήχθη και ο πατήρ περιβληθείς το χακί. Και οι δύο ασφαλώς θα απεδύοντο εις οιονδήποτε αγώνα δικαίου αρκεί να τον επίστευον ως τοιούτον αψηφούντες πάντα κίνδυνον και θα έπληττον αδιστάκτως τον αδικοπραγούντα, οιοσδήποτε και αν ήτο και οπουδήποτε και αν τον συνήντων, Πολλοί ίσως θα απεκάλουν τούτο δογκιχωτισμόν. Το εφ'ημίν δεν είναι παρά ανωτερότης ψυχής, η οποία πάντοτε διέκρινεν εις όλην την επαγγελματικήν και κοινωνικήν σταδιοδρμίαν τον πατέρα Κληρίδην και η οποία μαζί με την ακαμψίαν του χαρακτήρος την αγνοούσαν τους μειωτικούς συμβιβασμούς και περιφρονούσαν τα αξιώματα επέβαλον αυτόν, ανεξαρτήτως των άλλων προτερημάτων του, εις την κοινήν γνώμην της Κύπρου, εν τη συνειδήσει της οποίας η λέξις Κληρίδης απέβη ταυτόσημος με το τίμιος".

"Ελευθερία" 30 7 1942

Στη Λευκωσία έκλαψαν τον υιόν Κληρίδη ως νεκρόν ήρωα και συγγενείς του δημοσίευσαν μάλιστα και νεκρολούλουδα του στις εφημερίδες, αλλά με μια κρυφή ελπίδα ότι ίσως να μη είχε σκοτωθεί.

Αλλοι πάλι άρχισαν τις εισφορές σε διάφορα ευαγή ιδρύματα εις μνήμην του...

Ο δικηγόρος και συγγενής του Λεύκος Κληρίδης αφιέρωσε αρκετές γραμμές για να εξυμνήσει τα ανδραγαθήματα του και να τον αποχαιρετίσει, αλλά χωρίς να εγκαταλείπει την ελπίδα ότι κάπου βρισκόταν ζωντανός και θα γύριζε.

Εγραψε ο Λεύκος Κληρίδης στην εφημερίδα " Ελευθερία" στις 3 Αυγούστου 1942, κάτω από τον τίτλο " στον ήρωα μας Γλαύκο Κληρίδη" υπό μορφή "νεκρολούλουδων".

"Το πρόσφατο τηλεγράφημα, πως εξαφανίστηκες

ύστερα από τις τελευταίες επιδρομές της Βασιλικής Αεροπορίας στη Γερμανία, ήρθε στον πατέρα σου και σε μας τους δικούς σου σαν ένα θλιβερό άγγελμα, που βύθισε όλους

στο μαύρο πένθος και την ατέρμονη θλίψη.

Ως προχθές ακόμα ακούαμε την ανδρική φωνή σου να περιγράφει με αδρά χρώματα τους ηρωϊσμούς και τα κατορθώματά της Νιότης απάνω από τα συντρίμια και τα ρημάδια της Κολωνίας, και καμαρώναμε κρυφά την λεβεντιά και την ανδροπρέπεια σου. Ως προχθές ακόμα είχαμε κρυφό καμάρι την ανδρεία σου. Τώρα ένα τηλεγράφημα που αγγέλλει ξηρά τη δραματική εξαφάνιση σου, σβήνει την παλιά αίγλη, κι

απλώνει μυστικά γύρω μας ένα ολόμαυρο πέπλο: Τον πέπλο του πόνου...Σβήσαν οι ηρωϊσμοί....Πάνε τα ανδραγαθήματα... Ο ήρωας χάθηκε. Ισως σκοτώθηκε.

"Φωνή της Κύπρου" 10 10 1942

Μα εμείς οι δικοί σου, που σ' αγαπούμε τόσο δεν μπορούμε να σκεφτούμε πως είσαι άφαντος, πως αργείς να επιστρέψεις....Δεν μπορούμε να φανταστούμε σκοτωμένο ένα πλάσμα σαν εσένα. Με τσακισμένα τα φτερά της νιότης, με κλειστά τα γαλάζια μάτια...Οχι...Δεν είναι δυνατό να συμβεί ένα τέτοιο πράγμα... Γιατί πιστεύουμε πως οι ήρωες κι όλοι εκείνοι που εμπνέονται από τα μεγάλα ιδανικά κι έχουν τα στήθη γιομάτα από τα πιο ψηλά κι ευγενικά αισθήματα, δεν πεθαίνουν.

Ναι, δεν πεθαίνουν. Δεν μπορεί να πεθάνουν. Γιατί ο χάρος ντρέπεται να κόψει με το δρεπάνι του τέτοια νιάτα, τέτοια λεβεντιά. Ντρέπεται να αγγίξει το νήμα της δόξας. Ντρέπεται κι αλλάζει το δρόμο. Σέρνει αλλού τα βαριά βήματα του, στον κόσμο των ταπεινωμένων, στο δρόμο εκείνων που ζουν και πεθαίνουν χωρίς κανένα ενθουσιασμό, χωρίς έστω κι ένα ευγενικό σκίρτημα της καρδιάς δίχως κανένα ιδανικό να πλημμυρίζει τα στήθη τους...

Μα πάλι μερικές στιγμές που η απουσία σου γίνεται πιο αισθητή σ' εμάς που σ' αγαπούμε, μερικές στιγμές που οι ώρες κι οι στιγμές μας φαίνονται αιώνες, στο νού μας έρχεται άθελα κι η σκέψη πως μπορεί να σκοτώθηκε. Κι όσο κι αν ζητούμε να αποδιώξουμε μακρυά την εφιαλτική αυτή σκέψη, τόσο μας πλησιάζει πιο πολύ, τόσο βουϊζει ολοένα στ' αφτιά μας...

Μάρκος Μαρκουλλής

Σ' αυτή τη σκέψη έχουμε ν' αντιτάξουμε κι εμείς κάποια δική μας σκέψη. Τι κι αν έσβησες, αφού έσβησες, ευτυχισμένος σαν κάθε ήρωας; Κι αφού εσύ έφυγες για τ' αγύριστο ταξίδι, με το χαμόγελο στα νεανικά χείλη, δεν μπορεί παρά κι εμείς να μη κλαίμε τόσο το χαμό σου. Τι κι' αν πέθανες τόσο νέος; (Αν πέθανες...). Εζησες κι' ένοιωσες ό,τι κανένας δεν ένοιωσε στα 22 σου χρόνια. Η ζωή μια στιγμή είναι. Κι εσύ είμαι σίγουρος ένιωσες εκείνο που ζητούσε η νεανική σου καρδιά.

Αντίο Γλαύκο. Πάλι δεν αποδιώχνω την ελπίδα πως κάπου ζεις και μ' ακούεις τώρα που σου γράφω τις γραμμές αυτές..."

Τα δάκρυα ήταν πολλά για το νεαρό Γλαύκο Κληρίδη. Ομως η μητέρα του στο Λονδίνο επέμενε να πληροφορηθεί όλη την αλήθεια. Και στις 3 Οκτωβρίου 1942, ύστερα από δύο μήνες έγραφε στον άνδρα της στην Κύπρο, αφού πληροφορήθηκε τα ευχάριστα:

"Ελαβον επιστολήν από τον Γλαύκον. Αιχμάλωτος εις Γερμανίαν. Ετραυματίσθη ελαφρώς".

Τα χαρμόσυνα νέα ανήγγειλαν στον κυπριακό λαό οι διάφορες εφημερίδες. Η εφημερίδα "Ελευθερία" ανακοινώνοντας τα ευχαριστα νεα με τη πιο κάτω είδηση εξέφραζε ταυτόχρονα και τη χαρά της:

" Μετ' εξαιρετικής χαράς, την οποίαν δεν αμφιβάλλομεν θα συμμερισθή σύμπας ο Κυπριακός λαός, δημοσιεύουμε ότι ο Λοχίας της Βρετανικής Αεροπορίας Γλαύκος Ι. Κληρίδης, όστις εφέρετο ως φονευθείς κατά την αεροπορικήν επιδρομήν εναντίον της Κολωνίας, διατελεί αιχμάλωτος, εν Γερμανία. Το χαρμόσυνο άγγελμα μετεδόθη χθες προς τον έγκριτον παρ' ημίν δικηγόρον και Λοχαγόν της Εθελοντικής Δυνάμεως κ. Ι. Κληρίδη, πατέρα του νεαρού αεροπόρου, εκ μέρους της εν Αγγλία διαμενούσης εριτίμου συζύγου του".

Ο Γλαύκος Κληρίδης (κέντρο) μαζί με άλλους δύο συναγωνιστές του στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

Στη διάρκεια της κράτησης του στις γερμανικές φυλακές ο Γλαύκος Κληρίδης αποπειράθηκε τρεις φορές να αποδράσει αλλά δεν τα κατάφερε.

Απελευθερώθηκε το 1945 και μετά το τέλος του πολέμου παρασημοφορήθηκε σε αναγνώριση διακεκριμένων υπηρεσιών εναντίον του εχθρού.