Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου

image

Δωρεάν προσφορά σε ερευνητές, μελετητές, φοιτητές, μαθητές και δημοσιογράφους.

Από την Κύπρο στην αρχαιότητα, μέχρι την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αγγλοκρατία, η ΕΟΚΑ, το πραξικόπημα, το σχέδιο Ανάν, η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αρχείο Παναγιώτη Παπαδημήτρη

papademetris-pΜοναδικό αρχείο στο οποίο μπορείτε να προστρέξετε και να αναζητήσετε εύκολα και γρήγορα αυτό που θέλετε για μια περίοδο 8.000 ετών για την Ιστορία της Κύπρου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

11.2.1932: (Α Μέρoς): Η έκθεση τoυ Κυβερvήτη της Κύπρoυ Σερ Ρόvαλvτ Στoρρς για τα Οκτωβριαvά. Η στάση τoυ πρoξέvoυ της Ελλάδας και oι αvτιδράσεις τωv εθvικιστώv εvαvτίov τωv κoμμoυvιστώv.

S-548

11.2.1932: Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΕΡ ΡΟΝΑΛΝΤ ΣΤΟΡΡΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΑ: Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΞΕΝΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ. (Α Μέρος).

 

 

Ο Κυβερνήτης της Κύπρου Σερ Ρόναλντ Στορρς συνέχισε να κυβερνά αυταρχικά τους Κυπρίους, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, μετά την έκρηξη της εξέγερσης της 21ης Οκτωβρίου 1931, ενώ επέβαλε το Στρατιωκό Νόμο, κατάργησε το Νομοθετικό Συμβούλιο και κυβερνούσε με βάση διατάγματα Αμύνης και ουσιαστικά,όπως ήθελε, ως απόλυτος άρχοντας και χωρίς να δίνει λόγο σε κανένα.

 

Μέχρι τις αρχές του Φεβρουαρίου του 1932 ήταν απόλυτα ικανοποιημένος για ό,τι είχε επιτύχει: Τη συντριβή δηλαδή του κινήματος, την εξορία ή τον εκτοπισμό των περισσοτέρων πρωτεργατών, τη φήμωση του Τύπου και την τιμωρία κάθε Ελληνα Κυπρίου που είχε αναμιχθεί στο κίνημα.

Στις 11 Φεβηρουαρίου συνέταξε και υπέβαλε στον Υπουργό Αποικιών μια μακροσκελή έκθεση στην οποία αναφερόταν σε όλα τα παρασκήνια που είχαν προηγηθεί του κινήματος, στο ίδιο το κίνημα και στις ενέργειες του για καταστολή του.

Ανέφερε ο κυβερνήτης, σύμφωνα με την επίσημη μετάφραση (μεταγλώττιση στη δημοτική) στην έκθεση του που λήφθηκε στο Λονδίνο στις 20 Φεβρουαρίου 1932:

ΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ 1931

Εκθεση από τον Κυβερνήτη Κύπρου

προς τον Υπουργό Αποικιών

(Λήφθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 1932

Κυβερνείο, Λευκωσία

11 Φεβρουρίου 1932

Κύριε,

1. Λαμβάνω την τιμή να υποβάλω την ακόλουθη έκθεση για τις ταραχές που έγιναν στην Κύπρο κατά τον περασμένο Οκτώβριο.

2. Αμεση αφορμή της έκρηξης υπήρξε η παραίτηση του Επισκόπου Κιτίου και των άλλων ελληνικών Ορθοδόξων μελών από το Νομοθετικό Συμβούλιο της Αποικίας. Ο Επίσκοπος παραιτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου. Ενα άλλο μέλος ο κ. Ν. Κ. Λανίτης, παραιτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου. Οι παραιτήσεις των μελών Λευκωσίας ή οι προθέσεις τους να παραιτηθούν αναγγγέλθηκαν ή έγιναν γνωστές στο λαό της Λευκωσίας το βράδυ της 21ης Οκτωβρίου, ακριβώς πριν ή διαπραχθεί η πρώτη και κεφαλαιώδης βιαιοπραγία, η επίθεση κατά του Κυβερνείου. Αντίγραφα των επιστολών της απαίτησης, οι οποίες είναι συμαντικές της διανοητικής κατάστασης αυτών που τις έγραψαν κατά τον χρόνο εκείνο, έχουν αποσταλεί σε σας.

Αλέξης Κύρου, πρόξενος της Ελλάδας στην Κύπρο

3. Οι μυστικές συνδιασκέψεις των Ορθοδόξων αιρετών μελών του συμβουλίου, οι οποίες οδήγησαν στις παραιτήσεις τους άρχισαν από τις 12 Σεπτεμβρίου 1931. Υστερα από πολλές αναβολές που οφείλονταν στην παρουσία ορισμένων μελών στην Ευρώπη, είχαν αυτά προσκληθεί από τον Επίσκοπο Κιτίου, όπως συναντηθούν κατά την ημέρα εκείνη στο Σάϊττά, κάποιο θέρετρο παρά το Τρόοδος, το οποίο αποτελεί εν μέρει ιδιοκτησία του θρόνου Κιτίου και αποφασίσουν ποια στάση όφειλαν να λάβουν και ποιαν πορεία ενέργειας να ακολουθήσουν λόγω κάποιας δήλωσης που έγινε στο Κοινοβούλιο από τον Υπουργό των Οικονομικών κατά τις 8 Ιουλίου, που σήμαινε ότι τα περισσεύματα που είχαν συσσωρευθεί από τις πληρωμές, οι οποίες έγιναν από κυπριακές προσόδους, ως υποτελικός φόρος στην Τουρκία, με βάση τη σύμβαση του 1878 είχαν διατεθεί για το τοκοχρεωλύσιο του δανείου που εγγυήθηκε η Μεγάλη Βρεττανία κατά το 1855. Ορθώς υπετέθη ότι θα συζητούσαν επίσης και θα αποπειρώνταν να καθορίσουν τη στάση τους έναντι του Αυτοκρατορικού διατάγματος εν Συμβουλίω που εισήγαγε νέο Τελωνειακό δασμολόγιο, το οποίο είχε δημοσιευθεί στην Αποικία τρεις ημέρες προηγουμένως.

4. Η μεταχείρηση της Κύπρου από την Κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητος, σε σχέση προς τον υποτελικό φόρο υπήρξε ένα από τα δύο κύρια στηρίγματα του βήματος της δημαγωγίας στον τόπο για την ένωση με την Ελλάδα. Υπήρξε μεγάλη εκμετάλλευση κατά τους πολιτικούς λόγους από την κραυγή ότι η Κύπρος αγοράσθηκε από την Τουρκία κατά το 1878 και ότι η Μεγάλη Βρεττανία έχει έκτοτε εκμεταλλευθεί αυτήν κυνικά για χάρη οικονομική ωφέλεια. Κατά την επιδίωξη της εκστρατείας της αντιβρεττανικής προπαγάνδας, αποδοχή από την Κύπρο της διευθέτησης του ζητήματος του υποτελικού φόρου κατά το 1927, ουδέποτε έγινε παραδεκτή από τους πολιτικούς, κάθε δε δημόσια μνεία του φόρου της υποτελείας στη βάση της διευθέτησης του 1927 παρείχε ευκαιρίες για αγανακτικές διαμαρτυρίες τις οποίες δράττονταν με προθυμία οι ορθόδοξοι αρχηγοί.

5. Οσον αφορά το αυτοκρατορικό Διάταγμα εν Συμβουλίω που τροποποιείτο τελωνειακό δασμολόγιο, προβλεπόταν ότι θα υπήρχε έλλειμμα στον προϋπολογισμό της αποικίας ποσού 60,000 περίπου λιρών από αυτό δε, ποσό όχι μεγαλύτερο των 40,000 λιρών θα μπορούσε να καλυφθεί αμέσως με ελάττωση των δαπανών. Λόγω της γενικής πτώσης των τιμών των ειδών το δασμολόγιο έχρηζε νέας διευθέτησης και επαναθεώρησης προς ασφάλεια των προσόδων, απαιτείτο δε πρόσθετη πρόσοδος 20,000 λιρών. Τα αιρετά μέλη του Συμβουλίου είχαν εντούτοις αρνηθεί να δεχθούν οποιοδήποτε νομοθετικό μέτρο που ενείχε νέα φορολογία. Αφού στηρίχθηκαν στο δεύτερο στήριγμα του βήματος για την ένωση, τα ορθόδοξα μέλη λογικά εξέλεξαν να παρεμποδίσουν κάθε καλή διακυβέρνηση αρνούμενα, όπως σε τόσες πολλές περιπτώσεις πορηγουμένως, να συνεργασθούν με τη διοίκηση για θεραπευτικά μέτρα, και ακόμα μια φορά στην ιστορία της κωλυσιεργίας τους, στη ζωτική οικονομική σφαίρα, η αναγκαία νομοθεσία επεψηφίσθη με Βασιλικό Διάταγμα. Ενα υπόμνημα που εξηγούσε το περιεχόμενο του διατάγματος και εκθέτοντας κατά τρόπο συμβιβαστικό προς τη Νομοθετική αρχή τους λόγους της προσφυγής σε νομοθεσία με διάταγμα εν Συμβουλίω είχε δημοσιευθεί συγχρόνως. Η ανάγκη για το νέο δασμολόγιο αναγνωριζόταν μεταξύ σημαντικών εμπόρων. Εκτός δε από την εκστρατεία της διαστροφής που εκτοξεύθηκε θα αποτελούσε αυτό αναμφίβολα δημόσιο ζήτημα συνήθους αδιαφορίας για τον πληθυσμό.

6. Δεν υπάρχει λόγος να αρνηθεί κάποιος την ειλικρίνεια των Ορδοδόξων μελών στην αντενέργεια τους κατά της δήλωσης του υπουργού των Οικονομικών, ούτε δε υπάρχει ανάγκη εισήγησης ότι επιδείκνυαν αυτά όχι γνήσια απροθυμία στο να δεχθούν ευθύνη για πρόσθετη φορολογία κατά τη εμπορική καχεξία ή όταν η Κυβέρνηση ανεδέχθη αντί αυτών την ευθύνην, ότι δεν αισθανόταν ειλικρινά το γόητρο τους εξαφανιζόμενο. Η ξεχωριστή στάση αναφορικά προς τα διάφορα ζητήματα προσεγγίζει πραγματικά τα όρια της ασυναρτησίας και είναι όλως παραπλανητική, εκτός εάν ο έσχατος βαθμός κατά τον οποίον ήσαν προσδεδεμένα στη θεωρία ότι η ανώτατη αξία στην πολιτική ανήκε στο ζήτημα της ένωσης με την Ελλάδα να κατανοπηθεί πρώτα.

 

Λουδοβίκος Σκάρπας, διαδέχθηκε τον Αλέξη Κύρου

7. Κανένα ανακοινωθέν δεν εκδόθηκε μετά τη σύσκεψη στο Σαϊττά, αλλά ήταν γενικώς γνωστό και αναφερόταν στον τύπο, ότι τα μέλη είχαν τυπικά αποφασίσει να απευθύνουν διάγγελμα προς το λαό, με το οποίο να καλείται αυτός να αρνηθεί την πληρωμή των φόρων και να παύσει να αγοράζει βρεττανικά εμπορεύματα σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Η απόφαση όπως αναφερόταν, θα υποβαλλόταν στην έγκριση της Εθνικής Οργάνωσης και μέχρις ότου αυτή τύχει της τέτοιας έγκρισης, καμμιά ενέργεια δεν θα καταβαλλόταν προς τούτο.

 

Στο μεταξύ ορισμένα από τα ορθόδοξα μέλη, προέβησαν στο να συμπεριλάβουν στις δημόσιες αγορεύσεις τους κάποια έμμεση, αλλά όχι αγώγιμη παρώτρυνση ή μνεία για την άρνηση πληρωμής των φόρων.

8. Η Εθνική οργάνωση υπήρξε σώμα, που ιδρύθηκε πρώτα το 1922 υπό τον τίτλο του Εθνικού Συμβουλίου, το οποίον αξιούσε ως μέλη "όλους τους ενήλικες Ελληνες κατοίκους της Κύπρου ως και τους Ελληνες Κυπρίους στο εξωτερικό" με σκοπό τη χρηιμοποίηση "κάθε δύναμης και κάθε μέσου" προς πραγματοποίηση της ένωσης με την Ελλάδα. Πρόεδρος του Συμβουλίου της Οργάνωσης και της Εκτελεσικής Αρχής ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, οι δε Επίσκοπποι προήδρευαν των Επαρχιακών Επιτροπειών. Η οργάνωση, η οποία συντηρείτο με συνδρομές και από την Εκκλησία διατηρούσε αντιπρόσωπο στο Λονδίνο για προαπαγάνδα και προσέλαβε γραμματέα στην Κύπρο, ο οποίος είχε ιδρύσει πρόσφατα αριθμό "Εθνικών Νεολαιών" στα χωριά προς επέκταση της κίνησης. Τα Ορθόδοξα μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου ήσαν ex officio μέλη του Συμβουλίου της Οργάνωσης, η οποία μηχανευόταν να ενασκήσει αυστηρό έλεγχο στα καθήκοντά τους στο Νομοθετικό. Ηταν υπόλογοι τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη στο εθνικό σώμα μάλλον στους εκλογείς τους για όλες τις πολιτικές τους γνώμες και ενέργειες. Η παραπομπή λοιπόν στην Οργάνωση της απόφασης που λήφθηκε στο Σάϊττά ήταν σύμφωνη προς τα προηγούμενα.

9. Τα Ορθόδοξα μέλη και τα μέλη της Εθνικής Οργάνωσης συναντήθηκαν ακολούθως για να συζητήσουν στην απόφαση που λήφθηκε στο Σαϊττα στην Αρχιεπισκοπή στη Λευκωσία στις 3 Οκτωβρίου, ευθύς μετά την κάθοδο των Κυβερνητικών αρχών από το Τρόοδος. Προέκυψε αμέσως διαφωνία κυρίως, όπως φαίνεται, διότι τα Ορθόδοξα μέλη δεν ήθελαν να παραιτηθούν από τις έδρες τους στο Νομοθετικό Συμβούλιο, πιέστηκαν δε στο να το κάμουν. Εσωκλείω αντίγραφο ανακοινωθέντος που εκδόθηκε μετά τη συνεδρίαση με το οποίο αναγγέλλεται αναβολή της συζήτησης η οποία είχε διαλυθεί εν μέσω σκηνών θορύβου. Συγκροτήθηκαν και πάλι συνεδρίες στις 10 και 11 ως και στις 17 Οκτωβρίου, αλλά σε καμμιά απόφαση δεν κατέληξαν. Εκτός από το ζήτημα της παραίτησης από το Νομοθετικό Συμβούλιο, καμμιά συμφωνία δεν επιτεύχθηκε ως προς τους όρους του προσχεδίου του ανακοινωθέντος, οι οποίες είχαν με απροθυμία, αλλά ολίγο κατ' ολίγο τροποποιηθή όπως ανταποκριθούν προς τη γενική γνώμη, αναγνωριζόμενη φανερά από τον τύπο, ότι κάποια έκκληση προς το λαό να αντιστεί στην πληρωμή των φόρων ήταν προορισμένη να αποτύχει. Η ανικανότητα των εθνικών αρχηγών να φθάσουν σε συμπεράσματα η κενότητα της εισήγησης άσκησης αγοράς βρεττανικών εμπορευμάτων και το γεγονός ότι είχαν πληρώσει τους φόρους του έτους εξέθεταν αυτούς σε περίγελω. Κανένας αξιοπρεπής δρόμος υποχώρησης σε κάποια λογική άποψη αφινόταν σ' αυτούς. Προβλέποντας την υποχώρηση και αρνούμενοι να περιπλακούν σε οποιανδήποτε ένδειξη αδυναμίας, οι ακραίοι της Εθνικής Οργάνωσης παραιτήθηκαν κατά τη διάρκεια των συνεδριών.

 

Εφημερίδα "Ελευθερία" 23 1 1932

10. Θα ήταν πρόσφορο όπως στο παρόν σημείο επισκοπήσουμε την ικανότητα της εθνικής κίνησης να υποστηρήξει την επιδίωξη από τους αρχηγούς τους απονενοημένων γνωμών. Η πολιτική των υπομνημάτων για την ένωση δια πρεσβειών στην Αγγλία, τοπικών διαδηλώσεων με σημαίες και παρελάσεις, αντιβρεττανικές υβριστικές επιθέσεις διά του τύπου ως και από δημόσια βήματα και μη συνεργασίας και κωλυσιεργίας στο Νομοθετικό Συμβούλιο σε τίποτε δεν απέληξε μεταξύ δε της μερίδας των άκρων στην κίνηση είχε υψωθεί η κραυγή ότι όφειλαν να αποβλέψουν στο μέλλον σε έργα μάλλον ή σε λόγους προς περάτωση του σκοπού τους. Η νέα όμως γραμμή ενέργειας κανένα πρόγραμμα δεν είχε παρουσιάσει, η δε προς κραυγή προς επιτέλεση έργων φαινόταν μόνο να σημαίνει μεταβολή σε λέξεις. Η υβριστική επίθεση κατά της βρεττανικής δοίκησης κατέστη δριμύτερη και αμεσώτερη κατά τις πολιτικές αγορεύσεις, περιλάμβανε δε αυτή συχνότερο κενές παροτρύσνεις προς ακαθόριστα έργα και παρέπεμπε από καιρό σε καιρό στο επαναστατικό παράδειγμα άλλων εξαρτημένων χωρών. Πολλές από τις τέτοιες αγορεύσεις εκφωνούνταν σε χωριά, όπου οι αρχηγοί μετέφεραν την εκστρατεία με αποφασιστικότητα, όχι μόνο για σκοπούς ψηφοφοθηρίας, αλλά με σκοπό να προπαρασκευάσουν ατμόσφαιρα που να διαψεύδει την επίκριση ότι οι οπαδοί του ζητήματος τους περιορίζονταν σε αστούς, δικηγόρους, ιερείς μαι δασκάλους, κατά το έτος 1930 (έτος εκλογών) λήφθηκαν από την αστυνομία 555 πολιτικοί λόγοι που εκφωνήθηκαν στα χωριά, και 246 το 1931 μέχρι τις 17 Οκτωβρίου. Πολυάριθμοι λόγοι εκφωνούνταν επίσης στις εκκλησίες των χωριών και υπήρχαν άλλοι οι οποίοι για διάφορους λόγους δεν κρατήθηκε σημείωση. Η εκστρατεία της παραποίησης και της εξύβρισης κατά της Κυβέρνησης βρήκε ευνοϊκό έδαφος ανάπτυξης στην κατάπτωση των οικονομικών συνθηκών και την αμάθειαν των αγροτών. Η εξάρθρωση κατά την εμπορική καχεξία των αγορών είχε ως ενδεχόμενο τη διασάλευση την απάθεια των χωριών σε σχέση προς την ενασκούμενη δημογωγία αλλά η εμπιστοσύνη τους στην ενυπάρχουσα τάξη ήταν βαθιά εδραιωμένη. Δεν ήταν καθόλου πρόθυμοι να αναλάβουν πρωτοβουλία στην αντιπολίτευση κατά της Κυβέρνησης και εάν συνέβαινε να προκύψει συνέπεια από τη ρέουσα ρητορική θα αναζητούσαν αυτήν στις πόλεις απ' όπου προερχόταν η αρχηγία.

 

11. Στις πόλεις η κίνηση εξακολοθούσε συν τω χρόνω να κερδίζει έδαφος. Νέες γενιές νεολαίας εκπαιδευόμενες ενδελεχώς με μέσα που απάδουν προς τη νομιμοφροσύνη εκτοξεύνταν από τις σχολές της μέσης παιδείας (Στην Κύπρο όχι κεβερνητικές) σε όλα τα επαγγέλματα με την εξαίρεση δε της Κυβερνητικής υπηρεσίας και της σφαίρας υπό την κυβερνητική επίδραση και ενέργεια, κάθε κλάδος δημόσιας ζωής στην Ορθόδοξη κοινότητα συνδεόταν κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο προς την ενωτική υπόθεση. Ιδιαίτερες αθλητικές και κοινοωνικές λέσχες συνταυτίζονταν με την κίνηση. Η προσκοπική οργάνωση εκτός τριών νομιμοφρόνων σωμάτων, των εμπορικών και αγγλικών σχολών και αυτού που οργανώθηκε από τον υπασπιστή υπαγόταν σ' αυτήν. Τελετή "εθελοντών" απειλουμένων από λίγους κυπρίους οι οποίοι είχαν πελεμήσει κατά τους ελληνικους πολέμους διήγειρε ζέση όχι μόνο μεταξύ των μαθητών αλλά και του λαού γενικά, στον οποίο ήσαν άγνωστες οι πραγματικότητες οποιουδήποτε είδους στρατιωτικής υπηρεσίας. Η άψογη στάση σε σχέση προς τις τέτοιες ενωτικές διαδηλώσεις συνεχώς είχε κατά τους παρελθόντες μήνες διακυβευθεί σοβαρά από τον προσωρινό Ελληνα πρόξενο, κάποιο νεαρό Κυπριακής καταγωγής, ο οποίος ανελάμβανε να δέχεται στην επίσημη του ιδιότητα δημόσια προσφερόμενο σεβασμό από τα μη νομιμόφρονα στοιχεία. Οι απερισκεψίες του έγιναν αντιμείμενο καταφανούς εκμετάλλευσης, σχηματίστηκε δε η εντύπωση ότι για αρκετό θόρυβο θα ήταν δυνατό να προκληθεί διπλωματική επέμβαση υπέρ της ενωτικής υπόθεσης.

 

Εφημερίδα Times Λονδίνου, 23 10 1931. (Το δεύτερο μέρος της είδησης στην επόμενη σελίδα)

12. Παρ' όλον οι τέτοιες εκδηλώσεις δυσαρέσκειας ήταν ανεπιθύμητες διέφεραν μόνο κατά κλίμακα και όγκο από εκείνες οι οποίες υπήρξαν ανεκτές στην Κύπρο για πενήντα χρόνια και πλέον. Οι προσωπικές αναμνήσεις για τέτοιες εκδηλώσεις σε περασμένες δεκαετίες ποικίλλουν σημαντικά, τα δε επίσημα αρχεία τηρούν μάλλον σιγή για το ζήτημα αυτό. Δεν ήσαν παράνομες ούτε υπό το φως της πείρας παρατηρούμενες, πιθανός πρόλογος παράβασης των νόμων οποιασδήποτε σοβαρής μορφής. Ισχυρή αντιδραστική τάση υφίστατο στη σιωπηρή αλλά αυξανόμενη εξάπλωση της αναγνώρισης μεταξύ των μορφωμένων Κυπρίων αναγνώρισης των ευεργετικών ωφελημάτων των συνεπαγόμενων από τη θέση της Κύπρου ως βρεττανικής αποικίας. Η εκτίμηση της πολλαπλούς ανάπτυξης των πόρων της νήσου κατά τα τελευταία έτη καθόλου

 

δεν περιοριζόταν στην εμπορική κοινότητα. Εκτός της πολιτικής που ενασκούσαν οι Ορθόδοξοι, σχέσεις συμπαθείας και ολοέν σημεία επαφής που αυξάνονταν με την Κυβέρνηση εμφανίζονταν με την πάροδο των ημερών. Αυτή καθ' εαυτή η δημοτικότητα της αντικυβερνητικής προαπαγάνδας υπήρξε όχι προνενοημένη απότιση φόρου αναγνώρισης προς την τέτοιαν αναπτυσσόμενη συνεννόηση. Περαιτέρω η συνήθεια του σεβασμού για την έννομη τάξη ήταν ισχυρά ριζωμένη στους κατοίκους της χώρας, καθιστά δε ικανή την εχθρική κίνηση να διεξάγεται σε ασφάλεια, όπως φαινόταν ως κάποιο προσχηματικό παιγνίδι. Ο κίνδυνος κινείτο μεταξύ των ανευθύνων στοιχείων των πληθυσμών των πόλεων, τα οποία στη ζέση του αισθήματος, το οποιο είχε γεννηθεί, πιθανόν αποτύγχαναν να σεβασθούν τους κανόνες που διέπουν το παιγνίδι.

 

Το Β μέρος της είδησης της εφημερίδας Times του Λονδίνου στις 23 10 1931 για την ε ξέγερση στην Κύπρο εναντίον των βρετανών

13. Κατά την απουσία μου με άδεια κατά το θέρος έλαβαν χώραν μικρές ταραχές στη Λευκωσία και Λάρνακα λόγω της αντίδρασης από μέρους του εθνικιστικού κόμματος προς εξάπλωση του κομμουνισμού. Το Κομμουνιστικό κόμμα επετέθη αναφανδόν κατά της εθνικιστικής κίνησης, κατόρθωσε δε να ανποκτήσει πολλούς οπαδούς. Οι εθνικιστές αρχηγοί αποφάσισαν για τούτο να καταστείλουν τις κομμουνιστικές συνεδρίες, έπεισαν δε κρυφά μεγάλες μάζες του όχλου των πόλεων να επιτεθούν εναντίον των κομμουνιστών. Η αστυνομία χειρίστηκε κατάλληλα τις ταραχές τις οποίες και αναχαίτισε, οι δε αρχηγοί και των δύο μερίδων επιτιμήθησαν αυστηρά. Εχει διαπραχθεί εν τούτοις αριθμός επιθέσεων και προέκυψαν αρκετές βλάβες να φοβηθούν οι κουμμουνιστές. Ως ο προκάτοχός σας είχε πληροφορηθή τότε, η επιτυχής χρησιμοποίηση από του εθνικιστικού κόμματος προς διάπραξη δια βιαιοτήτων αποτελούσε ανησυχαστικό στη γενική κατάσταση παράγοντα.

 

Ομως υπήρχε συνέχεια στην έκθεση.