22.3.1929: Ο Θεμιστoκλής Δέρβης εξασφαλίζει για πρώτη φoρά τις ψήφoυς oθωμαvώv και αvαδεικvύεται δήμαρχoς Λευκωσίας. Σε δηλώσεις τoυ o Δέρβης εξαίρει τηv ελληvoτoυρκική φιλία.

S-454

22.3.1929: Ο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΔΕΡΒΗΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΙΣ ΨΗΦΟΥΣ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ. ΣΕ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ Ο ΔΕΡΒΗΣ ΕΞΑΙΡΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΦΙΛΙΑ

Στη Λευκωσία άλλοι έκαμναν τις διαπραγματεύσεις για τις εκλογές, ώστε να υπάρξει κοινό ψηφοδέλτιο και να αποφευχθούν οι εκλογές και άλλος τελικά αναδείχθηκε Δήμαρχος.

Πρόκειται για το γιατρό Θεμιστοκλή Δέρβη, γιο του γιατρού Νικόλα Δέρβη, πρώην δημοτικού Συμβούλου Λευκωσίας, που θα έπαιζε τις επόμενες δεκαετίες σημαντικό ρόλο τόσο στα δημαρχιακά όσο και στα πολιτικο-θρησκευτικά πράγματα του τόπου, ακόμα και μετά την ανακήρυξη της πρώτης Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960.

Στις εκλογές ανακοίνωσαν ότι θα κατέρχονταν δύο συνδυασμοί, του δημάρχου Γ. Μαρκίδη στη Λευκωσία και του Γεωργίου Χατζηπαύλου στη Λεμεσό, όπως συνέβη και στις προηγούμενες εκλογές του 1926.

Στις 9 Μαρτίου η εφημερίδα της Λευκωσίας "Ελευθερία" εγραφε:

"Καθ'α πληροφορούμεθα, καταβάλλονται ενέργειαι προς συμβιβασμόν, διά να αποφευχθούν εκλογαί μεταξύ των δύο φερομένων συνδυασμών του κ. Γ. Μαρκίδου και του Γεωργίου Χατζηπαύλου.

Οι ψηφοφόροι της Λευκωσίας ανέρχονται εν όλω εις 3055 ήτοι 2345 πληρωταί ενοικίου και 7ΐ0 πληρωταί κτηματικού φόρου.

Ημέρα ψηφοφορίας ωρίσθη διά την Λευκωσίαν- Κυθραίαν η 20 Ισταμένου μηνός, ημέρα τετάρτη και διά την Μόρφου-Λεύκαν η 22 του αυτού μηνός".

(Μεταγλώττιση)

"Οπως πληροφορούμεθα, καταβάλλονται ενέργειες προς συμβιβασμό, για να αποφευχθούν εκλογές μεταξύ των δύο φερομένων συνδυασμών του κ. Γ. Μαρκίδη και του Γεωργίου Χατζηπαύλου.

Οι ψηφοφόροι της Λευκωσίας ανέρχονται σε 3055 δηλαδή 2345 πληρωτές ενοικίου και 710 πληρωτές κτηματικού φόρου.

Ημέρα ψηφοφορίας ορίστηκε για τη Λευκωσία-Κυθραία η 20 τρέχοντος μηνός, ημέρα Τετάρτη και για τη Μόρφου-Λεύκα η 22 του ιδίου μήνα".

Ενώ πλησίαζε η ημέρα της υποβολής υποψηφιοτήτων τελικά επιτεύχθηκε συμφωνία όπως οι δύο συνδυασμοί υποβάλουν επτά μόνο υποψήφιους. Δύο άλλοι υπέβαλαν υποψηφιότητα ως ανεξάρτητοι (Ελευθερία 16.2.1929):

"Ο ιατρός κ. Χρ. Καλαβρός απέσυρε χθες την υποψηφιότητα του με την ευγενή πάντοτε πρόθεσιν να διευκολύνη τον συμβιβασμόν και την αποφυγήν εκλογών, αλλ' υπάρχει εις έτι υποψήφιος υπεράριθμος και αναγκαίως θα διεξαχθώσιν σήμερον εκλογαί.

Ο κ. Καλαβρός πρέπει να ομολογηθή, ότι υπήρξε πάντοτε χρήσιμον στοιχείον και ως δημοτικός σύμβουλος και ως σχολικός έφορος όταν υπηρέτει ως τοιούτος, και είναι λυπηρόν ότι απέσυρε την υποψηφιότητα του και δη εις κρισίσμους περιστάσεις. Εκείνοι
οίτινες έπρεπε να αποσύρωσι την υποψηφιότητα των είναι άλλοι και αυτούς τους γνωρίζει καλώς ο λαός, ο οποίος θα προσέλθη σήμερον εις τας κάλπας".

(Μεταγλώττιση)

"Ο γιατρός κ. Χρ. Καλαβρός απέσυρε χθες την υποψηφιότητα του με την ευγενή πάντοτε πρόθεση να διευκολύνει τον συμβιβασμό και την αποφυγή εκλογών, αλλά υπάρχει ένας ακόμη υποψήφιος υπεράριθμος και αναγκαστικά θα διεξαχθούνν σήμερα εκλογές.

Ο κ. Καλαβρός πρέπει να ομολογηθεί, ότι υπήρξε πάντοτε χρήσιμο στοιχείο και ως δημοτικός σύμβουλος και ως σχολικός έφορος όταν υπηρετούσε, και είναι λυπηρό ότι απέσυρε την υποψηφιότητα του και κυρίως σε κρίσιμες περιστάσεις. Εκείνοι οι οποίοι έπρεπε να αποσύρουν την υποψηφιότητα τους είναι άλλοι και αυτούς τους γνωρίζει καλά ο λαός, ο οποίος θα προσέλθει σήμερα στις κάλπες".

Οι υποψήφιοι χριστιανοί ήταν οκτώ αντί επτά κι έτσι τα πράγματα οδηγήθηκαν στις εκλογές.

Υποψήφιοι σε συνδυασμό ήταν οι ακόλουθοι: Κώστας Χριστοδούλου, Μιχ. Σκουφαρίδης, Νικόλαος Ιακωβίδης, Ιωάννης Ιωαννίδης, Γεώργιος Α. Μαρκίδης και Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης.

Τις εκλογές διεκδικούσαν επίσης οι Θεοφάνης Φ. Ιωαννίδης και Ευαγόρας Ιωαννίδης.

Τις εκλογές διεκδικούσαν επίσης οκτώ υποψήφιοι από πλευράς Οθωμανών.

Στις εκλογές σύμφωνα με την εφημερίδα " Ελευθερία (23.3.1929) από τους 3.055 ψηφοφόρους προσήλθαν στις κάλπες και ψήφισαν 1562.

Τα αποτελέσματα έχουν ως εξής:

1. Κώστας Χριστοδούλου 1192

2. Μιχ. Σκουφαρίδης 1192

3. Νικόλαος Ιακωβίδης 1104

4. Ιωάννης Ιωαννίδης 1098

5. Γεώργιος Α. Μαρκίδης 1071

6. Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης 1021

1. Θεοφάνης Φ. Ιωαννίδης 703

2. ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ

Ευαγόρας Ιωαννίδης 506

Εκτός

δημαρχείου έμεινε ο

Ευαγόρας

Ιωαννίδης.

ΟΘΩΜΑΝΟΙ Από τους Οθωμανούς εξελέγησαν οι ακόλουθοι πέντε:

1. Φουάτ Βέη Ασσάφ Βέη 505

2. Πέτεβη Κενάν Χασάν 501

3. Χουσεϊν Μεντούχ Ασσάφ Βέη 457

4. Μεχμέτ Νεμζή 442

5. Μεχμέτ

Νετζατή Μισιρλιζατέ 431

Οταν στις πεντε Απριλίου συνήλθαν οι εκλεΥέντες υπό την προεδρία του Διοικητή Λευκωσίας Μόντεγκιου για να εκλέξουν νέο

δήμαρχο τα πράγματα άρχισαν να δυσκολεύουν για το Γ εώργιο Μαρκίδη που είχε συνεργασθεί με τους υπολοίπους και θεωρούσε μέχρι τότε σίγουρη την εκλογή του.

Οταν τέθηκε το θέμα σε ψηφοφορία, ο Θεμιστοκλής Δέρβης (του συνδυασμού του Μαρκίδη) που είχε κινηθεί στο παρασκήνιο και είχε εξασφαλίσει την υποστήριξη των Τούρκων δημοτικών συμβούλων και εκείνην του ανεξάρτητου Θεοφάνη Ιωαννίδη, στον οποίο προσέφερε την αντιδημαρχία, και εξασφάλισε τις επτά ψήφους μαζί με τη δική του και αναδείχθηκε δήμαρχος έναντι πέντε που είχε εξασφαλίσει ο Γεώργιος Μαρκίδης.

Με την εκλογή του ο Θεμιστοκλής Δέρβης εξήρε την ελληνοτουρκική συνεργασία που επιτεύχθηκε στην ανάδειξη του και η οποία, όπως είπε, έγινε για το καλό της πόλης.

Λεπτομέρειες της εκλογής έδινε η "Ελευθερία" στις 6 Απριλίου, 1929:

"Χθες κατά την 11 π.μ. εγένετο εν τω δημαρχείω Λευκωσίας υπό την προεδρίαν του προσωρινού διοικητού κ. Μόντεγκιου η εκλογή προέδρου και αντιπροέδρου.

Και ως πρόεδρος μεν εξελέγη ο ιατρός κ. Θεομιστοκλής Ν. Δέρβης, αντιπρόεδρος δε ο δικηγόρος κ. Θεοφάνης Ιωαννίδης. Υπέρ του προέδρου και αντιπροέδρου εψήφισαν 7 εκ των δημοτικών συμβούλων, ήτοι οι κ.κ. Γεώργ. Μαρκίδης, Κ. Χριστοδούλου, Μ. Σκουφαρίδης, Ν. Ιακωβίδης και Θ. Ιωαννίδης".

Μετά την εκλογή του ο Θεμιστοκλής Δέρβης απαντώντας στα συγχαρητήρια του διοικητή Λευκωσίας είπε:

"Εντιμε Κύριε διοικητά, Κύριοι δημοτ. Σύμβουλοι,

Οφείλω να εκφράσω τας ευγνώμονας ευχαριστίας μου προς τον έντιμον κ. διοικητήν όστις είχε την ευγενή καλωσύνην να προεδρεύση της εκλογής ταύτης. Αποκαλώ την σημερινήν συνεδρίαν ιστορικήν διά τα χρονικά της Λευκωσίας, διότι, διά πρώτην ίσως, φοράν τόσον πανηγυρικώς επισφραγίζεται και εμπράκτως κρηπιδούται η ελληνοτουρκική συνεργασία προς το καλόν της πόλεως ταύτης της οποίας είμεθα πάντες δημόται με τα αυτά δικαιώματα και καθήκοντα, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος. Το επιτευχθέν έργον της τοιαύτης ελληνοτουρκικής συνεργασίας εξαγγέλλω ως το προοίμιον μιας γενικωτέρας συνεργασίας των δύο στοιχείων παρ' όλας τας εκτοξευθείσας συκοφαντίας υπό τινων καλοθελητών.

"Το συμφέρον της πόλεως θα είναι δι'ημάς ο υπέρτατος νόμος και ο πολικός αστήρ, όστις θα καθοδηγήσει εις την εκπλήρωσιν του προγράμματος μας. Εμπρός και πάντοτε εμπρός άνευ δισταγμών, ιδού το έμβλημα της μελλοντικής μας δράσεως".

(Μεταγλώττιση)

"Εντιμε Κύριε διοικητά, Κύριοι δημοτ.

Σύμβουλοι,

Οφείλω να εκφράσω τις ευγνώμονες ευχαριστίες μου προς τον έντιμο κ. διοικητή ο οποίος είχε την ευγενή καλωσύνη να προεδρεύσει της εκλογής αυτής. Αποκαλώ τη σημερινή συνεδρία ιστορική για τα χρονικά της Λευκωσίας, διότι για πρώτη ίσως φορά τόσο πανηγυρικά επισφραγίζεται και έμπρακτα κρηπιδώνεται η ελληνοτουρκική συνεργασία προς το καλό της πόλης αυτής, της οποίας είμαστε όλοι δημότες με τα ίδια δικαιώματα και καθήκοντα, ανεξάρτητα από φυλή και θρήσκευμα. Το έργο που επιτεύχθηκε της ελληνοτουρκικής συνεργασίας εξαγγέλλω ως το προοίμιο μιας γενικώτερης συνεργασίας των δύο στοιχείων παρ' όλες τις συκοφαντίες που εκτοξεύθηκαν από μερικούς καλοθελητές.

"Το συμφέρο της πόλης θα είναι για μας ο υπέρτατος νόμος και ο πολικός αστέρας ο οποίος θα καθοδηγήσει στην εκπλήρωση του προγράμματος μας. Εμπρός και πάντοτε εμπρός χωρίς δισταγμούς, ιδού το έμβλημα της μελλοντικής μας δράσης".

Ενα από τα πρώτα μελήματα του Θεμιστοκλή Δέρβη ήταν να μεταβεί στην Αρχιεπισκοπή και να συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο από τον οποίο ζήτησε τις ευλογίες του με την ευκαιρία της ανάληψης των νέων του καθηκόντων.

Εγραφε σχετικά η "Ελευθερία" στις 10.4.1929:

"Ο νέος δήμαρχος της Λευκωσίας κ. Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης μετά την εκλογήν αυτού επεσκέφθη την Α. Μ.

Αρχιεπίσκοπον, όπως λησμονηθή πάσα θλιβερά ανάμνησις, συνεπεία οιωνδήποτε παρεξηγήσεων κατά τας συνεδρίας της σχολικής επιτροπείας

Λευκωσίας, επεκαλέσθη δε την ευλογίαν της Εκκλησίας επί τη αναλήψει των υψηλών αυτού καθηκόντων ως δημάρχου της πρωτευούσης.

Ο Μ. Αρχιεπίσκοπος Πατρικώς αποδεχθείς την εκδήλωσιν ταύτην δεν παρέλειψε, μετά των συγχαρητηρίων αυτού, να συστήση θερμώς εις τον κ. δήμαρχον, όπως επιδιώξη πλήρη συνεργασίαν μετά πάντων των δημοτικών συμβούλων, ίνα τα του πρώτου δήμου της νήσου επί μάλλον ευδοθώσι προς το συμφέρον της πόλεως.

Ο κ. δήμαρχος πάνυ προθύμως υπεσχέθη ότι θέλει επιζητεί πάντοτε εν τη εξυπηρετήσει των συμφερόντων της πόλεως την συνεργασίαν ταύτην".

(Μεταγλώττιση)

" Ο νέος δήμαρχος της Λευκωσίας κ.

Θεμιστοκλής Ν. Δέρβης μετά την εκλογή του επισκέφθηκε την Α. Μ. τον Αρχιεπίσκοπο όπως λησμονηθεί κάθε θλιβερή ανάμνηση συνεπεία οποιωνδήποτε παρεξηγήσεων κατά τις συνεδρίες της σχολικής επιτροπής Λευκωσίας, επικαλέστηκε δε την ευλογία της Εκκλησίας με την ευκαιρία της ανάληψης των υψηλών του καθηκόντων ως δημάρχου της πρωτεύουσας.

Ο Μ. Αρχιεπίσκοπος αποδέχθηκε πατρικώς την εκδήλωση αυτή δεν παρέλειψε με τα συγχαρητήριά του να συστήσει θερμά στον κ. δήμαρχο όπως επιδιώξει πλήρη συνεργασία με όλους τους δημοτικούς συμβούλους, ώστε να θέματα του πρώτου δήμου της νήσου ευδοθούν προς το συμφέρον της πόλης.

Ο κ. δήμαρχος πολύ πρόθυμα προθύμως υπεσχέθη ότι θέλει επιζητεί πάντοτε εν τη εξυπηρετήσει των συμφερόντων της πόλεως την συνεργασίαν ταύτην".