29.5.1937: Ο Κυβερvήτης Πάλμερ εvισχύει τα εισoδήματα τωv Μoυκτάρωv και τoυς αvαγκάζει vα στραφoύv περισσότερo πρoς αυτόv. Πoιoς o ρoλoς τωv Μoυκτάρωv στη διoίκηση.

S-605

28.5.1937: Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΠΑΛΜΕΡ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΟΥΚΤΑΡΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΚΑΖΕΙ ΝΑ ΣΤΡΑΦΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΝ. ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΚΤΑΡΕΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Διάταγμα του Κυβερνήτη Σερ Ρίτσμοντ Πάλμερ στις 28 Μαϊου 1937 με το οποίο καταργούνταν τα Διατάγματα Αμύνης που είχαν επιβληθεί τον Οκτώβριο του 1932 μετά την οκτωβριανή εξέγερση, καταργήθηκαν επίσης και όλοι οι κανονισμοί που είχαν θεσπισθεί από τότε μέχρι το 1936, με βάση τα Διατάγματα αυτά.

Με ειδική

υποσημείωση του στο Διάταγμα ο Πάλμερ τόνιζε ότι καμμιά από τις πράξεις που είχαν γίνει με βάση τα Διατάγματα Αμύνης δεν μπορούσε να επηρεασθεί ή να θεωρηθεί επηρεαζόμενη από το γεγονός ότι είχαν καταργηθεί τα Διατάγματα.

Ο Πάλμερ όμως δεν έμεινε με δεμένα τα χέρια και να περιμένει τον Κυπριακό λαό να ανταποκριθεί θετικά στην ενέργεια του να καταργήσει τα Διατάγματα Αμύνης. Αντίθετα προχώρησε και ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τη θέση των Μουκταρέων και αργότερα των δημάρχων όπως είχε υποσχεθεί και στη δήλωση του ο Υπουργός Αποικιών Γκόαρ λίγο προηγουμένως.

Αυτοί ήταν δυο πυλώνες πάνω στους οποίους μπορούσε να στηρίζεται πολύ για να προωθεί τα σχέδιά

του.

Στις 28 Μαϊου, ημέρα που είχε καταργήσει οριστικά τα διατάγματα Αμύνης ο Πάλμερ δημοσίευσε παράλληλα νέους νόμους με τους οποίους αύξανε τα εισοδήμαστα των Μουκταρέων και Αζάδων, πράγμα που τους έκανε να βρεθούν ακόμα περισσότερο δίπλα του, παρά προς το λαό.

Τα εισοδήματα των παραγόντων αυτών δεν θα τα έδινε φυσικά ο ίδιος ο Πάλμερ, αλλά ο ίδιος ο λαός.

Ανάλυση των Νόμων δημοσίευσε η εφημερίδα "Ελευθερία" την επομένη 29.5.1937 (Μεταγλώττιση):

" Με τον υπ' αριθμόν 12 νόμο του 1937 καθορίζονται ορισμένα τέλη, τα οποία δικαιούνται να λαμβάνουν οι Μουχτάρες και Αζάδες ενώ απαγορεύεται στο εξής, στους μεν και στους δε, όπως αξιώνουν, την πληρωμή οποιωνδήποτε τελών, τα οποία δεν αναγράφονται ρητά στο νόμο αυτό είτε σε οποιονδήποτε άλλο νόμο.

Ετσι οι Μουχτάρες (ή Μουκταρέοι), για κάθε πιστοποιητικό που αφορά βόδι, αγελάδα, μοσχάρι, γκαμήλα, όνο, ίππο, φοράδα, ημίονο, κλπ,. δικαιούνται να λαμβάνουν τέλος 4 1/2 γρόσια. Με το πιστοποιητικό που αφορά πρόβαστο, αίγα, αμνό ή ερίφιο ή χοίρο ένα γροσι. Για κάθε πιστοποιητικό που αφορά μεγάλα ζώα (ως ίπππο, βόδι κλ.π) και έχει εκδοθεί κατά την ιδία αγοραπωλησία και μετά την έκδοση δέκα παρόμοιων πιστοποιητικών ένα γρόσι και για έκαστο πιστοποιητικό που αφορά μικρά ζωά, που εκδόθηκε δε κατά την ιδίαν αγοραπωλησία και μετά την έκδοση δέκα παρομοίων πιστοποιοητικών μισό γρόσι.

Για πιστοποιητικό με φωτογραφία που συνοδεύει αίτηση προς έκδοση διαβατηρίων οι μεν Μουχτάρες δικαιούνται στη λήψη τέλους 6 γροσίων, οι δε Αζάδες στη λήψη τέλους 3 γροσίων.

Με τον ίδιο αυτό νόμο προνοείται ότι οποιοσδήποτε Μουχτάρης ή Αζάς ενεργήσει κατά παράβαση του Νόμου ή χορηγήσει ψευδές πιστοποιητικό θα τιμωρείται με πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις δέκα λίρες, ανεξάρτητα από κάθε άλλην ποινή, στη οποία δυνατό να καταδικασθεί για το αδίκημα αυτό σύμφωνα με οποιονδήποτε άλλο νόμο.

Με το Νόμο 13 του 1937 τροποποιείται ο Νόμος για αγροφύλακες και προνοείται υπέρ των Μουχτάρων η είσπραξη τέλους προς 2 1/2 τοις εκατό στις αγροζημίες υπό τον όρο ότι το σύνολο των τέτοιων δικαιωμάτων δεν θα υπερβαίνει τις πέντε λίρες μέσα σε ένα έτος.

Ο υπ' αριθμόν 15 του 1937 Νόμος για υποχρέωση των χωριών προνοεί για καταβολή στον οικείο Μουκτάρη τέλους από δέκα σελίνια.

Πραγματικά οι Μουκταρέοι αποτελούσαν μάστιγα για το λαό την περίοδο εκείνη. Με τις εξουσίες και τη στάση τους ασχολήθηκε ιδιαίτερα ο γραμματέας του συνεργατικού ταμιευτηρίου δασκάλων Κύπρου

Νέαρχος Κληρίδης που έγραψε στην εφημερίδα "Ελευθερία", στις 21 Μαϊου 1937 ότι αυτοί ενεργούσαν με ετσιθελισμό και αυθαιρεσίες:

Εγραψε ο Νέαρχος Κληρίδης ασχολούμενος με το Μπακάλη και το Μουκτάρη των κοινοτήτων σε σχέση με την ανάπτυξη του Συνεργατικού Κινήματος:

"Εκτός από την μπακαλοκρατία, που θεωρούμε ένα σοβαρό εμπόδιο στου συνεργατισμού τον δρόμο, είναι και ένα άλλο σοβαρότερο και δυσκολώτερο, η Μουχταροκρατία. Από τον καιρό που καταργήθηκε το σύστημα της εκλογής Μουκταρών από τους χωρικούς, τα πράγματα έχουν αλλάξει ολοσδιόλου. Με την τροποποίηση του συστήματος των εκλογών έλειψαν από πολλά χωρία οι κομματισμοί, οι αντεγκλήσεις, η δημαγωγία και οι εκλογικές διαφθορές μα ήρθαν άλλα κακά χειρότερα, ο κοτζαπασισμός, ο ετσιθελισμός, η αυθαιρεσία, που αναγκάζουν τους χωρικούς να κλείσουν το στόμα.

Υπάρχουν τύπου Μουχταρομπακάληδων που είναι καλοί κι ευγενικοί τύποι, κι εκτελούν καλά τα καθήκοντά τους. Μα υπάρχουν και τύποι που φέρνουνται με τρόπο τσαρικό στους χωριανούς τους και άλλο από το "έτσι θέλω" δεν ακούεις από το στόμα τους, προ πάντων όταν πρόκειται να μεταχειριστούν αντιθέτους τους. Τριγυρισμένοι από τους αστυνομικούς, τους υγιεινομικούς, γεωργικούς, κτηματολογικούς και άλλους υπαλλήλους με τους οποίους συνδέονται με στενή φιλία, έχουν εξασφαλισμένο για πάντα το Μουχταρικόν αξίωμα και κανένας δεν μπορεί να τα βάλη μαζί τους.

Οι αζάδες δεν μπορούν εύκολα νάχουν αντίρρηση στα σχέδια και τους ιδιωτικούς υπολογισμούς του Μουχτάρη, έστω κι αν το καταλαβαίνουν γιατί ξέρουν πως άμα κοντέψη ο καιρός του ξαναδιορισμού τους, θα ρωτηθή ο Μουχτάτης αν συνεργάζωνται μαζί του οι Αζάδες και αν τύχη να τάχουν χαλασμένα, θα δώση κακή σύσταση γι' αυτούς και θα αντικασταθούν.

Οι λόγοι που δεν μπορεί κανένας να φέρει αντίρρηση στα σχέδια του Μουχταρομπακάλη είναι πολλοί. Ο κάθε χωρικός ξαίρει πως αν τα χαλάση μαζί του θα τον εκδικηθή στην κατανομή της σχολικής φορολογίας, της αγροφυλακής, θα του γίνη ζημιά κι ο αγροφύλακας δεν θα τη δη, θα ζημιώση ο ίδιος και θα πληρώση διπλά και τριπλά, θα χρειαστή πιστοποιητικό για το γιατρό και θα του αρνηθή, θα χρειαστή πιστοποιητικό γεννήσεως για το παιδί του και θα πληρώση ενώ αν ήταν φίλος του-πελάτης του δεν θα πλήρωνε, θα κάμη καμιά μικροπαράβαση και δε θα γλιτώσει, θα παραβή από άγνοια κάποιο νόμο και θα προδοθή και πάει λέγοντας.

Με τέτοιο καθεστώς ποιος θα τολμήση να κακοφανίση το Μουχατάρη-μπακάλη; Ποιος μπορεί να τολμήση να μην πάη στο μαγαζί του να ψωνίση και να πάη στου άλλου; Θα τολμήση τότε μόνον όταν το θέλη ο Μουχτάρης, όταν δεν τον μέλλει, ή όταν ο χωρικός δεν είναι Ολλανδέζικη αγελάδα, αλλά κατσίκα της Τηλλυριάς. Ποιος θα τολμήση να πωλή ο Μουχτάρης λιπάσματα, θειάφι, κρασί, κονιάκι και να πάρη από άλλο; Ποιος θα τολμήση να πουλήση σιτάρι, κουκιά, αμύγδαλα, λάδι, κρασί κλπ σε άλλο χωρίς να λάβη υπόψη του πως τέτοιο αγοράζει κι ο μουχτάρης; Εχει τέτοια εξουσία και τέτοια δύναμη που αν θελήση μπορεί να κρατήση στη φούχτα του όλους τους χωριανούς και να τους λέη καθίστε και να κάθουνται, σηκωθήτε και να σηκώνουνται, να κάνη ότι θέλει, να τους εκμεταλλεύεται και να πλουτίζη εις βάρος των όσο θέλει κι όπως θέλει".