18.10.1931: Δημoσιεύεται η πρώτη πρoκήρυξη της Εθvικής Ριζoσπαστικής Εvωσης Κύπρoυ, ΕΡΕΚ, και γράφεται η ληξιαρχική πράξη της Πoλιτικής Οργάvωσης τoυ 1930.

S-520

18.10.1931: ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΙΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΕΡΕΚ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΤΑΙ Η ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΥ 1930

Την προκήρυξη υπέγραφαν 20 δικηγόροι, δημοσιογράφοι, γιατροί, μαθητές και έμποροι από τις διάφορες πόλεις της νήσου.

Στόχος της ΕΡΕΚ, όπως αναφερόταν στην προκήρυξη ήταν η επιδίωξη με φανατισμό της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ωστόσο η ΕΡΕκ δεν είχε την ευκαιρία να δράση παρά ελάχιστες ημέρες, ενώ το πρώτο φύλλο του "Αδιάλλακτου", του εκφραστικού οργάνου της, δεν κατέστη δυνατό να κυκλοφορήσει παρ' ολον ότι, όπως λέγει ο Σάββας Λοϊζίδης, ένας από τους ιδρυτές της, η ύλη του ήταν σχεδόν έτοιμη.

Ακόμα όπως αναφέρει το κύριο άρθρο της εφημερίδας που είχε γράψει ο ίδιος με τίτλο "Οσοι πιστοί" είχε ήδη στοιχειοθετηθεί και ο αρχισυντάκτης της και μέλος της Οργάνωσης Ευαγόρας Παπανικολάου θα παρέδιδε στην κυκλοφορία το φύλλο αυτό στις 24 Οκτωβρίου 1931.

Αυτό συνέβη γιατί στο μεταξύ είχαν μεσολαβήσει η εξέγερση της 21ης Οκτωβρίου, γνωστή ως Οκτωβριανά.

Τις αρχές της οργάνωσης, όπως αναφέρει ο Σάββας Λοϊζίδης στο βιβλίο του με τίτλο "Ατυχη Κύπρος, πώς έζησα τους πόθους και τους καημούς της, 1910-1980, εκδόσεις Μπεργάδη, Αθήναι 1980", έγραψε ο ίδιος το Σεπτέμβριο του 1931 στις Πλάυρες "ένα Σαββατοκύριακον και μέσα στην μοναξιάν και υπό τη σκιάν των πανυψήλων πεύκων" και έγιναν δεκτές "από τους συνελθόντας εις την συγκέντρωσιν Λευκωσίας της 18 Οκτωβρίου 1931":

Αναφερόταν στην προκήρυξη της ΕΡΕΚ:

Προς τον Κυπριακόν Λαόν,

Τι σκοπούμεν, πως και πού θα βαδίσωμεν διαγράφεται υπό των κάτωθι προγραμματικών αρχών της "Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως Κύπρου", των οποίων από σήμερον θα είμεθα απλοί στρατιώται και πιστοί τηρηταί.

Προγραμματικαί Αρχαί της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως Κύπρου:

Τα μέλη της ΕΡΕΚ, Ελληνες κάτοικοι της νήσου Κύπρου, συναισθανόμενοι βαθέως τας απέναντι εαυτών ως ανθρώπων αφ' ενός και της Μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος και του αθανάτου ελληνικού πολιτισμού αφ' ετέρου υποχρεώσεις των:

1. Τάσσουν ως σκοπόν των την μετά φανατισμού επιδίωξιν της μετά του ελληνικού πολιτειακού συνόλου ενώσεως της Κύπρου.

2. Πιστεύουν ακραδάντως, ότι η προσάρτησις της Κύπρου εις το ελεύθερον ελληνικόν πολιτειακόν σύνολον, όχι μόνον ικανοποιεί αναφαίρετον ανθρώπινον δικαίωμα, αλλ' είναι και το μόνον μέσον προς δημιουργίαν όρων πραγματικής πνευματικής

και υλικής προόδου των κατοίκων της νήσου.

3. Διακηρύσσουν αφόβως ενώπιον Θεού και ανθρώπων, ότι ο ηθικός των κόσμος, ως ανθρώπων και ως Ελλήνων, δεν συμβιβάζεται κατ' ουδένα τρόπον προς οιανδήποτε κατάστασιν δουλείας, ή εξαρτήσεως, όσον χαλαρά και αν ήθελε ποτέ καταστή αύτη.

4. Αποκρούουν απολύτως εις ένδειξιν αγανακτήσεως επί τη δουλεία της νήσου των και εις εκδήλωσιν της αδιαλλάκτου των τάσεως, προς ελευθερίαν, κάθε συνεργασίαν μετά της ξένης κυβερνήσεως εν τη νομοθετική, τη εκελεστική και τη διοικητική εξουσία και υπό το παρόν και υφ' οιονδήποτε εις το μέλλον τυχόν δοθησόμενον εις την Κύπρον πολίτευμα.

5. Θα θεωρούν ως εχθρόν της πατρίδος πάντα εκ των Ελλήνων κατοίκων της νήσου, του οποίου η συμπεριφορά αντίκειται ή οπωσδήποτε χαλαρώνει τον εθνικόν αγώνα, όστις έχει ένα σκοπόν, την ένωσιν και μόνον την ένωσιν.

6. Θα εργάζωνται αόκνως διά την υγείαν και εθνικήν διαπαιδαγώγησιν του λαού, θα προσπαθούν, όπως καταστήσουν όσον το δυνατόν στενοτέρους τους δεσμούς μετά της ελευθέρας πατρίδος, θα υποστηρίζουν μετά φανατισμού παν το ελληνικόν και θ' αποφεύγουν να πράττουν ο,τιδήποτε απάδει προς την ελληνικήν αξιοπρέπειαν.

7. Θα υποστηρίζουν όσον τοις είναι δυνατόν τα προϊόντα της κυπριακής γης, βιομηχανίας και χειροτεχνίας,

8. Θα συνδέωνται στενώς προς άλληλα, εν τη εθνική των δράσει και θα χορηγούν προς άλληλα πάσαν την δυνατήν ηθικήν και κοινωνικήν ενίσχυσιν.

9. Θα τηρούν αυστηρώς τας αρχάς της ΕΡΕΚ, θα εμπνέωνται μόνον υπό τούτων αποβλέποντα, εν τη διεξαγωγή του εθνικού αγώνος, αποκλειστικώς εις την ιδέαν και ουδόλως εις πρόσωπα.

10. θα εργάζωνται επιμόνως το πρόγραμμα και τας αποφάσεις αυτής.

Ελληνες Κύπριοι,

Οσοι ασπάζεσθε τας ανωτέρω αρχάς της ΕΡΕΚ και ποθείτε ταχείαν και αληθή εκπλήρωσιν του εκτιθεμένου σκοπού της, προσέλθετε εις τους κόλπους της. Επίσημον όργανον τακτικής μετά του λαού επικοινωνίας, η ΕΡΕΚ θα έχη την εφημερίδα " Αδιάλλακτος", ήτις θα αρχίση εκδιδομένη από του προσεχούς Σαββάτου, ήτοι 24 Οκτωβρίου,

Εν Λευκωσία τη 18η Οκτωβρίου 1931

Την προκήρυξιν υπέγραφον οι κατωτέρω:

- Ανδρέας X. Γαβριηλίδης, δικηγόρος, Βαρώσια,

- Αντώνης X. Οικονόμου, δημοσιογράφος, Λάρναξ,

- Αντώνης Η. Γεωργιάδης, ιατρός, Γιαλούσα,

- Αργυρός Δρουσιώτης, Γυμνασιάχης, Λεμεσός,

- Γεώργιος Φασουλιώτης, Δημοσιογράφος, Λεμεσός,

- Ευαγόρας Γ.Παπανικολάου, Δικηγόρος, Λευκωσία,

-

- Θεοφάνης Τσαγγαρίδης, Εμπορος, Λευκωσία,

- Ιωάννης Πηγασίου, ιατρός, Λευκωσία,

- Κ. Ζαχαριάδης, Παιδονόμος, Λευκωσία,

- Κώστας Πικής, Εμπορος, Λευκωσίας,

- Λεύκιος Ευγ. Ζήνων, δικηγόρος, Λεμεσός,

- Ξενοφών Κουμπαρίδης, Καθηγητής, Ευρύχου,

- Πέτρος Αδαμίδης, Εμπορος, Βαρώσια,

- Πίπης Κωνσταντινίδης, Οδοντίατρος, Λευκωσία, -Πολύκαρπος Σ. Ιωαννίδης, Γραμματεύς, Κυρήνεια,

- Σάββας Λοϊζίδης, Δικηγόρος, Κυρήνεια,

- Στέλιος Κλυτίδης, δικηγόρος, Λευκωσία,

- Χρήστος Τραχωνίτης, Παντοπώλης Λευκωσία,

- Φώτης Γεωργιάδης, Δικηγόρος, Πάφος, και

- Αλέξανδρος Δημητρίου, Εμπορος, Βαρώσια.