30.5.1938: Απεργία γυvαικώv και Λoκ Αoυτ εργoδoτώv στo υφαvτoυργείo στηv Αμμόχωτo. Πρώτη μαζική απεργιακή κιvητoπoίηση γυvαικώv στηv Κύπρo με αίτημα αυξήσεις μερoκαμάτωv και πoλλώv αιτημάτωv, ιδιαίτερα για τίς γυvαίκες.

S-610B

30.5.1938: ΑΠΕΡΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΚ ΑΟΥΤ ΕΡΡΓΟΔΟΤΩΝ ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΕΙΟ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ. ΠΡΩΤΗ ΜΑΖΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑΚΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕ ΑΙΤΗΝΑ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΚΑΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΛΩΝ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΚΕΣ

Το Βαρώσι στα μέσα του 1938 συγκλονιζόταν από μια πολύ σημαντική, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, απεργία: Την απεργία του Νηματουργείου (ή υφαντουργείου) στην οποία είχαν κατέλθει οι εργάτριες της Κυπριακής Βιομηχανίας στα τέλη Μαϊου.

Ηταν η πρώτη μαζική απεργία στην οποία έπαιρναν μέρος γυναίκες.

Οι εργάτριες είχαν ζητήσει μείωση των εργασίμων ωρών από 12 σε οκτώ την ημερα, αύξηση των μεροκαμάτων τους απο 7 σε 9 γρόσια την ημέρα (αύξηση κατά 30%), ιατρική περίθαλψη, προειδοποίηση μιας βδομάδας σε περίπτωση που θα τους σταματούσε η διεύθυνση και εγκατάσταση απορροφητήρων για εξουδετέρωση της σκόνης από το κατεργαζόμενο βομβάκι.

Η διεύθυνση του εργοστασίου (Π. Ιωάννου) απέρριψε τα αιτήματα και δέχθηκε μόνο μείωση του ωραρίου κατά μισή ώρα. Οι 60 εργάτριες προειδοποίησαν ότι θα κατήρχοντο σε απεργία από τις 30 Μαϊου και σε απάντηση η Διεύθυνση κήρυξε "Λοκ Αουτ".

Ακολούθησαν σκληρές διπραγματέυσεις ο δε εργοδότης αντιπρότεινε έντεκα ώρες εργασίας το καλοκαίρι και οκτώ το Χειμώνα αλλά χωρίς αύξηση.

Η απεργία έπαιρνε μάκρος χωρίς να λύεται και ο εργοδότης επιδίωκε παράδοση άνευ όρων των απεργών, οι οποίες στο μεταξύ είχαν εξασφαλίσει συμπαράσταση και από τους άλλους εργαζομένους. Ο εργοδότης επέμενε στις θέσεις του παρά την υποχώρηση των εργατών σε αύξηση 10% (αντί 30%) στα μεροκάματα (δηλαδή ένα γρόσι) και στη δεκάωρη εργασία.

Ετσι αναγκάστηκαν να απευθυνθούν προς τους άλλους εργαζομένους για ενίσχυση και βοήθεια, ενώ συμπληρωνόταν ο δεύτερος σχεδόν μήνας της απεργίας τους.

Εγραφε σχετικά η "Ελευθερία" στις 24 Ιουλίου 1938:

"Απεστάλη μακρά έκκλησις, υπογεγραμμένη υπό των επιτροπών της Συντεχνίας Οικοδόμων Βαρωσίων και των υπό ίδρυσιν συντεχνιών ραπτεργατών, σιδηρουργών, φορτοεκφορτωτών, μαραγκών, κουρέων και υποδηματεργατών, διά της οποίας αι ως άνω εργατικαί αντιπροσωπείαι ζητούν την ηθικήν και υλικήν υποστήριξιν του παγκυπρίου διά την διευθέτησιν της απεργίας του Νηματουργείου των κ.κ. Π. Ιωάνου και Σίας.

Εν τη εκκλήσει αναφέρονται πάντα τα από διμήνου- ήτοι από της εκρήξεως της απεργίας γενόμενα επανειλημμένα διαβήματα υπό των εκάστοτε Δοικητών Αμμοχώστου, του δημάρχου Βασωσίων, των αντιπροσωπειών των εργατών και άλλων πολιτών προς τους κ.κ. Π. Ιωάννου και Σίας προς διευθέτησιν της απεργίας, η υποχώρησις των εγατριών απεργών εις τα αιτήματά των, ήτοι ο περιορισμός της απαιτήσεως των διά το ημερομίσθιον εις 10% και της απαιτήσεων των διά τον εργάσιμον χρόνον εις δεκάωρον και η απόρριψις πασών των ως άνω μεσολαβήσεων και υποχωρήσεων υπό του ενδιαφερομένου Οίκου.

Κατόπιν της αποτυχίας όλων των ενεργειών τούτων αι εργατικαί αντιπροσωπείαι των Βαρωσίων εν θερμή εκκλήσει των προς το παγκύπριον κοινόν τονίζουν:

Κάμνομεν έκκλησιν προς την εργατικών τάξιν της Κύπρου, προς την υγειά κοινήν γνώμην, προς κάθε κύπριον έχοντα ανεπτυγμένον το αίσθημα του καθήκοντος απέναντι της πατρίδος του και της δικαιοσύνης και μας βοηθήση να φέρωμεν εις αίσιον πέρας την λεπτήν αυτήν υπόθεσιν. Μόνον η ηθική επιβολή του παγκυπρίου θα διευθετήση την απεργίαν".

Εν τέλει γίνεται έκκλησις προς ενίσχυσιν του απεργιακού ταμείου των νηματουργών, το οποιον δίδει τα μέσα στοιχειώδους συντηρήσεως εις τας εν λόγω εργατρίας."

Η απεργία κράτησε για αρκετό ακόμα διάστημα αλλά τα αποτελέσματα ήταν μηδαμηνά- αλλά σημαντικά στους μετέπειτα αγώνες της εργαζομένης κυπρίας.